Sowiński Tomasz Reklama Handlowa I Marketing Polityczny

background image

1

WY

ś

SZA SZKOŁA STUDIÓW MI

Ę

DZYNARODOWYCH

w Łodzi

Kierunek: Stosunki Mi

ę

dzynarodowe

REKLAMA HANDLOWA I MARKETING POLITYCZNY

W DZISIEJSZYM

Ś

WIECIE

Tomasz Sowi

ń

ski

Promotor:

prof. dr Karol Stryjski

Łód

ź

2004

background image

2

SPIS TRE

Ś

CI

Wst

ę

p..........................................................................................................................4

1. Reklama i jej rodzaje.............................................................................................6

1.1. Poj

ę

cie reklamy....................................................................................................6

1.2. Cele reklamy........................................................................................................8

1.3. Reklama telewizyjna..........................................................................................11

1.4. Reklama radiowa...............................................................................................13

1.5. Reklama prasowa..............................................................................................16

1.5.1. Wkładki reklamowe.........................................................................................18

1.6. Reklama zewn

ę

trzna (outdoor)..........................................................................19

1.6.1. Plakat reklamowy (billboard)...........................................................................20

1.6.2. Scanachrome..................................................................................................21

1.6.3. Balony reklamowe...........................................................................................22

1.7. Reklama internetowa.........................................................................................23

1.7.1. Bannery reklamowe........................................................................................24

1.7.2. Serwisy sponsorowane..................................................................................26

1.7.3. Listy wysyłkowe (technika SPAM)..................................................................27

1.7.4. Technika PUSH..............................................................................................29

1.7.5. HTML mail – bannery poczt

ą

.........................................................................30

1.7.6. Konkursy i ankiety..........................................................................................31

1.7.7. Telewizja internetowa i cyfrowa.....................................................................32

background image

3

1.8. Radio Data System...........................................................................................36

1.9. DVD – nowa generacja dysków........................................................................37

2. Marketing polityczny..........................................................................................40

2.1.Historia marketingu politycznego.......................................................................40

2.2.Definiowanie marketingu politycznego...............................................................42

2.3.Reklama polityczna w telewizji...........................................................................47

2.4.Kampania prasowa.............................................................................................48

2.5.Plakat wyborczy..................................................................................................49

2.6.Ulotka wyborcza.................................................................................................51

2.7.Sieci komputerowe.............................................................................................52

3. Tworzenie wizerunku medialnego polityków i partii politycznych................53

3.1.Wygl

ą

d zewn

ę

trzny............................................................................................60

3.2.Umiej

ę

tno

ść

wygłaszania przemówie

ń

...............................................................61

3.2.1.

Ś

rodki retoryczne............................................................................................64

3.3.Kampania bezpo

ś

rednia.....................................................................................65

Zako

ń

czenie............................................................................................................67

Bibliografia..............................................................................................................69

background image

4

Wst

ę

p

Mówi

ą

c o rekalmie podejmijmy prób

ę

okre

ś

lenia czym ona jest . W uj

ę

ciu

marketingowym jest to sposób promocji produktu lub usługi. Natomiast w znaczeniu

psychologicznym jest to próba skłonienia klienta do okre

ś

lonej reakcji. Oba te

znaczenia odnosz

ą

si

ę

rownie

ż

do reklamy politycznej, gdzie produktem jest dany

polityk b

ą

d

ź

partia polityczna a klientem jest wyborca.

Kampanie wyborcze i promocyjne s

ą

dzisiaj wszechobecne, oplataj

ą

nas

niewidzialn

ą

informacyjn

ą

paj

ę

czyn

ą

. Bez fachowej akcji promocyjnej nie zwróci si

ę

ż

aden film, nie sprzeda płyta, a ksi

ąż

ka nie zostanie bestsellerem, równie

ż

w

ś

wiecie

polityki bez dobrze przeprowadzonej akcji wyborczej nie mo

ż

na liczy

ć

na du

ż

e

poparcie elektoratu. Reklama i promocja jest bardzo mocno zwi

ą

zana z ludowo -

ludyczn

ą

kultur

ą

okresu "globalnej wioski" (McLuhan), czy - bardziej sensownie -

globalnego miasta. I odwrotnie, sama cz

ę

sto wykorzystuje

ś

rodki wła

ś

ciwe ró

ż

nym

formom fabularyzacji (literatura, film, gra komputerowa etc.).

W mojej pracy podejmuj

ę

temat szeroko rozumianej reklamy. Tez

ą

pracy jest

próba dowiedzena

ż

e: reklama rynkowa jak i reklama w polityce jest oprta na tych

samych mechanizmach i ma za zadanie wywoła

ć

podobny, zamierzony skutek.

W rozdziale 1. zajmuj

ę

si

ę

jej mediami w uj

ę

ciu handlowym, czyli sposobem, w

jaki przemawia do swojego odbiorcy, oceniaj

ą

c ich mo

ż

liwo

ś

ci i ograniczenia.

Rozdział 2 i 3. po

ś

wi

ę

cony jest działaniu i znaczeniu marketingu politycznego,

jak i roli dobrze przeprowadzonej kampanii wyborczej dla odniesienia sukcesu przez

polityka b

ą

d

ź

parti

ę

polityczn

ą

. Przedstawiam równie

ż

mechanizmamy kreowania

background image

5

wizerunku medialnego polityków i partii politycznych, które to pozwalaj

ą

na lepsze

dotarcie do okre

ś

lonego elektoratu.

Zako

ń

czenie jest podsumowaniem pracy. Porównanie reklamy handlowej z

polityczm

ą

pozwala na przedstawienie zasadniczych ró

ż

nic i podobie

ń

stw w ich

organizowaniu i skutkach jakie maj

ą

przynie

ść

.

background image

6

1. REKLAMA I JEJ RODZAJE

1.1. Poj

ę

cie reklamy

„Reklama to rozpowszechnianie pewnych informacji za pomoc

ą

np. napisów,

plansz (plakaty, tablice), ogłosze

ń

w

ś

rodkach masowego przekazu”

1

.

Reklama najcz

ęś

ciej wykorzystywana jest w celu zwi

ę

kszenia sprzeda

ż

y,

wykreowania popytu na nowe towary, przekazania konsumentom informacji o

dokonanych przez producenta zmianach w swoim wyrobie, kształtowania

pozytywnego wizerunku firmy w oczach opinii publicznej. Wyró

ż

nia si

ę

reklam

ę

nakłaniaj

ą

c

ą

do zakupu produktu oraz informuj

ą

c

ą

o produkcie czy jakim

ś

wydarzeniu (np. kulturalnym, sportowym).

Popularn

ą

form

ą

reklamy jest sponsorowanie - finansowe wsparcie przez firmy

imprez, organizacji lub osób w sferze rozrywki, sportu, kultury itp. „Reklam

ę

uznaje

si

ę

za najwa

ż

niejsze narz

ę

dzie promocji”

2

.

Reklama jest komunikatem, który ma na celu zwi

ę

kszy

ć

popyt, a w

1

Smolski R., Smolski M. Stadtmiller E. H.; „Słownik Encyklopedyczny

Edukacja Obywatelska" 1999r., s. 65

2

www. konkurencja.pl

background image

7

konsekwencji doprowadzi

ć

do sprzeda

ż

y okre

ś

lonego produktu/usługi. Cz

ę

sto

reklama tworzona jest równie

ż

po to, by zmniejszy

ć

popyt. Taki charakter maj

ą

kampanie antynikotynowe, antyalkoholowe, jest to tzw. demarketing.

Demarketing nie wyst

ę

puje tylko w reklamie społecznej, lecz tak

ż

e w ka

ż

dej

reklamie, która namawia klienta do tego, aby odrzucał produkty firmy

konkurencyjnej. W reklamie podkre

ś

la si

ę

wówczas wła

ś

ciwo

ś

ci, cechy

charakterystyczne danego produktu wspominaj

ą

c jednocze

ś

nie, ze produkt firm

konkurencyjnych takich cech nie posiada. Reklama mo

ż

e mie

ć

bardzo silny wpływ

na odbiorc

ę

z tego wzgl

ę

du,

ż

e nie jest zwykłym komunikatem i ma nie tylko

informowa

ć

- ale głównie przekonywa

ć

potencjalnego klienta. Skuteczne wpływanie

na klienta wymaga zaawansowanej wiedzy psychologicznej. Najpro

ś

ciej mówi

ą

c

reklama to INFORMACJA + PERSWAZJA.

Reklama powstała ok. drugiej połowy XIXw. Była działaniem niezale

ż

nym od

produkcji. Gdy na rynku pojawił si

ę

nowy produkt robiono wówczas wokół niego

,,hałas". Reklama z łaci

ń

skiego reklamare oznacza hałasowanie, robienie wrzawy.

Natomiast angielski odpowiednik reklamy oznacza - advertising pochodzi od słowa

advert co oznacza odwróci

ć

. Adversting to odwrócenie uwagi i skierowanie jej na

jaki

ś

produkt.

Jednak autonomia reklamy nie trwała długo, bo ju

ż

na pocz

ą

tku XX pojawiła si

ę

nowa dziedzina wiedzy - marketing.

Marketing to dyscyplina naukowa, która zajmuje si

ę

dostosowaniem

produkcji i produktów do potrzeb klientów i jednocze

ś

nie w sposób aktywny tworzy

background image

8

rynek dla tych produktów.

Reklama z marketingowego punktu widzenia jest tylko jednym z narz

ę

dzi

promocji rynkowej obok :

1.

sprzeda

ż

y osobistej;

2.

promocji sprzeda

ż

y czyli oferowania klientowi dodatkowych korzy

ś

ci

poprzez obni

ż

enie ceny produktu/usługi albo doł

ą

czenie do niego/niej

prezentu;

3.

public relations czyli tworzenie korzystnego obrazu produktu lub firmy za

pomoc

ą

mediów, udziału w wystawach, sponsoringu, organizacji

ś

wi

ą

t i

dni otwartych.

„Reklama nie jest jedyn

ą

mo

ż

liwo

ś

ci

ą

aktywizowania rynku, ale stanowi

najbardziej uniwersalne i najch

ę

tniej stosowane narz

ę

dzie. Cz

ę

sto te

ż

bywa ł

ą

czona

lub zast

ę

powana którym

ś

z narz

ę

dzi promocji rynkowej. Najlepsze efekty reklama

przynosi wówczas, gdy jest integraln

ą

cz

ęś

ci

ą

planowania całej strategii rynkowej

dla produktu, a wi

ę

c elementem działa

ń

marketingowych”

3

.

1.2.Cele reklamy

Reklama ma do spełnienia szereg zada

ń

. Ma u

ś

wiadomi

ć

nam istnienie danej

marki. Gdy stworzymy reklam

ę

, która zbuduje w

ś

wiadomo

ś

ci odbiorcy spójny i

wzgl

ę

dnie odporny na zapominanie wizerunek marki to b

ę

dzie si

ę

on pojawiał

3

Kwarciak B. „ Co trzeba wiedzie

ć

o reklamie" Wyd. Profesjonalnej Szkoły

Biznesu Kraków 1999r., s 15

background image

9

wielokrotnie w czasie podejmowania decyzji o zakupie i cz

ę

sto b

ę

dzie na nie

wpływał.

Innym wa

ż

nym celem jest doprowadzenie do tego, by odbiorca stał si

ę

lojalny

wobec marki.

Ś

wiadomo

ść

mo

ż

e z czasem przerodzi

ć

si

ę

w silniejsz

ą

wi

ęź

, któr

ą

jest lojalno

ść

. Marzeniem ka

ż

dego producenta jest, aby klient, który w pełni

akceptuje dan

ą

mark

ę

, stał si

ę

odporny na reklam

ę

konkurencji i cz

ę

sto sam

wyst

ę

pował w roli rzecznika ulubionego produktu, a nawet przekazywał swoje

postawy młodszemu pokoleniu.

Lojalno

ść

klienta niestety trudno jest zbudowa

ć

, poniewa

ż

naturalnym

elementem zachowa

ń

rynkowych jest poszukiwanie nowych wra

ż

e

ń

i do

ś

wiadcze

ń

.

Brak znajomo

ś

ci produktu stanowi powa

ż

n

ą

barier

ę

rynkow

ą

, dlatego nast

ę

pnym

zadaniem staje si

ę

edukacja klienta. Wiele firm podejmuje trud edukacji rynkowej,

bez której potencjalni klienci pozostaliby oboj

ę

tni na ich produkty, po prostu nie

b

ę

d

ą

c w stanie dostrzec potrzeby ich kupienia.

Poza tym edukacja pozwala na wykorzystanie efektu pierwsze

ń

stwa. Firmy

tworz

ą

ce nowo

ś

ci rynkowe lub wyroby mało znane s

ą

skazane na edukacj

ę

klienta.

Jednym z celów reklamy jest równie

ż

walka z konkurencj

ą

. Najbardziej typowym

przykładem jest porównanie bezpo

ś

rednie produktów. Bardziej dosadn

ą

form

ą

jest

publiczne wytkni

ę

cie bł

ę

dów konkurencji i zaoferowanie własnych usług. Mniej

widocznym, ale bardzo wa

ż

nym sposobem eliminowania efektów reklamy

konkurencji, jest zwi

ę

kszenie aktywno

ś

ci własnych działa

ń

reklamowych.

Powoduje to zmniejszenie stopnia zapami

ę

tania nowych reklam wskutek

background image

10

działania mechanizmu nazywanym w psychologii hamowaniem retreaktywnym/

proaktywnym (hamuj

ą

cy wpływ bardziej znanych informacji na zapami

ę

tywanie

nowych, podobnych).

Przy odpowiednio du

ż

ej liczbie ekspozycji reklamy, klient b

ę

dzie miał kłopoty

nawet z przypomnieniem sobie nazwy konkurencyjnych produktów.

Reklama ma równie

ż

na celu tworzenie odpowiedniego image'u firmy, czyli

dobrej reklamy samej firmy.

Reklama w dobie kapitalizmu jest niezb

ę

dn

ą

rzecz

ą

, poniewa

ż

rynek jest

przepełniony konkurencyjnymi wyrobami, które s

ą

podobne do siebie. Posiadaj

ą

wysok

ą

jako

ść

, s

ą

ci

ą

gkle modernizowane i ulepszane pod wzgl

ę

dem cenowym dla

przeci

ę

tnego odbiorcy.

podobne do siebie

;

wysokiej jako

ś

ci

;

ci

ą

gle modernizowane i ulepszane

;

pod wzgl

ę

dem cenowym dost

ę

pne dla przeci

ę

tnego odbiorcy

.

Klient pozostawiony sam sobie ma tendencje do próbowania ró

ż

nych marek,

zast

ę

powania jednych produktów drugimi. Klient dokonuje wyborów wła

ś

ciwie

losowych, które nie zapewni

ą

ż

adnemu z producentów jakiejkolwiek przewagi na

rynku. Firmy, które si

ę

nie reklamuj

ą

u

ż

ywaj

ą

innych narz

ę

dzi promocji rynkowej.

Reklam

ę

w pewnych sytuacjach nie tylko mo

ż

na, lecz wr

ę

cz nale

ż

y z powodów

background image

11

finansowych zast

ą

pi

ć

innymi działaniami promocyjnymi.

1.3.Reklama telewizyjna

Udział telewizji w twórczej budowie kultury narodowej jest powszechnie znany i

doceniany, st

ą

d te

ż

jej roli w procesie tworzenia i upowszechniania kultury nie ma

potrzeby uzasadnia

ć

. „Czyni ona to samo najlepiej przy pomocy

ś

rodków przekazu”

4

Jako no

ś

nik reklam telewizja ma kilka istotnych zalet. Jest ogl

ą

dana przez

najbardziej masow

ą

widowni

ę

i trudno praktycznie wskaza

ć

segmenty rynku, do

których nie dociera. W zwi

ą

zku z szerokim zasi

ę

giem koszt dotarcia do jednego

konsumenta jest ni

ż

szy ni

ż

w wypadku innych mediów. Poprzez poł

ą

czenie obrazu,

ruchu, d

ź

wi

ę

ku i koloru telewizja ma najlepsze z mass-mediów mo

ż

liwo

ś

ci

przyci

ą

gni

ę

cia i utrzymania uwagi odbiorców oraz wykreowania reklamy silnie

oddziałuj

ą

cej na emocje potencjalnego klienta. Istotn

ą

zalet

ą

jest te

ż

jej rosn

ą

ca

wiarygodno

ść

. Z wiarygodno

ś

ci

ą

, wi

ąż

e si

ę

te

ż

du

ż

y presti

ż

, jakim cieszy si

ę

na tle

innych

ś

rodków masowego przekazu. „Telewizja gwarantuje ponadto stosunkowo

wysoki stopie

ń

wi

ą

zania uwagi odbiorcy oraz dynamizm prezentacji”

5

.

„Telewizja jest znakomitym kanałem przekazu reklamy, wtedy gdy producenci

dóbr codziennego u

ż

ytku pragn

ą

, skierowa

ć

swoj

ą

reklam

ę

do gospody

ń

domowych

(artykuły spo

ż

ywcze, chemia gospodarcza, kosmetyki, u

ż

ywki) oraz kiedy firma

4

Wybrane problemy upowszechniania, Warszawa 1979r.


5

W. Budzy

ń

ski, Reklama–techniki skutecznej perswazji, Warszawa 1999r.

background image

12

pragnie zademonstrowa

ć

, jak działa jej produkt”

6

.

Do wad reklamowania si

ę

w telewizji nale

żą

, du

ż

e koszty ogólne, zwi

ą

zane z

produkcj

ą

filmu reklamowego i jego emisj

ą

. Reklama w TV jest „bardzo tania, je

ś

li

Ci

ę

na ni

ą

sta

ć

", co oznacza, i

ż

wysoki koszt ogólny przy du

ż

ej widowni telewizyjnej

daje relatywnie niewielkie koszty jednostkowe dotarcia do widza.

Wad

ą

jest te

ż

mała selektywno

ść

widowni telewizyjnej - trudno jest okre

ś

li

ć

szczegółowo, kto ogl

ą

da poszczególne programy. Inn

ą

wad

ą

reklamowania si

ę

w

telewizji jest ulotno

ść

tej formy reklamy. Po emisji 30 sekundowego filmu nie

pozostaje nic materialnego (w przeciwie

ń

stwie do reklamy prasowej), co wi

ę

cej, widz

ogl

ą

daj

ą

cy reklamówk

ę

w TV jest zmuszony "pochłania

ć

" j

ą

w t

ę

pie narzuconym

przez reklamuj

ą

c

ą

si

ę

firm

ę

- nie mo

ż

na jej zwolni

ć

, przejrze

ć

powtórnie (jak to si

ę

zdarza z reklam

ą

prasow

ą

). Wad

ą

telewizji jest tak

ż

e długi czas wyprzedzenia, czyli

konieczno

ść

zamówienia czasu antenowego na długo przed emisj

ą

reklamy.

Nale

ż

y te

ż

pami

ę

ta

ć

, i

ż

reklama telewizyjna jest wyj

ą

tkowo natarczywa, przez

co traktuje si

ę

j

ą

jako „intruza" lub „zło konieczne", które trzeba przeczeka

ć

, zanim

zacznie si

ę

prognoza pogody lub film. Wreszcie, wobec rosn

ą

cej liczby stacji

telewizyjnych walcz

ą

cych o wzgl

ę

dy widza liczba konsumentów ogl

ą

daj

ą

cych

konkretne programy danej stacji stale si

ę

zmniejsza. Mógłby temu zapobiec wzrost

liczby ludno

ś

ci w Polsce albo wydłu

ż

enie czasu po

ś

wi

ę

conego przez przeci

ę

tnego

Polaka na ogl

ą

danie telewizji. „Odr

ę

bnym problemem jest natłok pojawiaj

ą

cych si

ę

reklam, powoduj

ą

cy tzw. szum informacyjny”

7

.

„Reklama telewizyjna mo

ż

e pozyskiwa

ć

akceptacj

ę

telewidzów dla oferowanych

6

Jacek Kall, Reklama, PWE, Warsawa 1999r., s. 90


7

Wojciech Budzy

ń

ski, Reklama, Poltext

background image

13

produktów je

ś

li jest wykonana dobrze. Mo

ż

e tak

ż

e zniech

ę

ca

ć

, je

ś

li jest

ź

le

wykonana”

8

.

1.4.Reklama radiowa

Reklama radiowa jest najcz

ęś

ciej wymieniana na drugim miejscu w skali

skuteczno

ś

ci po telewizyjnej. Trudno poda

ć

jej dokładny udział w ogólnych

wydatkach na reklam

ę

w mediach masowego przekazu w Polsce. Szacuje si

ę

, i

ż

kształtuje si

ę

on w granicach 4-5% ogólnych wydatków przeznaczanych przez firm

ę

na reklam

ę

w mass-mediach. Pi

ę

cioprocentowy próg jest to

ś

rednia europejska,

natomiast w USA jest to około 10% globalnej sumy wydatków przeznaczonych na

reklam

ę

.

Obecnie jeszcze istnieje zasadnicza ró

ż

nica mi

ę

dzy radiem jako no

ś

nikiem

reklamy w Polsce, a USA, Francji czy Hiszpanii. Wynika to głównie z ilo

ś

ci stacji

radiowych. W wymienionych wyrzej krajach liczba stacji jest bardzo du

ż

a i mo

ż

na

tam mówi

ć

w pewnym stopniu o selektywno

ś

ci radia jako no

ś

nika reklamy, bowiem

poszczególne stacje nastawione s

ą

na ró

ż

norodne gusta i upodobania, swoich

słuchaczy, którzy w wi

ę

kszo

ś

ci stanowi

ą

w miar

ę

jednorodne grupy.

Reklama radiowa jest szczególnie korzystna wówczas, gdy jest

ś

ci

ś

le

rozpoznany kr

ą

g słuchaczy a czas nadawania reklam dostosowany do wyników

bada

ń

słuchalno

ś

ci danej stacji.

8

T. Sztucki, Promocja sztuka pozyskiwania nabywców, Warszawa 1999r.

background image

14

Ponadto radio pozwala na elastyczne planowanie emisji reklam. Wyprzedzenie

z jakim musz

ą

by

ć

przedło

ż

one reklamy radiowe, jest znacznie krótsze ni

ż

w

telewizji czy czasopismach. Reklama radiowa jest tak

ż

e stosunkowo tania i mniej

czasochłonna w przygotowaniu. Ponadto koszt dotarcia do jednego odbiorcy mo

ż

e

by

ć

znacznie ni

ż

szy ni

ż

w wypadku reklamy telewizyjnej lub prasowej. Rzeczywi

ś

cie,

emisja spotów jest na pierwszy rzut oka relatywnie niedroga, nale

ż

y jednak

zauwa

ż

y

ć

,

ż

e wra

ż

enie takie mo

ż

na odnie

ść

tylko wtedy, gdy uzupełniamy ni

ą

działania w innych mediach. Kiedy radio miałoby działa

ć

w pojedynk

ę

staje si

ę

drogie - reklama radiowa wymaga nie tylko dziesi

ą

tków powtórze

ń

, ale równocze

ś

nie

emisji w bardzo wielu stacjach ze wzgl

ę

du na wyra

ź

ne rozproszenie czasowe i

terytorialne słuchaczy.

„Dlatego podobnie jak w wypadku telewizji przy wykorzystaniu radia jako

no

ś

nika reklamy trzeba uwzgl

ę

dni

ć

zró

ż

nicowanie przestrzenne adresatów i ich

preferencje co do czasu i rodzaju słuchanych audycji

”9

.

Radio ma niezwykł

ą

moc pobudzania wyobra

ź

ni słuchaczy. Do

ś

wiadczenia

wykazały,

ż

e wył

ą

czne oddziaływanie słów i d

ź

wi

ę

ków mo

ż

e ułatwi

ć

wpływanie na

postawy i opinie odbiorców. Radio jest medium, w którym ogromn

ą

rol

ę

odgrywa

wyobra

ź

nia, stad cz

ę

sto okre

ś

lana jest mianem "teatru wyobra

ź

ni". Słuchacze

odbieraj

ą

reklam

ę

radiowa, jako mniej irytuj

ą

ca, od telewizyjnej. Reklama radiowa

dociera do segmentów rynku, które odznaczaj

ą

si

ę

mał

ą

intensywno

ś

ci

ą

ogl

ą

dania

telewizji (np. cz

ęść

młodzie

ż

y). Reklama radiowa dociera tak

ż

e do konsumentów,

którzy jad

ą

samochodem, przebywaj

ą

w pracy, domu, barze, itp.

Na podkre

ś

lenie zasługuje równie

ż

mo

ż

liwo

ść

szybkiej produkcji reklamy

9

J. Musiałkiewicz, Marketing, Warszawa 1998r.

background image

15

radiowej. Jej przygotowanie oraz umieszczenie na antenie mo

ż

e si

ę

odbywa

ć

w

tempie błyskawicznym.

„Radio ma t

ę

przewag

ę

nad innymi mediami i

ż

wyprzedzenie, z jakim musz

ą

by

ć

rezerwowane czasy emisji reklam jest krótsze ni

ż

w telewizji czy w

czasopismach

”10

.

Forma radiowa posiada jednak i swoje wady, do których mo

ż

na zaliczy

ć

ograniczone mo

ż

liwo

ś

ci przekazu. Utrudnione jest zademonstrowanie działania

produktu i niemo

ż

liwe pokazanie jego opakowania. Reklama radiowa jest równie

ż

ulotna - nie mo

ż

na za jej pomoc

ą

, przekaza

ć

konsumentowi np. kuponów (prasa to

umo

ż

liwia). Niecelowe jest tak

ż

e podawanie adresów firm i numerów telefonów czy

telefaksów. Oprócz tego radio nale

ż

y do najbardziej zatłoczonych reklam

ą

ś

rodków

masowego przekazu. Du

ż

a liczba reklam emitowanych w kilkunastominutowych

blokach powoduje, i

ż

reklamówka radiowa konkuruje z olbrzymi

ą

liczb

ą

innych

reklam oraz z naturalnymi d

ź

wi

ę

kami otoczenia.

1.5.Reklama prasowa

10

J. Kall, Reklama, PWE, Warszawa 1999r.

background image

16

Reklama prasowa zaliczana jest do reklam typu obrazowego. Reklamy tej

grupy cechuje wytworzenie pewnego zwi

ą

zku mi

ę

dzy produktem lub usługa, a

okre

ś

lonym stylem

ż

ycia lub innym elementem obrazu. Na przykład na zdj

ę

ciu

reklamowym samochód zostanie przedstawiony w otoczeniu odpowiadaj

ą

cym

zwyczajom (lub aspiracjom) adresata. Tak wi

ę

c w samochodzie terenowym mo

ż

e si

ę

znale

źć

sprz

ę

t my

ś

liwski, a luksusowy model mo

ż

e by

ć

pokazany na torze

wy

ś

cigowym, itd.

W zale

ż

no

ś

ci od przeznaczenia reklamy, rynku docelowego, reklamowanego

produktu i oczywi

ś

cie zamo

ż

no

ś

ci firmy. Przedsi

ę

biorstwa mog

ą

prowadzi

ć

reklam

ę

w prasie codziennej. Czasopismach o zasi

ę

gu lokalnym lub ogólnokrajowym. Ka

ż

de

dobre ogłoszenie reklamowe składa si

ę

z pi

ę

ciu elementów:

• nagłówek.

• ilustracja (cz

ęść

wizualna),

• korpus (tekst, body copy),

• wezwanie do działania, slogan,

• nazwa i adres firmy (logos, logo).

„Wa

ż

ny jest tak

ż

e układ graficzny ogłoszenia oraz miejsce jakie zajmuje na

stronie gazety”

11

.

„W zale

ż

no

ś

ci od rodzaju segmentu rynku, w którym działa przedsi

ę

biorstwo

nale

ż

y rozwa

ż

y

ć

czy bardziej celowe jest zamieszczanie reklamy w prasie

codziennej, ogólnej adresowanej do szerokiego grona odbiorców, czy w prasie

11

Wojciech Budzy

ń

ski, Reklama, Warszawa 1999r.

background image

17

specjalistycznej adresowanej do okre

ś

lonych czytelników

”12

(np.: "Gazeta Prawna",

„Auto

Ś

wiat", „Bravo"). „Keklama prasowa jest najbardziej skuteczna dla czytelników,

którzy uwa

ż

aj

ą

, czytanie gazety i czasopisma za dobrego informatora i doradc

ę

dokonywania zakupów"

13

. Według

ź

ródeł ameryka

ń

skich reklama w gazetach jest

najbardziej wiarygodna, najcz

ęś

ciej wykorzystywana, przez konsumentów i

najbardziej poszukiwan

ą

form

ą

reklamy. „Do wad reklamy w dziennikach nale

ż

y

zaliczy

ć

przede wszystkim to,

ż

e działa ona tylko na jeden zmysł (wzroku) ogranicza

nas tak

ż

e mo

ż

liwo

ść

wytworzenia odpowiedniego nastroju, aury emocjonalnej

(ogromnie wa

ż

nej w reklamie np.: perfum i

ż

ywno

ś

ci)”

14

. Istotn

ą

wad

ą

reklamy w

dziennikach jest trudno

ść

dotarcia w ten sposób do młodzie

ż

owego segmentu rynku

- młodzi ludzie rzadziej czytaj

ą

, dzienniki; zamiast po nie si

ę

gaj

ą

, raczej po „Bravo",

„Popcorn", „Dziewczyn

ę

" itp.

1.5.1.Wkładki reklamowe

12

Jacek Musiałkiewicz, Marketing, 1998r.


13

T. Sztucki, Promocja sztuka pozyskiwania nabywców, Warszawa 1999r.


14

Jacek Kall, Reklama, PWE, Warszawa 1999r.

background image

18

„Reklama pocztowa jest obok reklamy prasowej o charakterze lokalnym,

jednym z najbardziej odpowiednich kanałów przepływu tre

ś

ci reklamowych

przeznaczonych dla odbiorców wydzielonego geograficznie, małego rynku

lokalnego”

15

.

Wkładka reklamowa (insert) - jest to dodatkowe ogłoszenie o niestandardowym

formacie, doł

ą

czone do gazety lub czasopisma. Wkładka wszyta zazwyczaj jest

traktowana przez czytelników jako integralna cz

ęść

czasopisma. Wi

ążę

si

ę

to z

przypisywaniem jej wi

ę

kszej wiarygodno

ś

ci. Uto

ż

samienie wkładki wszytej z

czasopismem mo

ż

e by

ć

atutem dla reklamodawcy, ale te

ż

i dodatnio wpływa

ć

na

tytuł. Trudno niezauwa

ż

y

ć

wymiernych zalet wrzutek reklamowych, przedewszystkim

brak ogranicze

ń

edytorskich: do czarno-białej gazety codziennej mo

ż

na zrobi

ć

kolorow

ą

wkładk

ę

na lepszym papierze, mo

ż

na j

ą

dostarczy

ć

niemal w ostatniej

chwili, bezpo

ś

rednio do drukarni, w której powstaje pismo.

Dobrze opracowana wkładka powinna by

ć

czytelna i emitowa

ć

po

żą

dany przez

reklamodawc

ę

sygnał ju

ż

na pierwszy rzut oka. Taka wkładka bez w

ą

tpienia

zapewnia wyró

ż

nienie takiej reklamy w

ś

ród wielu innych zamieszczonych na łamach

danego tytułu. Nawet je

ś

li wypadnie i czytelnik jej nie podniesie, to i tak zobaczy.

Inserting jest w Polsce bardzo cz

ę

sto stosowan

ą

form

ą

reklamy prasowej.

Stwarza dostrzegaln

ą

mo

ż

liwo

ść

skierowania reklamy do wybranego segmentu

rynku poprzez kolporta

ż

tylko w cz

ęś

ci nakładu. Wkładka mo

ż

e by

ć

cz

ęś

ci

ą

, du

ż

ego

nakładu wykorzystywanego ponadto w reklamie pocztowej, na targach itd.

„Mo

ż

liwo

ść

niezale

ż

nego wykorzystania wkładki po wyrzuceniu gazety stwarza

15

J. Mazur, Marketing usług, Warszawa 1988r.

background image

19

szans

ę

przedłu

ż

enia

ż

ywotno

ś

ci komunikatu reklamowego i dotarcia do nast

ę

pnych

odbiorców”

16

1.6.Reklama zewn

ę

trzna (outdoor)

Reklama zewn

ę

trzna (outdoor) jest traktowana jako wsparcie kampanii

telewizyjnych i prasowych, dlatego te

ż

udział wydatków na reklam

ę

nie przekracza

5% bud

ż

etu reklamowego, jedynie we Francji i Belgii oscyluje wokół 13%. Trudno

jest oszacowa

ć

dokładnie jaki odsetek bud

ż

etu reklamy przeznaczony jest na ten

rodzaj reklamy w Polsce.

Wszystkie outdoor s

ą

mediami masowymi, musz

ą

by

ć

zatem proste, wyraziste,

łatwe w zrozumieniu i utrwalaj

ą

ce si

ę

w pami

ę

ci. Nie nadaj

ą

si

ę

do reklamowania

np.: sprz

ę

tu specjalistycznego lub produktów bardzo nowoczesnych, których u

ż

ycie

wymaga obja

ś

nienia. Reklama zewn

ę

trzna jest bardzo po

żą

dan

ą

i skuteczn

ą

form

ą

promocji takich produktów jak: napoje chłodz

ą

ce, piwo, słodycze, papierosy,

restauracje, supermarkety, usługi i produkty dla zmotoryzowanych.

16

W. Budzy

ń

ski, Reklama, Warszawa 1999r.

background image

20

1.6.1.Plakat reklamowy (billboard)

Plakat jest uwa

ż

any za najstarsza, i najczystsza, form

ę

reklamy zewn

ę

trznej.

Jest te

ż

relatywnie tani.

Najbardziej odpowiedni jest prosty, konserwatywny krój czcionki. Ilustracja

powinna przykuwa

ć

wzrok odbiorców, a nawet szokowa

ć

(np.: reklamy United

Colours of Benetton). Stosuje si

ę

tak

ż

e odpowiedni kontrast kolorystyczny (np. białe

pismo na czarnym tle). Im mniej elementów, tym plakat jest skuteczniejszy.

Adresat spotyka t

ą

reklam

ę

wielokrotnie, czas kontaktu z tym no

ś

nikiem jest

nieograniczony.

Biliboard jest tradycyjn

ą

technik

ą

plakatow

ą

z zaletami wielokrotnego powielania i

wadami nietrwało

ś

ci i standardowej wielko

ś

ci wynikaj

ą

cej z mo

ż

liwo

ś

ci drukarskich.

Słu

ż

y on promocji marki, a nie pokazywaniu zalet czy specyficznych cech produktu.

Ta forma reklamy staje si

ę

w Polsce coraz popularniejsza. Wiele osób uwa

ż

a,

ż

e

billboardy stanowi

ą

znakomity element dekoracji i barwnego o

ż

ywienia miasta.

Umieszcza si

ę

je w miejscach o du

ż

ym nat

ęż

eniu ruchu. Wymagaj

ą

one

odpowiednich tablic.

Znacz

ą

cych wła

ś

cicieli tablic jest w Polsce kilku. Nale

żą

, do nich:

Ströer, AMS,

Plakanda, Outdoor, Europlakat i Eastplak. Firmy ró

ż

ni specyfika monta

ż

u. Generaln

ą

zasad

ą

jest umieszczanie reklam na osiach komunikacyjnych, ale AMS czy

Plakanda staraj

ą

si

ę

o miejsca na

ś

cianach budynków, na do

ść

du

ż

ej wysoko

ś

ci, a

Europlakat i Outdoor preferuj

ą

tablice naziemne, ustawiane w rz

ę

dach, w

perspektywie ci

ą

gów pieszych i jezdnych, natomiast Ströer, który jest

background image

21

najpopularniejszy w Łodzi, umieszcza swoje tablice na jednej i drugiej wysokosci.

Bez wzgl

ę

du na wybór miejsca, zachowuje si

ę

standardowy zwi

ą

zek mi

ę

dzy

produktem, a miejscem ekspozycji: w kampaniach reklamowych samochodów np.

dro

ż

sze modele reklamuje si

ę

w centrum, a ta

ń

sze, rodzinne, na obrze

ż

ach i w

osiedlach.

Standardowy czas prowadzenia kampanii z u

ż

yciem billboardów okre

ś

la si

ę

na

miesi

ą

c, najwy

ż

ej dwa. W krajach bardziej nasyconych kampaniami reklamowymi

mog

ą

one trwa

ć

nawet tylko tydzie

ń

.

1.6.2.Scanachrome

Innym rodzajem outdoor jest scanachrome. Jest to forma monumentalna,

pokrywaj

ą

ca całe powierzchnie

ś

cian. Wykonuje si

ę

je natryskow

ą

technik

ą

druku na

ż

nych rodzajach winylu. Je

ś

li chce si

ę

prowadzi

ć

du

ż

a, kampani

ę

reklamowa, w

wielu miejscach, lepszy jest billboard. Je

ż

eli chce si

ę

w kilku punktach zaznaczy

ć

swoja, obecno

ść

- wygrywa scanachrome. Scanachrome ma t

ę

wielka, zalet

ę

,

ż

e

jest trwały. „Dobry przekaz powinien opiera

ć

si

ę

wpływom i zmienno

ś

ci

ą

, mody oraz

powinien pozostawa

ć

aktualny nawet z upływem czasu”

17

. Przykładem takiej reklamy

mo

ż

e by

ć

reklama Media Markt na blokach w Łodzi przy ulicy Piłsudzkiego.

17

T. Sztucki, Promocja sztuka pozyskiwania nabywców, Warszawa 1999r.

background image

22

1.6.3.Balony reklamowe

„Reklama jest najbardziej widocznym, najgło

ś

niejszym, ale i te

ż

najdro

ż

szym

instrumentem oddziaływania firmy na rynek. Musi ona zbudowa

ć

atrakcyjny obraz

danej marki aby konsument czerpał zadowolenie z u

ż

ywania produktu”

18

.

Na

ś

wiecie wiele licz

ą

cych si

ę

marek posiada swój własny balon, który jako

jedyny statek lataj

ą

cy mo

ż

e l

ą

dowa

ć

wsz

ę

dzie: w miastach, wsiach i miasteczkach.

Jego pojawienie si

ę

jest wielkim wydarzeniem, co daje mo

ż

liwo

ść

oddziaływania na

ka

ż

d

ą

docelow

ą

grup

ę

odbiorców i prowadzenia zró

ż

nicowanych form promocji.

Reklama na p

ę

katych czaszach, ze wzgl

ę

du na swoj

ą

oryginalno

ść

i atrakcyjno

ść

,

zwraca powszechna, uwag

ę

i mo

ż

e wpłyn

ąć

na wzrost

ś

wiadomo

ś

ci reklamowanej

marki. Nie jest natr

ę

tna i nie ginie w masie podobnych do siebie, statycznych,

dwuwymiarowych przekazów. Balon budzi sensacje i emocje. Reklama na nim

gwarantuje pozytywne nastawienie konsumenta i pozostawia w pami

ę

ci przyjemne

skojarzenia. Pod wzgl

ę

dem oddziaływania na pewno ust

ę

puje plakatowi wielko

formatowemu, który przekazuje znacznie wi

ę

cej informacji i z tytułu mo

ż

liwo

ś

ci

lokacyjnych jest bardziej zauwa

ż

alny. Nie ust

ę

puje mu natomiast pod wzgl

ę

dem

kreatywno

ś

ci, poniewa

ż

ka

ż

dy pomysł mo

ż

na przekształci

ć

w ró

ż

ne, nawet

18

I. Bielski, Podstawy marketingu, Toru

ń

1998r.

background image

23

niezwykłe formy oddziaływania.

Tak

ż

e kolor odgrywa wa

ż

n

ą

rol

ę

. Zwi

ę

ksza atrakcyjno

ść

i dostrzegalno

ść

,

zapewnia realizm przedstawionego obrazu, kształtuje nastrój i tworzy identyfikacje

produktu. Reklamy na balonach nie podlegaj

ą

ż

adnym ograniczeniom. Stwarzaj

ą

wi

ę

c szans

ę

pokazania si

ę

równie

ż

producentom towarów, wobec których

obowi

ą

zuj

ą

surowe restrykcje reklamowe.

1.7.Reklama Internetowa

Bardzo szybki rozwój sieci komputerowych umo

ż

liwił komunikowanie si

ę

na

masw

ą

skal

ę

, co stało si

ę

powodem pojawienie si

ę

reklamy internetowej.

Najwa

ż

niejsze z nich to:

- bannery reklamowe

- serwisy sponsorowane

- listy wysyłkowe (technika SPAM)

- technika PUSH

- HTML mail – bannery poczt

ą

- konkursy i ankiety

background image

24

1.7.1.Bannery reklamowe

Bannery reklamowe wprowadzone zostały do Internetu w pa

ź

dzierniku 1994

roku. Po raz pierwszy pojawiły si

ę

wtedy w serwisie HotWired, którego twórc

ą

był

Rick Boyce. Dzi

ś

s

ą

obecne w tysi

ą

cach serwisów na całym

ś

wiecie, w tym i w

kilkunastu polskich. Najwi

ę

cej na ogłoszeniach w Internecie zarabiaj

ą

dzi

ś

katalogi

zasobów i usługi wyszukiwawcze oraz firma Netscape Communications, która z kolei

na swoim serwerze reklamuje najwi

ę

ksze z nich. Poza tym do czołówki serwisów

publikuj

ą

cych reklamy nale

żą

: Sports Zone, Wali Street Journal Interactve, C-net,

Pathfinder i HotWired. Pierwszych z nich - SportsZone - odwiedza dziennie 350

tysi

ę

cy go

ś

ci.

Mniejszym serwisom trudno jest zdoby

ć

tak

ą

ilo

ść

czytelników, przyci

ą

gn

ąć

dzi

ę

ki temu reklamodawców i "wyj

ść

na swoje" sprzedaj

ą

c tylko tradycyjne bannery

reklamowe.

Umiej

ę

tno

ść

kreacji dobrego bannera nie ró

ż

ni si

ę

niczym specjalnym od

dobrego ogłoszenia prasowego. W przypadku bannerów jednak mamy do czynienia

z niewielk

ą

powierzchni

ą

ogłoszeniow

ą

, daleko mniejsz

ą

ni

ż

prasowa przestrze

ń

reklamowa. Bannery przypominaj

ą

raczej rubryk

ę

drobnych ogłosze

ń

prasowych

typu kupi

ę

/sprzedam, ni

ż

rozkładówki w kolorowym magazynie. Pewnym

utrudnieniem dla kreatywnych jest fakt,

ż

e wielko

ść

bannera jest podawana w

pikselach (punktach na cal), które zazwyczaj trzeba mozolnie przeliczy

ć

na milimetry

lub centymetry. Zatem ich wielko

ść

waha si

ę

od 250 do 640 pikseli (szeroko

ść

) oraz

od 50 do 200 pikseli (wysoko

ść

), a zatem od ok. 8-20 cm w podstawie do ok. 2-8 cm

wysoko

ś

ci. W zale

ż

no

ś

ci od u

ż

ytkowanego przez internaute trybu pracy

background image

25

(rozdzielczo

ś

ci) monitora, ogłoszenie mo

ż

e zajmowa

ć

nawet do 25% powierzchni

obrazuj (Najmniejsza obecnie rozdzielczo

ść

wykorzystywana w pracy z komputerami

klasy PC wynosi 800x600 pikseli).

Podobnie, jak w przypadku ogłosze

ń

klasycznych, dobór kolorów do bannera

odgrywa rol

ę

. W przypadku bannera mo

ż

na u

ż

y

ć

animacji - uatrakcyjnia to

ogłoszenie.

Wyniki bada

ń

dotycz

ą

cych ogl

ą

dalno

ś

ci bannerów, przeprowadzonych

w Stanach Zjednoczonych, gdzie reklama za pomoc

ą

bannerów jest najcz

ęś

ciej

spotykana mówi

ą

,

ż

e:

ś

rednio 2,11 osób z ka

ż

dych 100 odwiedzaj

ą

cych serwery WWW natkn

ę

ło si

ę

na reklam

ę

w postaci tzw. bannera, czyli reklamowego obiektu graficznego

wkomponowanego w układ strony WWW (od 2,01 w poniedziałki do 2,28 w soboty),

• animacje zwi

ę

kszaj

ą

frekwencj

ę

o 25%,

• informacja zawarta na bannerze "kliknij tutaj" (ang. click here) zwi

ę

ksza

frekwencj

ę

o 18%,

• umieszczenie na bannerze pytania lub pro

ś

by zwi

ę

ksza frekwencj

ę

o 15%,

• obietnica uzyskania prezentu zwi

ę

ksza frekwencj

ę

o 35%.

Mo

ż

na wymieni

ć

szereg serwerów, których wła

ś

ciciele ch

ę

tnie udost

ę

pniaj

ą

reklamodawcom miejsce na reklam

ę

oraz pomagaj

ą

zrealizowa

ć

bannery.

Niestety ceny s

ą

podawane za czas ekspozycji bannera na serwerze WWW (a

zatem za 1 tydzie

ń

lub te

ż

miesi

ą

c utrzymywania bannera na serwerze), a nie

uzale

ż

nia si

ę

ich - jak si

ę

przyj

ę

ło w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej -

od ilo

ś

ci „zetkni

ęć

" internautów z reklam

ą

lub, bardziej dokładnie, od liczby osób,

background image

26

które zainteresowały si

ę

reklamowan

ą

firm

ą

(produktem/usługa) i „klikaj

ąć

" na

bannerze przeszły do witryny firmy reklamuj

ą

cej (s

ą

. to tzw. trafienia efektywne).

Jednak niektóre polskie serwery dysponuj

ą

ju

ż

profesjonaln

ą

informacj

ą

o

mo

ż

liwo

ś

ciach reklamy, uwzgl

ę

dniaj

ą

c ju

ż

zasad

ę

o ilo

ś

ci „klikni

ęć

".

1.7.2.Serwisy sponsorowane

Innym sposobem ni

ż

bannery jest sponsorowanie serwisów lub ich cz

ęś

ci. Jest

to metoda nieco bardziej delikatna ni

ż

ogłoszenia. U

ż

ytkownicy Internetu - czytelnicy

serwisu - doceniaj

ą

to,

ż

e dzi

ę

ki sponsorowi serwis mo

ż

e zaistnie

ć

. Im mocniej

poł

ą

czone s

ą

ze sob

ą

reklamy i zawarto

ść

serwisu, tym trafia si

ę

na mniejszy opór

czytelników i łatwiej o skuteczny reklamowy przekaz.

Oczywi

ś

cie reklama musi tu by

ć

jasno odró

ż

nialna od zawarto

ś

ci serwisu, a

sponsor nie mo

ż

e wpływa

ć

na prace zespołu redakcyjnego.

Sponsoring oznacza wył

ą

czno

ść

na reklamy, obecno

ść

znaków reklamowych,

łatwo rozpoznawaln

ą

szat

ę

graficzn

ą

. S

ą

to długoterminowe kontrakty, przynosz

ą

ce

serwisom spory zarobek.

background image

27

1.7.3.Listy wysyłkowe (technika SPAM)

Dobrym sposobem wykorzystania komercyjnego Internetu jest wysyłka

wiadomo

ś

ci poczt

ą

elektroniczn

ą

(direct mail). Wiadomo

ś

ci komercyjne i reklamy

wysyłane t

ą

drog

ą

s

ą

uwa

ż

ane za naruszenie etykiety sieciowej w publicznych

miejscach Internetu, takich jak grupy dyskusyjne, ale uznano je za dopuszczalne w

niektórych przypadkach.

Sztuk

ą

jest tu stworzenie odpowiedniej listy odbiorców i sprzedanie usługi

korzystania z niej firmom chc

ą

cym przekaza

ć

poczt

ą

wiadomo

ś

ci o swoich

produktach.

Same

listy

nie

s

ą

zreguły

sprzedawane,

wi

ę

c

nie

ma

niebezpiecze

ń

stwa,

ż

e tysi

ą

ce adresów wpadn

ą

w r

ę

ce spamera.

SPAM (popularna ameryka

ń

ska mielonka

ś

niadaniowa) jest to okre

ś

lenie na

praktyki wysyłania pewnego tekstu, maj

ą

cego najcz

ęś

ciej charakter reklamowy, do

wszystkich (lub znacznej cz

ęś

ci) odbiorców grup dyskusyjnych. Praktyki te s

ą

ze

wzgl

ę

du na techniczn

ą

łatwo

ść

realizacji do

ść

cz

ę

sto stosowane przez reklamuj

ą

ce

si

ę

firmy, spotykaj

ą

ce si

ę

jednak z jednoznacznymi, ostrymi reakcjami odbiorców. W

odpowiedzi mog

ą

oni wysyła

ć

do nadawcy lub administratora serwera, z którego

wiadomo

ść

została nadana, listy protestacyjne, czy te

ż

megabajty bezwarto

ś

ciowej

informacji do nadawcy, powoduj

ą

c blokad

ę

("zapchanie") jego konta pocztowego.

Dochodzi tak

ż

e do zap

ę

tlania wiadomo

ś

ci "spammera" tak, by wysyłał on dane do

samego siebie.

Te brutalne

ś

rodki s

ą

stosowane jako odpowied

ź

na przeci

ąż

anie ł

ą

czy

internetowych przez nadawc

ę

spamu, a tak

ż

e poprostu na zabieranie przez

background image

28

nadawc

ę

czasu czytelnika grup Usenet. Dlatego te

ż

ka

ż

dy dostawca usług

internetowych zakazuje uprawiania spamu i zastrzega sobie zamkni

ę

cie konta

pocztowego spammera w przypadku kilkukrotnego u

ż

ycia tej techniki.

Wiele firm u

ż

ywa jednak powy

ż

szej techniki marketingowej w celu

przedstawienia własnej oferty jak najwi

ę

kszej liczbie u

ż

ytkowników sieci Internet. S

ą

to szczególnie firmy handlowe, maj

ą

ce do zaoferowania produkty masowego u

ż

ytku,

nie boj

ą

ce si

ę

erozji własnego image`u, który musi nast

ą

pi

ć

w wyniku uprawiania

spamu.

Przeszkód prawnych w uprawianiu tej techniki jeszcze nie ma, a jedynymi

zasadami, którymi kieruj

ą

si

ę

u

ż

ytkownicy sieci Internet, s

ą

zasady "netykiety". czyli

dobrego zachowania w sieci. Dzisiejsi aktywni u

ż

ytkownicy Internetu nie reaguj

ą

ju

ż

tak ostro na takie listy, a co wi

ę

ksi przeciwnicy znale

ź

li narz

ę

dzia do obrony przed

"zalewem komercyjnych

ś

mieci". Poczta elektroniczna ma tu spor

ą

przewag

ę

nad

papierowymi przesyłkami - wymaga mniej pracy i mniejszych nakładów finansowych:

nie płaci si

ę

za znaczki i papier a dociera do odbiorców znacznie szybciej.

1.7.4.Technika PUSH

Narz

ę

dzia dystrybucji danych komputerowych wykorzystuj

ą

ce technologi

ę

"pchania" (ang. push) staj

ą

si

ę

coraz mniej atrakcyjnymi

ś

rodkami promocji dla

background image

29

reklamodawców oraz no

ś

nikami informacji w

ś

ród u

ż

ytkowników Internetu. Niemniej

jednak ci

ą

gle pozostaj

ą

w u

ż

yciu, cho

ć

niew

ą

tpliwie szczyt ich popularno

ś

ci przypadł

na lata 1997-98.

Technologia polega na dostarczaniu poprzez sie

ć

uaktualnianych na bie

żą

co

informacji i wiadomo

ś

ci o wyselekcjonowanej przez odbiorc

ę

(subskrybenta)

tematyce wprost na jego ekran w regularnych, okre

ś

lonych przez niego odst

ę

pach

czasowych (np. co 15 minut, co l, 2 lub 4 godziny itp.). Odbiór wiadomo

ś

ci

(informacji) jest poprzedzony instalacj

ą

odpowiedniego programu na komputerze

odbiorcy oraz konfiguracj

ą

programu - wyborem tematów, którymi odbiorca jest

zainteresowany oraz okre

ś

leniem odst

ę

pu czasu pomi

ę

dzy aktualizacjami.

Technologia "push" oznacza w praktyce mo

ż

liwo

ść

bie

żą

cego

ś

ledzenia

aktualnych doniesie

ń

agencyjnych, wiadomo

ś

ci sportowych, serwisów giełdowych,

kursów bankowych itp. na ekranie komputera. Odbierane informacje s

ą

ograniczone

jedynie do interesuj

ą

cych odbiorc

ę

tematów. Technologia znana jest z usług agencji

informacyjnych (np. PAP, Reuters, Tenfore); obecnie jest dost

ę

pna dla szerokiego

grona u

ż

ytkowników sieci Internet - nieodpłatnie. Firmy oferuj

ą

ce zebrane i

posortowane informacje uzyskuj

ą

, bowiem przychody z ogłosze

ń

reklamowych, które

s

ą

emitowane wraz z informacjami.

Najbardziej znanym serwisem wykorzystuj

ą

cym technologi

ę

push jest

PointCast. Firma współpracuje z takimi dostawcami informacji, jak CNN, CNNfn,

Time, People and Money Magazines, Reuters, PR Newswire, BusinessWire,

Sportsticker, Accuweather, New York Times. U

ż

ytkownik, który zainstalował

oprogramowanie pozwalaj

ą

ce na odbiór serwisu wybiera zakres wiadomo

ś

ci, jakie

b

ę

d

ą

przesyłane na ekran jego komputera, pocz

ą

wszy od wiadomo

ś

ci ze Stanów

background image

30

Zjednoczonych (przede wszystkim) i ze

ś

wiata, poprzez informacje z

wyselekcjonowanych rynków oraz notowania giełdowe, na pogodzie sko

ń

czywszy.

PointCast udost

ę

pnia przy tym miejsca reklamowe w interfejsie programu, które s

ą

ju

ż

wykorzystywane przez kilkadziesi

ą

t firm. Ze wzgl

ę

du na fakt,

ż

e serwis

PointCasta jest całkowicie bezpłatny dla ko

ń

cowych odbiorców informacji, cieszy si

ę

on szalonym powodzeniem, liczonym ju

ż

w setkach tysi

ę

cy u

ż

ytkowników. Dlatego

te

ż

jest to atrakcyjne medium dla reklamodawców. Ceny reklamy s

ą

negocjowalne,

lecz nie nale

żą

do najni

ż

szych, ze wzgl

ę

du na pozycj

ę

lidera, jak

ą

zajmuje PointCast

1.7.5.HTML mail - bannery poczt

ą

Interesuj

ą

cym poł

ą

czeniem tradycyjnych bannerów i poczty elektronicznej jest

usługa oferowana przez Netscape w przegl

ą

darce Netscape Navigator 7.1. Dzi

ę

ki

HTML - mail mo

ż

na poczt

ą

elektroniczn

ą

otrzymywa

ć

stron

ę

Worid Wide Web

zawieraj

ą

c

ą

równie

ż

grafik

ę

i bannery reklamowe. Tak działa na przykład PC Week,

przesyłaj

ą

c zainteresowanym pierwsz

ą

stron

ę

ka

ż

dego swojego wydania oraz

popularna usługa darmowej poczty internetowej Hotmail, w której dodatkowo mo

ż

na

zamówi

ć

darmowe serwisy informacyjne, przewodniki po sieci, prognoz

ę

pogody, itp.

background image

31

1.7.6.Konkursy i ankiety

Wszelkie interaktywne usługi zwi

ę

kszaj

ą

atrakcyjno

ść

serwisów internetowych,

takie jak konkursy czy losowania nagród, zwi

ę

kszaj

ą

ilo

ść

ich czytelników. Ale mog

ą

równie

ż

przynie

ść

bezpo

ś

rednie dochody.

Gdy firma nie ma własnego serwera Worid Wide Web, a chce zorganizowa

ć

promocyjny konkurs, mo

ż

e zleci

ć

to serwisowi informacyjnemu. Konkurs taki

przynosi równie

ż

zwi

ę

kszenie ruchu - a wi

ę

c wygrywa si

ę

na nim podwójnie.

Jest To pomysł nie tylko dla du

ż

ych, ale i dla małych serwisów. Mog

ą

one

oblicza

ć

koszt takiej obsługi bazuj

ą

c na liczbie uczestników, proponuj

ą

c na przykład

25 centów za ka

ż

dego bior

ą

cego udział w konkursie. Ju

ż

nawet kilkuset uczestników

to całkiem niezły dochód.

Inn

ą

form

ą

zarabiania na kilku frontach jednocze

ś

nie s

ą

ankiety, oczywi

ś

cie

najlepiej z atrakcyjnymi nagrodami. Tu du

ż

e szans

ę

maj

ą

mniejsze, specjalistyczne

serwisy, które maj

ą

grono czytelników zainteresowane konkretn

ą

dziedzin

ą

:

samochodami, francuskim winem czy grami komputerowymi. Ankieta przez nich

wypełniana pozwala dowiedzie

ć

si

ę

o potrzebach i przyzwyczajeniach pewnej grupy

klientów. Wraz z nagrodami pozwala ona zwi

ę

kszy

ć

nieco ruch na naszym serwerze

i dowiedzie

ć

si

ę

sporo o naszych czytelnikach. Co wa

ż

niejsze, uzyskane wyniki

mo

ż

na sprzeda

ć

zainteresowanym - na przykład producentom czy handlowcom.

background image

32

1.7.7.Telewizja interaktywna i cyfrowa

Telewizja interaktywna (Video on bemand, Interactive Television) jest cyfrow

ą

usług

ą

serwera multimedialnego polegaj

ą

c

ą

na dostarczaniu poprzez sie

ć

komputerow

ą

pełnowarto

ś

ciowego materiału telewizyjnego o jako

ś

ci co najmniej

telewizji analogowej, a tak

ż

e umo

ż

liwieniu odbiorcom swobodnego sterowania

odtwarzanym materiałem.

Telewizja interaktywna jest jeszcze w fazie eksperymentalnej. W Birmingham

(Anglia) wykonano eksperyment polegaj

ą

cy na podł

ą

czeniu ponad stu gospodarstw

domowych do sieci telewizyjnej poprzez przystawk

ę

o nazwie Two Ways TV.

Przystawka ta umo

ż

liwia dwukierunkow

ą

komunikacj

ę

mi

ę

dzy nadawc

ą

programu a

jego odbiorc

ą

. System ten wg ekspertów jest wielk

ą

szans

ą

dla firm promuj

ą

cych

swoje produkty (cho

ć

odnosi si

ę

to jeszcze do by

ć

mo

ż

e niedalekiej przyszło

ś

ci).

Umo

ż

liwia on bowiem niemal natychmiastowe poznanie preferencji nabywców, a

tak

ż

e dokonanie natychmiastowego zakupu. Wyniki eksperymentu w Birmingham

przeszły wszelkie oczekiwania. Okazało si

ę

bowiem,

ż

e telewizja interaktywna

charakteryzuje si

ę

najwi

ę

kszym współczynnikiem oddziaływania na klienta ze

znanych obecnie

ś

rodków przekazu.

Od połowy ubiegłego roku znacznemu przyspieszeniu uległ rozwój cyfrowej

telewizji satelitarnej MPEG-2. Ju

ż

dzisiaj satelity konsorcjum Astra dysponuj

ą

, ponad

390 kanałami nadawanymi w MPEG-2. Na pozostałych satelitach mo

ż

na znale

źć

dodatkowo kilkaset programów. Mo

ż

liwo

ś

ci oferowane przez nowy system transmisji

s

ą

atrakcyjne zarówno dla nadawcy jak i odbiorcy.

background image

33

Technologia MPEG-2 jest to system kompresji obrazu oparty na algorytmie

matematycznym wykorzystuj

ą

cym funkcje k

ą

towe. W tej technologii transmisja

obejmuje informacje o zmianie obrazu a nie o samym obrazie. Oznacza to (w du

ż

ym

uproszczeniu),

ż

e mi

ę

dzy jedna, a druga, klatka, filmu do odbiornika przekazywana

jest cyfrowa informacja o tym co si

ę

poruszyło lub pojawiło na ekranie. Daje to du

ż

e

oszcz

ę

dno

ś

ci "obj

ę

to

ś

ci" transmisji, szczególnie przy statycznych obrazach.

MPEG wykorzystywany jest równie

ż

do transmisji telewizji naziemnych oraz

transmisji w nowoczesnych sieciach kablowych.

Wymagania techniczne systemu MPEG-2 s

ą

do

ść

wysokie. Tuner do odbioru

MPEG-2 nie jest wła

ś

ciwie tunerem satelitarnym w klasycznym rozumieniu, ale

terminalem multimedialnym - komputerem o powa

ż

nych mo

ż

liwo

ś

ciach graficznych,

z szybkim mikroprocesorem, rozbudowan

ą

pami

ę

ci

ą

i grafik

ą

ekranow

ą

zbli

ż

on

ą

do

obsługi programów komputerowych, dzi

ę

ki temu otrzymujemy wysok

ą

jako

ść

odbieranego obrazu i cyfrowej fonii. MPEG-2 jest systemem odpornym na

zakłócenia. Jeszcze przy poziomie zakłóce

ń

przekraczaj

ą

cym 40% nie mamy prawa

zauwa

ż

y

ć

ż

adnych zniekształce

ń

. Zasada jest prosta, albo widzimy idealny obraz,

albo nie widzimy nic. Produkowane Ju

ż

tunery MPEG-2 posiadaj

ą

szereg nowych

funkcji, takich jak:

• wbudowany modem telekomunikacyjny umo

ż

liwiaj

ą

cy podł

ą

czenie si

ę

do

telefonu, nadawanie i odbieranie faksów oraz obsług

ę

telewizji interaktywnej oraz

telewizji PPV(Pay Per View - opłata za wybrane programy),

• podł

ą

czenie do Internetu, obsług

ę

poczty elektronicznej, zarówno poprzez

modem jak i satelitarn

ą

transmisj

ę

danych internetowych,

• podł

ą

czenie praktycznie dowolnego urz

ą

dzenia do zapisu wizji i fonii cyfrowe

background image

34

(w tym nagrywarek dysków wizyjnych) przez port SCSI, USB,

• port RS 232 tunera mo

ż

na wykorzysta

ć

do podł

ą

czenia komputera klasy PC

lub drukarki,

• funkcje interaktywne nowej generacji telewizji wł

ą

cznie z grami telewizyjnymi

oraz zakupami telewizyjnymi prosto z domu,

• mo

ż

liwo

ść

odtwarzania filmów nagranych cyfrowo na urz

ą

dzeniach typu DVD i

CD-ROM (dyski wizyjne),

• mo

ż

liwo

ść

tworzenia własnego menu i uruchamiania aplikacji programowych

które chcemy wykorzystywa

ć

,

• znan

ą

z terminologii komputerowej funkcj

ę

"Plug and play" umo

ż

liwiaj

ą

c

ą

samodzieln

ą

instalacj

ę

i uruchomienie skomplikowanego urz

ą

dzenia praktycznie bez

wiedzy technicznej,

• over air - oprogramowanie aktualizowane poprzez transmisj

ę

satelitarn

ą

. Dzi

ę

ki

tej funkcji mamy gwarancj

ę

,

ż

e przy zmianach nasze urz

ą

dzenie b

ę

dzie posiadało

aktualne oprogramowanie,

• mo

ż

liwo

ść

komunikacji i sterowania procesorów urz

ą

dze

ń

zewn

ę

trznych,

np. magnetowidu (funkcja pomocna przy programowaniu czasowym).

U

ż

ytkowanie tego sprz

ę

tu rodem z XXI wieku zaskakuje szokuj

ą

cymi

mo

ż

liwo

ś

ciami nowej techniki. Za przykład niech posłu

ż

y cyfrowy kanał testowy z

satelity ASTRA. Wł

ą

czaj

ą

c go w dowolnym momencie zobaczymy zawsze pocz

ą

tek

filmu i nigdy si

ę

na ten pocz

ą

tek nie spó

ź

nimy. Transmisj

ę

MPEG-2 ju

ż

wykorzystuje

TV Wisła oraz TV Polonia, Canal+, Polsat oraz Telewizja Polska S.A.

Cyfrowa telewizja interaktywna jako nowoczesne multimedium znakomicie

nadaje si

ę

do szeroko poj

ę

tej reklamy. S

ą

to wr

ę

cz nieograniczone mo

ż

liwo

ś

ci, które

background image

35

dzi

ę

ki wykorzystaniu najnowszych osi

ą

gni

ęć

techniki cyfrowej pozwalaj

ą

na bardzo

mocne oddziaływanie na potencjalnego klienta, daj

ą

c mu jednocze

ś

nie mo

ż

liwo

ść

uczestnictwa w tworzeniu swojego produktu.

Telewizja interaktywna to przyszło

ść

najbli

ż

szych 2-3 lat. Reklamodawcy

jeszcze nie traktuj

ą

jej tak do ko

ń

ca powa

ż

nie. Jest to "cicha muzyka przyszło

ś

ci", w

miar

ę

jak b

ę

dzie ona coraz gło

ś

niejsza, a TV-i stanie si

ę

popularna i zawita pod

przysłowiowe strzechy, wówczas pojawi

ą

si

ę

nowe techniki, strategie reklamy w tym

nowym multimedium. Jednak rozwój i popularno

ść

TV-i stoi pod znakiem zapytania,

gdy

ż

ogromn

ą

konkurencj

ą

jest obecnie bardzo dynamicznie rozwijaj

ą

cy si

ę

Internet.

który w miar

ę

wzrostu pr

ę

dko

ś

ci transmisji danych i doskonalenia oprogramowania

zbli

ż

a si

ę

do zało

ż

e

ń

merytorycznych i mo

ż

liwo

ś

ci technicznych telewizji

interaktywnej.

1.8.Radio Data System

System RDS jest próba, doł

ą

czenia do przekazu radiowego dodatkowych

informacji prezentowanych na, wbudowanym w radio, wy

ś

wietlaczu. Działa to

wszystko na zasadzie podobnej jak telegazeta, lecz tu słuchacz nie ma mo

ż

liwo

ś

ci

znalezienia interesuj

ą

cych go informacji, mo

ż

e tylko biernie czyta

ć

nadawane

przekazy. W radiu z odpowiednim dekoderem i wy

ś

wietlaczem pojawia si

ę

background image

36

informacja o nazwie nadaj

ą

cej stacji i o rodzaju bie

żą

cej audycji. Oprócz

wiadomo

ś

ci, rodzaju nadawanej muzyki pojawiaj

ą

, si

ę

tak

ż

e reklamy.

Niektórzy specjali

ś

ci od reklamy radiowej twierdz

ą

,

ż

e system RDS spowoduje,

ż

e w najbli

ż

szym czasie nale

ż

y si

ę

spodziewa

ć

zupełnie nowych

ś

rodków wyrazu w

reklamie radiowej oraz zmniejszenia roli wyobra

ź

ni jako kreatora reakcji odbiorcy na

reklam

ę

. My

ś

l

ę

jednak,

ż

e radio zachowa swój czar i pozostanie teatrem wyobra

ź

ni,

nikt przecie

ż

nie b

ę

dzie biegł z drugiego pokoju do radioodbiornika tylko po to, aby

zobaczy

ć

jaki jest telefon do firmy produkuj

ą

cej najbardziej po

ż

ywn

ą

karm

ę

dla

psów.

1.9.DVD - Nowa generacja dysków

Wygl

ą

da jak standardowy CD-ROM. Mimo to cyfrowy dysk wizyjny (Digital

Video Disk, w skrócie DVD) ma bardzo du

ż

e szans

ę

, by sta

ć

si

ę

super medium

przyszło

ś

ci. DVD mo

ż

e oznacza

ć

przełom w historii przemysłu rozrywkowego. Dysk

ten jest pierwszym komercyjnym no

ś

nikiem, na którym b

ę

dzie mo

ż

na bez problemu

background image

37

zapisa

ć

pełnometra

ż

owe filmy lub rozbudowane gry komputerowe z obszernymi

video sekwencjami.

Nowy „kr

ąż

ek” doda skrzydeł całemu przemysłowi multimedialnemu.

Producenci filmowi, firmy komputerowe i elektroniczne maj

ą

nadziej

ę

,

ż

e dzi

ę

ki

nowemu dyskowi kompaktowemu ich obroty znacznie wzrosn

ą

. Według opinii

ekspertów, płyta DVD mo

ż

e przeobrazi

ć

przemysł rozrywkowy i komputerowy. Jest

ona zwiastunem nowej ery - czasu multimedialnych dozna

ń

wizualno-akustycznych.

rozbudowanych gier i programów komputerowych.

Na kr

ąż

ku DVD zmie

ś

ci

ć

mo

ż

na minimum 133-minutowy film fabularny o

wysokiej rozdzielczo

ś

ci oraz towarzysz

ą

cy mu przestrzenny d

ź

wi

ę

k. Jako

ść

obrazu

oferowana przez obecnie obowi

ą

zuj

ą

cy standard zapisu wideo (VHS) jest znacznie

gorsza. Poza tym płyta DVD jest idealnym medium dla producentów

oprogramowania, którzy od dawna poszukuj

ą

no

ś

nika dla nowych obszernych

aplikacji multimedialnych.

Odtwarzacze płyt DVD

ą

cz

ą

w sobie funkcje trzech urz

ą

dze

ń

: magnetowidu,

odtwarzacza audio i nap

ę

du CD-ROM komputera. Cyfrowy dysk wizyjny ma wi

ę

c

wszystkie szanse na to, by opanowa

ć

rynek wideo i CD-ROM'ów - rynek, na którego

potrzeby b

ę

dzie si

ę

rocznie produkowa

ć

minimum od 60 do 80 milionów dysków. Ju

ż

dzisiaj mo

ż

na stwierdzi

ć

,

ż

e srebrny dysk nowej generacji zaczyna wypiera

ć

ze

sklepów leciw

ą

kaset

ę

magnetowidow

ą

.

Rozwój cyfrowej płyty wizyjnej został zapocz

ą

tkowany przez przemysł

rozrywkowy. Hollywoodzkie studia filmowe i koncerny od dawna poszukiwały

no

ś

nika zdolnego zast

ą

pi

ć

kaset

ę

wideo. Podstawowym warunkiem, który musiało

spełnia

ć

nowe medium, była mo

ż

liwo

ść

zapisywania filmów w postaci cyfrowej.

background image

38

Wiadomo było,

ż

e nie podoła temu standardowy CD-ROM. 700 MB pojemno

ś

ci nie

wystarczało do zapisu w wysokiej rozdzielczo

ś

ci szerokoekranowego filmu o długim

czasie projekcji. Nowy dysk wizyjny przewy

ż

sza kaset

ę

wideo nie tylko pod

wzgl

ę

dem jako

ś

ci odtwarzania. Cyfrowy zapis danych pozwala widzom ingerowa

ć

w

akcj

ę

filmu; nadaje obrazowi charakter interakcyjny, a w poł

ą

czeniu z programami

komputerowymi przyczynia si

ę

do stworzenia zupełnie nowych form rozrywki: dzi

ę

ki

technice DVD fani kina domowego mog

ą

wybiera

ć

, mi

ę

dzy ró

ż

nymi wersjami

j

ę

zykowymi (d

ź

wi

ę

k), a w filmie bez dubbingu -mi

ę

dzy wieloma wariantami napisów,

cyfrowy zapis filmu daje nowe mo

ż

liwo

ś

ci ogl

ą

dania. Ka

ż

da scena mo

ż

e by

ć

filmowana wieloma kamerami z ró

ż

nych perspektyw, a uzyskane w ten sposób dane

zapisane na jednej płycie. Dzi

ę

ki temu kibice ogl

ą

daj

ą

cy mecz o mistrzostwo

ś

wiata

w piłce no

ż

nej b

ę

d

ą

mogli w ka

ż

dej chwili wybra

ć

odpowiednie ustawienie kamery -

w przypadku filmów fabularnych wideo co pozwala na wybór pomi

ę

dzy wersja, dla

całej rodziny a wariantem dla dorosłych.

Zalety kilku-gigabajtowego dysku kompaktowego, wynikaj

ą

ce z jego wi

ę

kszej

pojemno

ś

ci, b

ę

d

ą

miały niebagatelne znaczenie równie

ż

dla melomanów. Jako

ść

d

ź

wi

ę

ku polepszy si

ę

dzi

ę

ki mo

ż

liwo

ś

ci odsłuchu sze

ś

ciokanałowego (5+1).

Muzyczny CD odejdzie wi

ę

c na zawsze i zostanie zast

ą

piony przez nowe medium.

Miło

ś

nicy Herberta von Karajana b

ę

d

ą

. mogli zachwyca

ć

si

ę

d

ź

wi

ę

kiem o doskonałej

jako

ś

ci, któremu towarzyszy

ć

b

ę

d

ą

, sceny z koncertu.

DVD przyspieszy przede wszystkim integracj

ę

i dalszy wspólny rozwój

ś

wiata

rozrywki i komputerów. Na płycie zintegrowana jest

ś

cie

ż

ka filmowa i

oprogramowanie. W ten sposób powstaje swoiste poł

ą

czenie domowego kina i info-

rozrywki. Na płycie umieszczane s

ą

.: film, programy komputerowe oraz informacje

background image

39

uzupełniaj

ą

ce. Producent dysków wizyjnych mo

ż

e doda

ć

do tego gr

ę

komputerow

ą

(np. przygodow

ą

, zwi

ą

zano, z filmem).

Daje to tak

ż

e ogromne mo

ż

liwo

ś

ci reklamy, szanuj

ą

ce si

ę

du

ż

e firmy mog

ą

stworzy

ć

w pełni multimedialne prezentacje i doł

ą

cza

ć

je na kr

ąż

kach DVD do filmów

i gier komputerowych. Prognostycy twierdz

ą

,

ż

e powstan

ą

na wzór obecnej reklamy

kinowej, tak

ż

e reklamy towarzysz

ą

ce prezentowanym filmom i grom komputerowym,

b

ę

d

ą

one jednak miały charakter bardziej informacyjny i interaktywny.

2. MARKETING POLITYCZNY

background image

40

2.1.Historia marketingu politycznego

Trudno jest wyznaczy

ć

dokładn

ą

dat

ę

praktycznego zastosowania marketingu

w polityce. Była to stopniowa ewolucja technik i metod marketingowych stosowanych

na pocz

ą

tku w kampanii wyborczej, a nast

ę

pnie w szeroko komunikowaniu

politycznym.

„Pocz

ą

tki marketingu politycznego nale

ż

y wi

ą

za

ć

z pojawieniem si

ę

nowoczesnych, masowych

ś

rodków komunikowania, przede wszystkim telewizji.

Pa

ń

stwem, które najbardziej przyczyniło si

ę

do zadaptowania marketingu do polityki

s

ą

Stany Zjednoczone A.P. Ameryka

ń

skie kampanie wyborcze charakteryzuj

ą

si

ę

najwi

ę

ksz

ą

ż

norodno

ś

ci

ą

i profesjonalizacj

ą

stosowanych metod i stratgii

zachowania na politycznym rynku. Wiele technik marketingu politycznego

dotycz

ą

cych badania rynku, komunikacji, budowania wizerunku zrodziło si

ę

w USA.

W innych pa

ń

stwach demokratycznych mamy do czynienia z kopiowaniem praktyk

ameryka

ń

skich i/lub dostosowaniem ich do narodowej specyfiki”

19

Pierwsza kampania polityczna, przygotowana dla Dwighta Eisenhowera, miała

miejsce w USA w 1952 roku, i zapocz

ą

tkowała er

ę

telewizji w polityce

ameryka

ń

skiej. Kampania ta była przygotowana przez agencje reklamow

ą

w sposób

bardzo profesjonalny. W tym samym okresie pojawiły si

ę

tak

ż

e pierwsze telewizyjne

reklamy polityczne skierowane docelowo do 49 hrabstw w 12 najwa

ż

niejszych

stanach.

W pozostałych pa

ń

stwach

ś

wiata, takich jak np: Niemcy, Wielka Brytania,

19

M. Mazur, Marketing polityczny, Warszawa 2002r.

background image

41

Francja czy Włochy, marketing polityczny pojawił si

ę

kilka, a w niektórych

przypadkach kilkana

ś

cie lat pó

ź

niej ni

ż

w Stanach Zjednoczonych. W wi

ę

kszo

ś

ci

przypadków było to kalkowanie ameryka

ń

skich wzorców, natomiast bardzo szybkie

upowszechniene sie tej dziedziny mo

ż

na upatrywa

ć

w du

ż

ej skuteczno

ść

w

wygrywaniu kampanii wyborczych.

„Obecnie marketing polityczny lub przynajmniej jego elementy to zjawisko

powszechne w pa

ń

stwach, w których proces wyborczy przebiega demokratycznie.

Interesuj

ą

cym zagadnieniem jest przejmowanie marketingowych metod i strategii w

byłych pa

ń

stwach komunistycznych, które dopiero w latach dziewi

ęć

dziesi

ą

tych, po

około pi

ęć

dziesi

ę

cioletniej przerwie, przywróciły instytucj

ę

demokratycznych

wyborów, a co za tym idzie, kampanii wybrczej. Przykładem takiego pa

ń

stwa jest

Polska, która w 1989 roku dynamicznie rozpocz

ę

ła proces profesjonalizacji kampanii

wyborczej, tym samym w praktyce wprowadzaj

ą

c marketing polityczny”

20

2.2.Definiowanie marketingu politycznego

Istot

ą

marketingu politycznego jest przekonanie obywateli do swojej koncepcji

politycznej. „Mamy do czynienia z ró

ż

norodn

ą

ofert

ą

. Wyborcy, podobnie jak klienci,

oczekuj

ą

podpowiedzi, która z nich jest najlepsza i dlaczego", uwa

ż

a Robert

20

Tam

ż

e

background image

42

Kwiatkowski, konsultant komunikacyjny Aleksandra Kwa

ś

niewskiego podczas

wyborów prezydenckich 1995 roku.

Marketing polityczny mo

ż

e by

ć

rozumiany jako zespół teorii, metod, technik i

praktyk społecznych maj

ą

cych na celu przekonanie obywateli, by udzielili poparcia

politykowi, partii lub projektowi politycznemu. Jest jedn

ą

z forma komunikacji

politycznej.

Marzena Cichosz i Dariusz Skrzypczy

ń

ski proponuj

ą

traktowanie marketingu

politycznego jako „zespół technik wykorzystywanych do stworzenia odpowiedniego

obrazu kandydata w

ś

ród jego elektoratu, wypromowania jego osoby, wyró

ż

nienia go

spo

ś

ród rywali i uzyskania maksymalnej ilo

ś

ci głosów przy jak najmniejszym zu

ż

yciu

ś

rodków". Definicja ta jednak ogranicza marketing polityczny do czasu wyborów,

wi

ążą

c go z osob

ą

konkretnego polityka; w rzeczywisto

ś

ci działania marketingu

politycznego prowadzone s

ą

przez cały czas, a politycy s

ą

wkomponowywani w

obraz partii politycznej, w której działaj

ą

.

Podobna definicj

ę

proponuje Michael Bongrand – marketing polityczny jako

„zespół technik wykorzystywanych dla wytworzenia odpowiedniego obrazu

kandydata w

ś

ród jego elektoratu, promowania jego osoby, wyró

ż

niania spo

ś

ród

rywali i zdobywania maksymalnej liczby głosów przy jak najmniejszym zu

ż

yciu

ś

rodków". Zapewne wła

ś

nie od Bongarda Cichosz i Skrzypczy

ń

ski zaczerpn

ę

li swoj

ą

definicj

ę

, cho

ć

o tym nie wspominaj

ą

.

Zabiegi marketingowe prowadzone s

ą

przez cały czas, szczególnie jednak

intensyfikuj

ą

si

ę

podczas kampanii wyborczej. Dla zabiegów marketingowych

prowadzonych w tym okresie u

ż

ywa si

ę

nawet specjalnego okre

ś

lenia – marketing

wyborczy. Celem staje si

ę

wtedy spopularyzowanie kandydatów i programu

background image

43

politycznego partii, doprowadzenie do uzyskania przez kandydatów jak najwi

ę

cej

głosów, a w konsekwencji – wygranie wyborów lub osi

ą

gni

ę

cie w nich jak

najlepszego wyniku.

Zarówno marketing polityczny jak i szerzej komunikacja polityczna słu

żą

centralnemu, niejako definicyjnemu celowi polityki – zdobyciu i utrzymaniu władzy. W

systemie demokratycznym władza jest zdobywana dzi

ę

ki wygranym wyborom, nie

mo

ż

e wi

ę

c dziwi

ć

fakt,

ż

e zabiegi marketingowe s

ą

intensyfikowane w okresie

kampanii wyborczej. Partie polityczne w Polsce dopiero poznaj

ą

metody

marketingowe, stosuj

ą

je ju

ż

szerzej w wyborach parlamentarnych, ale poza nimi

zdecydowanie na mniejsz

ą

skal

ę

. Jeszcze trudniej im poradzi

ć

sobie z projektem

politycznym takim jak konstytucja czy reforma administracyjna. Wr

ę

cz nieporadnie

wygl

ą

daj

ą

wła

ś

nie zabiegi rz

ą

du i opozycji wobec reformy administracyjnej w roku

1998.

„Gra

ż

yna Ulicka w pracy „Wpływ marketingu politycznego na zmiany w

ż

yciu

publicznym pa

ń

stw demokratycznych” stwierdza,

ż

e zmiany w działaniach

politycznych dokonuj

ą

ce si

ę

pod wpływem marketingu politycznego spowodowały

wzrost personalizacji władzy politycznej, zmiany w

ś

rodowisku funkcjonowania partii

politycznych i ewolucj

ę

postaw społecznych – pojawienie si

ę

nowych motywacji

uczestnictwa w

ż

yciu politycznym.”

21

"Ka

ż

da partia w dowolnym momencie zawsze dysponuje pewnym zestawem

zasad albo punktów programowych, które mog

ą

by

ć

dla niej tak samo

charakterystyczne i wa

ż

ne dla jej sukcesu, jak markowe produkty sprzedawane

przez dom towarowy wa

ż

ne s

ą

dla jego powodzenia" - pisze Joseph A. Shumpeter.

21

G. Ulicka, Wpływ marketingu politycznego na zmiany w

ż

yciu publicznym

pa

ń

stw demokratycznych, Warszawa 1996r.

background image

44

Nieco dalej stwierdza,

ż

e partia i politycy stanowi

ą

"prób

ę

uregulowania konkurencji

politycznej w sposób bardzo podobny do odpowiednich praktyk zwi

ą

zku

handlowego. Psychotechnika kierowania parti

ą

i pozyskiwania jej zwolenników,

slogany i melodie, w takt których si

ę

maszeruje, nie s

ą

tylko dodatkiem. S

ą

raczej

istot

ą

, tre

ś

ci

ą

polityki". W takim rozumieniu marketing polityczny nie jest dodatkiem

do polityki czy efektown

ą

a przy tym kosztown

ą

opraw

ą

do działa

ń

politycznych, ale

efektywnym i odpowiednim do epoki wykorzystaniem naturalnych zasobów partii

politycznych.

Stosowanie marketingu politycznego zaczyna si

ę

wi

ę

c od zmiany sposobu

my

ś

lenia o osobie polityka i zdobywaniu przez niego poparcia dla swoich działa

ń

.

Polityk i partia traktowani s

ą

w my

ś

l marketingu politycznego jak produkty, które

trzeba dobrze sprzeda

ć

. Przeprowadzane s

ą

kampanie reklamowe podobne do tych

obmy

ś

lanych dla samochodów czy proszków do prania. Prowadz

ą

je profesjonalne

kompanie reklamowe, w przygotowaniu materiałów bior

ą

udział profesjonalne studia

graficzne i zespoły autorów.

Z równ

ą

staranno

ś

ci

ą

jak dla produktów handlowych opracowywane s

ą

znaki

graficzne partii, hasła wyborcze, tre

ść

i forma plakatów i ulotek. Politycy staraj

ą

si

ę

zniwelowa

ć

skutek działa

ń

ich konkurentów poddaj

ą

c je krytyce. Taka kampania

negatywna jest stosowana na znacznie wi

ę

ksz

ą

skal

ę

ni

ż

w marketingu towarów czy

usług. Marketing polityczny, podobnie jak marketing handlowy, cz

ę

sto odwołuje si

ę

do emocji odbiorców.

Hasło wyborcze, zwane te

ż

sloganem to "dobitne, zwi

ę

złe, wyraziste

sformułowanie nakłaniaj

ą

ce do czego

ś

, zalecaj

ą

ce jak

ąś

opini

ę

, zasad

ę

post

ę

powania, pogl

ą

d polityczny b

ą

d

ź

reklamuj

ą

ce towar". W polityce cz

ę

sto

background image

45

wykorzystywane s

ą

hasła zawieraj

ą

ce w sobie nazw

ę

ugrupowania lub na ró

ż

ne

sposoby rozwiaj

ą

ce jego skrót, jak "Razem Odbudujemy Polsk

ę

" ROP. Na

plakatach, w filmach reklamowych czy w programach politycznych pojawia si

ę

równie

ż

logotyp, nazwa partii zapisana w odpowiedni, charakterystyczny sposób.

Logotyp wkomponowała podczas kampanii w swoje hasło wyborcze "zAWSze

Polska, wolno

ść

, rodzina" Akcja Wyborcza Solidarno

ść

. Hasła wyborcze oceniane s

ą

równie

ż

przez fachowców od reklamy; ich opinie pojawiaj

ą

ce si

ę

w mediach pot

ę

guj

ą

wra

ż

enie traktowania polityki jako produktu.

W Polsce na stosunkowo niewielk

ą

skal

ę

stosowane s

ą

takie metody

marketingu politycznego jak listy do wyborców i kontakt telefoniczny. Partie nie

dysponuj

ą

jeszcze listami adresów, gromadzonymi w komputerowych bazach

danych, niezb

ę

dnymi do realizacji tych działa

ń

. Działania takie s

ą

stosowane od

dawna w Stanach Zjednoczonych, a od kilku lat równie

ż

w Europie. Dodatkowym

utrudnieniem w prowadzeniu takich działa

ń

mog

ą

by

ć

uregulowania prawne

dotycz

ą

ce ochrony prywatno

ś

ci – w tym konstytucja i ustawa o ochronie danych,

obowi

ą

zuj

ą

ca od 30 kwietnia 1998 roku. Niezbyt cz

ę

sto stosuje si

ę

wizyty u

wyborców i rozmowy w ich domach czy nawet krótki u

ś

cisk dłoni na ulicy. Nie ma

równie

ż

zwyczaju wyra

ż

ania przez wyborców telefonicznie aprobaty czy dezaprobaty

dla działa

ń

politycznych, który istnieje w Stanach Zjednoczonych.

Listy do wyborców i kontakt telefoniczny s

ą

odpowiednikiem sprzeda

ż

y

bezpo

ś

redniej w marketingu handlowym. W Polsce sprzeda

ż

bezpo

ś

rednia za

pomoc

ą

poczty (direct mail) dopiero zaczyna si

ę

rozwija

ć

, stanowi 1 procent form

sprzeda

ż

y. Zalet

ą

takiej formy sprzeda

ż

y jest stworzenie poczucia indywidualnego

kontaktu. Odbiorca powinien odnie

ść

wra

ż

enie,

ż

e nadawca oferty sprzeda

ż

y zwraca

background image

46

si

ę

bezpo

ś

rednio do niego, rozumie jego potrzeby i chce je zaspokoi

ć

. Co najmniej

połowa sukcesu direct mail le

ż

y w dobrej bazie danych odbiorców.

W czasie kampanii wyborczej stosowane s

ą

równie

ż

klasyczne sposoby

zyskiwania poparcia w

ś

ród wyborców – masowe wiece, spotkania wyborcze,

odwiedzanie miejsc publicznych, spotkania z przedstawicielami

ś

rodowisk

opiniotwórczych. Spotkania te s

ą

jednak traktowane jako okazja do zaprezentowania

kandydatów i partii w

ś

rodkach przekazu – prowadzone z nadziej

ą

na relacj

ę

w

wiadomo

ś

ciach telewizyjnych i codziennej prasie. Podczas spotka

ń

tych politycy

mog

ą

wypróbowywa

ć

swoje hasła polityczne, sposoby prezentacji programu i

sprawdzi

ć

reakcj

ę

na nie zgromadzonych. Sprawdzeniu i ocenie w oczach

potencjalnych wyborców i dziennikarzy podlegaj

ą

równie

ż

sami politycy.

2.3.Reklama polityczna w telewizji

W kampaniach wyborczych wykorzystywana jest reklama telewizyjna, w postaci

filmów reklamowych, nazywanych spotami czy clipami reklamowymi. Na potrzeby

kampanii przygotowywane s

ą

równie

ż

kasety audio i wideo. W pierwszych latach

stosowania tej formy promocji filmy były dosy

ć

długie, dzi

ś

s

ą

to filmy krótkie,

background image

47

pomy

ś

lane podobnie jak teledyski muzyczne.

Reklama telewizyjna jest skuteczna, szczególnie w takim kraju jak Polska,

gdzie jest zjawiskiem stosunkowo nowym. Jednak mo

ż

e mie

ć

krótkotrwały efekt:

„Kapitalizm przyniósł Polakom swobod

ę

wyboru. Korzystaj

ą

wi

ę

ce z niej

ż

ywiołowo i

ch

ę

tnie si

ę

gaj

ą

po to, co proponuje im reklama. Ale ta sama motywacja sprawia, i

ż

ich lojalno

ść

wobec wybranego produktu i marki jest znikoma - znów wielokrotnie

ni

ż

sza ni

ż

w krajach o dojrzałej gospodarce rynkowej. Z t

ą

sam

ą

gotowo

ś

ci

ą

, z jak

ą

polscy klienci rzucaj

ą

si

ę

dzi

ś

na podsuwany im przez reklam

ę

produkt, powiedzmy,

b

ę

d

ą

jutro kupowa

ć

inny, który zobacz

ą

w nowej, zwracaj

ą

cej ich uwag

ę

reklamie" -

wskazuje Ryszard Ba

ń

kowicz, felietonista Rzeczpospolitej.

Filmy reklamowe s

ą

przygotowywane przez profesjonalne agencje, a sposoby

prezentacji kandydata, jego otoczenie, tre

ść

wypowiedzi, wykorzystane sceny i

symbole komponuj

ą

si

ę

w sugestywn

ą

cało

ść

, maj

ą

c

ą

przekona

ć

wyborców do

zaufania partii i oddania na ni

ą

głosu. Spoty wyborcze maj

ą

ogromne znaczenie w

kampanii wyborczej, jako

ż

e trafiaj

ą

do ogromnej liczby odbiorców w porównaniu z

innymi formami reklamy – ogłoszeniami w prasie, ulotk

ą

, plakatem. Filmy reklamowe

były w kampanii 2001 roku wykorzystywane przez wi

ę

ksze partie polityczne w

ostatnich dniach kampanii, w czasie antenowym przydzielonym ka

ż

dej z partii.

Reklama telewizyjna jest bardzo sugestywn

ą

form

ą

reklamy, docieraj

ą

c

ą

do

szerokiego kr

ę

gu odbiorców. Jednak odbywa si

ę

to niemałym kosztem: droga jest

sama produkcja spotu, potrzebne s

ą

wysokie umiej

ę

tno

ś

ci fachowe, wreszcie sporo

kosztuje ka

ż

da minuta odtwarzania w programie telewizyjnym. Partie polityczne w

Polsce nie maj

ą

do

ść

ś

rodków na zamieszczanie spotów politycznych poza krótkim,

kilkutygodniowym okresem tu

ż

przed wyborami, gdy ułatwia im to ordynacja

background image

48

wyborcza. Równie

ż

rz

ą

d niezbyt cz

ę

sto odwołuje si

ę

do reklamy telewizyjnej.

Czekaj

ą

ce nas nie długo wybory parlamentarne poka

żą

nam czy w tej dziedzinie

nast

ą

pił jaki

ś

post

ę

p, ju

ż

teraz jednak mo

ż

na zauwa

ż

y

ć

ż

e partie polityczne zwracj

ą

na t

ą

metod

ę

promocji coraz wi

ę

ksz

ą

uwag

ę

2.4.Kampania prasowa

Nieodzownym elementem politycznej kampanii wyborczej s

ą

reklamy

drukowane w prasie. Wizualnie powinny one nawi

ą

zywa

ć

do plakatów i ulotek.

Warto aby reklama w prasie drukowanej ukazała si

ę

na stronach redakcyjnych,

a nie ogłoszeniowych, gdy

ż

w tym drugim przypadku zginie w natłoku wielu

podobnych ogłosze

ń

i mo

ż

e nie zosta

ć

zauwa

ż

ona. Podstaw

ą

dobrej reklamy jest

fakt,

ż

e zwraca ona uwag

ę

odbiorców. Mo

ż

e wpłyn

ąć

na jej atrakcyjno

ść

dla

publiczno

ś

ci m.in. przez zamieszczenie ciekawego nagłówka, intryguj

ą

cego

stwierdzenia, niebanalnego zdj

ę

cia, grafiki.

„Warto tak

ż

e wspomnie

ć

o dwóch zasadach, wpływaj

ą

cych na odbiór reklamy

prasowej przez czytelników. Pierwsz

ą

z nich nazywamy zasad

ą

"prawej strony".

Zgodnie z ni

ą

reklama zamieszczana na prawym arkuszu gazety jest cz

ęś

ciej

zauwa

ż

ana przez odbiorców ni

ż

ta zamieszczona na stronie lewej. Warto o tym

pami

ę

ta

ć

, tym bardziej je

ż

eli cena druku reklamy na obu arkuszach jest taka sama,

background image

49

co zdarza si

ę

w przypadku prasy lokalnej. Drug

ą

zasad

ą

jest „prawo litery Z",

zgodnie z którym ogl

ą

daj

ą

cy stron

ę

gazety wodzi po niej wzrokiem wykonuj

ą

c ruch

zbli

ż

ony do litery „Z". Z tego wzgl

ę

du warto zamieszcza

ć

reklamy w górnym lub

dolnym wierszu strony, najlepiej w naro

ż

nikach.”

22

2.5.Plakat wyborczy

Jednym z najstarszych narz

ę

dzi marketingu politycznego jest plakat. Jego

obecno

ść

zanotowano ju

ż

w staro

ż

ytnym Rzymie. Gdy Pompeje zostały zniszczone

przez erupcj

ę

Wezuwiusza w 79 roku p.n.e., toczyła si

ę

tam wła

ś

nie kampania

wyborcza, w której wykorzystano tysi

ą

c sze

ść

set plakatów.

Pocz

ą

tkowo plakaty zawierały głównie tekst. Wraz z rozwojem techniki druku

pojawiały si

ę

na nich kolor i grafika, zdj

ę

cia. Dzi

ś

typowymi elementami s

ą

fotografie

polityków, znaki graficzne partii, hasła wyborcze. Specjalnym rodzajem plakatu jest

reklama zewn

ę

trzna (outdoor), czyli wielkie plakaty naklejane na tablice reklamowe

22

M. Ratajczak, Marketing w polityce, Wolsztyn 2002r.

background image

50

(billboardy). U

ż

ywa si

ę

równie

ż

dla niej okre

ś

lenia reklama wielkoformatowa.

Podczas kampanii wyborczej liczba plakatów obecnych na ulicach zwi

ę

ksza si

ę

gwałtownie. Nast

ę

puje zjawisko okre

ś

lane jako znane jako "wojna plakatowa" -

zaklejanie plakatów innych partii, a tak

ż

e naklejanie plakatów w miejscach

niedozwolonych. Poza okresem kampanii plakaty pojawiaj

ą

si

ę

jako zaproszenie do

spotkania z politykami, rzadziej jako zach

ę

ta do demonstracji czy marszów

protestacyjnych. Jest ich znacznie mniej i pojawiaj

ą

si

ę

na mniejszym obszarze.

W Polsce reklama zewn

ę

trzna obecna jest stosunkowo od niedawna ale

stosowana jest przez przemysł i handel na szerok

ą

skal

ę

. Bilboardy były

wykorzystywane w kampanii prezydenckiej 1995 i 2000 roku. W wyborach

parlamentarnych w 1997 oraz 2001 roku były stosowane głównie przez du

ż

e partie:

AWS, PO, SLD PSL i Samoobrone, równie

ż

w kampanii referendalnej, dotycz

ą

cej

przyst

ą

pienia Polski do Unii Europejskiej, przez prezydenta RP. Jedynie w zwi

ą

zku z

powodzi

ą

w 1997 roku partie zapowiadały ograniczenie tego typu zabiegów

reklamowych, ale jak mogli

ś

my zauwa

ż

y

ć

szbko o tych obietnicach zapomniały.

Rówine

ż

nadchodz

ą

ce wybory napewno dostarcz

ą

nam wiele plakatów

reklamowych, z hasłami namawiaj

ą

cymi lub przekonywuj

ą

cymi do oddania głosu na

dan

ą

parti

ę

.

2.6.Ulotka wyborcza

background image

51

Ulotka jest najta

ń

sz

ą

i zapewne dlatego najbardziej rozpowszechnion

ą

form

ą

drukowanej reklamy politycznej. Ta popularno

ść

cz

ę

sto jednak wpływa na to,

ż

e za

jej pomoc

ą

kandydaci chc

ą

przekaza

ć

bardzo du

żą

ilo

ść

informacji. To

najpowszechniejszy bł

ą

d popełniany przy redagowaniu ulotek. Aby odnie

ść

zamierzony efekt ulotka powinna zawiera

ć

tylko najbardziej istotne informacje,

- logo partii, wizerunek kandydata

- slogan, hasło wyborcze,

- hasła programowe (nie wi

ę

cej ni

ż

3-4),

- informacje adresowe.

Je

ż

eli zabraknie którego

ś

z wymienionych elementów ulotka straci wiele na

swojej sile oddziaływania i informowania.

Wa

ż

ne jest aby ulotka była dobrze wydana - wydrukowana na dobrej jako

ś

ci

papierze. Nie mo

ż

e by

ć

to oczywi

ś

cie reklama czarno-biała. Wr

ę

cz niedopuszczalne

s

ą

ulotki w postaci czarno-białych kserokopii .Wprawdzie tego typu reklama zwraca

uwag

ę

odbiorcy na bardzo krótki czas, jednak wra

ż

enie jakie wywoła pozostaje

bardzo długo. Dlatego nie powinno si

ę

oszcz

ę

dza

ć

na ulotkach. Graficznie ulotka

powinna by

ć

wykonana w stylu takim jak plakat wyborczy oraz reklamy

zamieszczane w prasie.

2.7.Sieci komputerowe

„Komputer jest unikalnym wynalazkiem w sensie komunikowania. Jako medium

background image

52

nie jest przyczyn

ą

wprowadzenia marketingu do polityki, ale na pewno jest wa

ż

nym

elementem rozwoju marketingu politycznego.

Sieci komputerowe, które rozwijaj

ą

si

ę

dzisiaj z niezwykł

ą

dynamik

ą

, w

niedługim czasie z pewno

ś

ci

ą

istotnie zmieni

ą

komunikowanie polityczne. Komputer

osobisty

w

ka

ż

dym

domu

jest

wizj

ą

z

niedalekiej

przyszło

ś

ci.

To

najwszechstronniejsze jak dotychczas narz

ę

dzie komunikowania. Nie jest jeszcze

medium wykorzystanym na masow

ą

skal

ę

, w sensie bezpo

ś

redniej komunikacji z

wyborcami, ale łatwo wyobrazi

ć

sobie listy elektroniczne do wyborców, zamiast

bezpo

ś

redniej poczty konwencjonalnej (direct mailing).

Bill Clinton, jako pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych, w listopadzie 1999

roku przeprowadził debat

ę

z wyborcami za po

ś

rednictwem Internetu”.

23

3. TWORZENIE WIZERUNKU MEDIALNEGO

POLITYKÓW I PARTII POLITYCZNYCH

„Na potrzeby działalno

ś

ci politycznej, a przede wszystkim – rywalizacji

wyborczej, tworzony jest wizerunek (image) polityka.

Wizerunek to wyobra

ż

enie, jakie funkcjonuje w opinii publicznej w zwi

ą

zku z

danym politykiem, parti

ą

polityczn

ą

, rz

ą

dem. Nie jest to obraz rzeczywisty, dokładny

23

M. Mazur, Marketing polityczny, Warszawa 2002r.

background image

53

czy szczegółowy, ale raczej mieszanka wielu szczegółów, odnosz

ą

cych si

ę

zarówno

do wypowiedzi, działa

ń

, zachowania, wygl

ą

du, kontaktów z innymi uczestnikami

ż

ycia politycznego”

24

.

Elementem wizerunku jest j

ę

zyk ciała, na który składa si

ę

kontakt wzrokowy,

mimika i wyraz twarzy, ruchy ramion i ciała, postawa, kontakt fizyczny, sposób

ubierania si

ę

, gesty, intonacja głosu. W pokazaniu polityka na spotkaniu publicznym

czy w telewizji ubiór, głos, gesty s

ą

równie wa

ż

ne jak sama wypowied

ź

.

Wizerunek mo

ż

e by

ć

kształtowany sztucznie niemal w cało

ś

ci, tworz

ą

c now

ą

osob

ę

,

jednak jego tworzenie opiera si

ę

na istniej

ą

cych cechach zachowania polityków.

Przez wypowiedzi, zdj

ę

cia i relacje filmowe mo

ż

na uwypukli

ć

te cechy, które mog

ą

pomóc w dobrym odbiorze polityka.

„Kamienna twarz Waldemara Pawlaka budzi pytanie, czy ten człowiek jest w

ogóle zdolny do jakichkolwiek uczu

ć

” – pisze dziennikarz Twojej Wizji o Pawlaku a

nieco pó

ź

niej o Kuroniu: „Jacek Kuro

ń

budzi sympati

ę

, poniewa

ż

garnie si

ę

do ludzi,

serdecznie

ś

ciska r

ę

ce i ciepło przytula kobiety”.Rozwa

ż

aniom tym towarzysz

ą

zdj

ę

cia obu polityków: premiera Pawlaka, cho

ć

elegancko ubranego, ale z

zaci

ś

ni

ę

tymi ustami, na twarzy bez wyrazu (taka mimika i sposób mówienia

doprowadziły do nadania mu przezwiska “Cyborg”) – i Jacka Kuronia, we wdzianku

d

ż

insowym, obejmuj

ą

cego z u

ś

miechem Janin

ę

Ochojsk

ą

.

„Z drugiej strony dziwi mnie troch

ę

sposób, w jaki prezentuje si

ę

władza. Gdy

rozgor

ą

czkowany tłum wylewa swoje

ż

ale przed siedzib

ą

władz miejskich Wrocławia

– to wiadomo od razu, gdzie jest premier. To jedyny człowiek w garniturze. Tak

samo podczas wizyty w domu dziecka. Clinton przyjechałby w sportowej kurtce, Blair

24

B.Dobek-Ostrowska, Studia z teorii komunikowania masowego, Wrocław

1999r.

background image

54

w d

ż

insach i T-shircie. Tylko kanclerz Kohl paradował po zagro

ż

onym mo

ś

cie we

Frankfurcie-Słubicach w ciemnym garniturze i pod krawatem, co wygl

ą

dało jako

ś

dziwnie"

25

– rozwa

ż

a stroje polityków Jacek Korczak-Mleczko, felietonista „Trybuny”.

Ubiór polityka powinien by

ć

wi

ę

c odpowiedni do sytuacji: ani nie niedbały tam,

gdzie wymagana jest powaga urz

ę

du, ani nie przesadnie oficjalny podczas wizyt „w

terenie”. Pami

ę

tał o tym prezydent Kwa

ś

niewski wybieraj

ą

c si

ę

na tereny dotkni

ę

te

powodzi

ą

: „W helikopterze Kwa

ś

niewski przebiera si

ę

: granatowy garnitur zast

ę

puje

jasnymi spodniami i koszulk

ą

polo" – relacjonuje PAP.

Kształtowanie wizerunku to wa

ż

ny element strategii wyborczej, szczególnie

wtedy, gdy wybory maj

ą

charakter starcia pojedynczych osób – jak w wyborach

prezydenckich. W wyborach parlamentarnych szczególnie starannie tworzony jest

wizerunek lidera partii, jak wzierunek Leszka Balcerowicza podczas wyborów w

1997 roku.

Oczywi

ś

cie poszczególne komitety wyborcze staraj

ą

si

ę

równie

ż

budowa

ć

wizerunki swoich kandydatów, ale ze wzgl

ę

du na spor

ą

liczb

ę

kandydatów i

szczupło

ść

zasobów finansowych rzadko mo

ż

e to by

ć

robione na wi

ę

ksz

ą

skal

ę

.

Inaczej sprawa si

ę

ma z kandydatami niezale

ż

nymi, dla których prezentacja własnej

osoby jest spraw

ą

kluczow

ą

. Wizerunek budowany jest latami; mo

ż

na go zniszczy

ć

jednym słowem - nieprzemy

ś

lan

ą

wypowiedzi

ą

czy działaniem.

Podczas wyborów prezydenckich w 1995 roku za udan

ą

- i zwyci

ę

sk

ą

co wi

ę

cej

- uznano budow

ę

wizerunku Aleksandra Kwa

ś

niewskiego, za nieudan

ą

– Jacka

Kuronia, okre

ś

lan

ą

ironicznie jako „wsadzenie Kuronia w garnitur". „Jednak prosz

ę

spróbowa

ć

mnie zrozumie

ć

: w garniturze czułbym si

ę

jak pajac... Przy okazji

25

J. Korczak-Mleczko, Trybuna, z dn. 22.07.1997r.

background image

55

wyborów prezydenckich na sił

ę

wduszono mnie w garnitur i krawat... Garnitury z

tego okresu dawno ju

ż

porozdawałem" - powiedział du

ż

o pó

ź

niej Jacek Kuro

ń

ś

yciu

Warszawy”

26

.

Aleksander Kwa

ś

niewski przed wyborami prezydenckimi 1995 schudł, opalił

si

ę

, cz

ę

sto si

ę

u

ś

miechał. Na zdj

ę

ciach wygl

ą

dał dzi

ę

ki temu młodo i energicznie,

stanowi

ą

c kontrast ze swoim najpowa

ż

niejszym konkurentem - Lechem Wał

ę

s

ą

.

Przed wyborami parlamentarnymi w 1997 roku wiele pracy zostało wło

ż

one w

zmian

ę

wizerunku Leszka Balcerowicza: „Bardzo zmienił si

ę

profesor Leszek

Balcerowicz, który ewoluuje od wizerunku wysokiej klasy biurokraty, zanurzonego w

papierach i wiecznie zdenerwowanego, ku postaci osoby u

ś

miechni

ę

tej, subtelnej,

cho

ć

konsekwentnej i twardej w swych pogl

ą

dach" - analizuje Piotr Gaweł, dyrektor

generalny agencji reklamowej Ammirati Puris Lintas.

Jednak próby budowania wizerunku polityka, udane czy nie, s

ą

ci

ą

gle nie tak

liczne, jak na pi

ę

tnastoletni

ą

histori

ę

demokratycznej rywalizacji politycznej w

Polsce. „Politycy i biznesmeni w naszym kraju my

ś

l

ą

,

ż

e sami wiedz

ą

najlepiej, co

jest dla nich dobre" stwierdza profesor Tomasz Globan-Klas. Tworzenie wizerunku

opiera si

ę

na działaniach dora

ź

nych, nieprofesjonalnych: doradc

ą

jest znajomy

dziennikarz, socjolog, j

ę

zykoznawca czy…

ż

ona dobieraj

ą

ca strój na publiczne

spotkanie.

Partie staraj

ą

si

ę

równie

ż

budowa

ć

swój wizerunek, kształtowa

ć

go zgodnie ze

swoimi oczekiwaniami, licz

ą

c na zwi

ę

kszenie poparcia społecznego. Wiele działa

ń

politycznych nastawionych jest na „przypomnienie" społecze

ń

stwu o istnieniu danej

partii. Wi

ę

kszo

ść

wyborców potrafi rozpozna

ć

jednak tylko du

ż

e, długo istniej

ą

ce

26

J. Kuro

ń

,

ś

ycie Warszawy, z dn. 15.10.1995r.

background image

56

partie.

Według bada

ń

CBOS z lutego 2004 roku z sze

ś

ciu najwi

ę

kszych ugrupowa

ń

politycznych najlepiej identyfikowany jest PO – przez 80 procent badanych, niewiele

gorzej Samoobrona – 79 procent badanych i SLD – 76 procent, gorzej PiS – 69

procent, LPR – 68 procent i UP – 65 procent

27

.

Wyborcy potrafi

ą

rozpozna

ć

tak naprawd

ę

tylko kilkana

ś

cie wi

ę

kszych i dłu

ż

ej

istniej

ą

cych ugrupowa

ń

, a tworzone zaraz przed wyborami sojusze nie spotykaj

ą

si

ę

z ich szerokim poparciem.

W marca 1998 roku powstało stowarzyszenie Pro Idea, którego zadaniem miało

by

ć

poprawienie wizerunku polityków prawicy. Dariusz Wójcik stwierdza

ż

e,

stowarzyszenie Pro Idea nie jest parti

ą

polityczn

ą

; a chce tylko poprawi

ć

wizerunek

prawicy.Ma ona pomaga

ć

partiom w dziedzinie marketingu politycznego, doradza

ć

w

tworzeniu wizerunku poszczególnych polityków i ugrupowa

ń

, formułowaniu

programów wyborczych.

Wizerunek albo presti

ż

, rozumiany jako obraz grupy politycznej, jest

„poddawany ci

ą

głej konfrontacji, odk

ą

d

ś

rodki masowego przekazu informuj

ą

na

szerok

ą

skal

ę

o polityce i komentuj

ą

działania polityczne”, pisze Franciszek Ryszka.

Wizerunek jest wi

ę

c nieodł

ą

cznie zwi

ą

zany ze

ś

rodkami przekazu; mog

ą

one

zniszczy

ć

polityka lub wykreowa

ć

go, znajduj

ą

c rysy w jego wizerunku, propaguj

ą

c

wizerunek podawany przez doradców polityka lub tworz

ą

c własny.

Politycy maj

ą

celowo słab

ą

ochron

ę

przed

ś

rodkami przekazu w tym wzgl

ę

dzie,

a procesy wi

ążą

ce si

ę

z naruszeniem wizerunku polityka nie s

ą

zbyt cz

ę

ste i

niełatwo je wygra

ć

. Słynnym procesem wi

ążą

cym si

ę

z wizerunkiem był proces

27

www.cbos.pl

background image

57

Aleksandra Kwa

ś

niewskiego przeciwko „

ś

yciu” o publikacje wi

ążą

ce prezydenta z

rosyjskim szpiegiem Ałganowem.

Jednym z cz

ęś

ciej podwa

ż

anych elementów wizerunku jest wy

ż

sze

wykształcenie. Do

ś

wiadczył tego prezydent Aleksander Kwa

ś

niewski, a tak

ż

e kilku

innych polityków z ró

ż

nych partii politycznych. Posłanka „Samoobrony” Renata

Beger dopiero w 2004 roku zdała matur

ę

. Fakt ten jest do

ść

cz

ę

sto powodem

licznych

ż

artów z powagi samej posłanki jak i partii do której nale

ż

y, co w innych ni

ż

polskie realiach byłoby niedopuszczalne.

Ka

ż

da osoba pełni

ą

ca urz

ą

d prezydenta RP jest wystawiona na widok

publiczny i nara

ż

ona na nieustann

ą

ocen

ę

jej działa

ń

. Jej wizerunek jest

ukształtowany

przez

długoletni

ą

karier

ę

polityczn

ą

ż

aden

z

trzech

dotychczasowych prezydentów nie był osob

ą

w polityce pocz

ą

tkuj

ą

c

ą

– ale równie

ż

przez ostatnie działania i reakcj

ę

na nie

ś

rodków przekazu.

„Uwa

ż

am wizerunek głowy pa

ń

stwa za rzecz

ś

wi

ę

t

ą

. Nie powinien pokazywa

ć

si

ę

w reklamach”, stwierdził marszałek Józef Oleksy, komentuj

ą

c umieszczenie

zdj

ę

cia prezydenta Kwa

ś

niewskiego w reklamie mebli Forte. Reklama ta została

opracowana przez Agencj

ę

Reklamow

ą

Forum. „Gazeta Wyborcza” afer

ę

, jak

ą

rozp

ę

tała si

ę

wokół reklamy, nazwała Mebelgate, od słynnej sprawy Watergate, w

wyniku której Richard Nixon został zmuszony do ust

ą

pienia ze stanowiska

prezydenta Stanów Zjednoczonych. Sprawa ta co prawda niekorzystnie odbiła si

ę

na

wizerunku Kwa

ś

niewskiego - ale na swoim stanowisku pozostał.

Aleksander Kwa

ś

niewski miał szczególnie du

ż

o kłopotów z własnym

wizerunkiem – był obiektem wielu ataków, ale i sam przysparzał swoim doradcom

kilku trudnych problemów. Jednak w sumie wyszedł z nich zwyci

ę

sko i w pierwszej

background image

58

połowie 2004 roku nadal cieszy sie zaufaniem wi

ę

kszo

ś

ci polaków

Jak polityk jest odbierany przez społecze

ń

stwo? Istniej

ą

rozmaite badania opinii

społecznej dotycz

ą

ce zaufania, oceny sposobu sprawowania urz

ę

du, szans w

wyborach prezydenckich. Porównanie ich wyników w dłu

ż

szym okresie czasu

pokazuje społeczny odbiór polityka i jego skuteczno

ś

ci. Interesuj

ą

ce mog

ą

by

ć

te

ż

opinie publicystów:

"Zawodowy polityk musi by

ć

jak na przykład Miller. Stary (sta

ż

em) cwaniak,

którego jeszcze nie widziałem by nie kierował si

ę

wył

ą

cznie profesjonalnym

wyliczeniem. Wie (bo potrafi, bo si

ę

tego uczył) kiedy si

ę

u

ś

miechn

ąć

, kiedy si

ę

zatroska

ć

, kiedy fukn

ąć

. Na scen

ę

polityczn

ą

patrzy z dystansem, jakby z trzeciego

rz

ę

du. Zna ró

ż

ne szymle i zagrywki, wie kiedy co, na kogo zastosowa

ć

.", pisze

feletonista lokalnej warszawskiej gazety „Południe”.

W 2003 roku bardzo wa

ż

nym wyda

ż

eniem była „sprawa rywina” zwana

„Rywingate”, która to spowodowała ogromny spadek popularnosci SLD jaki i całego

rz

ą

du Leszka Millera. Wyda

ż

enie to poci

ą

gneło za sob

ą

kolejne afery zwi

ą

zane z

Sojuszem Lewicy Demokratycznej takie jak: afera starachowicka czy ostatnio

sprawa „Orlenu”. Ujawniene takich afer jest w zasadzie ko

ń

cem

ż

ycia politycznego

powi

ą

zanych z nimi osób b

ą

d

ź

partii.

Elementem wizerunku polityka mo

ż

e by

ć

jego rzeczywiste lub pozorowane

zainteresowanie pewnymi dziedzinami

ż

ycia. S

ą

politycy, których uwa

ż

a si

ę

za

zainteresowanych Internetem: bodaj

ż

e najbardziej znanym jest tu Waldemar Pawlak,

premier i poseł PSL, znany był z tego równie

ż

Krzysztof Król.

Zainteresowanie Internetem mo

ż

e by

ć

odebrane jako wskazówka dla

wyborców: oto człowiek nowoczesny, obeznany w technice, zajmuj

ą

cy si

ę

czym

ś

, co

background image

59

robi

ą

dzi

ś

ludzie młodzi, co ma przyszło

ść

– słowem, sporo pozytywnych wra

ż

e

ń

.

3.1.Wygl

ą

d zewn

ę

trzny

Wyborcy oceniaj

ą

kandydata przede wszystkim na podstawie jego wygl

ą

du i

sposobu bycia. O tym jak odbieraj

ą

polityka słuchacze w 50% decyduje jego wygl

ą

d i

mowa ciała. To bardzo du

ż

o bior

ą

c pod uwag

ę

, i

ż

pozostałe elementy, takie jak

brzmienie głosu oraz tre

ść

wypowiedzi maj

ą

wpływ kolejno w 38% i 7%.

Co wi

ę

cej najwa

ż

niejsze jest pierwsze wra

ż

enie. To wła

ś

nie pierwsze 7 sekund

decyduje o cało

ś

ci w jaki sposób postrzega polityka widz. W tym czasie powstaje

emocjonalny stosunek słuchacza do mówcy. Bardzo istotnym jest wi

ę

c pierwsze

wej

ś

cie. Wygl

ą

d jednak nie załatwia wszystkiego. Nale

ż

y jeszcze umiej

ę

tnie

przemawia

ć

.

Wizerunek kandydata musi by

ć

konsekwentny, dlatego te

ż

powinien on by

ć

, w

miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci, jak najbardziej naturalny, nie mo

ż

e radykalnie zmienia

ć

swojego

background image

60

stylu z dniem rozpocz

ę

cia kampanii wyborczej, albo co gorsza podczas jej trwania.

Nie zwalnia go to jednak z pracy nad swoim wygl

ą

dem.

„Dbaj

ą

c o swój wizerunek polityk, przede wszystkim, nigdy nie powinien

okazywa

ć

zdenerwowania lub obrazy w stosunku do wyborców, publiczno

ś

ci.

Powinien si

ę

za to cz

ę

sto u

ś

miecha

ć

, gdy

ż

takim zachowaniem zjednuje sobie

sympati

ę

słuchaczy. Natomiast ekstrawagancjia w ubiorze lub zachowaniu nie jest

wskazana, poniewa

ż

mo

ż

e to wywoła

ć

negatywny odbiór.

Cho

ć

polityk zawsze powinien by

ć

dobrze ubranym, to specjali

ś

ci rad

żą

inaczej

ubiera

ć

si

ę

na spotkanie np. w szkole, a inaczej na wizyt

ę

i rozmow

ę

z robotnikami.

Nale

ż

y pami

ę

ta

ć

,

ż

e dobry ubiór nie oznacza zawsze biał

ą

koszul

ę

i czarny garnitur.

Strój dostosowany musi by

ć

do okoliczno

ś

ci. No i oczywi

ś

cie sam kandydat musi by

ć

zadowolony ze swojego ubioru i dobrze si

ę

w nim czu

ć

.”

28

Istotnym elementem, który mo

ż

emy zaliczy

ć

do ubioru s

ą

okulary. Nale

ż

y je

stosowa

ć

bardzo ostro

ż

nie, gdy

ż

okulary mog

ą

powodowa

ć

ż

e polityk zostanie

odebrany jako osoba nieszczera, co

ś

ukrywaj

ą

ca. Dlatego warto stosowa

ć

szkła

kontaktowe. Je

ś

li jednak przyzwyczajenie do okularów jest zbyt du

ż

e, to zasady

kreowania wizerunku medialnego namawiaj

ą

na zast

ą

pienie grubych i wyra

ź

nych

ramek, ramkami jak najbardziej niewidocznymi.

3.2.Umiej

ę

tno

ść

wygłaszania przemówie

ń

28

M. Ratajczak, Marketing w polityce, Wolsztyn 2002r.

background image

61

W czasie kampanii wyborczej polityk niejednokrotnie musi przemawia

ć

do

wyborców. Do sukcesu potrzebna jest wi

ę

c umiej

ę

tno

ść

wygłaszania przemówie

ń

-

dobrych przemówie

ń

.

Przed rozpocz

ę

ciem przemówienia warto zastosowa

ć

krótka pauz

ę

, dzi

ę

ki

której zwi

ę

ksza si

ę

uwage słuchaczy. Na pocz

ą

tku mówca powinien wyrazi

ć

wdzi

ę

czno

ść

dla słuchaczy,

ż

e zechcieli przyj

ść

. Wyrazi

ć

swoj

ą

rado

ść

ze spotkania

i powiedzie

ć

kilka wesołych słów.

Przed przej

ś

ciem do meritum powinno si

ę

stworzy

ć

pewnego rodzaju pomost

słowny miedzy mówc

ą

a słuchaczami. Pobudi

ć

tak

ż

e zainteresowanie słuchaczy, np.

niespodziewanym stwierdzeniem. Podczas zagajenia, gdy zostani

ą

ju

ż

"przełamane

pierwsze lody" powinno pa

ść

nazwisko kandydata lub nazwa partii, któr

ą

si

ę

reprezentuje.

Pami

ę

ta

ć

nale

ż

y równie

ż

,

ż

e pobudzenie zainteresowania publiczno

ś

ci (np.

poprzez

ś

rodki retoryczne) wraz z zagajeniem nie powinno trwa

ć

dłu

ż

ej ni

ż

60

sekund. To niewiele czasu, ale wła

ś

nie w pierwszej minucie publiczno

ść

jest

maksymalnie skoncentrowana.

W zasadniczej cz

ęś

ci wyst

ą

pienia powinny pa

ść

odpowiedzi na pytania:

a) dlaczego zabieramy głos?

b) jak jest?

c) jak powinno by

ć

?

d) jak to osi

ą

gn

ąć

?

background image

62

W wyst

ą

pieniach wyborczych celem jest doj

ś

cie do jednej idei, dlatego nie

warto wprowadza

ć

zbyt du

ż

o w

ą

tków. Cały czas pami

ę

taj

ą

c o celu przemówienia, do

którego si

ę

zmierza.

Przemówienie powinno by

ć

lekkie, w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci dowcipne i krótkie, a

przynajmniej nie za długie. Wskazane jest rówie

ż

zastosowanie zasady stopniowej

ekspresji - apogeum przemówienia powinno przypa

ść

na jego koniec.

Bardzo dobrze jest mówi

ć

z „głowy”, ale nie ma sensu uczenie si

ę

przemówienia na pami

ęć

. Warto przygotowa

ć

kartk

ę

ze skrótem przemówienia i z

niej korzysta

ć

.

„Wa

ż

ne jest aby polityk był dobrze odebrany przez publiczno

ść

. Nie wolno

zapomina

ć

do kogo si

ę

mówi i dobrze jest dawa

ć

dyskretne sygnały,

ż

e podziela si

ę

pogl

ą

dy słuchaczy. Nie wolno traktowa

ć

publiczno

ś

ci jak głupców i upraszcza

ć

zbyt

trywialnych kwestii. Z drugiej jednak strony mile widziana jest ostro

ż

no

ść

i

oszcz

ę

dno

ść

ze szczegółami, gdy

ż

mo

ż

e si

ę

zdarzy

ć

,

ż

e kto

ś

z publiczno

ś

ci b

ę

dzie

wi

ę

kszym specjalist

ą

od mówcy. Fakty mog

ą

by

ć

poparte anegdotami. Przy tym

nale

ż

y by

ć

pewnym siebie, ale nie aroganckim, przyjacielskim i przekonywuj

ą

cym”

29

.

Podczas

wyst

ą

pienia mog

ą

wydarzy

ć

si

ę

sytuacje

nieprzewidziane.

Publiczno

ść

mo

ż

e chcie

ć

sprowokowa

ć

przemawiaj

ą

cego. Nie wolno ulega

ć

takim

naciskom – najlepiej nie reagowa

ć

na gwizdy, epitety, kontrowersyjne pytania lub

obruci

ć

je w

ż

art. Nie odpowiadaj

ą

c agresj

ą

na agresj

ę

.

Zbli

ż

aj

ą

c si

ę

do ko

ń

ca przemówienia, nale

ż

y delikatnie to zasygnalizowa

ć

, np.

"na zako

ń

czenie wypowiedzi...",

Podczas przemówie

ń

bardzo wa

ż

ny jest głos mówcy. Nie mo

ż

e by

ć

on

29

W. Wołowik, J

ę

zyk ciała w biznesie, polityce i

ż

yciu publicznym, Kraków

1998r.

background image

63

pozbawiony wyrazu. Mówi

ą

c nie mo

ż

na podnosi

ć

głosu ani krzycze

ć

. To oznaka

słabo

ś

ci.

3.2.1.

Ś

rodki retoryczne

W przemówieniu warto u

ż

ywa

ć

ś

rodków retorycznych, to bardzo dobrze wpływa

na jego odbiór. „Do najwa

ż

niejszych

ś

rodków retorycznych, które mo

ż

emy wł

ą

czy

ć

do przemówienia zaliczamy:

- powtórzenia, np. "... powtarzam. Tak dłu

ż

ej by

ć

nie mo

ż

e", "pytam raz jeszcze,

sk

ą

d we

ź

miemy na to pieni

ą

dze?"

- podsumowanie cz

ą

stkowe, które ma za zadanie uporz

ą

dkowa

ć

wypowied

ź

, np.

"a wi

ę

c wiemy z cał

ą

pewno

ś

ci

ą

: po pierwsze......, po drugie.....",

- kontrasty, b

ę

d

ą

ce elementem zaskoczenia - buduje si

ę

je przez zestawienie

okre

ś

le

ń

opozycyjnych, np.: zamiar - rezultat, teoria - praktyka, my - wy, słowa -

czyny,

- aluzje, które zwracaj

ą

uwag

ę

na dany fragment przemówienia, np. "prawda,

ż

e

taki pomysł jest do..."

- hiperbole, b

ę

d

ą

ce przesadnymi okre

ś

leniami, jednak łatwymi do zapami

ę

tania,

background image

64

np. "ten bud

ż

etowy balon za chwile p

ę

knie...",

- wtr

ą

cenia, czynione na marginesie, np. "Czy wierzycie Pa

ń

stwo,

ż

e ten

eksperyment si

ę

udał?",

- apel, krótki i dobitny, kierowany bezpo

ś

rednio do słuchaczy, np. "Je

ś

li rada

miejska nie potrafi temu zaradzi

ć

, za

żą

damy jej dymisji",

- zako

ń

czenie - ko

ń

cz wtedy gdy słuchacze maj

ą

ochot

ę

jeszcze słucha

ć

30

3.3.Kampania bezpo

ś

rednia

„Zdaniem wielu specjalistów od marketingu politycznego bardziej skuteczn

ą

metod

ą

pozyskiwania sympatii wyborców jest chodzenie "od drzwi do drzwi" i

bezpo

ś

redni kontakt z lud

ź

mi”

31

.

Zaznaczy

ć

nale

ż

y,

ż

e istotne jest nie tylko samo pokazanie si

ę

wyborcom.

Podczas takich odwiedzin trzeba wsłucha

ć

si

ę

w problemy, o których mówi

ą

ludzie.

Decyduj

ą

c si

ę

na tego typu forme zdobywania poparcia pamieta

ć

nale

ż

y,

ż

e

ewentualna wizyta nie powinna by

ć

zaskoczeniem dla wyborców. Dobrze je

ś

li

zostan

ą

oni uprzedzeni o wizycie listownie lub telefonicznie. Udaj

ą

cy si

ę

z wizyt

ą

polityk nie mo

ż

e zapomnie

ć

o kilku istotnych rzeczach, takich jak: identyfikator,

30

J. Pietra

ś

, Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 1998r.


31

M. Ratajczak, Marketing w polityce, Wolsztyn 2002r.

background image

65

materiały propagandowe, skrócony program oraz wizytówki.

Podczas samej wizyty nale

ż

y dokona

ć

wszelkich stara

ń

aby przekona

ć

wyborców,

ż

e powodem wizyty nie jest jedynie zdobycie ich głosów, ale przede

wszystkim zorientowanie si

ę

w ich problemach lokalnych.

Warto jest tak

ż

e odwiedza

ć

osoby "niezdecydowane", natomiast wizyta u

wyborców, którzy s

ą

zdecydowanymi zwolennikami jaki i zdecydowanymi

przeciwnikami ma mniejsze znaczenie. Ci pierwsi i tak ju

ż

s

ą

przekonani i

pozytywnie nastawieni do kandydata, natomiast tych drugich zapewne i tak nie uda

si

ę

przekona

ć

.

background image

66

Zako

ń

czenie

Marketing polityczny, mimo wielu oczywistych podobie

ń

stw do marketingu

handlowego, nie jest z nim to

ż

samy.

Marketing handlowy jest skierowany do konsumentów. Słu

ż

y zwi

ę

kszeniu

sprzeda

ż

y produktów przez sie

ć

handlow

ą

, prowadz

ą

c

ą

od producenta przez

dystrybutora do sprzedawcy. Zabiegi marketingu handlowego s

ą

nakierowane na

konsumentów.

Ś

rodki przekazu s

ą

tu no

ś

nikiem reklam i odbiorc

ą

informacji

prasowych.

Marketing polityczny jest skierowany do wyborców. Słu

ż

y zwi

ę

kszeniu poparcia

dla partii politycznej lub polityka. Jego zabiegi s

ą

skierowane na równi do wyborców i

do

ś

rodków przekazu.

Ś

rodki przekazu s

ą

tu w mniejszym stopniu tylko no

ś

nikiem,

nie tylko przenosz

ą

, ale wzmacniaj

ą

i przetwarzaj

ą

otrzymywane informacje.

Rola

ś

rodków przekazu w marketingu politycznym jest wi

ę

c nieco inna ni

ż

w

marketingu handlowym. Partia polityczna jest odpowiednikiem producenta, ale nie

dysponuje sieci

ą

handlow

ą

, ko

ń

cz

ą

c

ą

si

ę

półk

ą

sklepow

ą

, na której mo

ż

na postawi

ć

produkt, do którego dotrze konsument. Do „produktu” partii politycznej - polityka lub

projektu politycznego - zdecydowana wi

ę

kszo

ść

wyborców dociera przez

ś

rodki

background image

67

przekazu. Głównym no

ś

nikiem informacji na drodze od polityka do wyborcy - a wi

ę

c

odpowiednikiem sieci handlowej - s

ą

ś

rodki przekazu i to z nimi partie polityczne

musz

ą

si

ę

liczy

ć

równie, je

ś

li nie bardziej nawet ni

ż

z samymi wyborcami.

Marketing polityczny w obecnej postaci jest silnie zwi

ą

zany ze

ś

rodkami

przekazu i rozwojem techniki w ich obr

ę

bie. Pojawienie si

ę

nowego medium, jakim

jest Internet, otwiera przed nim nowe mo

ż

liwo

ś

ci, tak jak dawniej wpłyn

ę

ło na

ń

wykorzystanie radia i telewizji.

Internet jest potencjalnie bardzo atrakcyjnym

ś

rodkiem przekazu dla polityków,

ale dzi

ś

nie mo

ż

e jeszcze konkurowa

ć

z pras

ą

, radiem, telewizj

ą

czy nawet słupem

ogłoszeniowym pełnym plakatów wyborczych. Powodem s

ą

trzy zasadnicze

problemy. Po pierwsze, u

ż

ytkowników Internetu jest ci

ą

gle za mało, by konkurowa

ć

z

telewizj

ą

czy radiem. Dalej, politycy nie potrafi

ą

jeszcze wykorzystywa

ć

Internetu do

celów politycznych, nie wypracowali jeszcze dobrych metod marketingowych dla

Internetu. I wreszcie - u

ż

ytkownicy Internetu nie s

ą

przyzwyczajeni do szukania

informacji politycznych w sieci.

background image

68

Bibliografia

1. Albin K., Reklama, Wyd. PWN, Warszawa 2000r.

2. Bajka Z., Krótka historia reklamy w Polsce i na

ś

wiecie, Warszawa 1993r.

3. Bralczyk J., J

ę

zyk na sprzeda

ż

, Warszawa 1995r.

4. Budzy

ń

ski W., Reklama techniki skutecznej perswazji, Wyd. Poltext, Warszawa

2000r.

5. Czarnecki A., Nowacki W., Kryteria porównywania mediów reklamy, Wyd. PWE,

Warszawa 2001r.

6. Dobek-Ostrowska B., Studia z teorii komunikowania masowego, Wrocław 1999r.

7. Doli

ń

ski D., Psychologia reklamy, Wyd. WPSB, Kraków 2001r.

8. Kall J., Reklama, Wyd. PWE, Warszawa 2002r

.

9. Kwarciak B., Co trzeba wiedzie

ć

o reklamie, Wyd PSB, Kraków 1999r.

10. Mazur M., Marketing polityczny, Wyd. PWN, Warszawa 2002r.

11. Mazurkiewicz W., Jak wygra

ć

wybory czyli kampanie i socjotechniki wyborcze,

Warszawa-Radom 1998r.

12. Musiałkiewicz J., Marketing, Warszawa 1998r.

13. Nowacki R., Reklama w przedsi

ę

biorstwie, Wyd. Difin, Warszawa 2002 r.

background image

69

14. Pietra

ś

Z. J., Decydowanie polityczne, Wyd. PWN, Warszawa-Kraków 1998r.

15. Reevs B., Mass media i ludzie, Wyd. PIW, 2000r.

16. Russel T., Reklama, Wyd. PWE, Warszawa 2002r.

17. Smolski R., Smolski M. ,Stadtmuller E.H., Słownik Encyklopedyczny Edukacja

Obywatelska, Wyd. Europa, Warszawa 1999r.

18. Sztucki T., Promocja, reklama, aktywizacja sprzeda

ż

y, sztuka pozyskiwania

nabywców, Wyd. Placet, Warszawa 1999r.

19. Zelmer Z., Public relations. Kreowanie reputacji firmy, Warszawa 1997r.

Prasa:

1. „Gazeta Wyborcza” 1991 – 2001r.

2. „Polityka” 1995 – 2004r.

3. „Rzeczpospolita” 1997 – 2003r.

4. „Wprost” 1995 – 2004r.

Internet:

1. www.ams.com.pl

2. www.newscientist.com

3. www.onet.pl

4. www.rmf.fm

5. www.konkurencja.pl

background image

70


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
REKLAMA HANDLOWA I MARKETING POLITYCZNY, NOWE !!!
12 Podstawowe narzędzia marketingu politycznego, np public relations, reklama
reklama polityczna a reklama komercyjna, Marketing
Wplyw reklamy politycznej, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna - notatki, Marketing polityczny
Marketing polityczny pytania egzamin 2008, Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 05 (zima), Psyc
Marketing polityczny, Politologia UMCS - materiały, III Semestr zimowy, Marketing polityczny
różnice między public relations a reklamą (2 str), Marketing
Zestaw 1 MARKETING POLITYCZNY - PYTANIA (DZIENNE), Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 05 (zim
Marketing polityczny
Marketing polityczny
historia marketingu politycznego
palikot, Politologia, Marketing polityczny
reklama, uczelnia, Marketing w turystyce
Marketing polityczny 2, Marketing polityczny

więcej podobnych podstron