2

www.elektro.info.pl

1/2003

zespół

CZIP-1E

dr inż. Krzysztof Woliński

sposób współpracy elektrow-
ni wiatrowej z systemem elek-
troenergetycznym przedsta-
wia rys. 1 [5].

Jedną z firm, która posia-

da w swojej ofercie zabezpie-
czenia specjalnie dedykowa-
ne polom średniego napięcia
współpracującym z lokalnymi
źródłami energii, jest RELPOL
S.A. zakład POLON z Zielonej
Góry. W drugiej połowie lat
90. został wdrożony do eks-
ploatacji system zabezpie-
czeń, pomiarów i sterowania
CZIP, którego współautorem
jest Instytut Elektroenergetyki
Politechniki Poznańskiej oraz
firmy: REGULUS i BORSOFT
[6, 7, 8, 9]. W 2000 r. zapre-
zentowano i wprowadzono do
produkcji nową zmodernizo-
waną wersję zespołów CZIP,
które pełnią obecnie rolę ste-
rowników polowych pod na-
zwą CZIP - 1 [10]. W paź-
dzierniku 2000 roku pracow-
nicy Politechniki Poznańskiej
opracowujący i wdrażający
system CZIP zostali wyróżnie-

C

oraz powszechniejsze
wykorzystywanie ener-
gii elektrycznej z odna-

wialnych źródeł (energia wia-
tru, biomasy, wody, promie-
niowania słonecznego [1, 2,
3, 4]) w kraju jest przyczyn-
kiem do rozwoju układów
elektroenergetycznej automa-
tyki zabezpieczeniowej. Każ-
de nowe źródło energii elek-
trycznej, w zależności od mo-
cy wytwarzanej oraz rodzaju
generatora (synchroniczny lub
asynchroniczny), podłączone
jest do sieci niskiego lub śre-
dniego napięcia. W celu och-
rony generatora i zapewnienia
prawidłowej współpracy z sy-
stemem elektroenergetycz-
nym, stosowane są różnego
rodzaju zabezpieczenia elek-
troenergetyczne. Szczegółowe
wymagania techniczne dla
jednostek wytwórczych przy-
łączanych do sieci rozdziel-
czej w danej spółce dystrybu-
cyjnej zawarte są w „Instruk-
cji ruchu i eksploatacji sieci
rozdzielczej”. Przykładowy

dla pola średniego napięcia do
współpracy z elektrownią wiatrową

Rys.1 Współpraca elektrowni wiatrowej z systemem elektroenergetycz-

nym [wg 5]: 1- sieć rozdzielcza SN, 2 - transformator SN/nn, 3 -
falownik, 4 - linia prądu stałego, 5 - prostownik, 6 - generator
synchroniczny, 7 - generator asynchroniczny

3

1/2003

www.elektro.info.pl

ni nagrodą zespołową Mini-
stra Edukacji Narodowej.

Unifikacja sprzętu - zasto-

sowana przy konstrukcji ze-
społów CZIP - 1 pozwala na
dedykowanie go do danego
pola przede wszystkim przez
wymianę oprogramowania.
Użytkownik może samodziel-
nie określić przeznaczenie ze-
społu CZIP - 1 dla następują-
cych pól rozdzielni SN:

n

linia odpływowa - CZIP - 1L,

n

linia odpływowa zasilająca
elektrownię - CZIP - 1E,

n

strona SN transformatora
110/SN - CZIP - 1T,

n

transformator SN/nn - CZIP
- 1Y,

n

bateria kondensatorów -
CZIP - 1C,

n

pomiar napięcia - CZIP - 1U,

n

łącznik szyn - CZIP - 1S,

n

potrzeby własne - sieć kom-
pensowana - CZIP - 1K,

n

potrzeby własne - sieć
uziemiona przez rezystor -
CZIP - 1P,

n

potrzeby własne - sieć
uziemiona przez rezystor
i dławik - CZIP - 1X,

n

silnik asynchroniczny wyso-
kiego napięcia - CZIP - 1M.

Zespół CZIP - 1E jest prze-

znaczony do kompleksowej
obsługi pola linii średniego na-
pięcia napowietrznej lub ka-
blowej, zasilającej elektrownię
wiatrową lub inne źródło wy-
twarzające energię elektrycz-
ną [11]. Zespól CZIP - 1E za-
pewnia obsługę w zakresie za-
bezpieczeń, pomiarów, stero-
wania, komunikacji, rejestracji
i współpracy z automatykami
stacyjnymi w sieci o punkcie
neutralnym izolowanym, uzie-
mionym przez dławik lub rezy-
stor. Widok płyty czołowej ze-
społu przedstawia rys. 2.

Oferowane oprogramowanie

do zespołu CZIP - 1E umożli-
wia obsługę następujących wa-
riantów pól liniowych SN:

n

schemat 1 - z pojedynczym
odłącznikiem szynowym,

liniowym i uziemnikiem
(rys. 3 [wg 11]),

n

schemat 2 - z odłączniko -
uziemnikiem,

n

schemat 3 - z podwójnym
układem szyn, odłącznikiem
liniowym i uziemnikiem,

n

schemat 4 - z podwójnym
układem szyn i odłączni-
ko-uziemnikiem,

n

schemat 5 - współpraca
z rozdzielnicą D17 - P (wy-
suwany segment).

Dodatkowo oferowane są

zespoły:

n

CZIP - 2R dla realizacji au-
tomatyki SZR w stacjach
110/SN,

n

CZIP - 3H dla strony 110 kV
transformatorów 110/SN.

Zespół CZIP - 1E realizuje

następujące funkcje:
1. Zabezpieczenie od skutków

zwarć międzyfazowych:

n

nadprądowe zwłoczne prze-
tężeniowe I>,

n

nadprądowe zwłoczne zwar-
ciowe I>>,

n

charakterystyka operacyjna,

n

blokady kierunkowe zabez-
pieczeń I> oraz I>>,

n

mocy zwrotnej I

k

,

n

blokadę zabezpieczenia
szyn zbiorczych IZS>>
z kryterium kierunkowym.

Zespół realizuje następują-

ce charakterystyki prądowo-
czasowe: łamaną, dwustop-
niową i

jednostopniową.

W przypadku wystąpienia
trudności z załączeniem linii
(np. z powodu wielu słabo ob-
ciążonych transformatorów
SN/nn), istnieje możliwość
wykorzystania charakterystyki
operacyjnej, która wprowa-
dza zmianę nastaw czaso-
wych i prądowych zabezpie-
czenia po podaniu sygnału
operacyjnego na zamknięcie
wyłącznika. Zasadę wykorzy-
stania kryterium kierunkowe-
go w zespole CZIP - 1E pre-
zentuje rys. 4. Jeśli w linii za-
bezpieczanej moc dopływa do
szyn zbiorczych stacji od stro-

ny elektrowni lokal-
nej, działania za-
bezpieczeń nadprą-
dowych od skutków
zwarć międzyfazo-
wych powinny być
blokowane (gdy wy-
stąpi przypadek zwarć
w miejscu A i C -
rys. 4). Jeśli moc
płynie w kierunku
od szyn (zwarcie
w miejscu B) - wy-
stępuje brak bloka-
dy kierunkowej i za-
bezpieczenie powo-
duje otwarcie wy-
łącznika W1.

Blokady kierun-

kowe dla poszcze-
gólnych zabezpie-
czeń: nadprądowych
zwłocznych, zwarcio-
wych oraz do współ-
pracy z zabezpie-
czeniem szyn, umie-
szczone są w bloku
nastaw zabezpie-
czeń od skutków
zwarć międzyfazowych. W prze-
ważającej liczbie przypadków
linii współpracujących z lokal-
nym źródłem energii (szcze-
gólnie w przypadku małych
mocy) wystarczające będzie
blokowanie zabezpieczenia
nadprądowego zwłocznego
I>. W celu uniezależnienia
działania blokady od sposobu
podłączenia przekładników
prądowych (sposób umiejsco-
wienia zacisków prądowych
P1 i P2 w stosunku do szyn
zbiorczych oraz miejsca wy-
konania gwiazdy po stronie
wtórnej), można zmienić kie-
runek blokady nastawą KierB.

W zespołach CZIP - 1E kie-

runek przepływu mocy jest
określany w każdym stanie
pracy linii. Wystąpienie zda-
rzenia „Blokada kierunkowa”
jest niezależne od pozostałych
kryteriów. Identyfikacja tego
zdarzenia następuje nie przy
rozpoznaniu zmiany znaku

mocy, ale przy pewnej warto-
ści progowej opisanej w algo-
rytmach jako deltaP (wartość
ta jest nienastawialna). Jeśli
kierunek blokady określono
w nastawach jako dodatni,
deltaP jest również dodatnia.
Przy korzystaniu z blokady
kierunkowej, opóźnienie cza-
sowe zabezpieczenia z nią
współpracującego nie może
być krótsze niż 100 ms, po-
nieważ identyfikacja kierunku
trwa około 80 ms. Zespół
CZIP - 1E może pracować
w liniach nie wymagających
blokady kierunkowej - wów-
czas należy w nastawach Rkz,
Rkb i RkZS ustawić NIE.

Zespól CZIP - 1E posiada

dodatkowo wprowadzone kry-
terium I

k

działające z czasem

t

k

, które nie ma bezpośrednie-

go związku z dostosowaniem
go do współpracy z elektrow-
nią lokalną. Jest to zabezpie-
czenie mocy zwrotnej, które

Rys. 2 Widok płyty czołowej zespołu CZIP - 1

4

www.elektro.info.pl

1/2003

działa, jeśli kierunek przepły-
wu mocy reprezentowany
przez znak chwilowej mocy
czynnej trójfazowe, (w warun-
kach pracy linii w zakresie
prądów roboczych) jest zgod-
ny z kierunkiem blokady opi-
sanym nastawą KierB. Zabez-
pieczenie to uruchamiamy
nastawą Rkz = TAK. Należy
tak dobrać nastawy, aby za-
bezpieczenie mocy zwrotnej
działało przy przepływie mo-
cy w stronę szyn zbiorczych
SN. Zabezpieczenie to ma po-
zwolić na uniknięcie zbęd-
nych przepływów mocy i nie-
zamierzonego łączenia róż-
nych sekcji szyn zbiorczych
(tej samej lub różnych stacji)
w sytuacji, kiedy odbiorca
może w swojej rozdzielni bez
kontroli służb energetyki do-
prowadzić (przypadkowo lub
celowo) do pracy równoległej
linii.

W celu właściwej lokali-

zacji miejsca zwarcia w sy-

stemie CZIP zastosowano
zasadę blokady zabezpiecze-
nia szyn zbiorczych. W związ-
ku z tym, zespół CZIP-1E dla
pola liniowego wyposażono
w wydzieloną nastawę prądu
rozruchowego IZS>> ele-
mentów współpracujących
z ZS. Po przekroczeniu tej
nastawy następuje bez-
zwłocznie pobudzenie prze-
kaźnika blokady - wysłanie
sygnału blokady na szynę
ZS. Zabezpieczenie szyn
zbiorczych nie zadziała, po-
nieważ zwarcie jest lokalizo-
wane poza szynami zbior-
czymi. Sygnał blokady ZS
może być wstrzymany po
wybraniu nastawy RkZS =
TAK, jeśli znak chwilowej
mocy czynnej P3 jest zgod-
ny z wybraną wartością na-
stawy KierB.
2. Zabezpieczenie od skut-

ków zwarć doziemnych:

n

nadprądowe I

o

> (charakte-

rystyka zależna i niezależna),

n

admitancyjne (13 kombinacji).

Do tej grupy należy także

kryterium porównawczo-ad-
mitancyjne RYYo przydatne
szczególnie przy likwidacji
zwarć

wysokooporowych.

Przy wybraniu tego kryterium,
do zespołu musi być wprowa-
dzona informacja o załącze-
niu automatyki wymuszania
składowej czynnej prądu
ziemnozwarciowego AWSCz.
Napięciowy próg rozruchowy
zabezpieczeń admitancyjnych
(od 2 V) jest bardzo korzyst-
ny dla zabezpieczania linii
w sieciach z punktem neutral-
nym uziemionym przez rezy-
stor (w przypadku gruntów
o dużej rezystywności). Za-
bezpieczenie wyposażono we
wspólne wejście dla filtrów ty-
pu Ferrantiego i Holmgreena.
3. Zabezpieczenie napięcio-

we: nadnapięciowe, pod-
napięciowe.

Może być odstawione lub

działać: na sygnalizację usz-

kodzenia pola (Up) oraz na
otwarcie wyłącznika z pobu-
dzeniem lub bez pobudzenia
automatyki SPZ. Kryterium
napięciowe nie pobudza au-
tomatyki LRW i nie inicjuje
cyklu SPZ przy otwartym wy-
łączniku.
4. Automatyka SPZ:

CZIP-1E realizuje 3-stop-

niową automatykę samoczyn-
nego powtórnego załączania
linii SPZ. Automatyka może
być również odstawiona lub
nastawiona na realizację
mniejszej liczby stopni. Wyłą-
czenia w

poszczególnych

stopniach mogą następować
według parametrów wybranej
charakterystyki zabezpiecze-
niowej lub z warunkowym
przyśpieszeniem określonym
w osobnych nastawach. Mię-
dzy poszczególnymi stopnia-
mi cyklu można ustanawiać
przerwy beznapięciowe o na-
stawialnej długości. Cykl SPZ
może być przerywany:

n

w przypadku zwarcia mię-
dzyfazowego po uaktyw-
nieniu nastawy blokującej
SPZ od I>>,

n

w przypadku „podparcia”
napięciowego w linii SN,
powodowanego przez elek-
trownię lokalną po uaktyw-
nieniu nastawy blokUzał>.
Pozwala to na uniknięcie
bardzo silnych udarów
prądowych przy asynchro-
nicznym łączeniu genera-
tora. Nastawa służy także
do blokowania wybranych
operacji załączania pola.

Wprowadzono bardzo sze-

roki zakres nastaw przerw bez-
napięciowych, sięgający aż 90
sekund, co w liniach bez elek-
trowni nie jest wykorzystywa-
ne. Uruchomienie cyklu SPZ
od zabezpieczeń nad- i podna-
pięciowych jest związane
z wymogami eksploatacyjnymi
elektrowni wiatrowych.
5. Współpraca z automatyką

SCO i SPZ/SCO.

Rys. 3 Przykładowy schemat podłączenia zespołu CZIP - 1E

5

1/2003

www.elektro.info.pl

6. Współpraca z automaty-

kami stacyjnymi:

Układ rezerwy lokalnej

wyłącznikowej LRW może
być uruchamiany w przypad-
ku aktywnego kryterium:

n

mf - wystąpienie zwarć
międzyfazowych oraz zwarć
doziemnych w sieci uzie-
mionej przez rezystor,

n

mf +E - wystąpienie zwarć
międzyfazowych oraz zwarć
doziemnych w sieci kom-
pensowanej i izolowanej.

7. Współpraca z przekładni-

kami prądowymi: o wtór-
nym prądzie znamiono-
wym 1 lub 5 A.

8. Sterowanie wyłącznikiem

pola, monitorowanie sta-
nów łączników:

Zespół jest wyposażony

w dwa przyciski do sterowa-
nia wyłącznikiem: zielony
- ZAŁ, czerwony - WYŁ, na
płycie czołowej urządzenia.
Można jednak nadal używać
alternatywnie klasycznego
sterownika (rys. 3). Uaktyw-
nione klawisze ZAŁ i WYŁ
działają zawsze dwufazowo.
Oznacza to, że dla realizacji
operacji wymagane jest dwu-
krotne naciśnięcie wybranego
klawisza w ciągu 5 s.
9. Sumowanie prądów wyłą-

czanych:

Zespół wyposażono w me-

chanizm naliczania liczby
wyłączeń i sumowania prą-
dów wyłączanych w czterech
programowalnych przedzia-
łach prądowych.
10. Pomiary:

Zespół dokonuje pomia-

rów następujących wartości,
które stanowią podstawę re-
alizacji kryteriów zabezpie-
czeniowych:

n

trzech prądów fazowych;
IL1, IL2, IL3,

n

prądu składowej zerowej Io,

n

napięcia składowej zero-
wej Uo,

n

trzech napięć międzyfazo-
wych: U12, U23, U31.

Wszystkie wielkości źródło-

we wprowadzane są do urzą-
dzenia za pomocą obwodów
wejściowych

(przekładniki

prądowe i napięciowe). Po-
miary wielkości źródłowych
mają postać próbek cyfrowych.
W zespole CZIP - 1E użyteczną
informacją o wielkości źródło-
wej jest rzeczywista wartość
skuteczna prądu i napięcia
(true RMS). W zespole, w ana-
lizie wartości skutecznej
uwzględniany jest rozkład
przebiegu do 13. harmonicz-
nej włącznie. Na podstawie
wielkości źródłowych wyzna-
czane są obliczeniowo warto-
ści pochodne dla uruchomio-
nych kryteriów działania za-
bezpieczeń. Pozostałe wartości
pochodne odnoszą się w cało-
ści do pomiarów ruchowych:
chwilowej mocy trójfazowej
czynnej i biernej, mocy 15-mi-
nutowych, chwilowego tan-
gensa kąta fazowego odbioru,
kumulowanej dwukierunkowej
energii czynnej i biernej w stre-
fach czasowych, energii strat
w linii w strefach czasowych,
moce szczytowe 15-minuto-
we, kumulowane i dwukierun-
kowe całkowite energie czynne
i bierne oraz uśrednione tan-
gensy kątów fazowych energii
wypływającej. Wyświetlanie
pomiarów na wyświetlaczu
uaktywnia tryb ich automa-
tycznego odświeżania i mogą
być one prezentowane w war-
tościach wtórnych lub pierwot-
nych. Pełną prezentację po-
miarów i znaczników czaso-
wych zapewnia program ob-
sługi MONITOR.
11. Rejestrator zdarzeń - raporty:

Zespół może zapamiętać

do 255 raportów, z czego 31
ostatnich raportów jest pamię-
tanych z podtrzymaniem przez
okres 24 godzin od momentu
zaniku napięcia zasilającego.
Raporty mają znacznik czaso-
wy (datę, czas zarejestrowa-
nia oraz milisekundowe roz-

szerzenie). Wgląd w zareje-
strowane raporty możliwy jest
z klawiatury zespołu (obraz na
wyświetlaczu LCD) oraz pro-
gramu obsługi MONITOR.
12. Rejestrator zakłóceń:

Rejestrowaniu podlega za-

wsze osiem wielkości elektrycz-
nych: prądy fazowe i kolejności
zerowej, napięcia przewodowe
i składowa zerowa. W wykona-
niu standardowym są to 3 bu-
fory po 1,28 s lub jeden bufor
z czasem 2,56 s. Wykonanie
dodatkowe umożliwia rejestra-
cje do 40,96 s w różnych po-
jemnościach buforów.
13. Współpraca z systemem

nadrzędnym:

Współpraca odbywa się za

pomocą łącza komunikacyjne-
go - do wyboru jest sprzęg RS
485 i RS 232 (pracują równo-
legle). W specjalnym wykona-
niu sprzęg RS485 może być
zastąpiony przez łącze świa-
tłowodowe. Zespół posiada
układ sygnalizacji pracy sprzę-
gów, a komunikacja z kompu-
terowym systemem nadrzęd-
nym (np. Ex, SYNDIS) odby-
wa się w oparciu o protokół
DNP3.0 przez własny koncen-
trator (np. CZIP - NET).
14. Współpraca z teleme-

chaniką:

W zakresie odbieranych

sygnałów przy wykorzystaniu
wejść

programowalnych

47,48,49,51,52 ( rys. 3),
które programowo mogą być
przystosowane do pracy na
napięciu znamionowym 24 V.
15. Sygnalizacja optyczna:

Zrealizowana jest za po-

mocą 8 programowalnych
diod świecących (dwukoloro-
wych), dwóch diod do wizu-
alizacji stanu wyłącznika,
diody do sygnalizacji prawi-
dłowej pracy urządzenia, dio-
dy do sygnalizacji awaryjne-
go wyłączenia, diody do sy-
gnalizacji Up oraz diody do
sygnalizacji aktywności sprzę-
gów komunikacyjnych.

16. Wejść programowalnych

i przekaźników progra-
mowalnych.

Zaciski: 21, 22, 28, 29,

37, 38, 39 przystosowane do
napięcia pracy od 88 do 253
V DC. Zaciski: 47, 48, 49, 51,
52 przystosowane programo-
wo do napięcia 24 V DC. Wy-
mienione wejścia logiczne są
programowane niezależnie od
tego, czy są opisane na sche-
matach połączeń zewnętrz-
nych jako dedykowane do re-
alizacji konkretnej funkcji, czy
nie. Przekaźniki P1 - P8 (rys.
3) realizują dodatkowe funkcje
przypisane przez użytkownika.
17. Komunikacja z użytkow-

nikiem i obsługa:

Odbywa się za pomocą wy-

świetlacza LCD, systemu
nadrzędnego lub komputera
PC. Obsługa urządzenia w za-
kresie badania jego stanu, od-
czytu pomiarów i programo-
wania, zmiany nastaw, jest
możliwa za pomocą klawiatu-
ry lub komputera z programem
MONITOR. Dostęp do zmiany
nastaw z klawiatury jest za-
bezpieczony dwustopniowym
kodem użytkownika. Zmiana
nastaw z komputera nie jest
zabezpieczona kodem. Wy-
mianę oprogramowania doko-
nuje się przez łącze komunika-
cyjne RS 232 lub RS 485.
18. Samokontrola i testy:

Układy samokontroli i testów

zespołu CZIP - 1E zapewniają:

n

wstępne badania sprawno-
ści, inicjowane po starcie
urządzenia,

n

okresowe badanie i nadzo-
rowanie sprawności,

n

bieżące kalibrowanie i do-
strajanie obwodów regulo-
wanych,

n

sygnalizowanie uszkodzeń
i podnoszenie z upadku,

n

badanie sprawności wybra-
nych zasobów na żądanie.

19. Dodatkowe:

Obsługa rozdzielnic wyko-

nanych w technologii SF oraz

6

www.elektro.info.pl

1/2003

zamkniętych zapewnia
rezerwowe

wyjście

przekaźnikowe

do

otwierania wyłącznika.
Razem z urządzeniem
jest dostarczany pro-
gram MONITOR, który
pozwala przez łącze
RS 232 na szybki,
przejrzysty i bezpośre-
dni dostęp do informa-
cji zawartych w zespo-
le oraz prostą obsługę
jego funkcji, a w szcze-
gólności programowa-
nia nastaw. Program
utrzymuje pełną ko-
munikację z zabezpie-
czeniem bez koniecz-
ności jakichkolwiek
ręcznych manipulacji
ze strony użytkownika.

Zespoły CZIP -

1E zostały zainstalo-
wane w 2001 roku w liniach
SN współpracujących z elek-
trowniami wiatrowymi w Za-
kładzie Energetycznym Ko-
szalin S.A. Wnioski z ich eks-
ploatacji są do tej pory pozy-
tywne. Wydaje się, że właści-
wości elektrowni wiatrowych,
z punktu widzenia ich sposo-
bu oddziaływania na sieć
elektroenergetyczną, są je-
szcze słabo rozpoznane
i dlatego może wystąpić po-
trzeba zastosowania w li-
niach z nimi współpracują-
cych jeszcze nowych kryte-
riów. Konstruktorzy i produ-
cenci zespołów CZIP są przy-
gotowani

na

inicjatywy

w tym zakresie. Dobór zasad
działania zabezpieczeń i au-
tomatyk będzie zależny od
wyprowadzenia mocy, rodza-
ju elektrowni i ich układów
regulacyjnych.

literatura

1. Bobrowski W., Odnawialne źródła

energii, Wiadomości Elektrotech-
niczne, 2002, nr 3.

2. Pogorzelski J., Energetyka ekologicz-

na, Elektro Systemy, 2001, nr 11.

3. Woliński K., Elektrownie wiatrowe,

Wiadomości Elektrotechniczne
2002 nr 4.

4. Internet: http://www.elektrownie-

wiatrowe.org.pl

5. Bobrowski W., Współpraca elek-

trowni wiatrowych z siecią roz-
dzielczą. Wiadomości Elektrotech-
niczne, 2000, nr 3.

6. Woliński K., System cyfrowych za-

bezpieczeń, automatyki, pomiarów
i sterowania pól rozdzielni średnie-
go napięcia typu CZIP, Automatyka
Elektroenergetyczna, 1997, nr3-4.

7. Politechnika Poznańska, REGULUS,

PPH POLON - ZELMECH. Zespoły
CZIP - E oraz CZIP - Z dla rozdziel-
ni SN współpracujących z lokalny-
mi źródłami energii. Informacja
techniczna.1998.

8. Woliński K., Wróblewski J., Krajowi

producenci urządzeń automatyki
elektroenergetycznej, Automatyka
Elektroenergetyczna, 2000, nr 3.

9. Hoppel W., Pokojski A., Nietypowe

doświadczenia z eksploatacji ze-
społów CZIP w Zakładzie Energe-
tycznym Gorzów, Automatyka
Elektroenergetyczna, 2001, nr 2.

10. Hoppel W., Lorenc J., Liszyński Z.,

Sekulski R., Zespołom CZIP wyro-
sła nowa generacja, Automatyka
Elektroenergetyczna, 2000, nr 3.

11. RELPOL S.A. Zakład POLON., In-

strukcja obsługi zespołu CZIP - 1E,
2001.

Rys. 4 Zasada rozmieszczenia zespołów CZIP-1E i 1T

w sieci SN