Zdrowie dzieci i młodzieży – wyzwania i priorytety

1

HALINA KRÓL,

1

GRAŻYNA NOWAK - STARZ,

2

MAŁGORZATA BISKUP,

2

TOMASZ WÓJCIK ,

2

MAŁGORZATA MARKOWSKA,

3

BOŻENA ZBOINA

1,2

Uniwersytet Humanistyczno- Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział

Nauk o Zdrowiu,

1

Instytut Zdrowia Publicznego, Zakład Badań Wieku Rozwojowego

Kierownik Zakładu: Grażyna Nowak – Starz prof. nadzw. dr hab. n. hum.

2

Instytut Fizjoterapii, Zakład Patomechaniki - Kierownik: Andrzej Rydzewski prof.zw. dr

hab. n. med.

3

Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim, Wydział

Pedagogiki i Nauk o Zdrowiu, Katedra Pielęgniarstwa - Kierownik: Barbara Ślusarska dr

n.med.

Streszczenie

Wprowadzona od 2000 roku zmiana w systemie opieki medycznej spowodowała, że

opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą powierzona została lekarzom rodzinnym. Tym

samym zlikwidowano w szkołach (wszystkich typów) przeważającą ilość gabinetów

lekarskich a szczepienia ochronne i profilaktyczne badania lekarskie przekazano do realizacji

w placówka podstawowej opieki zdrowotnej.

Sytuacja ta być może nie skłaniałaby do bardziej wnikliwego zastanowienia gdyby nie

fakt iż stan zdrowia młodego pokolenia w Polsce budzi duży niepokój.

Przeprowadzane profilaktyczne badania lekarskie w określonych grupach wiekowych

ujawniają liczne zaburzenia zdrowia i rozwoju a szczególnie ze strony układu ruchu

( m.in. wady kręgosłupa i postawy), narządu wzroku , układu oddechowego (astma, alergie),

choroby metaboliczne (cukrzyca),nadwaga, otyłość, niskorosłość.

Niestety wykryte u badanych zaburzenia zdrowotne nie są jednoznaczne z ich objęciem

specjalistyczną opieką medyczną, głównie z powodu utrudnionego dostępu do lekarza

specjalisty, niskiego poziomu świadomości ( lub brak zainteresowania) rodziców i

nauczycieli stanem zdrowia dziecka i ucznia jak również obojętność lub ignorowanie

niepokojących symptomów choroby przez samego badanego.

Z niepokojem również obserwuje się wyraźny spadek liczby dzieci i młodzieży

podlegających profilaktycznym badaniom lekarskim a liczbą zbadanych. Zjawisko to

szczególnie stwierdza się wśród młodzieży 16 i 18/19 letniej( m.in. w woj. świętokrzyskim w

2009 r. odpowiednio: podlegających 15 070 – zbadanych 9 765; podlegających 17 327 –

zbadanych 9 036).

Zatem niepokojąca jest przyszłość zdrowotna, edukacyjna i zawodowa młodego

pokolenia. Jest to szczególnie ważne w sytuacji niekorzystnych trendów demograficznych

polskiego, starzejącego się społeczeństwa.

Konieczna jest wnikliwa diagnoza istniejącej sytuacji i wprowadzenie działań

naprawczych. Wskazane jest pilne wprowadzenie praktycznych działań wytyczonych w

Narodowym Programie Zdrowia a także zaproponowanej przez WHO współczesnej

strategii działań na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży.

Słowa kluczowe: zdrowie, rozwój, opieka zdrowotna, profilaktyczne badania lekarskie

THE HEALTH OF CHILDREN AND YOUNG PEOPLE - CHALLENG ES AND

PRIORITIES

Abstract

Entered from the year 2000, a change in the medical care system put family doctors in

charge of the health care of children and young people. The same the vast number of

consulting rooms were suppressed in schools (all types) and vaccinations and prophylactic

medical examinations were transferred to the primary health care institutions.

This situation may not incline to deeper thinking were it not for the fact that the state

of health of the young generation in Poland is a major concern.

Carried out prophylactic medical examination in certain age groups reveals many

health and development disorders and particularly on the part of the motor system (among

others defects of the spine and posture), the organ of sight, respiratory system (asthma,

allergies), metabolic diseases (diabetes), overweight, obesity, retarded growth.

Unfortunately, detected in test health disorders are not clear with their placement in

specialist medical care, mainly due to the difficult access to the consultants, the low level of

awareness (or lack of interest) of parents and teachers of the state of health of the child and

pupil, as well as the indifference or ignoring disturbing symptoms of the disease by the tested

himself.

Of concern is also observed a clear decline in the number of children and young

people subject to prophylactic medical examination and the number of examined. The

phenomenon is especially found among young people 16 and 18/19 (in Swietokrzyskie

region in 2009 respectively: subject 15 070 – tested 9 765; subject 17 327 – tested 9 036).

Therefore, worrying is the health, educational and professional future of young

generation. This is particularly important in a situation of unfavorable demographic trends in

Polish ageing society.

It is necessary to make a thorough diagnosis of the existing situation and introduce

some corrective measures. It is urgent to introduce practical measures set out in the National

Health Programme as well as proposed by the WHO contemporary action strategy for the

health and development of children and young people.

Key words: health, development, health care, health prophylactic medical examinations