Chiny na arenie
międzynarodowej.
Ile tygrysów może się zmieścić w
bambusowym lesie?
Tomasz Kamioski
Do you think that America
should treat China as an equal if
its power grows equal to
America’s?
NO
Do you think China will
settle for anything less than
being treated equal?
NO
So how do you expect the US
and China to get along?
Plan wystąpienia
• Jaka rola Chin w świecie? Jaką potęgą są Chiny,
a jaką będą?
• Chiny vs USA
• Chioska „soft power”
• Porównanie chioskiej i europejskiej „soft
power”- obszary wpływu, stosowane
narzędzia, „czynniki przyciągania”
Potęga
(Centrum
świata)
Kolonizacja
(upadek)
Odbudowa
potęgi
1947
1972
1978
1989
2001
Kluczowe daty
Dziedzictwa Deng Xiaopinga
„Cooly observe, calmly deal with things, hold
your position, hide your capacities, bide your
time, accomplish things where possible”
Czy to nadal możliwe?
Slogany mające pokazad światu pozytywny obraz Chin
jako potęgi
Chioski
model
Harmonijny
świat
Pokojowy
wzrost
Rosnący nacjonalizm
• Dawne osiągnięcia
• Niedawne poniżenie
• Obecne dokonania
• Przyszła
supremacja
Rosnąca siła gospodarcza
• Eksport
• Rezerwy walutowe (2,6 biliona USD)
• Import surowców energetycznych
• Inwestycje w świecie
• Rynek wewnętrzny w Chinach
Ale wciąż tylko 1/5 gospodarki USA!
Części składowe „soft power”
• Narzędzia kulturowe
• Narzędzia dyplomatyczne
• Narzędzia gospodarcze
• Wartości/Idee
Narzędzia kulturowe
• Programy stypendialne dla zagranicznych naukowców i
studentów (w 2008 ok. 120 tysięcy zagranicznych
studentów w Chinach)
• Międzynarodowa ekspansja mediów (CCTV, Xinhua)
• Fundowanie chioskich szkół (np. w Kambodży)
• Instytuty Konfucjusza
• Wolontariat międzynarodowy (China Association of
Youth Volunteers)
Narzędzia dyplomatyczne
• Propagowanie w świecie wizerunku Chin, jako kraju nie
będącego zagrożeniem
• Inwestycje w jakośd dyplomacji (odmłodzenie,
profesjonalizacja, specjalizacja)
• Intensywne kontakty dyplomatyczne z partnerami
zagranicznymi na różnych szczeblach
• Nieformalne spotkania liderów biznesu i polityki (azjatyckie
Boao Forum, forum chiosko-karaibskie)
• Budowa stosunków z diasporą chioską (wypieranie wpływów
Tajwanu, programy dla młodzieży)
Narzędzia gospodarcze
• Inwestycje zagraniczne
• Import z krajów rozwijających się
• Umowy o wolnym handlu i preferencje handlowe
• Programy pomocowe
• Szkolenia dla urzędników z krajów rozwijających się (300
tysięcy osób rocznie)
• Migracja chioska i turyści
• Strefa juana (Birma, Mongolia, Laos, Kambodża,
Wietnam)
Wartości/Idee – Chiny
1.
Pragmatyzm zamiast ideologii.
2.
Prawo do „wolności od biedy” to pierwsze,
najważniejsze prawo człowieka.
3.
Paostwo minimum nie działa w krajach biednych.
4.
Dobre rządy są ważniejsze niż demokracja a „istota
rzeczy” ważniejsza niż procedury.
5.
Harmonia – multilateralizm, współpraca, zasada „win-
win”, równowaga sił
6.
Zasada nieingerencji
7.
„Demokracja socjalistyczna”
• Konferencje i wizyty studyjne dla liderów opinii z
zainteresowanych krajów
• Intensyfikacja współpracy KPP z partiami politycznymi w
innych krajach
• Działalnośd przedstawicieli chioskich w świecie
Wietnam, Laos, Iran, Syria, Kuba
Promowanie chińskiego modelu
rozwoju poprzez:
Wartości/Idee - UE
• Wolnośd, demokracja, prawa człowieka
• Integracja regionalna
• Liberalne paostwo dobrobytu
• Doświadczenie pojednania pomiędzy krajami
• Doświadczenie transformacji systemu
gospodarczego
• Pokojowe rozwiązywanie sporów
Faktyczne czynniki oddziaływania UE
1. „perspektywa członkostwa”
2. tworzenie standardów („normative
power”)
3. „zachodni” styl życia
Priorytetowe obszary zainteresowania ChRL i UE
ChRL
• Azja Południowo-
Wschodnia
• Afryka
• Ameryka Łacioska
• Azja Centralna
Unia Europejska
• Europa Południowa i
Wschodnia
• Basen Morza
Śródziemnego
• Afryka
Stosunki z krajami rozwijającymi się
UE
• Warunkowośd pomocy
• Postawa „nauczycielska”
• Niewiarygodnośd
Chiny
• Bezwarunkowośd
• „Nie narzucamy idei
tylko przekazujemy
doświadczenia”
• Wiarygodnośd w oczach
innych krajów
rozwijających się
Konkluzje
• Na ile „eksperymenty niedokooczone” mogą byd realnym
źródłem „soft power”?
• „Chioski model rozwoju” jest sprzedawany, ale wątpliwe
by był to realny „produkt”.
• Chiny mają olbrzymi potencjał pozytywny.
• Chioskie ambicje mocarstwowe są naturalną
konsekwencją chioskiego wzrostu.
Literatura
A special report on China’s place in the world,
„The Economist”, December 4-10, 2010.