WPROWADZENIE

W Polsce w 2002 r. zmar³o 5811 dzieci w wieku od 0

do 19 lat; 2662 (46%) z nich zmar³o przed ukoñczeniem

pierwszego roku ¿ycia. Wœród przyczyn zgonów maj¹-

cych znaczenie, z punktu widzenia opieki paliatywnej na-

le¿a³y: wady wrodzone (n=973), choroby nowotworowe

(n=439), mózgowe pora¿enie dzieciêce (n=102), aberra-

cje chromosomowe (n=62), choroby metaboliczne (n=53),

choroby nerwowo-miêœniowe (n=47), kardiomiopatie

(n=26) oraz HIV (n=2). £¹cznie z powodu wymienionych

przyczyn zmar³o 1704 dzieci. Spoœród nich 243 (14%)

zmar³o w domu (1).

Za pocz¹tek rozwoju domowej opieki paliatywnej nad

dzieæmi w Polsce – jako wyodrêbnionej specjalnoœci

w pediatrii – mo¿na przyj¹æ rok 1994, kiedy w Instytucie

Matki i Dziecka rozpoczê³o dzia³alnoœæ Warszawskie Ho-

spicjum dla Dzieci (WHD).

W 1998 r. po raz pierwszy opublikowano w interne-

cie (www.hospicjum.waw.pl) listê lekarzy zajmuj¹cych

siê domow¹ opiek¹ paliatywn¹ nad dzieæmi w Polsce.

Rozpoczêto tak¿e monitorowanie sytuacji w tej dziedzi-

nie na terenie kraju. Aktualn¹ listê lekarzy za³¹czono po-

ni¿ej.

W roku 1999 na zlecenie Ministerstwa Zdrowia w In-

stytucie Matki i Dziecka opracowano „Standardy domo-

109

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Prace…

Domowa opieka paliatywna nad dzieæmi w Polsce (2004)

Palliative home care for children in Poland (2004)

Tomasz Dangel

Zak³ad Opieki Paliatywnej Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

STRESZCZENIE

Celem badania jest ocena aktualnego stanu domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi w

Polsce. Za pomoc¹ ankiety oceniono standard opieki oraz roczn¹ liczbê pacjentów i zgonów.

Obliczono wskaŸnik okreœlaj¹cy liczbê leczonych dzieci na milion mieszkañców. Badaniem

objêto 31 hospicjów (7 hospicjów dla dzieci i 24 hospicja dla doros³ych). Wiêkszoœæ hospicjów

nie spe³nia minimalnego standardu okreœlonego przez Instytut Matki i Dziecka. Œredni

standard w hospicjach dla dzieci jest wy¿szy ni¿ w hospicjach dla doros³ych. W roku 2004

liczba leczonych pacjentów (<18 lat) wynios³a 373 (w tym dzieci z chorobami nowotworowymi

– 103), a liczba zgonów – 104. Ludnoœæ zamieszkuj¹ca rejony objête opiek¹ przez badane

hospicja to 79% populacji kraju. Liczba leczonych pacjentów pediatrycznych na milion

mieszkañców jest zró¿nicowana w poszczególnych województwach, najwy¿sza w

województwie lubelskim a najni¿sza w œwiêtokrzyskim. W Polsce system domowej opieki

paliatywnej nad dzieæmi jest zró¿nicowany zarówno pod wzglêdem standardu œwiadczonej

opieki, jak i liczby leczonych pacjentów w poszczególnych regionach Polski. Nadal w naszym

kraju istniej¹ obszary, gdzie domowa opieka paliatywna nad dzieæmi nie jest dostêpna.

S£OWA KLUCZOWE:

opieka paliatywna, dzieci, Polska

ABSTRACT

The aim of the study is to evaluate the current status of palliative home care for children in

Poland. The survey based on the questionnaire, which analyzed standard of care, annual

number of patients and deaths. The annual number of treated children per million of inhabitants

was calculated. The study encompassed 31 hospices (7 for children and 24 for adults). The

majority of the hospices do not fulfill the minimal standard established by the Institute of Mother

and Child. The average standard was higher in the children’s hospices than in the adults’ ones.

In 2004 the number of patients (<18 years) was 373 (103 cancer patients), and the number

of deaths 104. The total home care area covers for 79% of the population of Poland. The

number of treated children per million inhabitants is diverse in different provinces, the highest

in the Lublin province and the lowest in the Œwiêtokrzyski province. The Polish system of

palliative home care for children is differentiated in regard to standard of care and the number

of patients in respective regions of Poland. There are still regions where palliative home care

for children is not accessible.

KEY WORDS:

palliative care, children, Poland

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 109

wej opieki paliatywnej nad dzieæmi” (2, 3). W dokumen-

cie tym stwierdza siê m.in., ¿e „opieka domowa powinna

byæ promowana jako najbardziej odpowiadaj¹ca potrze-

bom dzieci i rodziców, a tak¿e tañsza ni¿ opieka stacjonar-

na. W du¿ych aglomeracjach istnieje uzasadnienie tworze-

nia zespo³ów zajmuj¹cych siê wy³¹cznie opiek¹ nad

dzieæmi. W innych miastach, gdzie nie istniej¹ hospicja

domowe dla dzieci, najw³aœciwsz¹ form¹ jest ma³y zespó³

wyszkolony w opiece nad dzieæmi, dzia³aj¹cy w oparciu

o istniej¹ce hospicjum dla doros³ych i oddzia³ pediatrycz-

ny (np. onkologii dzieciêcej)”.

Na podstawie wczeœniejszych badañ sformu³owano

nastêpuj¹cy wniosek: „Rozwój domowej opieki paliatyw-

nej nad dzieæmi powinien nastêpowaæ przez tworzenie ze-

spo³ów specjalizuj¹cych siê w opiece nad dzieæmi, obej-

muj¹cych populacje powy¿ej miliona mieszkañców oraz

przez tworzenie programów opieki nad dzieæmi w hospi-

cjach dla doros³ych na pozosta³ym terenie kraju” (4).

W roku 2003 dokonano gruntownej redakcji „Standar-

dów domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi”, dostoso-

wuj¹c je do formatu dokumentów Narodowego Funduszu

Zdrowia (NFZ) i opublikowano pod tytu³em „Œwiadcze-

nia zdrowotne realizowane w ramach domowej opieki

paliatywnej (hospicyjnej) nad dzieæmi w specjalnoœci pe-

diatria” (5). Niestety NFZ nie przyj¹³ tego projektu, ale

opracowa³ w³asne zasady okreœlaj¹ce œwiadczenia hospi-

cjum domowego dla dzieci (kod 2181) (6).

Poniewa¿ Minister Zdrowia od 1999 r. nie wprowadzi³

w formie rozporz¹dzenia (7) dokumentu „Standard Pro-

duktów (Œwiadczeñ) kontraktowanych przez Kasy Cho-

rych w specjalnoœci Medycyna Paliatywna”, zawieraj¹ce-

go „Standardy domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi”,

nie jest on obowi¹zuj¹cy dla NFZ i nie stanowi podstawy

zawieranych umów. W 2003 r. Departament Zdrowia Pu-

blicznego Ministerstwa Zdrowia zwróci³ siê w do Konsul-

tantów Krajowych w dziedzinach Pediatrii, Onkologii

i Hematologii Dzieciêcej oraz Medycyny Paliatywnej

o wydanie opinii w sprawie nowego opracowania „Stan-

dardów domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi”.

W dniu 9 lutego 2004 r. odby³o siê w Ministerstwie Zdro-

110

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Palliative home care for children in Poland (2004)

Dangel T.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

Œrednia (x) lub suma (55)

TABELA I. Lista 31 hospicjów uszeregowanych pod wzglêdem spe³niania standardu domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi

oraz rocznej liczby leczonych i zmar³ych pacjentów. Pismem pó³grubym zaznaczono hospicja specjalizuj¹ce siê

w opiece nad dzieæmi

TABLE I. The list of 31 hospices in regard to the standard of palliative home care for children and the annual number of pa-

tients and deaths. Children’s hospices in bold

Lp.

Hospicjum

(miasto)

Warszawa

Poznañ

£ódŸ

P³ock

Mys³owice

Olsztyn

Radom

W³oc³awek

Lublin

Toruñ „Nadzieja”

Toruñ „Œwiat³o”

Gdañsk

Szczecin

Konin

Gorzów Wlkp.

Wroc³aw

Kalisz

Czêstochowa

Pi³a

S³upsk

Elbl¹g

Gubin

Bydgoszcz

Bielsko-Bia³a

Bia³ystok

Wa³brzych

Suwa³ki

Rzeszów

Bia³a Podlaska

Kraków

Koszalin

26

23

23

23

22

22

22

22

21

21

21

20

20

20

20

20

19

19

19

19

18

17

16

16

16

16

15

14

13

12

12

x=18,94

Liczba

spe³nionych

kryteriów

wg standardu

pe³nego

(maks. 31)

31

28

28

28

27

27

26

26

26

26

26

25

25

25

25

23

24

24

24

23

23

20

21

20

18

18

19

19

15

16

17

x=23,32

Liczba leczonych dzieci w okresie:

10.10.2003-10.10.2004

wszystkie

45

50

36

8

47

10

4

4

43

28

6

4

3

3

2

27

7

7

3

0

2

5

5

2

2

1

6

2

3

2

6

5 373

z chorob¹

nowotworow¹

11

3

7

0

31

2

2

2

9

4

3

1

1

0

1

8

2

2

2

0

2

0

1

2

2

0

1

2

2

0

0

5 103

z innymi

schorzeniami

34

47

29

8

16

8

2

2

34

24

3

3

2

3

1

19

5

5

1

0

0

5

4

0

0

1

5

0

1

2

6

5 270

Liczba dzieci

zmar³ych

17

5

9

3

15

0

2

2

11

2

3

1

1

1

1

13

3

1

1

0

1

1

1

1

2

0

0

1

2

1

3

5 104

Liczba

spe³nionych

kryteriów

wg standardu

minimalnego

(maks. 26)

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 110

wia spotkanie z udzia³em Konsultantów Krajowych, na

którym przedstawiono projekt programu domowej opieki

paliatywnej nad dzieæmi, uzyskuj¹c ich pozytywn¹ ocenê

(8). Pomimo tego „Zalecenia dotycz¹ce domowej opieki

paliatywnej (hospicyjnej) na dzieæmi” (wg projektu auto-

ra) nie zosta³y dotychczas wprowadzone przez Minister-

stwo Zdrowia.

CEL PRACY

Celem badania jest ocena aktualnego stanu domowej

opieki paliatywnej nad dzieæmi w Polsce. Poni¿sze opra-

cowanie stanowi kolejny, szósty raport na temat aktualne-

go rozwoju domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi

w Polsce (9, 10).

MATERIA£ I METODYKA

W dokumencie „Œwiadczenia zdrowotne realizowane

w ramach domowej opieki paliatywnej (hospicyjnej) nad

dzieæmi w specjalnoœci pediatria”, opracowanym na pod-

stawie wytycznych brytyjskich (11), doœwiadczeñ WHD

oraz wczeœniej przeprowadzonych badañ jakoœci tego mo-

delu opieki (12), okreœlono minimalne wymagania (obej-

muj¹ce 26 kryteriów) konieczne do zapewnienia ca³odo-

bowej opieki paliatywnej dzieciom w miejscu zamiesz-

kania.

Sk³ad zespo³u:

1)lekarze: 2 etaty;

2)pielêgniarki: 3 etaty (w przypadku zwiêkszenia licz-

by pacjentów >8 nale¿y zatrudniæ dodatkow¹ pielêgniar-

kê dla ka¿dych 4 nastêpnych pacjentów);

3)pracownik socjalny: 1 etat (w przypadku zwiêksze-

nia liczby pacjentów >8 nale¿y zatrudniæ dodatkowego

pracownika socjalnego dla ka¿dych 8 nastêpnych pacjen-

tów);

4)dostêpnoœæ lekarza i pielêgniarki przez 24 godziny

na dobê przez 7 dni w tygodniu.

Kwalifikacje lekarzy i pielêgniarek:

1)ukoñczony kurs CMKP (Centrum Medyczne

Kszta³cenia Podyplomowego) opieki paliatywnej nad

dzieæmi;

2)ukoñczony sta¿ w WHD;

3)prawo jazdy i dobra umiejêtnoœæ prowadzenia sa-

mochodu.

Kwalifikacje pracowników socjalnych:

1)ukoñczony sta¿ w WHD;

2)prawo jazdy i dobra umiejêtnoœæ prowadzenia sa-

mochodu.

Warunki lokalowe:

1)pomieszczenie biurowe z telefonem, sekretark¹ au-

tomatyczn¹ i faksem;

2)pomieszczenie magazynowe na leki, materia³y opa-

trunkowe i sprzêt medyczny.

Sprzêt:

1)samochód osobowy;

2)dwa telefony komórkowe (dla lekarza i pielêgniar-

ki dy¿urnej);

3)dwa telefony komórkowe (dla rodzin nieposiadaj¹-

cych w³asnego telefonu);

4)jeden pager;

5)dwa koncentratory tlenu;

6)jeden pulsoksymetr;

7)cztery ssaki;

8)dwa materace przeciwodle¿ynowe;

9)cztery ma³e pompy infuzyjne;

10)dwa inhalatory;

11)cztery aparaty do mierzenia ciœnienia (elektroniczne);

12)dwa ³ó¿ka szpitalne;

13)agregat pr¹dotwórczy.

Zaplecze medyczne:

1)oddzia³ pediatryczny z mo¿liwoœci¹ okresowej ho-

spitalizacji;

2)konsultanci: pediatrzy (odpowiednich specjalno-

œci), chirurg dzieciêcy, anestezjolog, psychiatra, stomato-

log, rehabilitant.

Powy¿sze wymagania stanowi¹ jedynie niezbêdne mi-

nimum do sprawowania ca³odobowej opieki paliatywnej

nad dzieæmi w miejscu ich zamieszkania. Inne elementy

opieki paliatywnej powinny byæ stopniowo uzupe³niane

w miarê rozwoju zespo³u (dodatkowe 5 kryteriów):

1) opieka duszpasterska;

2) opieka psychologiczna;

3) rehabilitacja;

4) wolontariat;

5) wsparcie w ¿a³obie.

Na podstawie powy¿szych wymagañ opracowano an-

kietê (13), któr¹ przes³ano do lekarzy z hospicjów prowa-

dz¹cych opiekê nad dzieæmi. Lekarze ci ukoñczyli wcze-

œniej kurs CMKP opieki paliatywnej nad dzieæmi, zade-

klarowali gotowoœæ œwiadczenia domowej opieki palia-

tywnej dzieciom w swoim rejonie oraz wyrazili zgodê na

zamieszczenie swoich danych w internecie, co umo¿liwi

innym lekarzom kierowanie do nich pacjentów. Badanie

dotyczy³o okresu 10.10.2003-10.10.2004.

Wykorzystano dane demograficzne o ludnoœci we-

d³ug stanu w dniu 30 czerwca 2004 r. (14). Wyliczano

wskaŸnik okreœlaj¹cy roczn¹ liczbê pacjentów na milion

mieszkañców.

WYNIKI

Otrzymano 31 wype³nionych ankiet (100%). W tabe-

li I przedstawiono liczbê kryteriów standardu spe³nia-

nych przez poszczególne hospicja, liczbê leczonych dzie-

ci (do 18 r.¿.) oraz liczbê zgonów. W tabeli II zawarto

wyniki porównania 7 hospicjów specjalizuj¹cych siê

w opiece nad dzieæmi (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ,

Toruñ, Warszawa, Wroc³aw). W tabeli III przedstawiono

porównanie grupy 7 hospicjów specjalizuj¹cych siê

w opiece nad dzieæmi z grup¹ 24 hospicjów dla doros³ych.

W tabeli IV porównano wyniki piêciu kolejnych badañ

111

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Domowa opieka paliatywna nad dzieæmi w Polsce (2004)

Dangel T.

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 111

przeprowadzonych w okresach 3.10.1998-11.10.1999,

12.10.1999-16.10.2000, 17.10.2000-14.10.2001,

15.10.2001-12.10.2002, 13.10.2002-9.10.2003 oraz

10.10.2003-10.10.2004 (9). W tabeli V przedstawiono 30

rejonów objêtych opiek¹ przez 31 hospicjów (w Toruniu

dwa hospicja dzia³aj¹ na tym samym terenie) oraz liczbê

pacjentów pediatrycznych w przeliczeniu na milion

mieszkañców. W tabeli VI porównano ³¹czn¹ liczbê

ludnoœci w rejonach hospicjów dla dzieci z ³¹czn¹ liczb¹

ludnoœci w rejonach hospicjów dla doros³ych, a tak¿e

œredni¹ liczbê mieszkañców w tych rejonach. W tabeli VII

porównano roczn¹ liczbê pacjentów pediatrycznych na

milion mieszkañców w poszczególnych województwach.

Badane hospicja (poza WHD) nie spe³niaj¹ ca³kowi-

cie minimalnego standardu okreœlonego przez Instytut

Matki i Dziecka. Najczêœciej wystêpuj¹cym brakiem jest

nieukoñczenie indywidualnych sta¿y w WHD przez wszy-

stkich lekarzy i pielêgniarki, którzy zajmuj¹ siê leczeniem

dzieci.*

£¹czna liczba dzieci objêtych opiek¹ w ci¹gu roku,

w porównaniu z poprzednim rokiem, zwiêkszy³a siê z 329

do 373 (wzrost o 13%). Liczba dzieci z chorobami nowo-

tworowymi utrzymuje siê na tym samym poziomie, nato-

miast wzros³a liczba dzieci z innymi schorzeniami – z 218

do 270 (tab. IV).

112

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Palliative home care for children in Poland (2004)

Dangel T.

TABELA II.Porównanie 7 hospicjów dla dzieæmi (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, Toruñ, Warszawa, Wroc³aw)

TABLE II. Comparison of 7 hospices for children (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, Toruñ, Warszawa, Wroc³aw)

Hospicjum

(miasto)

Warszawa

£ódŸ

Mys³owice

Poznañ

Lublin

Toruñ „N”

Wroc³aw

26

23

22

23

21

21

20

Liczba

spe³nionych

kryteriów

wg standardu

pe³nego

(maks. 31)

31

28

27

28

26

26

23

Liczba dzieci pod opiek¹ w okresie:

10.10.2003-10.10.2004

wszystkie

45

36

47

50

43

28

27

z chorob¹

nowotworow¹

11

7

31

3

9

4

8

z chorob¹

nienowo-

tworow¹

34

29

16

47

34

24

19

liczba

Dzieci zmar³e

17

9

15

5

11

2

13

Liczba

spe³nionych

kryteriów

wg standardu

minimalnego

(maks. 26)

odsetek

wszystkich

leczonych

38%

25%

32%

10%

26%

7%

48%

TABELA III. Porównanie grupy 7 hospicjów specjalizuj¹cych siê w opiece nad dzieæmi (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, To-

ruñ, Warszawa, Wroc³aw) z grup¹ 24 hospicjów dla doros³ych

TABLE III. Comparison of the group of 7 hospices for children (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, Toruñ, Warszawa, Wroc³aw)

with the group of 24 hospices for adults

Grupa

hospicjów

Hospicja

specjalizuj¹ce

siê w opiece

nad dzieæmi

(n=7)

Hospicja

dla doros³ych

(n=24)

22,3

18

Œrednia

spe³nionych

kryteriów

wg standardu

pe³nego

(maks. 31)

27

22,3

Liczba dzieci pod opiek¹ w okresie:

10.10.2003-10.10.2004

wszystkie

276

97

z chorob¹

nowotworow¹

73

30

z chorob¹

nienowo-

tworow¹

203

67

liczba

Dzieci zmar³e

72

32

Œrednia

spe³nionych

kryteriów wg

standardu

minimalnego

(maks. 26)

odsetek

leczonych

26%

33%

TABELA IV. Porównanie wyników uzyskanych z 6 kolejnych badañ

TABLE IV. Comparison of the results obtained from the 6 consecutive studies

Rok

Liczba badanych hospicjów

Œrednia minimalnego standardu

Œrednia pe³nego standardu

Liczba wszystkich dzieci pod opiek¹

Liczba dzieci z chorobami nowotworowymi

Liczba dzieci z innymi chorobami

Liczba zgonów

1999

37

57%

58%

171

99

72

83

2000

33

60%

60%

186

92

94

80

2001

29

70%

70%

214

85

129

83

2002

29

77%

75%

252

90

162

82

2003

31

70%

71%

329

111

218

102

2004

31

73%

75%

373

103

270

104

_______________

* W 2004 r. indywidualne szkolenie w domowej opiece paliatyw-

nej nad dzieæmi w WHD ukoñczy³o 21 sta¿ystów z Polski, Rumunii

i S³owacji (4 lekarzy, 15 pielêgniarek i 2 psychologów). WHD mo¿e

przyj¹æ 4 sta¿ystów miesiêcznie (48 rocznie). Szkolenie i zakwaterowa-

nie s¹ bezp³atne.

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 112

113

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Domowa opieka paliatywna nad dzieæmi w Polsce (2004)

Dangel T.

Lp.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

TABELA V. Zestawienie rejonów objêtych domow¹ opiek¹ paliatywn¹ dla dzieci oraz liczba ludnoœci. Porównanie hospicjów pod

wzglêdem liczby pacjentów pediatrycznych na milion mieszkañców w rejonie. Dane o ludnoœci z dn. 30.06.2004 r.

TABLE V.

The list of the regions of palliative home care for children and the number of inhabitants. Comparison of the hospices

in regard to the number of pediatric patients per million inhabitants in the region. The population data from 30.06.2004

Hospicjum

(miasto)

Gubin

Toruñ

Suwa³ki

Poznañ

Lublin

P³ock

Bia³a Podlaska

£ódŸ

Olsztyn

Kalisz

Koszalin

Mys³owice

Warszawa

W³oc³awek

Bydgoszcz

Czêstochowa

Radom

Pi³a

Wroc³aw

Bia³ystok

Konin

Bielsko-Bia³a

Gdañsk

Rejon

(miasta i powiaty)

kroœnieñski

m. Toruñ, toruñski, che³miñski, brodnicki, golubsko-dobrzyñski, w¹brzeski

m. Suwa³ki, augustowski, sejneñski, suwalski

m. Poznañ, gnieŸnieñski, gostyñski, grodziski, jarociñski, koœciañski, leszczyñski,

m. Leszno, nowotomyski, obornicki, poznañski, szamotulski, œredzki, œremski,

w¹growiecki, wolsztyñski, wrzesiñski

m. Lublin, bi³gorajski, che³mski, m. Che³m, janowski, krasnostawski, kraœnicki,

lubartowski, lubelski, ³êczyñski, opolski, parczewski, pu³awski, radzyñski, rycki,

œwidnicki, zamojski, m. Zamoœæ

m. P³ock, gostyniñski, p³ocki, sierpecki

m. Bia³a Podlaska, bialski

m. £ódŸ, województwo ³ódzkie (ca³e)

m. Olsztyn, dzia³dowski, i³awski, lidzbarski, mr¹gowski, nidzicki, olsztyñski,

ostródzki, szczycieñski

m. Kalisz, kaliski, krotoszyñski, ostrowski, ostrzeszowski, pleszewski

m. Koszalin, koszaliñski, bia³ogardzki, ko³obrzeski, s³awieñski, szczecinecki,

œwidwiñski

m. Bytom, m. Chorzów, m. D¹browa Górnicza, m. Gliwice, m. Jastrzêbie Zdrój,

m. Jaworzno, m. Katowice, m. Mys³owice, m. Piekary Œl¹skie, m. Ruda Œl¹ska,

m. Rybnik, m. Siemianowice Œl¹skie, m. Sosnowiec, m. Œwiêtoch³owice, m. Tychy,

m. Zabrze, m. ¯ory, bêdziñski, gliwicki, lubliniecki, miko³owski, pszczyñski,

raciborski, rybnicki, tarnogórski, ¿ywiecki; z woj. ma³opolskiego: oœwiêcimski

m. Warszawa, m. Siedlce, bia³obrzeski, garwoliñski, grodziski, grójecki, kozienicki,

legionowski, makowski, miñski, nowodworski, ostrowski, otwocki, piaseczyñski,

p³oñski, pruszkowski, pu³tuski, siedlecki, sochaczewski, soko³owski, warszawski

zachodni, wêgrowski, wo³omiñski, wyszkowski, ¿yrardowski

m. W³oc³awek, aleksandrowski, lipnowski, radziejowski, w³oc³awski

m. Bydgoszcz, bydgoski, nakielski, sêpoleñski, ¿niñski

m. Czêstochowa, czêstochowski, k³obucki, lubliniecki, myszkowski, zawierciañski

z woj. œwiêtokrzyskiego: w³oszczowski

m. Radom, przysuski, radomski, szyd³owiecki, zwoleñski

m. Pi³a, pilski, chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, z³otowski

z woj. zachodnio-pomorskiego: wa³ecki

m. Wroc³aw, województwo dolnoœl¹skie (bez wa³brzyskiego)

z województwa opolskiego: brzeski, kêdzierzyñsko-kozielski, kluczborski,

krapkowicki, namys³owski, nyski, oleski, opolski, prudnicki, strzelecki, m. Opole

m. Bia³ystok

m. Konin, koniñski, s³upecki, kolski, turecki

m. Bielsko-Bia³a, bielski

m. Gdañsk, Sopot, Gdynia

Liczba

ludnoœci

w rejonie

56 652

501 095

185 226

1 896 952

1 706 271

335 302

172 605

2 592 568

743 380

540 316

479 901

3 793 691

3 842 180

370 161

656 029

788 748

493 781

393 361

3 523 359

291 917

435 629

326 030

756 334

Pacjenci

na milion

mieszkañców

88,3

67,9

32,4

26,4

25,2

23,9

17,4

13,9

13,5

13

12,5

12,4

11,7

10,8

9,1

8,9

8,1

7,6

7,7

6,9

6,9

6,1

5,3

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 113

Siedem hospicjów specjalizuj¹cych siê w opiece nad

dzieæmi (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, Toruñ

„Nadzieja”, Wroc³aw, Warszawa) objê³o opiek¹ ³¹cznie

276 dzieci (zakres 27-50, œrednia 39,4), czyli 74% wszy-

stkich pacjentów. Natomiast 24 hospicja dla doros³ych ob-

jê³y opiek¹ ³¹cznie 97 dzieci (zakres 0-10, œrednia 4,0),

czyli 26% wszystkich pacjentów (tab. III).

Hospicja dla doros³ych przyjmowa³y zarówno dzieci

z chorobami nowotworowymi (n=30; 31%), jak i dzieci

z innymi schorzeniami (n=67; 69%). W hospicjach specja-

114

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Palliative home care for children in Poland (2004)

Dangel T.

Lp. Hospicjum

(miasto)

Rejon

(miasta i powiaty)

Liczba

ludnoœci

w rejonie

Pacjenci

na milion

mieszkañców

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

Razem

LudnoϾ Polski Р38 180 249

Wa³brzych

Elbl¹g

Szczecin

Rzeszów

Gorzów Wlkp.

Kraków

S³upsk

wa³brzyski

m. Elbl¹g, braniewski, elbl¹ski

z woj. pomorskiego: kwidzyñski, malborski, nowodworski

m. Szczecin, goleniowski, gryfiñski, policki, stargardzki

m. Rzeszów, kolbuszowski, le¿ajski, ³añcucki, ropczycko-sêdziszowski,

rzeszowski, strzy¿owski

m. Gorzów Wlkp., województwo lubuskie (bez kroœnieñskiego – patrz Gubin)

z woj. zachodniopomorskiego: choszczeñski, myœliborski, pyrzycki

m. Kraków, krakowski, bocheñski, brzeski, olkuski, chrzanowski, wadowicki,

myœlenicki, wielicki, proszowicki, miechowski, suski

m. S³upsk, s³upski

187 460

407 517

755 892

672 137

1 110 432

1 981 359

191 208

30 187 493

5,3

4,9

4

3

1,8

1

0

12,1

TABELA V. Cd.

TABLE V. Cont.

TABELA VI. Porównanie grupy 6 hospicjów specjalizuj¹cych siê w opiece nad dzieæmi (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, War-

szawa, Wroc³aw) z grup¹ 24 hospicjów dla doros³ych pod wzglêdem ludnoœci w rejonach

TABLE VI. Comparison of the group of 6 children’s hospices (Lublin, £ódŸ, Mys³owice, Poznañ, Warszawa, Wroc³aw) with the

group of 24 adult’s hospices in regard to the number of inhabitants in the regions

Grupa hospicjów

Hospicja specjalizuj¹ce siê w opiece nad dzieæmi (n=6)

Hospicja dla doros³ych (n=24)

Razem (n=30)

Liczba ludnoœci

17 355 021 (57%)

12 832 472 (43%)

30 187 493 (100%)

Œrednia mieszkañców w rejonie

2 892 503

534 686

1 012 498

TABELA VII.Porównanie liczby pacjentów pediatrycznych na milion mieszkañców w województwach w roku 2004

TABLE VII. Comparison of the number of pediatric patients per million inhabitants in the provinces in 2004

Lp.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

Polska

Województwo

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Wielkopolskie

£ódzkie

Œl¹skie

Mazowieckie

Dolnoœl¹skie

Warmiñsko-mazurskie

Podlaskie

Lubuskie

Zachodniopomorskie

Opolskie

Pomorskie

Podkarpackie

Ma³opolskie

Œwiêtokrzyskie

2 187 918

2 067 548

3 362 011

2 592 568

4 707 825

5 139 545

2 895 729

1 428 385

1 204 036

1 009 177

1 695 708

1 053 723

2 192 404

2 097 325

3 256 171

1 290 176

38 180 249

1 878 876

1 527 285

3 211 342

2 592 568

4 707 825

4 671 263

2 895 729

971 840

477 143

1 009 177

1 448 616

815 090

1 126 599

672 137

2 134 511

47 492

30 187 493

86%

74%

96%

100%

100%

91%

100%

68%

40%

100%

85%

77%

51%

32%

66%

4%

79%

46

43

63

36

55

57

25

11

8

6

10

3

5

2

3

0

373

21

20,8

18,7

13,9

11,7

11,1

8,6

7,7

6,6

5,9

5,9

2,8

2,3

1

0,9

0

9,8

24,5

28,2

19,6

13,9

11,7

12,2

8,6

11,3

16,8

5,9

6,9

3,7

4,4

3

1,4

0

12,4

LudnoϾ

ogó³em

Pacjenci na milion mieszkañców

Ludnoœæ w rejonach hospicjów

Liczba

pacjentów

w województwie

w rejonach

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 114

lizuj¹cych siê w opiece nad dzieæmi, pacjenci z chorob¹

nowotworow¹ (n=73) stanowili zaledwie 26%; natomiast

dominowali pacjenci z innymi schorzeniami (n=203;

74%).

Liczba zgonów (n=104) utrzymuje siê na tym samym

poziomie jak w roku ubieg³ym (tab. IV). Zmar³o 28% le-

czonych dzieci. W hospicjach dla doros³ych zmar³o 33%

spoœród leczonych w nich dzieci, a w hospicjach dla dzie-

ci – 26%. WskaŸnik ten osi¹gn¹³ najwy¿sz¹ wartoœæ w ho-

spicjach we Wroc³awiu (48%), nastêpnie w Warszawie

(38%) i Mys³owicach (32%). Natomiast zastanawiaj¹cy

jest bardzo niski odsetek zgonów w hospicjach dla dzieci

w Toruniu (7%) i w Poznaniu (10%). Prawdopodobnie

przyjmuj¹ one pacjentów w znacznie wczeœniejszej fazie

choroby ni¿ pozosta³e hospicja; maj¹ te¿ znacznie mniej-

szy odsetek pacjentów z chorobami nowotworowymi,

których czas prze¿ycia jest krótszy w porównaniu z pa-

cjentami z innymi schorzeniami (tab. II). Wed³ug danych

WHD œredni czas leczenia dziecka z chorob¹ nowotworo-

w¹ wynosi 50 dni, a dziecka z innym schorzeniem ogra-

niczaj¹cym ¿ycie (ang. life-limiting condition) – 447 dni.

Ró¿nice odsetka zgonów wzglêdem liczby pacjentów mo-

g¹ byæ spowodowane: 1) zró¿nicowanymi kryteriami

przyjmowania i wypisywania pacjentów; 2) stosowaniem

metod przed³u¿aj¹cych ¿ycie (np. respirator); 3) w³¹cze-

niem pacjentów z chorob¹ nowotworow¹ w okresie remi-

sji (a nie fazie terminalnej) do obliczeñ statystycznych; 4)

zró¿nicowan¹ praktyk¹ wypisywania ze szpitala dzieci

w terminalnej fazie choroby nowotworowej.

Ludnoœæ (n=3 0187 493) zamieszkuj¹ca we wszyst-

kich 30 rejonach objêtych domow¹ opiek¹ paliatywn¹ dla

dzieci to 79% populacji kraju (tab. V). Nast¹pi³o znacz¹-

ce rozszerzenie obszaru i wzrost liczby ludnoœci w porów-

naniu z rokiem 1999 (n=19 856 892; 51% populacji) (4).

Œrednio w rejonie mieszka milion osób (n=1 012 498).

W rejonach hospicjów dla dzieci zamieszkuj¹ œrednio 5-

krotnie wiêksze populacje (œrednio 2 892 503 mieszkañ-

ców w danym rejonie) ni¿ w rejonach hospicjów dla do-

ros³ych (œrednio 534 686 mieszkañców w rejonie).

Hospicja domowe dla dzieci musz¹ obejmowaæ wiêksze

rejony, aby odpowiednia liczba pacjentów pediatrycz-

nych mog³a uzyskaæ do nich dostêp (tab. VI).

Obszary nieobjête domow¹ opiek¹ paliatywn¹ dla

dzieci zamieszkuje 7 992 756 osób (21% populacji kraju).

Znajduj¹ siê one przede wszystkim w województwie œwiê-

tokrzyskim (96% populacji!) oraz podkarpackim (68%),

podlaskim (60%) i pomorskim (49%). W województwie

œwiêtokrzyskim nie objêto opiek¹ ani jednego dziecka,

a w ma³opolskim, podkarpackim, pomorskim i opolskim

znikom¹ liczbê (tab. VII). Istnieje zatem potrzeba utwo-

rzenia nowych oœrodków domowej opieki paliatywnej

nad dzieæmi w Kielcach, Tarnowie, Sanoku lub Przemy-

œlu, Opolu i E³ku, a tak¿e poszerzenia rejonów hospicjów

w Bia³ymstoku i Gdañsku.**

WskaŸnik okreœlaj¹cy roczn¹ liczbê pacjentów w prze-

liczeniu na milion mieszkañców jest najwy¿szy w rejo-

nach hospicjów w Gubinie i Toruniu (tab. V) oraz w wo-

jewództwach lubelskim, kujawsko-pomorskim i wielko-

polskim (tab. VII). Wskazuje to prawdopodobnie na do-

br¹ wspó³pracê tych hospicjów z pediatrami kieruj¹cymi

pacjentów. O dostêpnoœci œwiadczeñ w przypadku domo-

wej opieki paliatywnej nad dzieæmi nie decyduje bowiem

wy³¹cznie fakt istnienia hospicjum na danym terenie, ale

tak¿e w znacznym stopniu podejœcie pediatrów, którzy de-

cyduj¹ o skierowaniu dziecka do hospicjum domowego

b¹dŸ zatrzymaniu go w szpitalu; np. w latach 1999-2002

zaledwie 19-24% zgonów dzieci z powodu chorób nowo-

tworowych w Polsce nast¹pi³o w domu (1).

Stwierdzono ponadto, ¿e dwa hospicja (£ódŸ i Po-

znañ) stosowa³y leczenie respiratorem w warunkach do-

mowych u ³¹cznej liczby 25 dzieci. Œwiadczenia te nie na-

le¿¹ do standardu domowej opieki paliatywnej nad

dzieæmi, okreœlonego przez Instytut Matki i Dziecka. Zda-

niem autora nale¿y wyraŸnie rozdzieliæ œwiadczenia zdro-

wotne realizowane w ramach domowej opieki paliatyw-

nej nad dzieæmi od stosowania wentylacji mechanicznej

w warunkach domowych.

WNIOSKI

1. W Polsce system domowej opieki paliatywnej nad

dzieæmi jest zró¿nicowany zarówno pod wzglêdem stan-

dardu œwiadczonej opieki, jak równie¿ liczby leczonych

pacjentów w poszczególnych regionach Polski. Nadal po-

zostaj¹ obszary kraju, gdzie domowa opieka paliatywna

nad dzieæmi nie jest dostêpna.

2. Zaproponowane przez Instytut Matki i Dziecka wy-

magania konieczne do zapewnienia ca³odobowej opieki

paliatywnej dzieciom w miejscu zamieszkania nie s¹ ca³-

kowicie realizowane w badanych hospicjach.

Podziêkowanie

Badanie zosta³o sfinansowane przez Fundacjê War-

szawskie Hospicjum dla Dzieci. Dziêkujê p. Aleksandrze

Kosiñskiej, p. Marcie Kwaœniewskiej i p. Beacie Petschl,

pracownikom Warszawskiego Hospicjum dla Dzieci, za

pomoc w opracowaniu danych statystycznych.

115

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Domowa opieka paliatywna nad dzieæmi w Polsce (2004)

Dangel T.

_______________

** W 2005 r. utworzono oœrodek w Opolu oraz poszerzono rejony

hospicjów w Bia³ymstoku i Gdañsku (patrz za³¹czona lista lekarzy).

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 115

116

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Palliative home care for children in Poland (2004)

Dangel T.

Lista lekar

zy pr

zygotowanych do sprawowania domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi (2005)

Lp.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Miasto

21-500 Bia³a Podlaska

15-439 Bia³ystok

43-300 Bielsko-Bia³a

85-796 Bydgoszcz

42-203 Czêstochowa

82-300 Elbl¹g

80-208 Gdañsk

66-400 Gorzów Wlk.

66-620 Gubin

62-800 Kalisz

Nazwa placówki

Zespó³ Opieki Paliatywnej

NZOZ Hospicjum Domowe „Interhem”

Hospicjum œw. Kamila

Regionalny Zespó³ Opieki Paliatywnej Dom Sue Ryder

Zespó³ Opieki Paliatywnej

Hospicjum œw. Jerzego im. Aleksandry Gabrysiak

Hospicjum im. ks. Eugeniusza Dudkiewicza

Hospicjum œw. Kamila

SPZOZ SPK Poradnia Opieki Paliatywnej

Niepubliczny Zak³ad Medycyny Paliatywnej

Imiê i nazwisko lekarza

Krzysztof Ro¿en

El¿bieta Solarz, Dariusz Ko¿uchowski

Katarzyna Gazurek, Anna Byrczek, Joanna Wójcik

Andrzej Stachowiak, Wojciech Iwaszko, Ma³gorzata Czapczyk

Urszula £upiñska

Wies³awa Pokropska, Mieczys³aw Szewczyk

Maciej NiedŸwiedzki

Waldemar Gwozdowski, Jacek Zaj¹czek, Wojciech Dolata

El¿bieta Stroñska

Wies³aw Majewicz

Adres

ul. Terebelska 57/65

ul. Sienkiewicza 53

ul. NMPKP

15

ul. Roentgena 3

ul. Krakowska 45

ul. Kopernika 26-28

ul. Kopernika 6

ul. Stilonowa 21

ul. Œl¹ska 35

ul. Kar³owicza 4

Rejon (wg powiatów) objêty opiek¹ domow¹

m. Bia³a Podlaska, bialski, ³ukowski z woj. mazowieckiego: ³osicki

m. Bia³ystok, bia³ostocki, bielski, hajnowski, moniecki, siemiatycki, sokólski, wysokomazowiecki, zambrowski

m. Bielsko-Bia³a, bielski

m. Bydgoszcz, bydgoski, nakielski, sêpoleñski, ¿niñski

m. Czêstochowa, czêstochowski, k³obucki, lubliniecki, myszkowski, zawierciañski z woj. œwiêtokrzyskiego: w³oszczowski

m. Elbl¹g, braniewski, elbl¹ski z woj. pomorskiego: kwidzyñski, malborski, nowodworski

m. Gdañsk, Sopot, Gdynia, gdañski, kartuski, lêborski, nowodworski, pucki, starogardzki, wejherowski

m. Gorzów Wlkp., Zielona Góra, gorzowski, miêdzyrzecki, nowosolski, s³ubicki, strzelecko- drezdenecki, sulêciñski, œwiebodziñski, wschowski, zielonogórski, ¿agañki, ¿arski z woj. zachodniopomorskiego: choszczeñski, myœliborski, pyrzycki z woj. wielkopolskiego: miêdzychodzki

kroœnieñski

m. Kalisz, kaliski, kêpiñski, krotoszyñski, ostrowski, ostrzeszowski, pleszewski

Telefon do zg³aszania pacjenta

(083) 342 81 75 ca³¹ dobê

(085) 745 08 44 (ES) (085) 651 05 34 0 605 400 779 (ES)

(033) 811 03 67 0 602 785 172

(052) 343 28 63 (052) 329 00 95 (052) 329 00 94 0 603 963 296 w godz. 8.00-15.00

(034) 360 54 91 ca³¹ dobê 0 603 370 560

(055) 239 61 51 (055) 239 69 53 0 602 748 732

(058) 340 61 00 (058) 340 68 15 0 603 647 733

(095) 728 22 25 0 604 452 371

(068) 359 30 18 w. 107 w godz. 8.00-15.00

(062) 760 33 93 0 696 047 119

Fax; e-mail; www

(083) 343 42 20

(085) 651 05 34

(033) 811 85 59 w. 120 [e-mail] www.hospicjum.sds.pl

(052) 329 00 95 [e-mail] www.domsueryder.org.pl

(034) 360 55 37 [e-mail] www.hospicjum-czestochowa.pl

(055) 239 61 51 [e-mail] [e-mail] www.hospicjum.elblag.opoka.org.pl

(058) 340 61 32 [e-mail] www.hospicjum.info

(095) 728 22 25 [e-mail]

(068) 359 41 54

(062) 761 46 73 [e-mail]

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 116

117

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Domowa opieka paliatywna nad dzieæmi w Polsce (2004)

Dangel T.

Lp.

Miasto

Nazwa placówki

Imiê i nazwisko lekarza

Adres

Rejon (wg powiatów) objêty opiek¹ domow¹

Telefon do zg³aszania pacjenta

Fax; e-mail; www

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

62-510 Konin

75-701 Koszalin

31-831 Kraków

30-505 Kraków

20-218 Lublin

91-826 £ódŸ

90-406 £ódŸ

41-400 Mys³owice

Poradnia Opieki Paliatywnej Przychodnia Specjalistyczna MAXMED

Hospicyjny Zak³ad Opieki Zdrowotnej

Zespó³ Domowej Opieki nad Dzieæmi przy Hospicjum œw. £azarza

Domowe Hospicjum dla Dzieci im. ks. Józefa Tischnera

Lubelskie Hospicjum dla Dzieci im. Ma³ego Ksiêcia

£ódzkie Hospicjum dla Dzieci

Fundacja Gajusz NZOZ Gajusz Hospicjum Domowe dla Dzieci Ziemi £ódzkiej

Zespó³ Opieki Hospicyjnej przy Spo³ecznym Towarzystwie Hospicjum Cordis

Ewa Kazimierczak

Andrzej Melka

Teresa Weber

Krzysztof Nawrocki

Danuta ŒledŸ-Obara, Jolanta Berendt-Cnota

Piotr Stengert

Ma³gorzata Stolarska, £ukasz Przys³o, Aleksandra Korzeniewska

Jolanta Markowska, Adrianna Stryczyñska

ul. 11 listopada 26

ul. S³oneczna 15

ul. Fatimska 17

ul. Ró¿ana 11/1

ul. Hutnicza 20 „B”

ul. Pasterska 12/14

ul. Piotrkowska 17 wejœcie D

ul. Cegielniana 7b

m. Konin, kolski, koniñski, s³upecki, turecki

m. Koszalin, bia³ogardzki, drawski, gryficki, kamieñski, ko³obrzeski, koszaliñski, ³obeski, s³awieñski, szczecinecki, œwidwiñski

m. Kraków, bocheñski, brzeski, chrzanowski, krakowski, miechowski, myœlenicki, olkuski, proszowicki, suski, wadowicki, wielicki

m. Kraków, bocheñski, brzeski, chrzanowski, krakowski, limanowski, miechowski, myœlenicki, nowos¹decki, nowotarski, olkuski, proszowicki, suski, wadowicki, wielicki

m. Lublin, Che³m, Zamoœæ, bi³gorajski, che³mski, janowski, krasnostawski, kraœnicki, lubartowski, lubelski, ³êczyñski, opolski, parczewski, pu³awski, radzyñski, rycki, œwidnicki, zamojski

m. £ódŸ, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, województwo ³ódzkie (ca³e)

m. £ódŸ, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, województwo ³ódzkie (ca³e)

m. Bytom, m. Chorzów, m. D¹browa Górnicza, m. Gliwice, m. Jastrzêbie Zdrój, m. Jaworzno, m. Katowice, m. Mys³owice, m. Piekary Œl¹skie, m. Ruda Œl¹ska, m. Rybnik, m. Siemianowice Œl¹skie, m. Sosnowiec, m. Œwiêtoch³owice, m. Tychy, m. Zabrze, m. ¯ory, bêdziñski, cieszyñski, gliwicki, lubliniecki, miko³owski, pszczyñski, raciborski, rybnicki, tarnogórski, zawierciañski, ¿ywiecki z woj. ma³opolskiego: oœwiêcimski

(063) 243 63 30 w godz. 8.00-20.00 0 601 700 529 ca³¹ dobê

(094) 340 36 96 (094) 348 82 48 0 505 070 950

(012) 641 46 55 w godz. 8.30-18.00 0 502 577 212

(012) 269 86 20 (012) 269 86 21 0 603 181 110 0 602 889 591

(081) 746 19 00 (01) w godz. 8.00-16.00 0 605 096 105 0 605 309 024 0 602 300 094

(042) 656 97 97 0 603 872 283

(042) 632 06 06 (042) 631 00 41 0 606 989 185 0 606 355 629

(032) 222 35 13 (032) 223 26 88 0 603 202 776

(063) 243 63 31

(094) 346 07 56 [e-mail]

(012) 641 46 59 www.hospicjum.krakow.pl

(012) 269 86 22 [e-mail] [e-mail] www.dhd.org.pl www.hospicjumtischnera.org

(081) 746 19 01 [e-mail] www.hospicjum.lublin.pl

(042) 656 97 97 [e-mail] [e-mail] [e-mail]

(042) 631 00 41 [e-mail] www.gajusz.org.pl/hospicjum

(032) 222 35 13 [e-mail] www.cordis.katowice.opoka.org.pl

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 117

118

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Palliative home care for children in Poland (2004)

Dangel T.

Lp.

Miasto

Nazwa placówki

Imiê i nazwisko lekarza

Adres

Rejon (wg powiatów) objêty opiek¹ domow¹

Telefon do zg³aszania pacjenta

Fax; e-mail; www

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

10-125 Olsztyn

45-367 Opole

64-920 Pi³a

09-407 P³ock

61-737 Poznañ

26-600 Radom

35-051 Rzeszów

76-200 S³upsk

16-400 Suwa³ki

Hospicjum Domowe Stacja Opieki Caritas

Domowe Hospicjum dla Dzieci

Poradnia Opieki Paliatywnej im. Stanis³awy Leszczyñskiej

Miejskie Hospicjum P³ockie

Wielkopolskie Hospicjum dla Dzieci

NZOZ Poradnia Leczenia Bólu i Poradnia Opieki Paliatywnej

Zespó³ Opieki Domowej przy Poradni Opieki Paliatywnej i Leczenia Bólu

Poradnia Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej Opieki Domowej

SP

Zespó³ Opieki Paliatywnej

Teresa Niczyperowicz

Ewa Borcz-Tutka, Anna Ziêba

Pawe³ Wiszniewski, Brygida Zimny

Andrzej £achmañski, Arkadiusz Piotrowski, Maciej Wiewiórowski, Marek Zimoch

Anna Jakrzewska-Sawiñska, El¿bieta Bortkiewicz

Joanna Lewandowska, Bogumi³ Kubiak

Andrzej Mruk, Marta Kwiatkowska

Ireneusz Kosna

Bo¿ena Kot

ul. Grunwaldzka 45

ul. Mickiewicza 2-4

ul. Rydygiera 1

Al. J. Pi³sudskiego 37

ul. 27 grudnia 3

ul. 1905 roku 20

ul. Poniatowskiego 4

ul. J. Paw³a II 1 p. 48A

ul. Reja 69b

m. Olsztyn, bartoszycki, dzia³dowski, e³cki, i³awski, kêtrzyñski, lidzbarski, mr¹gowski, nidzicki, olsztyñski, ostródzki, piski, szczycieñski

m. Opole województwo opolskie (ca³e)

m. Pi³a, chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, pilski, z³otowski z woj. zachodniopomorskiego: wa³ecki

m. P³ock, gostyniñski, p³ocki, p³oñski, sierpecki, wyszogrodzki, ¿uromiñski

m. Poznañ, Leszno, gnieŸnieñski, gostyñski, grodziski, jarociñski, koœciañski, leszczyñski, nowotomyski, obornicki, poznañski, rawicki, szamotulski, œredzki, œremski, w¹growiecki, wolsztyñski, wrzesiñski

m. Radom, przysuski, radomski, szyd³owiecki, zwoleñski

m. Rzeszów, le¿ajski, ³añcucki, rzeszowski, strzy¿owski

m. S³upsk, s³upski

m. Suwa³ki, augustowski, sejneñski, suwalski z woj. warmiñsko-mazurskiego: olecki

(089) 535 01 66 w godz. 8.00-16.00 0 501 239 188 ca³¹ dobê

(077) 457 82 01 (077) 452 03 03 0 605 652 172 (EB T) 0 501 414 055 (AZ)

(067) 210 64 23 (067) 212 40 85 (067) 210 63 02 0 605 951 949

(024) 268 69 26 (024) 266 44 44 0 607 210 663 0 607 767 805 0 607 767 804 0 605 426 296

(061) 855 11 76 (061) 659 01 40 (061) 659 01 41 0 501 710 846

(048) 360 19 78 w godz. 8.00-19.00 0 608 478 853 ca³¹ dobê

(017) 852 63 52 w godz. 8.00-20.00 0 506 039 305

(059) 846 86 49 w godz. 8.00-9.00 oraz 15.00-16.00 0 606 512 764

(087) 567 69 10 w godz. 8.00-15.00

(089) 523 64 02 [e-mail] www.hospicjum.artneo.pl www.caritas.pl/olsztyn

(077) 452 03 03 [e-mail]

(067) 212 40 85

(024) 266 44 00 www.hospicjum.org.pl

(061) 855 32 30 [e-mail] www.hospicjum-domowe.poznan.pl

(048) 360 19 78

[e-mail]

(059) 846 86 49

(087) 567 69 10 www.palatywna.suwalki.pl

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 118

119

Onkol. Pol. 2005, 8, 3: 109-120

ISSN 1505-6732

Domowa opieka paliatywna nad dzieæmi w Polsce (2004)

Dangel T.

Lp.

Miasto

Nazwa placówki

Imiê i nazwisko lekarza

Adres

Rejon (wg powiatów) objêty opiek¹ domow¹

Telefon do zg³aszania pacjenta

Fax; e-mail; www

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

71-740 Szczecin

87-100 Toruñ

87-100 Toruñ

58-309 Wa³brzych

03-680 Warszawa

87-800 W³oc³awek

50-345 Wroc³aw

Hospicjum œw. Jana Ewangelisty

Zespó³ Opieki Paliatywnej Hospicjum „Œwiat³o”

NZOZ Zak³ad Opieki Paliatywno-Hospicyjnej „Nadzieja”

Poradnia Opieki Paliatywno-Hospicyjnej

Warszawskie Hospicjum dla Dzieci

NZOZ Zespó³ Opieki Domowej Oddzia³ Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej

Akademicki Dolnoœl¹ski Zespó³ Opieki Paliatywnej dla Dzieci

Artur Moœcibroda

Edward Krajewski

Wanda Adamowicz

Teresa Nowak

Tomasz Dangel, Artur Januszaniec, Piotr Zieliñski

Zbigniew Kaczmarek

Waldemar Go³êbiowski

ul. Pokoju 77

ul. Grunwaldzka 64

ul. W³oc³awska 169b

ul. Krasiñskiego 8

ul. Agatowa 10

ul. WolnoϾ 44

ul. Bujwida 22

m. Szczecin, goleniowski, gryficki, policki, stargardzki

m. Toruñ, che³miñski, brodnicki, golubsko-dobrzyñski, inowroc³awski, mogileñski, rypiñski, toruñski, w¹brzeski

m. Toruñ, toruñski

m. Wa³brzych, wa³brzyski

m. Warszawa, Siedlce, bia³obrzeski, garwoliñski, grodziski, grójecki, kozienicki, legionowski, makowski, miñski, nowodworski, ostrowski, otwocki, piaseczyñski, p³oñski, pruszkowski, pu³tuski, siedlecki, sochaczewski, soko³owski, warszawski zachodni, wêgrowski, wo³omiñski, wyszkowski, ¿yrardowski

m. W³oc³awek, aleksandrowski, lipnowski, radziejowski, w³oc³awski

m. Wroc³aw, Jelenia Góra, Legnica, województwo dolnoœl¹skie (ca³e)

(091) 428 25 25 (091) 421 50 00

(056) 651 14 37 0 602 620 682

(056) 652 96 67 do godz. 17.00 (056) 652 95 50 po godz. 17.00

(074) 841 67 94 w godz. 8.00-17.00 0 606 993 629

(022) 678 16 11 (022) 678 17 11 0 502 088 366 (AJ)

(054) 412 22 71 w godz. 8.00-15.00 0 601 636 992

(071) 328 15 07 0 601 211 316 0 504 122 529 (WG) 0 695 211 121

(091) 428 25 08 [e-mail] www.hospicjum-szczecin.pl

(056) 651 14 37 [e-mail] www.swiatlo.org

(056) 652 05 49 [e-mail]

(074) 841 67 94 [e-mail] www.opiekapaliatywna.hb.pl

(022) 678 99 32 [e-mail] www.hospicjum.waw.pl

(054) 412 22 71 [e-mail] www.ptopwl.g4.pl

(071) 328 20 40 [e-mail] www.hospicjum.wroc.pl

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 119

Palliative home care for children in Poland (2004)

Dangel T.

Piœmiennictwo

1. Dane GUS opracowane przez Zak³ad Opieki

Paliatywnej Instytutu Matki i Dziecka.

2. Dangel T., Januszaniec A., Karwacki M.: Stan-

dardy domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi.

Nowa Medycyna 1999, 6, 43-50.

3. Dangel T., Januszaniec A., Karwacki M.: Stan-

dardy domowej opieki paliatywnej nad dzieæmi.

Standardy Medyczne 2000, 1, 38-45.

4. Dangel T.: Domowa opieka paliatywna nad

dzieæmi w Polsce. Wydawnictwo Naukowe

Scholar, Warszawa 2001.

5. Dangel T.: Œwiadczenia zdrowotne realizowa-

ne w ramach domowej opieki paliatywnej (ho-

spicyjnej) nad dzieæmi w specjalnoœci pediatria.

[w:] Dangel T. (red.), Opieka paliatywna nad

dzieæmi. Warszawskie Hospicjum dla Dzieci,

Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2003, 92-

-101.

6. NFZ wrzesieñ 2003, www.nfz-warszawa.pl
7. Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 3 pkt. 2 ustawy

z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zak³adach opieki

zdrowotnej (Dz. U. Nr 138, poz. 682 z póŸniej-

sz¹ zmian¹) Minister Zdrowia mo¿e okreœliæ

w drodze rozporz¹dzenia standardy postêpo-

wania i procedury medyczne wykonywane

w zak³adach opieki zdrowotnej w celu zapew-

nienia w³aœciwego poziomu i jakoœci œwiad-

czeñ zdrowotnych.

8. Dangel T.: Program domowej opieki palia-

tywnej nad dzieæmi. Projekt dla Ministerstwa

Zdrowia. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

2004.

9. Poprzednie badania opublikowano w VIII, IX,

X, XI i XII wydaniu monografii: Opieka palia-

tywna nad dzieæmi (Warszawskie Hospicjum

dla Dzieci, Instytut Matki i Dziecka), Warsza-

wa 2000, 2001, 2002, 2003, 2004).

10. Dangel T: Domowa opieka paliatywna nad

dzieæmi w Polsce. Pol. Med. Paliat. 2004, 3,

353-363.

11. A guide to the development of children’s pal-

liative care services. The Association for Chil-

dren with Life-threatening or Terminal Condi-

tions and their Families & The Royal College

of Paediatrics and Child Health. Second edi-

tion, September 2003.

12. Dangel T., Fowler-Kerry S., Karwacki M., Be-

reda J.: An evaluation of a home palliative ca-

re program for children. Ambulatory Child He-

alth 2000, 6, 101-114.

13. Ankieta jest do wgl¹du u autora. Wzór ankie-

ty u¿ytej w poprzednich badaniach opubliko-

wano w pozycji piœmiennictwa nr 4.

14. http://www.stat.gov.pl/

Adres do korespondencji:

Dr hab. n. med. Tomasz Dangel

Zak³ad Opieki Paliatywnej

Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”

ul. Agatowa 10

03-680 Warszawa

e-mail: [e-mail]

Praca wp³ynê³a do Redakcji: 27.06.2005 r.

5OP3_02.QXD 10/18/05 7:32 PM Page 120