DERMATOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

24

www.weterynaria.elamed.pl

WRZESIEŃ • 9/2009

serwowano również odbarwienie wszyst-
kich błon śluzowych, a w szczególności lu-
sterka nosa. Opuszki łap były nadmiernie
zrogowaciałe i odbarwione. Na całym ciele
obecne były różnego kształtu odbarwienia
oraz przebarwienia. Stwierdzono również
obwodowe powiększenie węzłów chłon-
nych. Brak było innych objawów ogólno-
ustrojowych.

R

OZPOZNANIA

RÓŻNICOWE

W rozpoznaniu różnicowym wzięto pod
uwagę wszystkie choroby skóry przebie-
gające z silnym łuszczeniem (chejletielloza,
atopowe zapalenie skóry, wtórne i pierwot-
ne zaburzenia rogowacenia itd.), choroby
autoimmunologiczne (pęcherzyca liściasta,
pemfi goid pęcherzowy, układowy toczeń
rumieniowaty) oraz reakcje polekowe.

B

ADANIA

DODATKOWE

W celu wykluczenia świądu pochodzenia
pasożytniczego wykonano kilka głębo-
kich zeskrobin skórnych, których wynik
był negatywny.

W badaniu cytologicznym stwierdzono

liczne okrągłe, limfoidalne komórki nowo-
tworowe o charakterze limfocytów, z zasa-
dochłonną cytoplazmą oraz pleomorfi cz-
nymi, płacikowatymi jądrami. Pobrano
również trzy wycinki skóry – dwa z oko-
licy tułowia oraz jeden z błony śluzowej
na granicy lusterka nosa i skóry.

W badaniu histopatologicznym biopa-

tatów stwierdzono liszajowe obręcze lim-
foidalnych, pleomorficznych komórek

Do przychodni weterynaryjnej została skie-
rowana suka rasy pudel w wieku 11 lat
o masie ciała 12 kg. Pies chorował od oko-
ło roku z objawami silnego świądu oraz
łuszczenia się naskórka. Pół roku wcze-
śniej wykonano zeskrobiny skórne oraz
posiewy mikologiczne, które były nega-
tywne. W posiewie bakteriologicznym
stwierdzono obecność Staphylococus inter-
medius. U psa zostały wykonane alergicz-
ne testy śródskórne, w których wykazano
nadwrażliwość na roztocza kurzu domowe-
go. Od 4 miesięcy pies spożywał wyłącznie
komercyjną, hydrolizowaną dietę hipoaler-
giczną. We wcześniejszym leczeniu zasto-
sowano cotygodniowe kąpiele w szampo-
nach zawierających siarkę i kwas salicylowy.
W celu obniżenia świądu podawano pred-
nizon w dawce 1 mg/kg per os raz dzien-
nie, po którym jednak świąd nie zmniej-
szył się. Jako antybiotykoterapię stosowano
amoksycylinę z kwasem klawulanowym
(25 mg/kg per os co 12 godz.) przez 6 ty-
godni, cefaleksynę (60 mg/kg co 24 godz.)
przez 4 tygodnie oraz marbofloksacynę
(2 mg/kg per os co 24 godz.) przez 3 tygo-
dnie. W trakcie stosowania antybiotykote-
rapii stan skóry tylko nieznacznie się popra-
wiał, lecz świąd był nadal silny.

O

BJAWY

KLINICZNE

W badaniu klinicznym na całym ciele
stwierdzono obecność licznych, dużych
szarosrebrnych łusek. Występował uogól-
niony rumień oraz wyłysienia, łuszczenie
się naskórka i bardzo silny świąd. Zaob-

dr n. wet. Dorota Pomorska

Przychodnia Weterynaryjna „Rogatka” w Lublinie

Abstract

In this article, we present a clinical case
of a 10 years old female poodle presen-
ting dermatological symptoms such as
violent pruritus, severe generalized sca-
ling and depigmentation of the nasal
planum and mucocutaneus junctions.
Diagnosis of T-epitheliotropic lymphoma
was based on the history, clinical appe-
arance and distribution of lesions, as
well as on histopathological results. Be-
cause of the very pessimistic prognosis
and lack of reaction to treatment, the
patient was euthanized.

Key words

T-epitheliotropic lymphoma, mycosis
fungoides

Streszczenie

W artykule przedstawiony został opis
przypadku klinicznego dziesięcioletniej
suki rasy pudel z objawami silnego świą-
du, uogólnionego łuszczenia oraz odbar-
wień lusterka nosa i błon śluzowych. Na
podstawie wywiadu, obrazu klinicznego
zmian oraz dermatologicznych badań do-
datkowych, a w szczególności badania
histopatologicznego, postawiono rozpo-
znanie chłoniaka T-epiteliotropowego.
Z powodu złego rokowania oraz braku
odpowiedzi na przepisane leczenie pies
został poddany eutanazji.

Słowa kluczowe

chłoniak T-epiteliotropowy, ziarniniak
grzybiasty

Przypadek chłoniaka
T-epiteliotropowego u psa

A CASE OF T-EPITHELIOTROPIC LYMPHOMA DIAGNOSED IN A DOG

Ryc. 1. Obraz cytologiczny preparatu odciskowego pobranego z miejsca po podważeniu strupa; Ryc. 2. Pre-
parat histopatologiczny. Widoczne mikroropnie Pautriera (komórki nowotworowe wewnątrz pęcherzyków
śródnaskórkowych)

1

2

DERMATOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

26

www.weterynaria.elamed.pl

WRZESIEŃ • 9/2009

nowotworowych, które naciekały powierz-
chowne warstwy skóry właściwej, oraz
mieszki włosowe i gruczoły potowe. Zaob-
serwowano obecność mikroropni Pautrie-
ra (komórki nowotworowe wewnątrz pę-
cherzyków śródnaskórkowych).

W badaniu radiologicznym jamy brzusz-

nej oraz klatki piersiowej, a także w ba-
daniu USG, nie stwierdzono przerzutów
do narządów wewnętrznych.

R

OZPOZNANIE

Na podstawie wykonanych badań posta-
wiono rozpoznanie ostateczne chłoniaka
T-epiteliotropowego.

L

ECZENIE

Niewielką poprawę kliniczną stanu zdro-
wia uzyskano po doustnym podaniu izotre-

tinoinu w dawce 4 mg/kg per os na dobę.
Wyniki leczenia nie były zadowalające
i po dwóch miesiącach właściciel zdecy-
dował się na eutanazję psa, ze względu
na bardzo silny świąd, złe rokowanie oraz
zbyt duże koszty leczenia.

O

MÓWIENIE

Chłoniak epiteliotropowy jest bardzo rzad-
ko występującym nowotworem skóry
u psów i kotów. Charakteryzuje się nacie-
kaniem limfocytów T w naskórku. Nie-
które z limfocytów T wytwarzają na błonie
komórkowej receptory, co umożliwia mi-
grację tam i z powrotem przez skórę i na-
skórek. Chłoniak T-epiteliotropowy po-
wstaje wtedy, gdy jeden lub kilka klonów
tych komórek ulega nowotworzeniu. Pro-
ces stymulacji nowotworowej nie jest jesz-

cze poznany (1, 2, 3). Zmienione limfocyty
naciekają górne warstwy skóry właściwej
oraz naskórka, co wywołuje pogrubienie,
nadmierne rogowacenie z czasem powsta-
nie płytek oraz owrzodzeń (3).

Chłoniak T-epiteliotropowy występuje

u starszych zwierząt. Nie ma predyspozy-
cji rasowej ani płciowej. Najczęstszą po-
stacią kliniczną jest świądowe zapalenie
skóry, z płatowym złuszczaniem. Świąd
jest sterydooporny (2, 4, 7).

Objawy dermatologiczne są pleomor-

fi czne. Można obserwować uogólnioną,
łuszczącą erytrodermię – ta postać cho-
roby występuje najczęściej i nie jest pra-
widłowo rozpoznawana. Jest to jej wcze-
sna postać. W następnej kolejności może
pojawić się silnie zaznaczony rumień z du-
żymi, białymi łuskami (czasem podobnymi

Ryc. 3. Wyłysienie oraz obecność dużych, srebrnoszarych łusek na kończynie miednicznej; Ryc. 4. Odbarwienie i obrzęk lusterka nosa u pudla z chłoniakiem
T-epiteliotropowym; Ryc. 5. Zbliżenie zmian z ryc. 4. Widoczna również depigmentacja okolicy warg oraz „niebieski” kolor lusterka nosowego; Ryc. 6. Po usunięciu
włosów widoczny rumień oraz obecność obszarów okrągłej depigmentacji oraz łuszczenia

3

4

5

6

DERMATOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

27

www.weterynaria.elamed.pl

WRZESIEŃ • 9/2009

do azbestu). Łuszczenie może również
przyjąć postać białych, łuszczących się
kryzek naskórkowych. Skóra jest bardzo
sucha i często pogrubiała. Choroba może
również przebiegać z nadżerkami i owrzo-
dzeniami z naciekowymi, pełzającymi wy-
kwitami, przeważnie na brzuchu. Skóra
ulega hipopigmentacji i jest cała w pla-
mach, z obszarami leukotrichii (odbar-
wienie włosa). Choroba ta może również
przypominać choroby autoimmunologicz-
ne przebiegające z depigmentacją luster-
ka nosowego, opuszek palcowych oraz
innych połączeń skórno-naskórkowych.
Guzy i owrzodzenia rozwijają się w póź-
niejszym stadium choroby (4, 5).

Objawy ogólne postępują powoli,

lecz nie zawsze są obecne. Należy do nich
limfadenopatia i – bardzo rzadko – nowo-
tworowe zajęcie śledziony i wątroby (5).

Choroba ta jest zwykle oporna na le-

czenie. Niestety, częściowo ma to zwią-
zek ze stosunkowo łagodnymi objawa-
mi klinicznymi na początku choroby oraz
przedłużonym czasem, jaki jest potrzebny
do ustalenia ostatecznego rozpoznania.
W przypadku zmian pojedynczych lecze-
niem z wyboru jest ich chirurgiczne usu-
nięcie lub radioterapia. Leczenie z zasto-
sowaniem modyfi kowanej chemioterapii
jest minimalnie skuteczne. Istnieją donie-

sienia mówiące o tym, że lomustyna oraz
peg-asparaginaza mogą wykazywać wyż-
szą skuteczność niż inne leki (6, 7). U nie-
których psów można uzyskać poprawę
kliniczną po zastosowaniu retinoidów (izo-
tretinoin w dawce 3-4 mg/kg/dobę). Sto-
sowano również olej szafranowy, który za-
wiera wysokie stężenie kwasu linolowego,
w dawce 3 ml/kg doustnie wraz z pokar-
mem dwa razy w tygodniu. Niekiedy sku-
teczne może być leczenie miejscowe z za-
stosowaniem iperytu azotowego. Leku
tego nie można stosować u kotów z powo-
du częstych działań niepożądanych. W le-
czeniu miejscowym można nakładać miej-
scowo glikokortykoidy o silnym działaniu,
takie jak propionian klobetazolu lub fl uci-
nonidu czy dwupropionian betametazonu.
Chlormetina, która była wcześniej stoso-
wana, jest teraz przeciwwskazana z powo-
du jej działania karcynogennego (6, 7).

P

ODSUMOWANIE

Celem leczenia jest wyłącznie przyniesie-
nie ulgi zwierzęciu poprzez zmniejsze-
nie świądu, który niekiedy jest tak silny,
że właściciele szybko decydują się na eu-
tanazję. Leczenie jest bardziej skuteczne,
jeśli rozpoczyna się je odpowiednio wcze-
śnie, jednak pomimo leczenia rokowanie
jest złe. Niestety, zwierzęta zwykle przeży-

wają mniej niż rok od momentu postawie-
nia ostatecznego rozpoznania (7).



Piśmiennictwo
1. Baker J.L., Scott D.W.: Mycosis fungoides

in two cats. „J. Am. Animal. Hosp. Assoc.”,
1989, 25:97-101.

2. DeBoer D. J.: Mycosis fungoides in a dog:

demonstration of T-cell specifi ty and response
to radiotherapy. „J. Am. Animal Hosp. As-
soc.”, 1990, 26:566-72.

3. Walton D.K.: Canine epidermothropic

lymphoma. Current Veterinary Therapy IX.
W.B. Saunders, Philadelphia 1986.

4. Wilcock B.P., Yager J.A.: The behavior

of epidermotropic lymphoma in twenty fi ve
dogs. „Can. Vet. J.”, 1989, 30: 754-756.

5. Beale K.M.: An unusual presentation of cuta-

neus lymphoma in two dogs. „J. Am. Animal
Hosp. Assoc.”, 1990, 26:429-432.

6. Beale K.M., Bolon B.: Canine cutaneus lym-

phosarcoma: epiteliotropic and non epiteliotropic,
a retrospective study. [W:] Ihrke P.J., Mason I.S.,
White S.D.: Advances in Veterinary Dermatolo-
gy. Pergamon Press, New York 1993.

7. Rosenthal R.C., Mac Ewen E.G.: Treatment

of lymphoma in dogs. „Journal of the Ameri-
can Veterinary Medical Association”, 1990,
203: 115-119.

dr n. wet. Dorota Pomorska

20-034 Lublin, Aleje Racławickie 33

e-mail: [e-mail]