Przestrzenie wektorów, baza
Aproksymacja/reprezentacja sygnału w przestrzeni – kombinacja
liniowa
–
Liniowa aproksymacji/kombinacja wektorów bazy
–
co to znaczy liniowa?
Definicja: Każdy wektor w przestrzeni można otrzymać jednoznacznie(w jeden sposób) za
pomocą liniowej kombinacji wektorów bazy.
np. w przestrzeni
R
3
możemy przyjąć zbiór wektorów bazowych
v
1
=
0,0 ,1 , v
2
=
0,1 ,0 , v
3
=
1,0 ,0 wtedy wektor w=3,6 ,2 można przedstawić
jako
w=2 v
1
6 v
2
3 v
3
czyli w=
1
v
1
2
v
2
3
v
3
gdzie
1,
2,
3
to współczynniki reprezentacji
inny zestaw wektorów
v
1
=
0,0 ,1 , v
2
=
0,2 ,0 , v
3
=
3,0 ,1 wtedy ten sam wektor w=3,6 ,2 można
przedstawić jako
w=1 v
1
3 v
2
1 v
3
v1=[0,0,1];v2=[0,2,0];v3=[3,0,1]; w=v1+3*v2+v3
–
Wybór bazy
Definicja: Baza przestrzeni liniowej
B
- to maksymalny zbiór liniowo niezależnych
wektorów tej przestrzeni
B⊆V
. Zbór ten spełnia dwa warunki
–
elementy bazy są liniowo niezależne – co to znaczy?
–
jest ich maksymalna ilość, ilość wektorów bazowych implikuje rozmiar przestrzeni – co to
znaczy?
Przykład w
R
2
:
Czy wektor v
1
=
2,3 może być bazą przestrzeni
R
2
?
Czy wektory v
1
=
2,3 i v
2
=−
2,−3 mogą stanowić bazę
R
2
?
Przykład geograficzny:
Punkt znajduje się - 4km na wschód, 3km na północ i 5km na północny wschód.
Jakie wektory podano?
Czy można je potraktować jako bazę w przestrzeni geograficznej (bez uwzględniania
wysokości)? Które wektory i ile ich jest?
Łatwy test na liniową zależność/niezależność:
Zbiór wektorów
V
jest liniowo zależny wtedy i tylko wtedy gdy
det V
- 1 -
Inny przykład w przestrzeni
R
N
N=256;n=(0:N-1)./N;x=sin(2*pi*n);y=sin(2*pi*2*n);
plot(n,x,';x;',n,y,';y;');
iloczyn_skalarny = x*y'
Czy w powyższym przykładzie mamy już bazę?
Czy ilość wektorów bazy jest maksymalna?
–
baza ortogonalna (wektory bazy są do siebie prostopadłe) przykład rysunkowy w 2D
Warunek – wszystkie wektory są prostopadłe np.
B=eye(3)*[1,0,0;0,3,0;0,0,2]
B*B'
–
baza ortonormalna
(jw. plus norma wektorów bazy = 1) przykład rysunkowy w 2D
norma_x = sqrt(x*x')
norma_y = sqrt(y*y')
–
każda przestrzeń może mieć wiele baz !!!
ale najwygodniejsza jest baza ortonormalna
Wyznaczanie współczynników reprezentacji
Układ równań macierzowych
[
⋮
⋮
⋮
v
1
v
2
v
3
⋮
⋮
⋮
]
=
V
jest bazą przestrzeni,
[
1
2
3
]
=
wtedy
w=V
Jak wyznaczyć
znając
w
i
V
?
=
w V
−
1
–
baza ortonormalna – najprostszy przypadek
–
warunki istnienia bazy są wystarczające do istnienia odwrotności macierzy V
–
istnieje wiele metod znajdowania odwrotności macierzy (np. procedura ortogonalizacji
Gramma-Schmidta)
V = eye(3)
w = [3,5,-3]
alfa = w/V
V = 2*eye(3)
alfa = w/V
a co będzie dla bazy innej?
V = [2,0,1; 0,3,-1; 5,-2,0]
czy to w ogóle baza?
v1 = V(:,1); v2 = V(:,2); v3 = V(:,3)
v1*v2'
itd.
Sprawdź to samo dla macierzy
V = [[2;0;6], [0;3;-2], [1;0;3]]
- 2 -
Aproksymacja z błędem
Jeżeli dysponujemy zbiorem zupełnym (danej przestrzeni) czyli bazą to współczynniki
[
1
,
2
, ,
N
]
= aproksymują nam dowolny wektor w przestrzeni
R
N
bez błędu. A co jeżeli
mamy zbiór wektorów bazowych niezupełny (lub inaczej mamy N-1 wektorów a przestrzeń ma
rozmiar N)?
–
Dowolne elementy są ortogonalne(prostopadłe) w przestrzeni wtedy i tylko wtedy, gdy ich
iloczyn skalarny jest równy zero.
–
twierdzenie o rzucie ortogonalnym
Jeżeli V
0
jest podprzestrzenią przestrzeni Hilberta V każdy element x ∈V da się
przedstawić jako:
x= x
0
z , gdzie x
0
∈
V
0
i z ⊥ V
0
Element x
0
jest rzutem ortogonalnym elementu x na podprzestrzeń V
0
(narysować rysunek)
–
z powyższego wynika zwiększenie wymiaru przestrzeni
Przykładowe bazy
W przestrzeni Euklidesa
Wektory bazowe postaci [1, 0,, 0] , [0,1 ,0 , ,0 ], [0,0 ,,1] tworzą bazę ortonormalną
Trygonometryczny szereg Fouriera
s n=
a
0
2
∑
k =1
∞
a
k
cosk nb
k
sin k n
gdzie
a
k
=
1
∫
−
f ncos kn dn
b
k
=
1
∫
−
f n sin kn dn
są zwane współczynnikami Fouriera dla funkcji f n na przedziale
−
do
Przykład:
niech f n=n , dla −n
Łatwo zbudować funkcję okresową tzn f n2= f n , dla −∞n∞
W tym przypadku współczynniki będą miały postać:
a
k
=
1
∫
−
n coskn dn=0
- 3 -
b
k
=
1
∫
−
n sin kn dn=2
−
1
k1
k
Tak więc funkcja
s n=
a
0
2
∑
k=1
∞
a
k
cos k nb
k
sin k n
=
2
∑
k=1
∞
−
1
k1
k
sin k n , dla −∞n∞
Rozważana funkcja f n=n , dla −n musi być okresowa!!! Jeżeli nie jest to trzeba ją
„uokresowić”.
n = (-pi:.01:pi);
f = n;
plot(n,f);
K=1; s=0;
for k=1:K
s = s + (-1)^(k+1)/k * sin (k*n);
end
s = 2*s;
plot(n,f,';f;',n,s,';s;');
n = (-3*pi:.01:3*pi); f = mod(n-pi,2*pi)-pi;plot(n,f); # sygnał uokresowiony
Zespolony szereg Fouriera
Wzór Eulera
e
jkn
=
cos kn jsin kn
Szereg Eulera-Fouriera ma postać
f n=
1
2
∑
k =−∞
∞
c
k
e
jkn
f t=
1
2
∫
−∞
∞
c k e
jkt
dk
c
k
=
∑
n=−∞
∞
f ne
−
jkn
c k =
∫
−∞
∞
f t e
−
jkt
dt
Inne bazy
Są też funkcje Walsha i Harra i również one stanowią bazę ortonormalną
- 4 -