Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.

Warszawa 2012

Marcin Sabat

Organizacja turnieju

oraz

zapobieganie zagrożeniom

bezpieczeństwa publicznego

Stan prawny na 1 marca 2012 r.

Recenzent

Dr hab. Maciej Szostak, prof. UWr

Wydawca

Magdalena Stojek-Siwińska

Redaktor prowadzący

Adam Choiński

Opracowanie redakcyjne

JustLuk

Korekta

Barbara Przybylska

Łamanie

JustLuk Łukasz Drzewiecki, Justyna Szumieł, Stanisław Drzewiecki

Projekt okładki i stron tytułowych

Studio Kozak

© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2012

ISBN: 978-83-264-0726-0

Wydane przez:

Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Redakcja Książek

01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a

tel. [phone]

e-mail: [e-mail]

www.wolterskluwer.pl

Księgarnia internetowa www.profinfo.pl

5

Spis treści

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

9

Słowo wstępne – charakter i przeznaczenie książki

11

C

zęść

I

O

rganIzaCja

I

zabezpIeCzanIe

najwIększyCh

CyklICznyCh

Imprez

spOrtOwyCh

na

śwIeCIe

15

Rozdział 1

Geneza największych imprez sportowych świata oraz charakterystyka i ujęcie

statystyczne występujących zagrożeń

17

1.1. „Chleba i igrzysk” – czyli krótka historia igrzysk olimpijskich

17

1.2.MistrzostwaświataorazmistrzostwaEuropywpiłcenożnej.

Podsumowaniewybranychrodzajówzagrożeńbezpieczeństwapublicznego

23

1.3.ImprezymasowewPolsce.Statystykabezpieczeństwawroku2008

30

Rozdział 2

EURO 2008 w Austrii i Szwajcarii – organizacja i zabezpieczenie turnieju

41

2.1.Krótkacharakterystykamiast-gospodarzyEURO2008:stadiony,ogólne

przygotowanieinfrastrukturyiśrodkówtransportu

41

2.2.Dyslokacjadrużynpiłkarskichorazturystówzobcychkrajów

46

2.3.Wybraneuregulowaniadotyczącezabezpieczaniameczówpiłkinożnej

podczasturniejuEURO2008

47

C

zęść

II

w

ybrane

aspekty

OrganIzaCjI

eUrO 2012

w

p

OlsCe

77

Rozdział 1

EURO

2012 – przygotowanie Polski pod względem legislacyjnym

79

1.1.Wprowadzenie–ideazorganizowaniaEURO2012wPolsceinaUkrainie

79

1.2.WłaściweprzepisyprawnedotyczącebezpieczeństwaTurniejuFinałowego

85

1.3.Analizawybranychprzepisówustawyobezpieczeństwieimprezmasowych

91

1.3.1. Strukturaustawyikierunekanalizyprawnej

91

1.3.2. Podsumowanieprzepisówustawyobezpieczeństwieimprezmasowych 103

1.4.Wnioskizpunktuwidzenianaukikryminalistyki

104

6

Spis treści

Rozdział 2

EURO

2012 – przygotowanie Polski pod względem zapobiegania przestępczości

związanej z meczami piłki nożnej

105

2.1.Infrastrukturamiast-gospodarzymeczówpiłkarskich

podczasturniejuEURO2012

105

2.2.Infrastrukturatransportowa

110

2.2.1. Transportkolejowy

111

2.2.2. Transportlotniczy

111

2.3.Stanbezpieczeństwanaobiektachpiłkarskichróżnychklasrozgrywkowych

wPolscenaprzykładzieklubówMazowsza

112

2.3.1. Wprowadzenie

112

2.3.2. Strukturarozgrywek

112

2.3.3. Najczęstszeincydentypodczasmeczówpiłkinożnejorazproblemy

związanezbezpieczeństwem

114

2.3.3.1. Ekstraklasa

114

2.3.3.2. I i II liga

116

2.3.3.3. III i IV liga

117

2.3.4. Infrastrukturanamazowieckichstadionach

118

2.3.5. Działaniazabezpieczającenaobiekcieniższejklasyrozgrywkowej

120

2.3.6. Podsumowanie

121

C

zęść

III

D

yrektywy

Dla

zastOsOwanIa

OsIągnIęć

naUkI

krymInalIstykI

w

CelU

przeCIwDzIałanIa

wybranym

rODzajOm

przestępstw

pODCzas

eUrO

2012

w

p

OlsCe

123

Rozdział 1

Przestępstwa przed spotkaniami piłkarskimi, w ich trakcie i po ich zakończeniu 125

1.1.Kryminalistycznaidentyfikacjazagrożeńwskalimakroimikro

125

1.2.StadionowechuligaństwowEuropie.Modus operandi

grupchuligańskich

135

1.2.1. StrukturachuligaństwawEuropie

135

1.2.2. Modus operandigrupchuligańskich

137

1.3.Wybranekryminalistycznesposobyprzeciwdziałaniazagrożeniom

związanymzdziałalnościągrupchuligańskichpodczasEURO2012wPolsce 140

1.3.1. Wprowadzenie

140

1.3.2. Kryminalistycznesposobyprzeciwdziałaniazagrożeniomchuligańskim

naetapieprzygotowaniadoTurniejuFinałowegoEURO2012

140

1.3.2.1. Elektronicznysystemidentyfikacjikibiców

140

1.3.2.2. Infiltracjagrupchuligańskich

141

1.3.2.3. Współpracapomiędzywłaściwymipodmiotami

143

1.3.2.4. WspółpracapomiędzyPolskąaUkrainą

143

1.3.3. Kryminalistycznesposobyprzeciwdziałaniazagrożeniom

chuligańskimpodczasTurniejuFinałowegoEURO2012

143

1.3.3.1. Wprowadzenie

143

1.3.3.2. Właściweprzygotowanieterenudziałania

144

7

Spis treści

1.3.3.3. Sprawnyobieginformacji

145

1.3.3.4. Skompletowanieprofesjonalnejekipy

145

1.3.3.5. Klarownypodziałkompetencjiiobowiązków

146

1.3.3.6. Właściweobsadzeniepozycji

147

1.3.3.7. Rozpoznanieuczestnikówimprezy

147

1.3.3.8. Właściweulokowanieodwodów

147

1.3.3.9. Zapewnienielogistyki

148

1.3.3.10. Zapewnieniełączności

150

1.3.3.11. Nadzórnadimprezą

150

1.4.Wnioskizpunktuwidzenianaukikryminalistyki

151

Rozdział 2

Badania empiryczne: Społeczne poczucie bezpieczeństwa Polaków w związku

z organizacją Turnieju Finałowego EURO 2012 w Polsce – określenie zagrożeń 152

2.1.Celimetodologiabadań

152

2.1.1. Celbadańzpunktuwidzeniaaktualnegoetapuprzygotowań

doorganizacjiEURO2012

152

2.1.2. Metodologiabadań.Grupybadawczeiichreprezentatywność

153

2.1.2.1. Badaniauczestnikówkonferencji„Bezpiecznystadion”,

konferencji„Bezpiecznemiasto”orazkonferencjinaukowej

„Przestępczośćstadionowa–zapobieganie,zwalczanie

iwspółpracawłaściwychorganów”

153

2.1.2.2. BadaniamieszkańcówWarszawy

157

2.2.Siedemgłównychkategoriibadawczych,weryfikacjaporównawcza

wynikówbadańorazhipotezybadawcze

161

2.3.StanprzygotowańdoorganizacjiizabezpieczeniaturniejuEURO2012

wPolscewświetlewynikówprzeprowadzonychbadań

163

2.3.1. Przewidywaneformyimiejscawystępowaniazagrożeń

bezpieczeństwapublicznegopodczasturniejuEURO2012

163

2.3.2. Ogólneprzygotowaniekrajuorazposzczególnychsłużb

dozabezpieczeniaturniejuEURO2012

170

2.3.3. PrzygotowaniepolskiejPolicji

182

2.3.4. Diagnozowanypoziombezpieczeństwaidziałaniazabezpieczające

236

2.3.5. Zapleczetechniczno-infrastrukturalne

241

2.3.6. PrzygotowaniemiastastołecznegoWarszawydoorganizacjiEURO2012 264

2.3.7. StosunekankietowanychdoEURO2012wPolsce

266

Podsumowanie

273

Wykaz źródeł

277

Spis rysunków, tabel, tabel korelacyjnych i wykresów

281

9

Wykaz skrótów

WYKAZ SKRÓTÓW

Akty prawne

Decyzja

–decyzjaRadyUniiEuropejskiejzdnia25kwietnia2002r.doty-

czącabezpieczeństwawzwiązkuzmeczamipiłkinożnejocha-

rakterzemiędzynarodowym(2002/348/WSiSW)(Dz.Urz.WE

L121z8.05.2002,s.1;Dz.Urz.UEPolskiewydaniespecjalne,

rozdz.19,t.4,s.237)

k.k.

–ustawazdnia6czerwca1997r.–Kodekskarny(Dz.U.Nr88,

poz.553zpóźn.zm.)

Konwencja

–Europejskakonwencjanr120wsprawieprzemocyiekscesów

widzówwczasieimprezsportowych,awszczególnościmeczów

piłkinożnej,sporządzonawStrasburgudnia19sierpnia1985r.

(Dz.U.z1995r.Nr129,poz.625)

u.b.i.m.

–ustawazdnia20marca2009r.obezpieczeństwieimprezmaso-

wych(Dz.U.Nr62,poz.504zpóźn.zm.)

Uregulowania

–uregulowaniaUEFAdotyczącebezpieczeństwaizabezpiecza-

nia,wydaniez2006r.(UEFASafetyandSecurityRegulations,

edition2006)

ustawaoEURO2012 –ustawazdnia7września2007r.oprzygotowaniufinałowego

turniejuMistrzostwEuropywPiłceNożnejUEFAEURO2012

(tekstjedn.:Dz.U.z2010r.Nr26,poz.133zpóźn.zm.)

Inne

CCTV

–telewizjaprzemysłowa(ang.closed-circuittelevision)

FARE

–FootballAganistRacisminEurope

FFU

–Ukraiński Związek Piłki Nożnej (ang. Football Federation

ofUkraine)

FIFA

–MiędzynarodowaFederacjaPiłkiNożnej

MKOl

–MiędzynarodowyKomitetOlimpijski

MZPN

–MazowieckiZwiązekPiłkiNożnej

PZPN

–PolskiZwiązekPiłkiNożnej

UEFA

–UniaEuropejskichZwiązkówPiłkiNożnej

10

Wykaz skrótów

Wyjaśnienie

Wniniejszejmonografii

• słowo„steward”oznaczaczłonkasłużbyinformacyjnejiczłonkasłużbyporządkowej,

• słowo„stewarding”oznaczasystemsłużbinformacyjnychisłużbporządkowych

organizatorówimprezmasowychwrozumieniuustawyobezpieczeństwieimprez

masowych(u.b.i.m.).Jeżeliwtekścieniezaznaczonoinaczej,toterminytesąuży-

wanezamienniezichustawowymiodpowiednikami(sąsynonimami).

11

Słowo wstępne – charakter i przeznaczenie książki

SŁOWO WSTĘPNE – CHARAKTER I PRZEZNACZENIE KSIĄŻKI

Niniejszamonografiadotyczykompleksowegoujęciazagrożeńbezpieczeństwa

publicznegopodczasTurniejuFinałowegoMistrzostwEuropywPiłceNożnejUEFA

EURO2012™

1

,któryzostaniezorganizowanywPolsceinaUkrainie.Publikacjazostała

opartanamojejrozprawiedoktorskiejobronionejwKatedrzeKryminalistykiInstytutu

PrawaKarnegoUniwersytetuWarszawskiegowdniu7czerwca2011r.

Pracęnależytraktowaćjakozbiórwiedzydotyczącejcharakterystykiwielkichtur-

niejówsportowychorazzagrożeń,któretakieturniejegenerujądlabezpieczeństwapub-

licznego(rozdział1częściI).Następniewksiążceukazanosposóborganizacjiorazwy-

maganialegislacyjnedlatakiegoturniejunaprzykładzieMistrzostwEuropywPiłce

Nożnej,któreodbyłysięwroku2008wAustriiiSzwajcariiw2008r.(rozdział2częściI).

TematykabieżącegostanuprzygotowaniainfrastrukturalnegoilegislacyjnegoPolskido

tejwielkiejimprezyzostałaporuszonawrozdziałach1i2częściII.Totutajszczegółową

analiząobjętoaktualneprzygotowanieinfrastrukturalne(stannagrudzień2010r.)oraz

legislacyjne(stannalistopad2011r.)Polskidotejjednejznajwiększychimprezsporto-

wychnaświecie.

Rozdział1częściIIItraktujenatematkryminalistycznychmożliwościzapobiegania

przestępczościpodczasTurniejuFinałowego,zeszczególnymuwzględnieniemograni-

czaniakonsekwencjidziałańchuliganówstadionowych,jakoprzewidywanegopodsta-

wowegorodzajuzagrożeniazwiązanegozorganizacjąturniejuEURO.

Badaniaprzeprowadzonepodczaskonferencjinaukowychibranżowych(security)

orazwśródmieszkańcówWarszawymiałynaceluzaprezentowaniesubiektywnych

odczućPolakówzwiązanychzorganizacjąEURO2012.Towłaśnieostatnia,badaw-

czaczęśćpracymiaławzamyśleautoraprzesądzićojejprzeznaczeniuiewentual-

nymwykorzystaniu.Wmomencieprzekazaniapracywłaściwymsłużbompublicz-

nymdorozpoczęciaturniejuEURO2012pozostałookołoroku.Wydajesię,żebyłto

czaswzupełnościwystarczający,ażebywłaściwesłużbymogłyzapoznaćsięzwy-

nikamibadańspołecznychorazwprowadzićwżycieewentualnerekomendacjepły-

nąceztychbadań.

1

OficjalnanazwaturniejufinałowegownomenklaturzeUEFA–organizatoraturniejufinałowego.Wdal-

szejczęściposługujęsięumownąnazwąskróconą–EURO2012.

12

Słowo wstępne – charakter i przeznaczenie książki

Rysunek 1. Strukturaksiążki

Przygotowującniniejsząmonografię,miałemnaceluudzielenieodpowiedzina

pytaniadotyczącebezpieczeństwapublicznegowzwiązkuzorganizacjąimprezmaso-

wych.Donajważniejszychznichzaliczamnastępujące:

– Czymjestbezpieczeństwopodczasmiędzynarodowychmeczówpiłkinożnej?

– CzymjestTurniejFinałowyEURO?

– Jakajestskalaorazzłożonośćorganizacjiizabezpieczeniategotypuimprezy?

– JakiesąszczególnezagrożeniazwiązanezTurniejemFinałowymEURO,zuwzględ-

nieniemelementówkryminalistycznych?

– Jak,naokołopółtorarokuprzedrozpoczęciemturnieju

2

,Polskajestprzygotowana

doorganizacjiimprezyotakzaawansowanymstopniuskomplikowania–zarówno

podwzględeminfrastruktury,przepływuinformacji,jakiuregulowańprawnych?

– Jakiesąszczególnezagrożenia,wopiniachPolaków,dotycząceTurniejuFinałowe-

goEURO2012?

2

Badaniaankietowewykonanezostałyokołopółtorarokuprzedturniejem.

Ogólna geneza imprez masowych

Elementywspólne:masowyodbiorca,konflikt.

Typowezagrożenia.

Podsumowanie

Badania empiryczne

SpołecznepoczuciebezpieczeństwaPolakówwzwiązkuzorganizacją

EURO2012,weryfikacjahipotez.

Przeciwdziałanie wybranym typom zagrożeń

Kryminalistycznaidentyfikacjazagrożeńwskalimakroimikro.

StrukturachuligaństwastadionowegowEuropie.

Przygotowanie Polski pod względem zapobiegania przestępczości

Infrastruktura:stadiony,transport,systemymonitoringuwizyjnego.

StanbezpieczeństwanaobiektachpiłkarskichwPolsce.

Przygotowanie Polski pod względem legislacyjnym

IdeaorganizacjiEURO2012,procedurawyborugospodarza.

Analizawybranychprzepisówustawyobezpieczeństwieimprezmasowych.

Turniej Finałowy EURO 2008 w Austrii i Szwajcarii

Charakterystykamiast,stadionów,dyslokacjadrużyn.

Bankdobrychpraktykdlaturniejuw2012roku.

13

Słowo wstępne – charakter i przeznaczenie książki

Mamnadziejęnawykorzystaniewynikówprzeprowadzonychbadańprzezwłaś-

ciwesłużbyodpowiedzialnezabezpieczeństwopublicznepodczasTurniejuFinałowe-

go.Wniniejszej,głównejczęściopracowaniadokonałemanalizywynikówdotyczących

wszystkichpytańzawartychwankietach.Prezentujętakżeczęśćtabelkorelacyjnych,

któredotycząopisywanychpytań.Wszystkietabelekorelacyjne,awięctakżete,które

niezostałyprzezemniewykorzystanewtekścieniniejszejksiążki,znajdująsięwpier-

wotnejwersjimojejpracydoktorskiejorazwprzygotowanymdoniejAneksie.

Wopracowaniuzawieramrównieżsugestiewłasne,jakipropozycjeuczestników

badańankietowychodnośniedorozwiązańorganizacyjno-legislacyjnych,któremogłyby

zostaćwdrożoneprzezwłaściwesłużbyodpowiedzialnezaorganizacjęizabezpieczenie

TurniejuFinałowegoEURO2012wPolsce.Wwybranychmiejscachwskazujętakżena

koniecznośćuzupełnieniazapisówprawnychdotyczącychtychobszarów,któreniezo-

stałyjeszczeuregulowane.Dotyczytowszczególnościprzebieguimprezymasowej.Mam

teżnadziejęnawykorzystanieosiągnięćnaukikryminalistykiwceluprzeprowadzenia

udanejimprezyEURO–tzn.takiej,gdzietematykabezpieczeństwazostanieporuszo-

nawyłączniewramachraportówpodsumowujących,awiększośćuwagipoświęcona

zostaniepiłcenożnejipozytywnymemocjomsportowym.Tylkoimprezapozbawiona

poważnychzagrożeńbezpieczeństwapublicznegopozwolinazaprezentowaniePolski

globalnejspołecznościjakokrajużyczliwego,nastawionegonaturystówirozwój,gdzie

obszaremdialoguiwzajemnegoszacunkumożebyćfutbol.

MarcinSabat

Warszawa,listopad2011r.

CZĘŚĆ I

ORGANIZACJA I ZABEZPIECZANIE NAJWIĘKSZYCH

CYKLICZNYCH IMPREZ SPORTOWYCH NA ŚWIECIE

17

Rozdział 1. Rozdział 1

Rozdział 1

GENEZA NAJWIĘKSZYCH IMPREZ SPORTOWYCH ŚWIATA

ORAZ CHARAKTERYSTYKA I UJĘCIE STATYSTYCZNE

WYSTĘPUJĄCYCH ZAGROŻEŃ

1.1. „Chleba i igrzysk” – czyli krótka historia igrzysk olimpijskich

W Listach o wychowaniu estetycznym człowiekaFriedrichSchillernapisał,żeczłowiek

bawisiętylkowtedy,gdyjestwpełnymtegosłowaznaczeniuczłowiekiemitylkowtedy

jestwpełniczłowiekiem,gdysiębawi

3

.Wydajesię,żesłowatewpełnioddająznacze-

nie,jakieprzeztysiącleciabyłoprzypisywaneprzezczłowiekaigrzyskomolimpijskim

orazinnymwielkimwydarzeniomsportowym.

FinałowyturniejpiłkarskiEURO2012tojednoznajwiększychwydarzeńsporto-

wychnaświecie,razemzigrzyskamiolimpijskimiorazmistrzostwamiświatawpiłce

nożnejzaliczanedotzw.wielkiejtrójkisportowychimprezświata.Jesttojednocześnie

wydarzenieoistotnymznaczeniuspołeczno-gospodarczymdlapaństwa-organizatora

turnieju.Historiapokazujedynamicznyrozwójinfrastrukturysportowej,turystycznej

itransportowejpraktyczniewkażdympaństwie,któreturniejorganizowało.Zależność

tabyłaszczególniewidocznawprzypadkuPortugalii–organizatorafinałowegoturnieju

EURO2004.TośredniozamożnepaństwoUniiEuropejskiejdziękiorganizacjiTurnie-

juFinałowegoEUROuzyskałoznaczącywzrostgospodarczyistałosięrozpoznawalną

atrakcjąturystyczną,takżepozakończeniuzmagańpiłkarzy.Niestety,Portugalianie

posiadałaprzemyślanegoplanuzagospodarowanianowowybudowanychlubzmoder-

nizowanychstadionówpozakończeniuEUROiwchwiliobecnejrzadkowykorzysty-

wanajestpełnapojemnośćstadionówpodczasimprezmasowychorganizowanychna

tychwłaśnieobiektach.

TurniejEURO,opróczewidentnychzaletiwalorówspołeczno-gospodarczych,nie-

siezesobąjednocześniezagrożenia.Niebezpieczeństwjestwieleiróżnegorodzaju,po-

cząwszyodbezpieczeństwauczestnikówwidowiskpiłkarskich,poprzezbezpieczeń-

stwomiejscpublicznychnatereniemiastgoszczącychmecze,anaśrodkachtransportu

publicznegoskończywszy.Wszystkiewspomnianeobszaryzostanąszczegółowoopi-

sanewniniejszejmonografii.Oznaczato,żenastąpiwskazaniepotencjalnychmiejsc

izagrożeńwdanymobszarzepublicznympolskiegomiastagoszczącegomeczeEURO

3

Zob. Kronika sportu,red.M.B.Michalik,K.Zuchora, Warszawa1993,s.9.

18

Część I. Organizacja i zabezpieczanie największych cyklicznych imprez sportowych na świecie

orazmożliwościwzakresiezapobieganiatymzagrożeniom.Mówiącośrodkachzapo-

biegawczych,będęmiałnamyśliprzedewszystkimtaktyczneitechnicznemożliwości

wzakresiedetekcji,prewencjiireagowanianazjawiskaocharakterzekryminalnymlub

społecznieniepożądanym.

Wceludokładnegozrozumieniagenezyicharakterunajwiększychimprezspor-

towychświatanależycofnąćsiędoerystarożytnej,ponieważ–jaksięprzekonamyna

wstępie–jużwtedymiałyonecharakterpublicznyijednocześniemasowy.Jużwstaro-

żytnościbowiemzorganizowanopierwszeigrzyskawrozumieniumasowym,„dlamas

ludu”,którychhistoriarozpoczynasięwGrecji.ZgodniezHistorią igrzysk olimpijskich

4

wzespoleświątynnymOlimpii,gdzieoddawanocześćZeusowiorazjegosiostrzeiżonie

Herze,wśródwielubudowliwzniesionyzostałwIVw.p.n.e.Leonidajon.Mówiącwspół-

czesnymnamjęzykiem,byłtohotelsportowy.Towłaśnietutajpodczasigrzyskolim-

pijskichzamieszkiwaliwyróżnienisportowcyoraznajważniejsigoście.Możnazatem

wysnućwniosek,żejużstarożytniznalipojęcietzw.VIP-a(Very Important Person – bar-

dzoważnaosoba).Jakprzekonamysięnaprzykładziewspółczesnychimprezsporto-

wych,uczestnikwrandzeVIP-ajestnieodłącznymibardzoważnymelementemtych

imprez.Przedewszystkimdlatego,żeosobyteobejmowanesąwiększymiśrodkami

ostrożnościizapewniasięimwyższypoziomobsługiwdziedziniebezpieczeństwa.

Pośredniopoziomtejobsługiprzekładasięnaniższe,kolejnepoziomyiwyznaczaich

stopień.„Szeregowi”kibicewprawdzieniebędąobejmowanitakimsamympoziomem

zabezpieczenia,alepoziomtenproporcjonalniewzrastawstosunkudowzrostuzabez-

pieczeniaosóbzgrupyVIP.UEFAjakoorganizatorTurniejuFinałowegoEURO2012

przykładaniezmiernąwagędotegotypuzagadnień,oczymbędziejeszczemowawna-

stępnychrozdziałach.

Początkiolimpijskiejrywalizacjisportowcówginąwpomrocedziejów.Pierwszym

odnotowanymzwycięzcąolimpijskimjestKoroiboszElidy,któryzwyciężyłwbiegukrót-

kim(dromos)nadystansiejednegostadionu,adziałosiętowroku776p.n.e.Igrzyskate

stałysiępodstawąmiaryczasu,jakąprzyjąłgreckihistorykTimajos(ok.345–250r.p.n.e.).

Określiłjejakoigrzyska1.OlimpiadyiliczyłodtąddziejeGrecji,dzielącjena4-letnie

odcinki(odigrzyskdoigrzysk),czyliolimpiady.Wcześniejmiarąchronologiihistorycz-

nejbyłrokzdobyciaTroi(wedługwspółczesnychprzeliczeń1184r.p.n.e.).Zróżnych

źródełhistorycznychwiadomojednak,żeigrzyskanaterenieOlimpiiodbywałysięjuż

wcześniej.WedługlegendpoczątekigrzysknależywiązaćzsamymZeusem,którysto-

czyłwOlimpiiwalkęzKronosemopanowanienadświatem.TriumfującyZeusustano-

wiłigrzyskakuczciswegozwycięstwa.PierwszymtriumfatorembyłApollo,którypoko-

nałHermesawbiegu,zaśAresawwalcepięściarskiej.Kolejnymigrzyskompatronowali:

Endymion,któryzorganizowałjedlaswychsynówmającychwalczyćopanowanienad

królestwem,orazPelops,któryzwyciężyłwwyściguzaprzęgóworękęHippodamei,

córkiOjnomaosa,królaPisy.PoczettwórcówigrzyskuzupełniająHerakles(synZeusa

iAlkmeny),OksylosiIfitos,któremuzorganizowanieigrzyskkuczciZeusadlaodwró-

ceniaodkrajunieszczęśćwojnyichoróbzleciławyroczniadelficka.

Jakwynikazlegendyicozostałopotwierdzonepraktykąnowożytną,igrzyskaolim-

pijskie(orazinnewielkieimprezysportowe)mająpewnewspólnecechy.Jesttoprzede

4

Igrzyska Starożytne,PolskiKomitetOlimpijski,http://www.pkol.pl/pl/pages/display/9569.

19

Rozdział 1. Geneza największych imprez sportowych świata oraz charakterystyka i ujęcie statystyczne…

wszystkimszczególnemiejsceorganizowaniazawodóworazuczczenieważnychoko-

liczności,zdarzeńiwartości.Itaknp.wczasachobecnychorganizatorigrzyskolimpij-

skichmusiprzejśćdługądrogęselekcjiispełnićszeregrestrykcyjnychwarunków,aby

otrzymaćprawoorganizacjizawodów.AnalogiczniejestzTurniejemFinałowymEURO,

cojestszczególniewidocznewtakichobszarach,jakbezpieczeństwo,marketing,promo-

cja,środowiskoprzyjaznekibicomitp.

Wielkieimprezysportoweodgrywałyinadalodgrywająznaczącąrolęwżyciu

społeczeństwa.Dawniejbyłym.in.sposobemmierzeniaczasu,obecniesąforum

dialogupomiędzyróżnymikulturamiglobalnejwioski,jakąjestZiemiawdobie

Internetu.

Trzebateżpamiętać,żewielkieimprezysportowebyłyisąnarzędziemocharak-

terzepolitycznym,mimożeorganizacje,takiejakMKOL,FIFAczyUEFA,oficjalnieod-

żegnująsięodpolityki.Jakwynikazlegendy–igrzyskabyłyorganizowanecelemod-

wróceniauwagiodproblemówcodziennych.Wczasachwspółczesnychwielkieimprezy

mająrówniepotężnywydźwięk,apaństwo,którechcezorganizowaćwielkąimprezę

sportową,musiposiadaćpoparciespołeczneorazgwarancjerządowedlaorganizacji

igrzysklubdużegoturniejupiłkarskiego.Wszystkowzwiązkuzprofitamispołeczno-

-ekonomicznymi,którychmożnaoczekiwaćprzyokazjiorganizacjiigrzysk.

ZgodniezHistorią igrzysk olimpijskichpierwszeznanenamzdaty(776r.p.n.e.)igrzy-

skaniebyłyhistoryczniepierwszymi.Zasadęzawieszaniawojennaczastrwaniazawo-

dówsportowychłącząhistorycyzimionamikrólaElidyIfitosa,królaSpartyLikurga

ikrólaPisyKlejstenesa,którzywprowadzilitenzwyczajwroku884p.n.e.,ailustracje

naodnalezionymwOlimpiidyskucofająnasnawetdoroku1580p.n.e.

Wiemyjednak,żewroku776p.n.e.igrzyskabyłyjużdobrzezorganizowanym

przedsięwzięciemreligijno-sportowym,trwającympoczątkowojedendzień.Zcza-

sem,wskutekpowiększaniasięliczbykonkurencji,imprezarozciągnęłasiędotrzech

dni(igrzyska14.Olimpiady),byostatecznieosiągnąćformępięciodniową(odigrzysk

78.Olimpiady,468r.p.n.e.).Początkowowigrzyskacholimpijskichbrałyudziałjedy-

niepaństwaPeloponezuzwyłączeniemKoryntu,któryzabraniałudziałuwnichswym

mieszkańcom.Dopierowigrzyskach12.OlimpiadywzięliudziałzawodnicyspozaPe-

loponezu(Ateńczycy).

Wczasachnowożytnychnajwiększezawodysportowetrwająodkilkunastudo

30dni.Jeżeliwziąćpoduwagęliczbęuczestnikówtychimprez,tochęćwystąpieniawyra-

żająsportowiprzedstawicielekrajówcałegowspółczesnegoświata.Przejawiasiętom.in.

udziałemweliminacjachdoturniejówpiłkarskichlubuczestniczeniemwigrzyskach

olimpijskichprzedstawicieliegzotycznych,zeuropejskiegopunktuwidzenia,państw.

Częstotylkopoto,abywspektakularnysposóbzasygnalizowaćistnienieswojegopań-

stwa.Takbyłonp.podczasigrzyskolimpijskichwPekiniew2008r.,gdzieuczestnikza-

wodówpływackichomalnieutonął,zanimosiągnąłmetę.Jednakprzezokreślonyczas

byłnawizjiprzekazywanejdokilkumiliardówludzinacałymświecieoraznapierw-

szychstronachserwisówigazetsportowych.Powyższeopisujeskalęglobalnegood-

biorudzisiejszychwielkichimprezsportowych.Dośćpowiedzieć,żeMiędzynarodowa

FederacjaPiłkiNożnej(FIFA)skupiawięcejczłonkówniżOrganizacjaNarodówZjed-

noczonych(ONZ).

20

Część I. Organizacja i zabezpieczanie największych cyklicznych imprez sportowych na świecie

Igrzyskaosiągnęłyswojązłotąeręwokresiewojenperskich(500–449r.p.n.e.).

Olimpiabyławówczasautentycznymcentrumpanhelleńskim,arozgrywaneregular-

nieco4lataigrzyskaolimpijskiestałysięświętemogólnogreckim.W100latpóźniej,za

sprawąwymienionegowcześniejTimajosa,stałysiępodstawąmiaryczasu.Popularność

igrzyskzostałaograniczonawskutekporażkimilitarnejGrekówwbitwiepodCheroneą

(338r.p.n.e.)iutratyniepodległości.Państwagreckieprzeszłypodpanowaniekrólów

macedońskich,zaśwroku146p.n.e.stałysięczęściąimperiumrzymskiego.

Zbiegiemczasusportprzybrałformędochodowegozajęcia,nierzadkoobrutal-

nejformie.Mimotoigrzyskabyłyrozgrywanejeszczeprzezkilkasetlat,choćpowol-

nyichupadekstałsięnieunikniony.Wramachrywalizacjicorazczęściejzdarzałysię

wypadkikorupcji.Corazwięcejbyłochętnychdozasiadanianatrybunachiobserwo-

waniawidowisksportowych,zaścoraztrudniejbyłopozyskaćnowych,wartościowych

zawodników.GrabarzemigrzyskolimpijskichbyłcesarzTeodozjuszIWielki,który

wroku393n.e.wydałzakazorganizowaniaigrzysk.Wkrótce(395r.n.e.)spustoszeń

Peloponezudokonałyplemionagockie,zaśwroku426kolejnycesarz–TeodozjuszII

nakazałspalenieAltisjakomiejscakultówpogańskich.W100latpóźniejpozostało-

ścizniszczonezostałyprzeztrzęsienieziemi.Naponad1000latideaolimpijskaposzła

wzapomnienie…

Zasygnalizowaneproblemy,któredotyczyłyigrzyskolimpijskichwprzeszło-

ści,sąaktualnewczasachnamwspółczesnych.Pamiętnejestszczególniebojkoto-

waniezewzględówpolitycznychigrzyskolimpijskichwlatach80.XXw.wMoskwie

iwLosAngelesprzezwrogichsobieprzedstawicieliUSAiZSRRorazichsojuszni-

ków.Obecnienajwiększymiproblemamiwielkichimprezsportowychjestgroźba

zamachówterrorystycznych,groźbawojenpomiędzyantagonistycznymigrupami

chuliganów,epidemie,czarnyrynek,naktórymsprzedawanesąbiletyorazstoso-

wanieprzezsportowcówniedozwolonegodopingu,atakżeprzekupstwosportowe,

częstoinicjowaneprzezsamychsportowców.Wydajesięteż,żewXXw.całkowicie

nieaktualnastałasięzasada,zgodniezktórąnaczasigrzysknaświeciezawieszane

sądziałaniazbrojne.Historiadobitniepokazuje,jakczęstozasadatabyłałamana,

acałkowicienieaktualnawydajesięwodniesieniudoterrorystów,którzywłaśnie

czekająnaimprezytegotypu.Wszelkiezamachy,nawetnieudane,odbijająsięwów-

czasogólnoświatowymechem,agłównametodaterrorystów–zastraszenie–może

miećwydźwiękmiędzynarodowy.

Powyżejopisanokilkusetletniątradycjęruchuolimpijskiego,którazostaławskrze-

szonawczasachnowożytnychwroku1896,kiedytoAtenygościłyuczestnikówpierwszej

Olimpiadynaszychczasów.Inicjatoremodrodzeniaruchuolimpijskiegobyłfrancuski

historykipedagogPierredeCoubertin(ur.1stycznia1863r.,zm.22września1937r.).

Bardzoistotnymelementemruchuolimpijskiegojestjegosymbolika,którejgłównym

przedstawicielemjestflagaolimpijskaobrazującaideałyPierre’adeCoubertain.

RóżnorodnośćorazjednośćludzizamieszkującychZiemię–tewłaśniewartościsą

reprezentowaneprzezpięćróżnokolorowychprzecinającychsiękół.Koloryobecnenafla-

dzesymbolizująkontynenty:żółty–Azję,zielony–Australię,niebieski–Europę,czarny

– Afrykę,aczerwony–Amerykę.Dodatkowokolorybyłydobieranewtakisposób,aby

każdyznichbyłchociażrazobecnynaróżnychflagachpaństwowych.Kołaoznaczają

21

Rozdział 1. Geneza największych imprez sportowych świata oraz charakterystyka i ujęcie statystyczne…

jednocześniepięćdyscyplinsportowychwstarożytności.Flagaolimpijskawciąganajest

namasztpodczasceremoniiotwarciaigrzysk.

Oficjalnymmottem igrzysk jest łacińskiezdanie:Citius, Altius, Fortius,czyli„szyb-

ciej,wyżej,mocniej”.Innymznanymcytatemopisującymolimpiadęjestzdanie:„Naj-

ważniejsząrzecząwigrzyskacholimpijskichjestniezwyciężyć,alewziąćwnichudział,

podobniejakwżyciuniejestważnetriumfować,alezmagaćsięzorganizmem”

5

.

Opisywanatutajtradycjaolimpijskamusibyćrozpatrywananawielupłaszczy-

znach.Sąto:sportowarywalizacjawduchufair play,rywalizacjaprzedstawicielinaro-

dów/państwświata,rywalizacjaocharakterzepublicznym,którajednocześnieskiero-

wanajestdomasowegoodbiorcy.Należydodać,żewspółzawodnictwutemuzreguły

towarzysząemocjewynikającezosiągnięcialubbrakuprzewaginadprzeciwnikiembądź

nadswoimisłabościamiczyograniczeniamipsychofizycznymijednostkiludzkiejjako

takiej.Częstoemocjete,wpołączeniuzokreślonymiimpulsami,przeradzająsięwzłość,

agresjęidestrukcję.Szczegółowoproblemyteomówionezostanąwdalszychrozdziałach

książki,szczególnieprzyanaliziezachowańgrupchuligańskich(rozdział1.2wczęściIII).

Obecnie(letnie)igrzyskaolimpijskietonajwiększasportowaizarazemkomercyjna

imprezanaświecie.Jestorganizowanacyklicznie,co4lataparzysteodbywająsięigrzyska

letnie,atakżeco4lata,2latapoigrzyskachletnich,organizowanesąigrzyskazimowe.

Niestety,historiapokazuje,żetegotypuimprezomczęstotowarzyszątragicznewskut-

kachzajścia,coobrazujetabela1.

Tabela 1. Przykładyzagrożeńterrorystycznychorazinnychniebezpiecznychincydentówzwią-
zanychzigrzyskamiolimpijskimi

Igrzyska olimpijskie

Zagrożenia terrorystyczne lub inne incydenty

1972 r. Monachium(RFN)

Zabójstwojedenastuizraelskichsportowcówprzezterrorystówpa-

lestyńskich.

1996 r. Atlanta (USA)

PomimododatkowychśrodkówostrożnościwybuchabombawCen-

tennialParkwAtlancie,dwóchzabitychistudziesięciurannych.

1998 r. Nagano (Japonia)

Ataktrzemapociskamimoździerzowyminamiędzynarodowymlot-

niskuwTokio,rannyzostałpracowniklotniska.

2000 r. Sydney (Australia)

PolicjazNowejZelandiiodkrywaspisekterrorystyczny,któregoce-

lembyłataknareaktorjądrowy.

2002 r. Salt Lake City (USA)

BombardowaniestacjienergetycznejstanuUtahfinałowegodniazi-

mowych igrzysk olimpijskich.

Źródło: International Permanent Observatory on Security Measures During Major Events (IPO),Reportofthefirstclosed-door
meeting:securityplanning/biologicalandchemicalthreatduringmajorevents,8February2003(w:)Good practices
for safe and secure major sporting events: Experiences and lessons from UEFA EURO 2004™,COTInstituteforSafeandCri-
sisManagement,TheHague,Netherlands,18March2005.

Godnepodkreśleniajest,żenajbardziejspektakularnezagrożeniabezpieczeństwa

podczasigrzyskolimpijskichbyłydziełemterrorystów.Sytuacjabędziewyglądałanieco

inaczejwprzypadkuwielkichturniejówfinałowychpiłkinożnej.Tutajnajczęściejdo-

5

ZaWikipedia–WolnaEncyklopedia,http://pl.wikipedia.org/wiki/Igrzyska_olimpijskie.

22

Część I. Organizacja i zabezpieczanie największych cyklicznych imprez sportowych na świecie

chodziłodowalkpomiędzychuliganamilubpomiędzychuliganamiaPolicją.Przyczy-

ny,przejawyiskutkitegotypunaruszeńporządkupublicznegozostanąopisanewdal-

szychczęściachniniejszejksiążki.

* * *

Zmierzającdoopisucechcharakterystycznychwielkichturniejówpiłkarskich,

awięcturniejówfinałowychmistrzostwświataorazmistrzostwEuropy,należypod-

kreślićcechydystynktywnetychwielkichimprezmasowych,odróżniającejeodinnych

znaczącychwydarzeńsportowych.Szczególniebędąnasinteresowałyuwarunkowania

właściwedlaturniejówpiłkarskich,któreodróżniająteimprezywdziedziniebezpie-

czeństwapublicznegoorazbezpieczeństwasamychuczestnikówodpozostałychme-

czówpiłkinożnej.

Wdobiespołeczeństwainformacyjnegozapośrednictwemmasowychśrodków

przekazuodbiórprzebieguopisywanejrywalizacjijestmożliwypraktycznienacałym

świecie.Wprzeciwieństwiedodawnychczasów,jednymzgłównychczynnikówdeter-

minującychwspółzawodnictwowydajesięjużniesława,leczpieniądze,któreotrzyma

zwycięskisportowiec,zwycięskadrużynaorazfederacja,którąreprezentują.Wynikato

zgigantycznychopłat,którerealizowanesąprzeztelewizjerelacjonująceprzebiegzawo-

dów.WprzypadkumistrzostwświataczyEuropywpiłcenożnejkwotyteprzekraczają

miliarddolarówzaprawadotransmisjimeczówwramachturniejówfinałowych.Ponadto

karierasportowcatrwazazwyczajkilkanaścielat,azdobytymedaligrzyskolimpijskich

lubmistrzostwświatawwielukrajachmożezapewnićemeryturę(zgodniezaktualnym

stanemprawnymtakteżjestwPolsce).Wreszciesamaorganizacjaturniejówfinałowych,

jakjużpodkreślono,towielkiepieniądzedlapaństwa-organizatorai,corównieważne,

bezpośredniodlajegoobywateliwpostaciopłatzausługizwiązanezprzebywaniem

wtymkrajukibicówinnychpaństw.

Możnazatemstwierdzić,żestarożytnesplendoryisławamająwiększeznaczenie

dlakibiców,szczególniewprzypadkugierzespołowych.Trzebabowiemzdawaćsobie

sprawę,żeczęstomeczepiłkinożnejmogąmiećpodtekstyhistoryczno-polityczne.Do-

tyczytowzajemnejrywalizacjitakichpaństw,jaknp.GrecjaiTurcja,AngliaiNiemcy

czywprzeszłościZwiązekRadzieckiiPolska.Zdarzasię,żewybranemeczemiędzyna-

rodowesąorganizowanenaterenieneutralnymwłaśniezewzględunaniemożliwość

zapewnieniabezpieczeństwadrużynieprzyjezdnejprzezorganizatora.

Wśrodowiskupiłkarskimwiadomejest,żenajgorsząsławąciesząsięobecniechu-

liganizWyspBrytyjskich,szczególniegroźnipodczasmeczówwyjazdowychswoich

klubówireprezentacjinarodowych.

Wszystkieopisywanewydarzenianagłaśnianesąprzezmedia.Szczególniedoty-

czytowybrykówchuligańskichorazzamachówterrorystycznych,anatakienarażone

sąuczestnicyimprezorazarenyopisywanychwydarzeńsportowych.Trzebapamię-

tać,żewszechobecnemediatransmitująnietylkoprzebiegrywalizacjisportowej,ale

takżewszelkichincydentówmającychcharakterzagrożeniabezpieczeństwauczest-

nikówturniejówsportowych.Doprowadziłotodosytuacji,wktórejśrodkifinansowe

przeznaczanenazabezpieczanieimprezsportowychstanowiąznacznączęśćbudżetu

23

Rozdział 1. Geneza największych imprez sportowych świata oraz charakterystyka i ujęcie statystyczne…

imprez,aorganizacjęimprezymasowejrozpoczynasięodzapewnieniabezpieczeń-

stwaiomówieniapotencjalnychzagrożeń.Środowiskosportowezpewnościążyczy-

łobysobie,abytokwestiesportowe,aniedotyczącezagrożeńbyłygłównymcelemor-

ganizacjiimprezsportowych.

Opisanepowyżejuwarunkowaniatowarzysząceimprezomsportowymmają

pierwszorzędneznaczeniedlazapewnieniaporządkuibezpieczeństwapubliczne-

gowtrakcieichtrwania.Zawodomtymtowarzysząróżnegorodzajuzagrożeniaoraz

emocje,które,jakpokazujehistoriadużychturniejów,mogąbyćprzyczynązachowań

agresywnych.Wkolejnychdwóchpodrozdziałach,opróczogólnejcharakterystykimi-

strzostwświataimistrzostwEuropywpiłcenożnej,zostanąopisaneprzypadkitra-

gicznychzajśćtowarzyszącychwielkimwydarzeniomsportowym.Natomiastwroz-

dziale2wczęściIzostaniedokonanaszczegółowaanalizaimprezyEURO2008,która

jestbezpośrednimpoprzednikiemigłównymwzoremdlaorganizacjiizabezpieczenia

turniejuEURO2012wPolsceinaUkrainie.Opisanezostanąkwestiedotycząceprzy-

gotowaniapaństw-organizatorówEURO2008,wtymprzygotowaniawzakresiein-

frastruktury,uregulowańprawnychorazsposobuzabezpieczaniaprzykładowychme-

czówpiłkarskichpodczasTurniejuFinałowego.Pozaprezentowaniutychzagadnień

przeanalizowanyzostaniestanprzygotowańPolskidoEURO2012orazpotencjalne

zagrożeniaisposobyprzeciwdziałaniaimpodczasTurniejuFinałowegoEURO2012

wPolsce.Wszystkietezagadnieniabyłyprzedmiotembadaniaankietowego,aichwy-

niki,mamnadzieję,będąpunktemwyjściadoanalizyaktualnegostanurzeczywdzie-

dzinieprzygotowańorazewentualnejdyskusjinatematdostosowaniawybranychob-

szarówprzygotowańdowskazańisugestiirespondentów.Dyskusjętępozwolęsobie

zacząćwramachostatniejczęścininiejszegoopracowania,tj.wczęścizawierającej

podsumowanieirekomendacje.

1.2. Mistrzostwa świata oraz mistrzostwa Europy w piłce nożnej.

Podsumowanie wybranych rodzajów zagrożeń bezpieczeństwa publicznego

Zanimprzejdędoomawianiaspecyfikiturniejówfinałowychnajwiększychimprez

piłkarskich,proponujęponowniecofnąćsiędostarożytnościwceluodnalezieniaźródeł

dyscypliny,jakąjestpiłkanożna.

Powszechnieutarłasięopinia,żekolebkąfutbolujestWielkaBrytania.Jesttopo-

glądtylkoczęściowoprawdziwy.Jegozgodnośćzestanemfaktycznymodnosisięje-

dyniedoczasówwspółczesnych,dotzw.piłkiklubowejifutbolutakiego,jakiznamy

obecnie.Jednakżejużwstarożytnościmożemyznaleźćszeregudokumentowanych

śladówświadczącychotym,żekolebkąfutbolusą…Chiny.Przedewszystkimnajstar-

szyznanywizerunekpiłkarzapochodziwłaśniezChinidatowanyjestnaok.2600r.

p.n.e.

6

RównieżchińskiemucesarzowiHuangTi,żyjącemuok.2000r.p.n.e.,przypi-

sujesięwynalezieniegrywpiłkęnożną.„ZinformacjiuczonegoLiuXiangawynika,

żewwojskuŻółtegoCesarzagranowpiłkęnożną,traktującsamągręjakozapra-

6

Kronika…,red.M.B.Michalik,K.Zuchora,s.25.

24

Część I. Organizacja i zabezpieczanie największych cyklicznych imprez sportowych na świecie

węwojskową.Wedługtego,cowiemy,chińskapiłkanożnaniejestzwiązanazżad-

nymkultemreligijnym,jaktosiędziejezprawiewszystkimibardzostarymigrami

wpiłkę.Cesarzstworzyłtęgrę,abyprzyuczaćżołnierzydodyscypliny,zręczności,

abykształcićduchazespołowego.Niemożewięcdziwić,żewpóźniejszychczasach

pierwszyzbiórprzepisówtejgryopracowałsamgenerał”

7

.Opisywanypodręcznik

dogrywpiłkęnożnąm.in.piętnowałgraczynaruszającychprzepisyiokreślałich

mianem„podłychtypów”.WstarożytnychChinachpiłkanożnabyłatraktowanajako

sportludowy,azagadnieniadzisiajznanepodpojęciemfair playistniałyjużwtedy

ibyłybardzorespektowane.

Niecoinaczejgenezapiłkinożnejwyglądawinnymazjatyckimkraju–wJaponii.

Kemari,jakzwanotędyscyplinęsportu,zawitaładoKrajuKwitnącejWiśnizChini„po-

czątkowograzastrzeżonabyładlawysokiejarystokracji.Późniejdopuszczonodoniejtakże

kapłanów.Obokpoezji,opanowaniesztukiKemarinależałodowyższegowykształcenia”

8

.

WśredniowieczuwEuropiepiłkanożnauzyskałaprzydomek„szatańskiejroz-

rywki”,azamieszkispołecznezjejpowodubyłynaporządkudziennym.Zwłaszcza

Angliamoże„pochwalićsię”wtymobszarzeniechlubnymidoświadczeniami.W1314r.

sytuacjawLondyniewyglądałatakniepokojąco,żeburmistrzmiasta,wobawieoskle-

pykupcówidomymieszkańców,wydałzarządzeniezakazująceprzeprowadzaniatego

typugiernatereniemiasta

9

.

WspółcześniemistrzostwaświataorazmistrzostwaEuropywpiłcenożnejtodwa

największeturniejepiłkarskie,azarazemdrugaitrzeciacodowielkościimprezasporto-

wanaświecie,poletnichigrzyskacholimpijskich.Mistrzostwaświatasąorganizowane

przezMiędzynarodowąFederacjęPiłkiNożnej(FIFA),założonąwdniu21maja1904r.

przezfederacjepiłkinożnejsiedmiueuropejskichpaństw(Belgia,Dania,Francja,Hiszpa-

nia,Holandia,SzwajcariaiSzwecja)

10

.ObecnieFIFAliczywięcejczłonkówniżOrgani-

zacjaNarodówZjednoczonych(ponad200)ijestolbrzymiąorganizacjąomiędzynaro-

dowymoddziaływaniu.Pierwszemistrzostwaświatazorganizowanezostaływ1930r.

wUrugwaju.Odtegoczasu,nieliczącokresuIIwojnyświatowej,imprezajestorgani-

zowanacyklicznie,co4lata.

Odroku1960rozpoczęłasięhistoriamistrzostwEuropywpiłcenożnej.Pierwsze

zawodyzorganizowanopodnazwąPucharuEuropyNarodów,zaśjużodtrzecichmi-

strzostwwroku1968przyjętonazwę„mistrzostwaEuropy”,znanetakżepodnazwą

„EURO”.RozgrywkiteorganizowanesąpodegidąUniiEuropejskichZwiązkówPiłki

Nożnej(UEFA),któratoorganizacjajestczłonkiemFIFA.Ciekawostkąjest,żeUEFAzrze-

szatakżewybranefederacjepiłkarskie,którychpaństwanieleżąwEuropie.Dotyczyto

państwkaukaskichorazIzraela.TakżemistrzostwaEuropyodbywająsięcoczterylata,

równieżwlatachparzystych,leczniepokrywająsięonezlatamiorganizacjimistrzostw

świata,aleletnichigrzyskolimpijskich.

Obecnie(od1996r.)wmistrzostwachEuropybierzeudział16drużynnarodowych.

WramachTurniejuFinałowegosąonepodzielonewpierwszymetapierozgrywekna

7

Tamże,s.25.

8

Tamże,s.29.

9

Tamże,s.63.

10

http://historiafutbolu.fm.interia.pl/hf2.htm

25

Rozdział 1. Geneza największych imprez sportowych świata oraz charakterystyka i ujęcie statystyczne…

czteryczterozespołowegrupy.Wsystemierozgrywek„każdyzkażdym”zgrupawansu-

jąpodwanajlepszezespoły,którerozgrywająnastępnespotkanianazasadachpucharo-

wych(play-off–przegrywającyodpada).Takwięcpozakończeniurozgrywekgrupowych

następująćwierćfinały,półfinałyorazfinał.Meczuotrzeciemiejscesięnierozgrywa–

przyznajesiędwakompletybrązowychmedali.

Powyższezasadybędąmiałyznaczeniedlacałejlogistykirozgrywekorazzwią-

zanegoztymzagadnieniemprzemieszczaniasięgrupkibicówiichbezpieczeństwa,

atakżedlatzw.meczówpodwyższonegoryzyka.Powyższekwestiezostanąszczegóło-

woopisanewdalszychczęściachmonografii,jakożeTurniejFinałowyEURO2012bę-

dziewyglądałwtakiwłaśniesposób.OdmistrzostwEuropyw2016r.weFrancjiliczba

drużynuczestniczącychwTurniejuFinałowymzostaniezwiększona,decyzjąKomitetu

SterującegoUEFA,do24zespołów.

Przyorganizacjimeczówpiłkinożnejnależypamiętać,żetrzypodstawowenie-

bezpieczeństwa,któremogąwystąpić,to:

1) przemocorazinneniepożądanezachowaniakibiców,

2) niebezpieczeństwazwiązanezogólnymzachowaniemporządkupublicznegopod-

czasimprezy,

3) zagadnieniazwiązanezogólnymbezpieczeństwemmiejscrozgrywaniameczów

piłkinożnej.

Każdezpowyższychzjawiskcharakteryzujesięróżnymicechami,któremożna

traktowaćjakoimmanentneprzyczynydalszychewentualnychzdarzeńniepożądanych

orazstratwludziach.

Ad 1)Przemocorazbójkichuligańskiestanowiąjedenzpodstawowychproblemów,

zktórymiborykająsięorganizatorzymeczówpiłkinożnej.Dotyczytozarównowielkich

turniejów,jakirozgrywekligowychnapoziomieczwartejczypiątejligi.Tabela2pre-

zentujewybraneincydentyzwiązanezprzemocąstadionową.

Tabela 2. Wybraneincydentyzwiązanezprzemocąstadionową

Kraj

Miejsce

incydentu

Incydent

Data

Ranni Zabici

Belgia

Heysel

Walkipomiędzykibicami,któreskut-

kowałypanikąorazzawaleniemsiębe-

tonowejtrybuny

maj

1985

39

Włochy

Genua

Walkipomiędzywrogimigrupamiki-

biców

1995

1

Holandia

Beverwijk

Zamieszkizudziałemfanówdrużyn

1997

1

Francja

Paryż

Zamieszki

1998

1

Francja

Lens,MŚ’98

FrancuskipolicjantDanielNivel

zostałzaatakowanyibardzociężko

zranionyprzezniemieckichradykałów

prawicowych

1998

25

Kolumbia

nieznane

Zamieszkipomiędzyfanamiprzeciw-

nychdrużyn

grudzień

1998

50

4

26

Część I. Organizacja i zabezpieczanie największych cyklicznych imprez sportowych na świecie

Kraj

Miejsce

incydentu

Incydent

Data

Ranni Zabici

Brazylia

Rio

deJaneiro

Zamieszkipomiędzyfanami

przeciwnychdrużynwewnątrzstadionu

styczeń

2001

170

Kongo

Lubumbashi Panikawywołanazaniepokojeniem

tłumu

kwiecień

2001

50

10

Turcja

Stambuł

Zamieszkipomiędzykibicami

przeciwnychdrużyn

kwiecień

2000

2

Belgia

Charleroi

Zamieszkipomiędzykibicami

przeciwnychdrużyn

czerwiec

2000

20

Argentyna BuenosAires Zamieszkipomiędzykibicami

przeciwnychdrużyn

luty

2003

13

3

Hiszpania Galicja

Zamieszkipomiędzykibicami

przeciwnychdrużyn

październik

2003

1

Turcja

Stambuł

Walkipomiędzykibicamirywalizujących

drużynwewnątrzstadionu

listopad

2004

1

Syria

Kameshli

Różnezamieszkipomiędzyfanami

rywalizującychdrużyn,podczas

ipomeczu

marzec

2004

100

15

Grecja

Ateny

Zamieszkipomiędzykibicami

przeciwnychdrużyn

styczeń

2005

27

Źródło: m.in.FootballResearchOrganisationUK(w:)Good practices for safe and secure major sporting events: Experien-
ces and lessons from UEFA EURO 2004™,COTInstituteforSafeandCrisisManagement,TheHague,Netherlands,
18March2005,s.24.

Ad 2)Zagadnieniazwiązanezogólnymzachowaniemporządkupublicznegopod-

czasimprezydotycząnietylkoczasuzwiązanegobezpośredniozrozgrywanymme-

czem.Odnosisiętorównieżdoczasubezpośrednioprzedrozpoczęciemzawodóworaz

pozakończeniumeczu,przyczymmożnatenprzedziałczasowyrozciągnąćodmomen-

tu,gdykibicezaczynająprzybywaćnastadioniktórytrwadochwili,gdymasyludzkie

opuszczająarenęzmagańpiłkarzy.

Tabela 3. Wybraneincydentyzwiązaneznaruszeniemporządkupublicznegowzwiązku
zmeczamipiłkinożnej

Kraj

Miejsce

incydentu

Incydent

Data

Ranni Zabici

Peru

Lima

Zabici kibice podczas zamieszek

pokontrowersyjnejdecyzjisę-

dziego

maj 1964

500

318

Szkocja

Glasgow

Zadeptanikibicewwynikumaso-

wegoopuszczaniastadionuprzez

kibicówpostrzeleniugolaprzez

drużynęprzeciwną

styczeń1971

145

61

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.