Przykład nieprawidłowo wykonanej

panoramy – zdjęcia składające się na

panoramę były wykonywane przy

różnych nastawach ekspozycji, na

skutek czego mają one inne

zabarwienie nieba

Fotografia/Zdjęcia panoramiczne

Z Wikibooks, biblioteki wolnych podręczników.

> Fotografia > Zdjęcia panoramiczne »

Zdjęcia panoramiczne, czyli takie, których długość przekracza 3-krotnie lub więcej wysokość, warto
wykonywać dla zobrazowania np. rozległego widoku górskiego, przedstawienia miasta w sposób syntetyczny
czy wysokiego budynku na jednym zdjęciu. Zdjęcia panoramiczne widz odbiera inaczej niż zwykłe,
ponieważ nie da się ich ogarnąć jednym spojrzeniem. W komputerach zdjęcia te ogląda się zwykle
przesuwając je stopniowo w poziomie lub pionie, mniej więcej tak jak przenosi się wzrok z jednej strony na
drugą w trakcie oglądania rozległego widoku. W formie wydrukowanej dodaje się w formie rozkładanej
wkładki do czasopisma czy książki lub umieszcza na ścianie galerii, zmuszając widza do spaceru wzdłuż
zdjęcia.

Zdjęcia panoramiczne wykonuje się zazwyczaj przez sklejanie kilku do kilkunastu zdjęć, których kadry
zachodzą na siebie. Zdjęcia do zestawu wykonuje się po prostu przekręcając aparat po wykonaniu jednego
ujęcia o pewien kąt w poziomie lub pionie.

Spis treści

1 Warunki w terenie
2 Typy panoram
3 Technika wykonania zdjęć
4 Obróbka zdjęć

Warunki w terenie

Warto zwrócić uwagę, że nie każda scena nadaje się do zrobienia z
niej panoramy. Ze względu na to, że między wykonaniem kolejnych
zdjęć upływa zawsze przynajmniej kilka sekund, nie da się zrobić np.
panoramy z szybko przemieszczającymi się obiektami w rodzaju
samochodów, czy spacerujących ludzi. Panoramę pejzażu może też
popsuć np. klucz ptaków, które akurat postanowiły przelecieć w
trakcie, gdy my fotografujemy.

Przy panoramach pejzaży należy unikać wykonywania ich w
wietrzny i pochmurny dzień, gdy chmury na niebie szybko się
przesuwają. Trudno jest też zrobić panoramę przy zmiennych
warunkach oświetleniowych – czyli w taki dzień, w którym chmury
często przesłaniają i odsłaniają słońce. Wreszcie, należy też się
zastanowić nad położeniem słońca na niebie w stosunku do naszego
aparatu. Idealnie jest, gdy słońce mamy za plecami, gdyż gwarantuje
nam to, że wszystkie zdjęcia z zestawu będą wykonane w mniej
więcej podobnych warunkach oświetleniowych i żadne z nich nie
wypadnie pod słońce. Oczywiście jeśli wykonujemy panoramę 360 °
– to na pewno przynajmniej jedno ze zdjęć wyjdzie pod słońce i
będzie prześwietlone. Powoduje to, że tego rodzaju panoramy w
plenerze raczej się nie udają. Ogólnie panoramy pejzaży, które są wykonane przy przesunięciu aparatu o

Fotografia/Zdjęcia panoramiczne - Wikibooks, biblioteka wolnych podr...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Zdjęcia_panoramiczne

1 z 5

2015-03-03 23:41

więcej niż 180° licząc od pierwszego do ostatniego zdjęcia w serii zaczynają wyglądać nienaturalnie – chyba,
że nakleimy je na bęben lub sztucznie zmienimy ich perspektywę w trakcie sklejania.

Na koniec wreszcie należy sprawdzić, czy fotografowany obiekt nie zostanie przesłonięty na którymś ze
zdjęć czymś z pierwszego planu – np. jakimś drzewem, płotem lub budynkiem. Idealnie zdjęcia
panoramicznie najlepiej jest wykonywać ze szczytu bezdrzewnego wzgórza lub płaskiego pola.

Inny przykład nieprawidłowo wykonanej panoramy – widać miejsca sklejenia trzech zdjęć, bo każde z nich

było wykonane w innych warunkach ekspozycji (środkowe prawdopodobnie pod słońce), ponadto ze

względu na zbyt duży kąt obrotu aparatu, perspektywa zdjęcia jest nienaturalna, a na pierwszym planie jest

prosta w rzeczywistości jezdnia, która na zdjęciu wygląda jakby skręcała.

Typy panoram

Płaska

powstaje w wyniku prostego nałożenia zdjęć ją tworzących, a następnie wykadrowaniu.

Panorama płaska wygląda ładnie, gdy nie jest zbyt szeroka, tzn. gdy w trakcie jej wykonywania aparat nie
był obracany o zbyt duży kąt. Jednak nawet już przy kącie obrotu rzędu 120° widać na krańcach zdjęcia, że
ma ono nieco nienaturalną perspektywę:

Stosunkowo wąska panorama bez korekty perspektywy – efekt jest zadowalający, ale na prawym skraju

zdjęcia widać, że perspektywa zdjęcia staje się nienaturalna

Szeroka panorama również wykonana bez żadnej korekty perspektywy, na skutek czego zdjęcie wprowadza

w błąd – tory po prawej i po lewej stronie zdjęcia to te same tory, które w rzeczywistości idą

prawdopodobnie po linii prostej

Z korektą perspektywy

powstaje, gdy wszystkie lub część zdjęć z zestawu podda się obróbce polegającej na ściśnięciu lub

Fotografia/Zdjęcia panoramiczne - Wikibooks, biblioteka wolnych podr...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Zdjęcia_panoramiczne

2 z 5

2015-03-03 23:41

rozciągnięciu ich boków.

Na skutek tej czynności perspektywa całej panoramy staje się de facto fałszywa, gdyż ulega spłaszczeniu –
ale mimo to wygląda bardziej naturalnie niż w panoramie bez korekty.

Szeroka panorama z korektą perspektywy – wszystkie budynki i linie są proste. To, że zdjęcie było

korygowane, można poznać po skręconych liniach na niebie, które w rzeczywistości były na źródłowych

zdjęciach proste. Dodatkowo zdjęcie jest wykonane z użyciem techniki HDR, na skutek czego ma sztucznie

szeroką rozpiętość tonalną i ładną, choć nienaturalną kolorystykę, dającą wrażenie "niesamowitości".

"Globalna"

tzw. globalna panorama powstaje poprzez nałożenie zdjęć nie bokami, tylko względem jednego, centralnego
punktu.

Efekt jest nieco podobny do wykonania zdjęcia lotniczego z góry do dołu z użyciem obiektywu typu "rybie
oko" – choć w istocie wszystkie zdjęcia wchodzące w skład zestawu robi się z ziemi. Zestaw do perspektywy
globalnej musi obejmować 360 °. Globalna panorama ma świadomie całkowicie fałszywą, "zwiniętą w kulę"
perspektywę, sprawiającą na widzu wrażenia "zawrotu głowy". Aby tego rodzaju panorama dobrze wyszła –
oprócz zgodności boków – wszystkie zdjęcia z zestawu muszą mieć jakiś punkt na pierwszym planie, który
ma jednakowy na nich wszystkich kolor. Może to być np. piasek pustyni albo woda.

Przykład panoramy "globalnej"

Technika wykonania zdjęć

Fotografia/Zdjęcia panoramiczne - Wikibooks, biblioteka wolnych podr...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Zdjęcia_panoramiczne

3 z 5

2015-03-03 23:41

Przykładowy zestaw zdjęć do panoramy

Aby zestaw zdjęć dał się skleić w sposób niezauważalny dla widza, musi on być wykonany w następujący
sposób:

Aparat trzeba wypoziomować i umieścić na statywie lub innej podstawie zapewniającej stabilność –
wykonywanie zdjęć panoramicznych "z ręki" nie przynosi zwykle dobrych rezultatów, chyba że ktoś
ma wyjątkowo pewny chwyt aparatu. Sam statyw musi również być wypoziomowany i dawać
możliwość przekręcania aparatu w poziomie bez zmieniania jego pozycji w pionie (lub na odwrót, gdy
wykonujemy panoramę pionową); idealnie jest, gdy statyw ma na stoliku pomiar kąta skręcenia –
można wtedy precyzyjnie obracać aparat o stały kąt po każdym ujęciu – nie jest to jednak absolutnie
konieczne, bo wystarczy patrzeć na kolejne kadry w wizjerze.
Należy zrezygnować z automatycznych programów ustawiania warunków ekspozycji i przejść w
tryb manualny. Przy automatycznym nastawie każde zdjęcie wyjdzie nieco inaczej naświetlone i
będzie miało w związku z tym nieco inną kolorystykę.
Zdjęcia należy wykonywać w formacie "RAW", zdjęcia wykonane w formacie "JPEG" są bowiem
kompresowane przez uśrednianie pikseli, co później może utrudnić sklejenie zdjęć.
Gdy chcemy, aby ostro wyszły nam także obiekty na drugim planie musimy ustawić przysłonę
opisującą czyli f/16 lub wyżej. Gdy nie mamy obiektów na drugim planie, a tylko w odległości, która
dla naszego obiektywu jest już nieskończonością, możemy wybrać przysłonę ogólną – f/8-f/11. Czas
ekspozycji jest bez znaczenia, gdyż aparat mamy ustawiony nieruchomo na statywie, możemy go więc
dostosować do wybranej przysłony.
Jeśli nasz panoramowany widok cechuje duży zakres tonalny, musimy ustawić warunki ekspozycji
dla zdjęcia średniego, ewentualnie możemy wykonać dwa zestawy identycznie wykadrowanych
zdjęć, wykonanych w różnych warunkach ekspozycji, a następnie "uśrednić" je techniką HDR.
Należy wyłączyć automatyczne ostrzenie i ustawić ostrość na nieskończoność – jeśli nawet w
wizjerze aparatu obiekty z drugiego planu będą wyglądały na nieostre, to jeśli tylko ustawiliśmy
opisującą przysłonę na zdjęciu, wyjdą one ostro.
Na koniec pozostaje już tylko wykonać kolejne zdjęcia. Po każdym zdjęciu należy w poziomie (lub
pionie) przekręcić aparat o pewien kąt, tak aby kolejne kadry zachodziły na siebie o mniej więcej
1/4-1/5 ich długości. Generalnie, im zdjęcia będą na siebie bardziej zachodziły, tym większa szansa, że
da się je dokładnie skleić, nie należy jednak nakładać na siebie kadrów zbyt gęsto – tzn. nie
przekraczać środka każdego kadru, gdyż wtedy niektóre fragmenty panoramy będą znajdowały się na
trzech zdjęciach, co może spowodować, że program do tworzenia panoram pogubi się.

Niektóre cyfrowe aparaty kompaktowe mają specjalne programy do wykonywania zdjęć panoramicznych,
które ułatwiają zadanie, pokazując na wyświetlaczu stopień pokrycia z poprzednim zdjęciem. Tego rodzaju
programy ustawiają zazwyczaj automatycznie nastaw ekspozycji dla pierwszego zdjęcia z serii i nie zmieniają
go już dla pozostałych – nie da się jednak przy pomocy tych programów zrobić dobrej panoramy, jeśli
średnie warunki oświetleniowe panują nie na zdjęciu nr 1, tylko na którymś kolejnym, a cała fotografowana
scena ma dużą rozpiętość tonalną.

Obróbka zdjęć

Panoramę z zestawu dobrze wykonanych zdjęć można w zasadzie wykonać ręcznie w dowolnym programie
do edycji zdjęć, który daje możliwość kopiowania i wklejania fragmentów kadru z jednego pliku do drugiego.
W praktyce jednak ręczne wykonywanie panoram jest mocno uciążliwe. Wymaga przewidzenia jak długi w

Fotografia/Zdjęcia panoramiczne - Wikibooks, biblioteka wolnych podr...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Zdjęcia_panoramiczne

4 z 5

2015-03-03 23:41

pikselach będzie obraz finalny i bardzo precyzyjnej ręki oraz oka, gdyż nawet drobne niedopasowanie zdjęć
będzie od razu zauważalne na takich detalach jak chmury i drzewa.

Większość komercyjnych programów do obróbki zdjęć (Photoshop, Photo-paint, Paint Shop Pro itd.) ma
specjalne narzędzie do robienia panoram z zestawu zdjęć. Istnieją również gorsze i lepsze programy służące
wyłącznie do robienia panoram (np. PhotoStich, Hugin, Ptgui, Panorama Tools, Photostitch, CleVR i inne).
Do aparatów posiadających specjalny tryb robienia panoram dołączony jest też zwykle program
komputerowy służący do sklejania zdjęć, którego zaletą jest zwykle to, że potrafi on pracować bezpośrednio
na plikach "RAW". Jeśli mamy program do sklejania zdjęć, który nie obsługuje formatu "RAW" naszego
aparatu, musimy najpierw przekonwertować pliki do dowolnego formatu, który nie kompresuje stratnie
obrazów (np. TIFF z kompresją LZW, PNG-24 itp.) Jeśli program do konwersji plików RAW umożliwia
korektę ekspozycji, balansu bieli czy stopnia wyostrzania, musimy koniecznie ustawić te same parametry
korekcji dla wszystkich plików z zestawu.

Sam 'proces sklejania zazwyczaj przebiega następująco:

Do programu wczytuje się komplet zdjęć, które mają złożyć się na panoramę.
Program może się nas zapytać, jakiego rodzaju panoramę chcemy stworzyć (pionową, poziomą,
zwykłą, z korektą perspektywy, kołową itd.). Korektę perspektywy warto stosować w przypadku
pionowych panoram budynków. Korekta perspektywy może też dać dobre rezultaty w przypadku
panoram miejskich, jeśli wykonywane były z dużym kątem przesuwu aparatu od pierwszego do
ostatniego zdjęcia.
Program skleja automatycznie zdjęcia i pokazuje wstępny rezultat swojego działania lub w bardziej
zaawansowanej wersji wskazuje się samemu na parach zdjęć po kilka punktów, które się mają pokryć
po sklejeniu - najlepiej jest wybierać charakterystyczne punkty o dużym kontraście na obiektach,
które na pewno były nieruchome (np. rogi budynków i okien, szczyty wież, narożniki konturów
maszyn itd.).
Jeśli rezultat nas nie zadowala, możemy ręcznie np. zmienić kolejność zdjęć, któreś ze zdjęć usunąć z
zestawu, skorygować błędne sklejenie w pionie, zmienić tryb sklejania i korekty perspektywy itd.
Następnie program zazwyczaj każe nam wykadrować panoramę. Często po sklejeniu zdjęć na
brzegach zostają bowiem białe fragmenty, których nie objęło żadne zdjęcie.
Po zaakceptowaniu zmian wykadrowany fragment panoramy zostanie zapisany w osobnym pliku.

Perfekcyjnie wykonana perspektywa Dolnego Manhattanu – zdjęcie ma zupełnie naturalną perspektywę i

równomierne oświetlenie. Udało się to osiągnąć prawdopodobnie dzięki dużemu oddaleniu od obiektu,

dzięki czemu kąt, o który trzeba było obrócić aparat, był stosunkowo niewielki.

Źródło: „http://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Fotografia/Zdjęcia_panoramiczne&oldid=147211”

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o 22:39, 25 lis 2010.
Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z
możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach
korzystania.

Fotografia/Zdjęcia panoramiczne - Wikibooks, biblioteka wolnych podr...

http://pl.wikibooks.org/wiki/Fotografia/Zdjęcia_panoramiczne

5 z 5

2015-03-03 23:41