ONKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

61

www.weterynaria.elamed.pl

STYCZEŃ-LUTY • 1-2/2010

chłoniak (1). Pokarmowa postać chłonia-
ka jest nowotworem złośliwym rzadkim
u psów. Obejmuje około 5-7% wszystkich
przypadków chłoniaka u tego gatunku (15,
16, 17). Ten rodzaj nowotworu może ogra-
niczać się do samego żołądka, ale również
do innych narządów jamy brzusznej, wę-
złów chłonnych, może mieć również po-
stać wieloogniskową (1). W początkowym
etapie rozwoju choroby objawy mają małe
nasilenie. U zwierząt z nowotworem żołąd-
ka zwykle występują chroniczne wymioty,
brak apetytu i utrata masy ciała. W rozpo-
znaniu najbardziej przydatne są: badanie
radiologiczne kontrastowe przewodu po-
karmowego, badanie endoskopowe i ul-
trasonografi czne. Ostateczne rozpoznanie
stawiane jest na podstawie badania histo-
patologicznego pobranej próbki materiału.
Biopsja endoskopowa jest najmniej inwa-
zyjną metodą pobierania materiału do ba-
dania histopatologicznego – jednak bada-
nie bioptatu może nie potwierdzić choroby
nowotworowej mimo jej rozwoju. Pobranie
wycinka ze zmienionych tkanek podczas
laparotomii jest podstawą dla wiarygod-
nego określenia charakteru zmiany i ro-
kowania. Ponadto laparotomia umożliwia
usunięcie tkanki nowotworowej.

O

PIS

PRZYPADKU

Do Katedry i Kliniki Chirurgii Zwierząt
Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uni-
wersytetu Przyrodniczego w Lublinie skie-
rowano psa, samca, rasy bokser, w wieku
5 lat. Z przeprowadzonego wywiadu wyni-
kało, że chorował od 4 tygodni. Właściciela
niepokoiły osowiałość i wymioty nasilają-
ce się po spożyciu pokarmu. Pies pobierał
pokarm w coraz mniejszych ilościach. Trzy
dni przed wizytą w Klinice zaprzestał przyj-
mowania pokarmów stałych, a po pobraniu
pokarmów płynnych lub wody wymioty

Wśród nowotworów przewodu pokarmo-
wego u psów stosunkowo rzadkie są nowo-
twory żołądka. Stwierdzono, że niezłośli-
we nowotwory żołądka występują częściej
u starszych osobników (średnio 15 lat),
a złośliwe – u zwierząt w wieku średnim
(średnio 8 lat) (1). Wykazano również,
że występują częściej u samców (1, 2, 3).
Prawdopodobieństwo występowania no-
wotworu żołądka należy rozważyć u pa-
cjentów w wieku podeszłym, u których
dochodzi do chronicznych wymiotów.
Niektórzy autorzy uważają, że chłoniaki
u psów są zmianami powstającymi spon-
tanicznie (4). W etiologii choroby dużą rolę
mogą odgrywać czynniki genetyczne uwa-
runkowane rasą. Predysponowane do wy-
stąpienia zmian są rasy: bokser, golden
retriever, shar pei, springer spaniel, dober-
man pinscher, owczarek niemiecki (2, 4),
a także chow-chow, owczarek belgijski
i beagle (5-8). Możliwe jest, że czynni-
kiem predysponującym do występowania
raków żołądka jest długotrwałe przyjmo-
wanie karcynogenów z karmą (1). W prze-
szłości sugerowano (podobnie jak u ko-
tów) wirusową przyczynę powstawania
chłoniaka (9, 10). Obecnie nie potwierdza
się tej teorii (11). U człowieka dowiedzio-
no związku czynników środowiskowych
i zakażeń Helicobacter pylori ze zwiększoną
częstotliwością zachorowań na chłoniaka
żołądka (12, 13). U psów związek ten nie
został potwierdzony (1).

Nowotwory żołądka mogą się rozwijać

w okolicy wpustu, krzywizny mniejszej lub
okolicy odźwiernikowej. U psów najczę-
ściej występującym nowotworem żołądka
(2/3 przypadków) jest złośliwy gruczola-
korak (adenocarcinoma) (1, 14). Zdarzają się
również nowotwory niezłośliwe, np. polipy
czy mięśniaki gładkokomórkowe. U kotów
natomiast najczęstszym guzem żołądka jest

dr n. wet. Dorota Różańska, dr n. wet. Piotr Dębiak*, dr n. wet. Anna Śmiech**, dr n. wet. Izabela Polkowska

Katedra i Klinika Chirurgii Zwierząt Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
*Pracownia Radiologii i Ultrasonografi i Katedry i Kliniki Chirurgii Zwierząt Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
**Katedra Anatomii Patologicznej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie

Abstract

The case report described here con-
cerns a 5-year-old male Boxer. The dog
was diagnosed with chronic vomiting,
especially after eating, lasting about
four weeks. The dog was also diagno-
sed with cachexia and diarrhoea. The
following diagnostic measurements
were performed: clinical examination,
contrast radiologic investigation of the
digestive system, and a haematological
and biochemical blood analysis. There
was also a suspition of the possibility
of stomach neoplasia.

Key words

dog, boxer, lymphoma, neoplasma,
stomach

Streszczenie

Opisywany przypadek dotyczy 5-letnie-
go psa, samca, rasy bokser. U pacjenta
zaobserwowano objawy chronicznych,
nasilających się po spożyciu pokar-
mu, wymiotów (trwających od około
czterech tygodni), okresowego rozwol-
nienia i wychudzenia. Badania dia-
gnostyczne objęły: badanie kliniczne,
radiologiczne badanie kontrastowe
przewodu pokarmowego oraz badania
hematologiczne i biochemiczne krwi.
Na ich podstawie stwierdzono wysokie
prawdopodobieństwo wystąpienia no-
wotworu żołądka.

Słowa kluczowe

pies, bokser, chłoniak, nowotwór, żo-
łądek

Przypadek

pokarmowej postaci

chłoniaka

u psa rasy bokser

A CASE OF NUTRITION-BASED LYMPHOMA
DIAGNOSED IN A BOXER DOG

ONKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

62

www.weterynaria.elamed.pl

STYCZEŃ-LUTY • 1-2/2010

utrzymywały się w zwiększonym nasileniu.
U zwierzęcia występowały również okreso-
we biegunki. Zaobserwowano wychudze-
nie – w czasie trwania choroby pies stracił
około 25% masy ciała.

Badanie kliniczne
Ze względu na to, że właściciel w czasie
choroby nie podjął żadnych kroków w celu
wyjaśnienia przyczyny wymiotów, biegun-
ki i osłabienia, zwierzę zostało poddane ba-
daniom diagnostycznym w bardzo ciężkim
stanie ogólnym. Badaniem palpacyjnym
powłok brzusznych stwierdzono ich na-
pięcie oraz tkliwość okolicy żołądka. Pa-
rametry ogólne mieściły się w granicach
normy. Węzły chłonne dostępne do ba-
dania nie wykazywały odchyleń od norm
przyjętych dla gatunku.

Badania dodatkowe
Wykonano podstawowe oznaczenia he-
matologiczne i biochemiczne krwi, któ-
re ujawniły istnienie leukocytozy neutro-
fi lowej.

Badanie radiologiczne rozpoczę-

to od wykonania zdjęcia przeglądowego
jamy brzusznej w projekcji prawobocznej.
W obrazie RTG uwidoczniono: nieznaczne
zatarcie planu narządowego i powiększe-
nie śledziony. Radiologiczny obraz pozo-
stałych narządów miąższowych nie odbie-
gał od normy. Kształt, wielkość i ułożenie
żołądka pozostawały prawidłowe. Od-
notowano nieregularne, uogólnione po-
grubienie ściany żołądka. W okolicy dna
i trzonu żołądka widoczne były wystające
do jego światła duże guzowate twory o sze-
rokiej podstawie i wysyceniu cieniowym
podobnym do tkanek miękkich (ryc. 1).
W następnym etapie wykonano badanie
kontrastowe żołądka i dwunastnicy. Psu
podano doustnie barium sulfuricum (Me-
dana Pharma Terpol Group SA). Wykona-
ne po 20 minutach zdjęcie RTG wykazało
zniekształcenie i zmniejszenie światła żo-
łądka w części dennej i wzdłuż krzywizny
mniejszej. Widoczne duże ubytki wypeł-
nienia środkiem kontrastowym mogły od-
powiadać uwypuklonym do światła żołąd-
ka masom guza nowotworowego (ryc. 2).
Zmiany te posiadały gładkie obrysy. Poza
obszarem guzowatych mas uwidoczniono
nieregularnie pogrubiałe i nieprawidłowo
ułożone fałdy błony śluzowej żołądka. Nie
stwierdzono zahamowania pasażu środka
kontrastowego do jelita cienkiego. Ujaw-
niono uniesienie pętli dwunastnicy. Ba-
danie rentgenowskie klatki piersiowej nie
wykazało obecności przerzutów nowotwo-
rowych do tkanki płucnej.

W badaniu rentgenowskim uwidocznio-

no zmiany w postaci: zgrubienia i zaburzo-
nego układu fałdów błony śluzowej żołąd-
ka, zniekształcenia i zmniejszenia światła

żołądka, które należą do objawów charak-
terystycznych dla procesów nowotworo-
wych ściany żołądka (1, 3, 16, 18).

Postępowanie chirurgiczne
Na podstawie przeprowadzonego wywia-
du, badania klinicznego, RTG przewodu
pokarmowego i pozostałych badań dodat-
kowych podjęto decyzję o przeprowadze-
niu laparotomii diagnostycznej.

Psa poddano premedykacji ksylazyną

i siarczanem atropiny. Do wprowadzenia
do znieczulenia ogólnego użyto miesza-
niny diazepamu i ketaminy. Zabieg prze-
prowadzono w znieczuleniu wziewnym
halotanem.

Śródoperacyjnie zbadano narządy jamy

brzusznej. Stwierdzono powiększenie i za-
okrąglenie brzegów śledziony. Omacywa-
niem żołądka przed wykonaniem gastro-
tomii stwierdzono znaczne, nieregularne
pogrubienie jego ścian. Konsystencja na-
rządu była tęga. Po dokonaniu nacięcia ścia-
ny żołądka na krzywiźnie większej stwier-
dzono obecność guzów o nieregularnym
kształcie umiejscowionych wzdłuż krzy-
wizny mniejszej (ryc. 3). Miały one cha-
rakter rozlanych, słoninowatych pogru-
bień ściany żołądka, w kształcie wypukłych,
kulistych i owalnych tworów, o średnicy/
długości do 6 cm, wystających do światła
narządu (ryc. 4). Masom guza nie towarzy-
szyły owrzodzenia błony śluzowej żołądka.
Ze względu na umiejscowienie i zaawanso-
wanie zmian chorobowych uznano, że pa-
cjent nie kwalifi kuje się do leczenia chirur-
gicznego. W porozumieniu z właścicielem
podjęto decyzję o eutanazji.

Badanie sekcyjne, histopatologiczne
i immunohistochemiczne
Badanie sekcyjne potwierdziło istnie-
nie zmian uwidocznionych ultrasono-
graficznie, radiologicznie i śródopera-
cyjnie. Guzy żołądka wykazywały litą,
barwy kremowej powierzchnię przekro-
ju. Śledziona była krucha, powiększona,
o nieznacznie zaokrąglonych brzegach.
Dodatkowo zaobserwowano powiększe-
nie węzłów chłonnych śródpiersiowych.
Do badania histopatologicznego pobra-
no wycinki zmian guzowatych żołądka,
które następnie utrwalono w 10-procen-
towej zbuforowanej formalinie i sporzą-
dzono preparaty parafi nowe zabarwione
hematoksyliną i eozyną. W obrazie mi-
kroskopowym stwierdzono masywne na-
cieki komórek limfocytopodobnych o hi-
perchromatycznym jądrze i niewielkim
rąbku cytoplazmy. Jądra tych komórek ce-
chowały się nieregularnym obrysem i czę-
sto posiadały 1-2 jąderka. Nacieki komó-
rek nowotworowych zlokalizowane były
w przeważającej części w błonie podślu-
zowej żołądka i częściowo w blaszce mię-

śniowej śluzówki. Towarzyszyła im bogata
sieć naczyń krwionośnych włosowatych.
Blaszka nabłonkowa żołądka pozosta-
ła niezmieniona. Po rutynowej diagnozie
z użyciem hematoksyliny i eozyny doko-
nano oceny immunofenotypu komórek
nowotworowych metodą immunohisto-
chemiczną z zastosowaniem przeciwciała
monoklonalnego CD79a identyfi kującego
limfocyty B oraz CD3 będącego markerem
limfocytów T. Badanie przeprowadzono
na skrawkach parafi nowych z użyciem go-
towego zestawu LSAB+Kit (Dako). W ba-
daniu mikroskopowym komórki nowo-
tworowe wykazały silnie dodatnią reakcję
z przeciwciałem CD3, natomiast ekspre-
sję antygenu CD79a zaobserwowano tyl-
ko w pojedynczych skupiskach komórek.
Opierając się na powyższych wynikach,
rozrost nowotworowy ostatecznie sklasyfi -
kowano jako pokarmową postać chłoniaka
limfocytarnego T-komórkowego.

D

YSKUSJA

Pies jest gatunkiem, u którego najczęściej
wśród zwierząt domowych pojawiają się
zmiany nowotworowe. Nowotwory prze-
wodu pokarmowego zdarzają się stosun-
kowo rzadko i stanowią około 5% wszyst-
kich obserwowanych. Około 70% z nich
jest zlokalizowana w obrębie jamy ust-
nej (3). Szacuje się, że nowotwory żołąd-
ka stanowią poniżej 1% diagnozowanych
nowotworów u psów (3, 5).

Chłoniak jest najczęściej występującym

(80-90%) nowotworem złośliwym układu
krwiotwórczego u psów (1, 19, 20). We-
dług niektórych autorów rocznie stwierdza
się około 30 przypadków zachorowań na
100 000 osobników (11, 15). U psów naj-
częściej spotykaną formą chłoniaka jest
postać wieloogniskowa – stanowi 85%
przypadków (15).

Klasyfikacja WHO wg Owena po-

wszechnie stosowana u psów jest bardzo
uproszczona, nie uwzględnia poszcze-
gólnych etapów różnicowania komórek
limfoidalnych i ich fenotypu. Coraz do-
skonalsze metody leczenia i diagnostyki
nowotworów oraz dostępność markerów
nowotworowych stosowanych u zwierząt
powodują, iż coraz częściej podejmuje się
próby opracowania nowych, dokładniej-
szych klasyfi kacji.

Omawiany przypadek został sklasyfi ko-

wany zgodnie z kryterium WHO jako po-
karmowa postać chłoniaka. Identyfi kując
fenotyp, zastosowano metodę oznaczenia
limfocytów T i B za pomocą markerów
(CD3 i CD79a), której wiarygodność jest
uznawana przez wielu autorów.

Pierwotna, pokarmowa postać chłonia-

ka T-komórkowego jest opisywana u lu-
dzi jako „ekstremalnie rzadka” (2). Po-
dobnie mała częstotliwość występowania

ONKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

64

www.weterynaria.elamed.pl

STYCZEŃ-LUTY • 1-2/2010

była opisywana u psów (2). Opublikowa-
ne w 2002 roku dane wskazują, że spośród
stwierdzonych 44 nowych przypadków
chłoniaka pochodzenia T-komórkowego
największą predylekcję posiadały psy rasy
bokser (33% przypadków) (11).

Głównym problemem we wczesnej dia-

gnostyce i terapii nowotworów żołądka
jest początkowo bezobjawowy przebieg.
W omawianym przypadku proces cho-
robowy był bardzo zaawansowany, a jego
odzwierciedleniem były opisywane przez
innych autorów prac – charakterystycz-
ne objawy kliniczne: apatia, osowiałość,
chudnięcie, chroniczne wymioty i brak
apetytu (5).

Badanie krwi ujawniło istnienie leuko-

cytozy neutrofi lowej, która jest typowa dla
chłoniaka (19).

Badanie radiologiczne potwierdziło za-

awansowane zmiany patologiczne przede
wszystkim w obrębie żołądka. Nieznaczne
zatarcie obrazu radiologicznego narządów
jamy brzusznej było wynikiem znacznego
wychudzenia zwierzęcia, chociaż podobny
obraz opisywany jest przez innych autorów
przy wrzodziejącym typie nowotworu żo-
łądka jako skutek perforacji ściany i zapa-
lenia otrzewnej (1, 18) bądź gromadzenia
się chłonki w jamie otrzewnowej na skutek
niedrożności naczyń limfatycznych (6, 21).
Radiologiczne objawy stwierdzone u opi-
sywanego pacjenta są zgodne w większo-
ści z obserwacjami autorów opisujących
pokarmową postać chłoniaka u psów.
Opisywane w piśmiennictwie przykłady
gruczolakowatych polipów i gruczolako-
raków w odróżnieniu od chłoniaka do-
tyczyły najczęściej części odźwiernikowej
(1, 3, 8, 22) lub trzonu żołądka (18). Loka-
lizacja procesu patologicznego w opisy-
wanym przypadku dotyczyła części dennej
żołądka i krzywizny mniejszej. Spotyka-
ne są pojedyncze przykłady opisów chło-

niaka zlokalizowanego w części odźwier-
nikowej (18). Uwzględniane przez innych
autorów prac wyniki badania kontrastowe-
go przewodu pokarmowego u psów z no-
wotworem żołądka, które opisują niepra-
widłowości w ułożeniu i kształcie fałdów
błony śluzowej, znalazły potwierdzenie
w badaniu radiologicznym omawianego
pacjenta. Został potwierdzony także fakt,
iż w okolicy objętej procesem nowotwo-
rowym dochodzi do upośledzonego wy-
pełnienia środkiem kontrastowym światła
żołądka. Czas pasażu środka cieniującego
z żołądka do dwunastnicy był prawidłowy.
Spowolnienie pasażu środka cieniującego
z żołądka do dwunastnicy zachodzi naj-
częściej wówczas, gdy w przebiegu cho-
roby dochodzi do zwężenia światła kana-
łu odźwiernika. Taki stan opisywany jest
najczęściej w procesie gruczolakoraka,
kiedy uwidocznione zostaje zwężenie typu
„beak sign” (tzn. zwężenie światła kanału
odźwiernika na kształt dzioba uwidocznio-
ne w badaniu kontrastowym) bądź „string
sign” (tzn. w badaniu kontrastowym świa-
tło kanału odźwiernika wąskie, nieregular-
ne jak sznur) (5, 22).

Wspólną cechą opisywanego przypadku

i zamieszczonych w piśmiennictwie opi-
sów pokarmowej postaci chłoniaka był
brak owrzodzenia uwypuklonych do świa-
tła żołądka guzowatych zmian (3, 23).

Powiększenie śledziony widoczne

również w wykonanym badaniu radio-
logicznym rzadko występuje w opisach
chłoniaka zakwalifi kowanego do typu po-
karmowego (7).

Leczenie chirurgiczne jest metodą z wy-

boru w przypadku guzów żołądka. Nieste-
ty, w większości przypadków szerokie wy-
cięcie zmiany nowotworowej doprowadza
do upośledzenia czynności żołądka. Lo-
kalizacja nowotworu w obrębie krzywi-
zny mniejszej i dna żołądka z reguły nie

pozwala na przeprowadzenie zabiegu chi-
rurgicznego (1), co miało miejsce w opisy-
wanym przypadku. Umiejscowienie nowo-
tworu w obrębie trzonu lub odźwiernika
żołądka umożliwia podjęcie interwencji
chirurgicznej.

W terapii nowotworów oprócz leczenia

operacyjnego stosuje się radio- i chemio-
terapię. Radioterapii z reguły nie wykorzy-
stuje się w leczeniu nowotworów żołądka
u psów (1). Podjęcie chemioterapii chło-
niaków typu pokarmowego według Coyle
i Steinberg (2) ma największe szanse po-
wodzenia we wczesnym stadium rozwoju
choroby. Rouibah i Houszka (3) twierdzą
jednak, że chemioterapia w przypadkach
raka żołądka ma ograniczoną skuteczność.
Chłoniak reaguje na leczenie cytostatyka-
mi, aczkolwiek w przypadku jego pokar-
mowej postaci leczenie zwykle nie jest za-
dowalające (1). W przypadku nowotworu
obejmującego wszystkie warstwy ściany
żołądka chemioterapia powinna być po-
przedzona leczeniem chirurgicznym, po-
nieważ postępujący rozpad tkanki nowo-
tworowej może prowadzić do perforacji
ściany żołądka (1, 3). W opisywanym przy-
padku nowotwór obejmował tylko błonę
podśluzową żołądka i częściowo blaszkę
mięśniową śluzówki. Mimo to zaniecha-
no próby przeprowadzenia chemiotera-
pii ze względu na zaawansowanie procesu
nowotworowego.

Rokowanie dla pacjentów z nowotwo-

rami żołądka jest bardzo różne. W przy-
padku nowotworów złośliwych jest nie-
pomyślne, mimo chemioterapii zwykle
dochodzi do wznowy miejscowej, często
również do przerzutów. Nawet po usunię-
ciu zmiany czas przeżycia pacjenta wy-
nosi średnio pół roku (1). W przypadku
chłoniaków na rokowanie ma wpływ im-
munofenotyp komórek – chłoniaki typu
T-komórkowego z reguły są agresywniej-

Ryc. 1. Rentgenogram jamy
brzusznej. Duże guzowate
twory wystające do światła
żołądka (strzałki). Ściana
żołądka nieregularnie po-
grubiała

Ryc. 2. Rentgenogram jamy
brzusznej 20 minut po poda-
niu barytu. Widoczne duże
ubytki wypełnienia środ-
kiem kontrastowym wska-
zują na wrastanie mas guza
nowotworowego do światła
żołądka. Zniekształcenie
i zmniejszenie światła żołąd-
ka w części dennej i wzdłuż
krzywizny mniejszej. Czas
pasażu środka cieniującego
z żołądka do dwunastnicy jest
prawidłowy

1

2

fot. ar

chiwum Zakładu Radiologii i Ultrasonografi

i UP w L

ublinie

fot. ar

chiwum Zakładu Radiologii i Ultrasonografi

i UP w L

ublinie

ONKOLOGIA

WETERYNARIA W PRAKTYCE

65

www.weterynaria.elamed.pl

STYCZEŃ-LUTY • 1-2/2010

sze od innych, cechuje je szybka prolife-
racja komórek, co uniemożliwia podjęcie
skutecznej terapii. Jedynie podjęcie lecze-
nia w bardzo wczesnym stadium choroby
może przynieść pozytywne rezultaty (2).
W odniesieniu do nowotworów niezłośli-
wych rokowanie jest pomyślne, a lecze-
nie chirurgiczne zwykle zapewnia wyle-
czenie (1).

Rozmiary nowotworu u opisywanego

pacjenta sprawiły, że pojemność żołądka
znacznie się zmniejszyła (stąd stopniowe
zmniejszanie racji pokarmowych przez
zwierzę w ostatnich tygodniach życia i wy-
mioty po spożyciu pokarmu). Krótki czas
trwania objawów klinicznych choroby
świadczy o intensywnym rozwoju proce-
su nowotworowego, a ustalony badaniem
immumohistochemicznym typ T-ko-
mórkowy nowotworu wyjaśnia przyczynę
tak agresywnego przebiegu choroby.

Na przestrzeni ostatnich 20 lat w Ka-

tedrze i Klinice Chirurgii Zwierząt Uni-
wersytetu Przyrodniczego w Lublinie nie
odnotowano podobnego przypadku nowo-
tworu żołądka u psa. Analizy statystyczne
i codzienna obserwacja wskazują na stale
rosnącą liczbę zachorowań psów na cho-
robę nowotworową. Precyzyjna interpre-
tacja objawów i charakterystyka nowo-
tworów ma coraz większe znaczenie dla
wczesnej diagnostyki i terapii procesów
neoplastycznych u małych zwierząt.



Piśmiennictwo
1. Morris J., Dobson J.: Nowotwory przewodu

pokarmowego. Onkologia małych zwierząt,
SIMA WLW, Warszawa 2003.

2. Coyle K.A., Steinberg H.: Characterization

of Lymphocytes in Canine Gastrointestinal
Lymphoma. „Veterinary Pathology”, 2004,
vol. 41, s. 141-146.

3. Rouibah K., Houszka M.: Gastric neoplasms

of dogs. „Medycyna Weterynaryjna”, 2000,
vol. 56, s. 552-557.

4. Ward H.: Lymphoma in Dogs and Cats.

„Proceedings of the 20

th

Waltham/OSU

Symposium”, 1996.

5. Balicki I., Śmiech A., Komsta R., Brodz-

ki A., Łopuszyński W.: Clinical, histological
and immuno-histochemical studies on gastric
neoplasms in dogs. „Medycyna Weteryna-
ryjna”, 2004, vol. 60, s. 602-606.

6. Madej J.A.: Chłoniaki nieziarnicze u psów.

„Medycyna Weterynaryjna”, 2003, vol. 59,
s. 371-375.

7. Moulton E.J., Harvey W.J.: Tumors of the

lymphoid and hematopoietic tissues. „Tumors
in Domestic Animals”, University of Cali-
fornia Press, Berkley 1990.

8. Niemand H.G., Suter P.F.: Praktikum der

Hundeklinik. Parey, Stuttgart 2003.

9. Fournel-Fleury C., Magnol J.P., Bricaire P.,

Marchal T., Chabanne L., Delverdier A.,
Bryon P.A., Felman P.: Cytohistological
and immunological classification of canine
malignant lymphomas. Comparison with
human non-Hodgkin’s lymphomas. „J. Comp.
Pathol.”, 1997, vol. 117, s. 35-39.

10. Teske E., Wisman P., Moore P.F., Van

Heerde P.: Histologic classifi cation and immu-
no-phenotyping of canine non-Hodgkin’s lym-
phomas: unexpected high frequency of T cell
lymphomas with B cell morphology. „Exp.
Haematol.”, 1994, vol. 22, s. 1179-1187.

11. Fournel-Fleury C., Ponce F., Felman P.,

Blavier A., Bonnefont C., Chabanne L.,
Marchal T., Cadore J.L., Goy-Thollot I.,
Ledieu D., Ghernati I., Magnol J.P.: Ca-
nine T-cell Lymphomas: A Morphological,
Immunological, and Clinical Study of 46 New
Cases. „Veterinary Pathology”, 2002, vol. 39,
s. 92-109.

12. Wotherspoon A.C., Doglioni C., Diss T.C.,

Pan L., Moschini A., De Boni M., Isaac-
son P.G.: Regression of primary low-grade
B-cell gastric lymphoma of mucosa-associated
lymphoid tissue type after eradication of He-
licobacter pylori. „Lancet”, 1993, vol. 342,
s. 575-577.

13. Zucca E, Roggero E., Pileri S.: B-cell lym-

phoma of malt type: a review with special em-

phasis on diagnostic and management problems
of low-grade gastric tumours. „British Journal
of Haematology”,1998, vol. 100, s. 3-14.

14. Swann H.M., Holt D.E.: Canine gastric adeno-

carcinoma and leiomyosarcoma: a retrospective
study of 21 cases (1986-1999) and literature
review. „J. Am. Anim. Hosp. Assoc.”, 2002,
vol. 38, s. 157-164.

15. Fan T.M., Kitchell B.E.: An update on dia-

gnosis and treating canine lymphosarcom. „Vet.
Med.”, 2002, vol. 97, s. 58-67.

16. Steinberg H., Dubielzig R.R., Thomson J.,

Dzata G.: Primary Gastrointestinal Lympho-
sarcoma with Epitheliotropism in Three Shar-
Pei and Boxer Dog. „Vet. Pathol.”, 1995, vol.
32, s. 423-426.

17. Yam P.S., Johnson V.S., Martineau H.M.,

Dickie A., Sullivan M.: Multicentric lym-
phoma with intestinal involvement in a dog,
„Veterinary Radiology & Ultrasound”, 2002,
vol. 43, s. 138-143.

18. Sautter J.H., Hanlon G.F.: Gastric Neoplasms

in the Dog: A Report of 20 Cases. „J. Am. Vet.
Med. Assoc.”, 1975, vol. 166, s. 691-696.

19. Couto C.G.: Canine lymphomas: something old,

something new. „Compendium of Continuing
Education”, Pract Vet, 1985.

20. Hammer S.A., Couto C.G.: Lymphade-

nopathy and splenomegaly. „Small Animal
Medicine”, Ed Allen D.A., Lippincott J. B.,
Philadelphia 1991.

21. Rallis T., Koutinas A., Lekkas S., Papadia-

mantis C.: Lymphoma (malignant lymphoma,
lymphosarcoma) in the dog. „J. Small Anim.
Pract.”, 1992, vol. 33, s. 590-596.

22. Thrall D.E.: Textbook of Veterinary Diagnostic

Radiology. W.B. Saunders Company, Phila-
delphia 1998.

23. Houszka M., Rouibah K.: Nowotwory prze-

wodu pokarmowego psów i kotów. „Magazyn
Weterynaryjny”, 2002, vol. 11, s. 20-23.

dr n. wet. Dorota Różańska

Katedra i Klinika Chirurgii Zwierząt

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

20-612 Lublin, ul. Głęboka 30

Ryc. 3. Widok nowotworowo
zmienionej ściany żołądka
po wykonaniu gastrotomii

Ryc. 4. Zmiany w ścianie
żołądka uwidocznione w cza-
sie kontynuacji oględzin

3

4

fot. ar

chiwum autor

ki

fot. ar

chiwum autor

ki