Lalka - Stanisław Wokulski

Zdecydowany, uparty, umiejący osiągać cele, które sobie wyznaczył, jednocześnie człowiek o silnej
osobowości, dobry i uczciwy, realista. Wokulski to potomek zubożałej szlachty, pracuje w sklepie a
jednocześnie studiuje na uniwersytecie. Jest patriotą, za udział w powstaniu styczniowym zostaje
zesłany na Syberię. Zakochany w Izabeli, jej podporządkowuje swoje życie i pracę, robi wszystko
by ją zdobyć, ponieważ jest człowiekiem, który wyznaczywszy sobie cel w życiu, musi go osiągnąć
albo zginąć – jak o Wokulskim mówi doktor Szuman. Wokulski ma przy tym dobre serce, wędrując
po ubogich dzielnicach Warszawy zarzuca sobie szaleństwo – za pieniądze, które wydaje na
Izabelę, mógłby poprawić los setek biednych rodzin. Stanisław pomaga ubogim, czyni to z dobroci
serca, w odróżnieniu od arystokratów, którzy publiczne kwesty traktują jako jeszcze jedną okazję
do spotkań i plotek. Korzystając ze swego majątku i znajomości, Wokulski próbuje założyć spółkę
do handlu z Rosją, dzięki której do Warszawy trafiałyby tańsze towary. Stanisław jest
niespełnionym naukowcem, marzył o takiej karierze, ale konieczność zarabiania na chleb
spowodowała, że jej nie zrealizował. W testamencie zapisuje spory majątek Ochockiemu, jedynemu
przedstawicielowi arystokracji, który ma ambicje i cele.

Książę

Arystokrata, uważany za zagorzałego patriotę, niosącego pomoc najuboższym. W rzeczywistości to
człowiek bezradny, pełen frazesów o konieczności pomocy ojczyźnie, ale nie potrafiący nic zrobić
w tym celu. Uczestnik kwest dobroczynnych i organizator spotkań, w czasie, których debatowano,
jak poprawić los narodu.

Prezesowa Zasławska

Osoba starsza, arystokratka, przed laty związana ze stryjem Wokulskiego, także Stanisławem.
Inteligentna, wrażliwa, widzi wady swojej klasy, jako jedyna (poza Ochockim) darzy Wokulskiego
nieukrywaną sympatią i potrafi poznać jego zalety. W swoim majątku w Zasławiu troszczy się o los
robotników i ich rodzin. Mieszkają w dobrych warunkach, zorganizowała żłobek dla dzieci i dom
starców.
Społeczeństwo Warszawy

Biedota

Mieszkańcy Powiśla, robotnicy bez pracy, nędzarze wegetujący w rozsypujących się ruderach.
Bieda zmusza ich i rodziny do najgorszego, Powiśle to siedlisko rozpusty i zbrodni. Mieszkańcy i
ich rodziny głodują. Wokulski pomaga Wysockiemu i Mariannie wydostać się z nędzy.

Mieszczaństwo

Przedsiębiorcy, producenci, subiekci, rzemieślnicy. Do klasy tej zalicza się Ignacy Rzecki.
Dysponują majątkami, ale to niewielkie kapitały, na potrzeby ich rodzin. Uważają, że Polacy nie
nadają się do wielkich interesów, dlatego zaciekle krytykują Wokulskiego, który nie licząc się z
tymi opiniami, ruszył na wojnę robić majątek.

Żydzi

Kupcy, handlarze i lichwiarze, trzymający się we własnym gronie i posiadający rozległe kontakty.
Są solidarni i pracowici, dlatego pomnażają swoje majątki. Zamieszkują dzielnicę Nalewek. W
Lalce Prus opisuje rosnący antysemityzm Polaków, którzy mają za złe Żydom ich majątki.

Niemcy

Ich przedstawicielami w Lalce jest rodzina Minclów. Kupcy z pokolenia na pokolenie, pomnażają
swój majątek ciężką pracą i oszczędnościami. Są rzetelni i systematyczni. Po śmierci Jana Mincla
Wokulski żeni się z wdową po nim, a po jej śmierci przejmuje sklep.

Inteligencja

Pani Stawska oraz studenci, zamieszkali w kamienicy Łęckich. Próbują swoimi umiejętnościami
zarobić na życie, ale to ciężki kawałek chleba. Studenci żyją w skrajnej nędzy, nie stać ich na
komorne.

Robotnicy

Subiekci sklepu Wokulskiego, ludzie reprezentujący cały przekrój społeczny, socjaliści – jak Klein
czy Mraczewski, antysemici – jak Lisiecki.

Pani Wąsowska

Owdowiała arystokratka. Mężczyzn traktuje jak zabawki, imponuje jej Wokulski, odporny na jej
kokieterię. Gotowa jest związać się z bogatym kupcem, jej, w odróżnieniu od Izabeli, nie
przeszkadzają różnice klasowe. Ale Wokulski nie chce być jednym z wielu adoratorów pięknej
arystokratki.

Profesor Geist

Uczony zamieszkały w Paryżu, wynalazca i odkrywca metalu lżejszego od powietrza. Jego pasja
bardzo imponuje Wokulskiemu, który także pragnął zostać naukowcem. Geist żyje nauką i dla
nauki, nie ma majątku, bo każdy grosz przeznacza na swoją pasję. Czuje się niezrozumiany przez
otoczenie.

Ignacy Rzecki

Ostatni romantyk, niepoprawny marzyciel i zwolennik Napoleona. Wszędzie wietrzy spiski
polityczne, także w działalności Wokulskiego. Znakomity fachowiec i kierownik sklepu, dzięki jego
ciężkiej pracy handel kwitnie. Rzecki to weteran kampanii węgierskiej z Wiosny Ludów 1848 roku,
wierzy, że Polska odzyska niepodległość dzięki Francji. Ignacy jest człowiekiem staroświeckim,
uczciwym i dobrym, jednocześnie sumiennym i sprawiedliwym. Jak każdy stary kawaler ma swoje
przyzwyczajenia i nawyki. Nie rozumie miłości Wokulskiego do Izabeli, próbuje swatać przyjaciela
z innymi kobietami.

Izabela Łęcka

Osiemnastoletnia panna, córka Tomasza Łęckiego, kiedyś zamożnego arystokraty, obecnie
bankruta. Izabela jest wyjątkowo piękna, jednocześnie dumna i wyniosła. Przywykła do życia w
luksusie i posiadania służby, przyjmuje okazywane jej hołdy jako coś naturalnego. Jest egoistką, nie
umie oceniać ludzi. Dobrze traktuje przedstawicieli jej własnej sfery, Wokulskiego otacza pogardą.
Stopniowo zmienia o nim zdanie, ale nie potrafi dostrzec jego zalet. Zmiana związana jest z faktem,
że rodzina Łęckich znajduje się w kłopotach finansowych, Izabela zaczyna dopuszczać więc myśl o
małżeństwie z Wokulskim, ale nie zamierza go pokochać. Nie widzi dobroci i opiekuńczości
Stanisława, imponują jej mężczyźni, którzy traktują ją jak Starski – czyli jako obiekt przelotnej
miłostki.

Tomasz Łęcki

Arystokrata, ojciec Izabeli. Zamknięty w świecie swojej klasy społecznej, nie potrafi oceniać ludzi.
Nie widzi, że jego dobroczyńcą jest Wokulski, nie ma pojęcia o materialnej stronie życia. Po
sprzedaży kamienicy jest rozczarowany, bo liczył na uzyskanie niebotycznej kwoty. Łęcki
przepuścił rodzinny majątek, ale kłopoty finansowe nie zmieniły jego stosunku do świata. Nadal
jest wielkim panem, traktującym ludzi z góry. Łęcki skupia w sobie najgorsze cechy arystokracji,
próżność, egoizm, dumę i zarozumiałość.

Julian Ochocki

Młody arystokrata, kuzyn Izabeli. W odróżnieniu od pozostałych przedstawicieli swojej klasy,
Ochocki ma cel w życiu, chce zostać naukowcem i wynalazcą. Marzy o wynalezieniu machiny
latającej, imponują mu odkrycia naukowe. Ochocki opisywany jest przez Prusa jako idealista,
ponieważ otoczenie nie rozumie jego pasji, dla bliskich jest nieszkodliwym dziwakiem.

Kazimierz Starski

Młody arystokrata, krewny Izabeli. Niepoprawny uwodziciel i kobieciarz, człowiek bez zasad
moralnych. Stracił majątek, szuka więc szansy na bogaty ożenek. Odrzuca go pani Wąsowska,
Starski romansuje z Izabelą, uwodzi młodą żonę barona Dalskiego, Mariannę, uratowaną z
rynsztoka przez Wokulskiego.

Helena Stawska

Samotna matka mieszkająca z córeczką w kamienicy Łęckich. Jej mąż musiał uciekać z kraju, słuch
o nim zaginął. Dzielnie znosi swoją samotność, nie poddaje się, pracuje by utrzymać córeczkę. Jest
uczciwa, dobra i spokojna, przeciwieństwo Izabeli Łęckiej. Zakochuje się w Wokulskim, byłaby dla
niego idealną żoną.

Henryk Szlangbaum

Żydowski kupiec, znajomy Wokulskiego. Kiedyś nosił polskie nazwisko Szlangowski, ale po tym,
jak nasiliły się nastroje antyżydowskie, wrócił do starego nazwiska. Ma pięcioro dzieci. Pracuje w
sklepie Stanisława, gdzie jest obiektem drwin pozostałego personelu. Sytuacja zmienia się, gdy
Wokulski sprzedaje mu swój majątek.

Michał Szuman

Lekarz, znajomy Wokulskiego i jego powiernik. Ma spory majątek, leczy za darmo. Trafnie ocenia
ludzi, orientuje się, że Stanisław jest nieszczęśliwie zakochany i albo uda mu się zdobyć kobietę,
którą kocha, albo poniesie porażkę.

Arystokracja

Klasa próżniacza. Ludzie, którzy z racji urodzenia i majątku znajdują się na szczycie hierarchii
społecznej, ale nie mają zalet i cech, które by ich wyróżniały pozytywnie od reszty narodu. Wręcz
przeciwnie, to próżniacy, lenie, egoiści, bawidamki i utracjusze. Pozytywnymi postaciami są Julian
Ochocki i prezesowa Zasławska, reszta arystokracji opisanej w „Lalce” budzi niechęć. Żyją ponad
stan, zajmują się hazardem, dobroczynność to tylko pretekst to spotykania się i pogaduszek,
pogardliwie traktują resztę społeczeństwa.