Ratyfikacja Karłowic

Dodane przez Darkol dnia 17 sierpień 2005

Powrót do - Dział Tematyczny

||

Powrót do - Dział Artykułów

Ratyfikacja przez króla polskiego Augusta II traktatu karłowickiego

Ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

powiększ zdjęcie

24.08.1699, Warszawa

Król polski August II ratyfikuje punkty traktatu zawartego między Turcją a Rzeczypospolitą w Karłowicach
w 1699. Na mocy dokumentu Turcy zwracają Polsce Podole, ustalono też wymianę jeńców, uregulowano
kwestie tatarską i mołdawską, wprowadzono obustronne ułatwienia dla kupców oraz ułatwienia dla
mnichów katolickich.

Komentarz:

W II połowie XVII w. Turcja podjęła w Europie szeroką politykę ekspansji, za jeden z jej kierunków
obierając sobie ziemie ukrainne Rzeczypospolitej. W ramach tej polityki, od lat 60 XVII w. Turcy zaczęli
otwarcie popierać i zbrojnie interweniować na rzecz tych z Kozaków, którzy będąc niechętni Polsce, w
protektoracie tureckim upatrywali możliwość zachowania stosunkowo największej niezależności. Kolejnym
ciosem tureckim było zajęcie Podola, z jedną z najpotężniejszych fortec polskich - Kamieńcem Podolskim.
Fakt ten, dodatkowo przypieczętował hańbiący Rzeczypospolitą w swych ustaleniach, traktat buczacki z
1672. Powstała sytuacja zdeterminowała na następne lata stosunki polsko-tureckie i wobec braku
perspektyw na ustępstwa ze strony Turcji skłoniła Jana III Sobieskiego do poprowadzenia w 1683 odsieczy
zbrojnej pod Wiedeń na prośbę cesarza rzymskiego Leopolda I.

Współdziałanie to, wraz z koniecznością prowadzenia dalszej wojny z Turcją, spowodowało w następnym
roku powstanie Świętej Ligi, z udziałem Cesarstwa Rzymskiego, Republiki Weneckiej oraz
Rzeczypospolitej. Uczestnicy Ligi zobowiązywali się nawzajem doprowadzić do wspólnego, zwycięskiego
zakończenia wojny. W Rzeczypospolitej jednak, stosunek do udziału w Lidze wywoływał już u
współczesnych ogromne kontrowersje i skrajnie różne oceny. Podobnie podzieleni na ten temat byli i są
historycy. Również Jan III Sobieski, sygnatariusz porozumienia o powstaniu Ligi, osobiście na przykład
sympatyzował z Francją, zaciekłą przeciwniczką kolejnych cesarzy rzymskich, próbującą usilnie odciągnąć
Polskę od Ligi. Nie sprzyjał Lidze także faktyczny brak koordynacji działań wojskowych przeciw Turcji.
Samą natomiast Polskę, stać było tylko na krótkotrwałe wysiłki zbrojne w Mołdawii, okupione zresztą
wysokimi stratami, niewspółmiernymi do uzyskanych, skromnych efektów terytorialnych i politycznych.

W tej sytuacji Turcy nie zamierzali zawierać z Rzeczypospolitą porozumienia, które zrekompensowałoby jej
opuszczenie Świętej Ligi i narażenie się przy tym na zarzut separatyzmu czy wręcz zdrady. W rezultacie
tego Liga przetrwała i przeżyła Sobieskiego, traktat w Karłowicach zaś zawarł już jego następca August II.

Page 1 of 2

IMPERIUM OSMAŃSKIE I JEGO DZIEJE

2008-04-06

http://www.osman.livenet.pl/print.php?type=A&item_id=29

Przedstawiany dokument, zamyka tym samym kilkudziesięcioletni okres konfliktu polsko-tureckiego,
jedynego tak długiego i poważnego w relacjach między tymi państwami. Zarazem traktat ten nie tylko
przywrócił poprzedni okres pokojowych stosunków, ale nawet zapoczątkował faktyczną, wiekową przyjaźń
między Polską i Turcją. Tym samym w pełni słusznym wydaje się być stwierdzenie, że konflikt ten dla obu
państw był zupełnie niepotrzebny. Tym bardziej że przyjaźń między nimi wynikać będzie w dużej mierze z
zagrożenia ze strony Cesarstwa Rzymskiego.

Autor komentarza: Konrad Jezierski
śRÓDŁO: www.polska.pl

Opis zewnętrzny:

Oryginał, język turecki, 1 karta papierowa ze złoto-błękitnymi, zdobionymi marginesami, o wymiarach 685
x 820 mm.

Miejsce przechowywania:

AGAD, Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn 5418.

Powrót do - Dział Tematyczny

||

Powrót do - Dział Artykułów

Page 2 of 2

IMPERIUM OSMAŃSKIE I JEGO DZIEJE

2008-04-06

http://www.osman.livenet.pl/print.php?type=A&item_id=29