Kalendarz ciazy fajnamama

Informacje w tym ebooku mają charakter czysto edukacyjny i informacyjny. Zamieszczone teksty nie zastąpią konsultacji u lekarza
specjalisty. Autorzy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za następstwa wynikające ze stosowania prezentowanych treści.

Zawartośd

ZOSTANĘ MAMĄ...

Gdy kobieta dowiaduje się, że zostanie matką, od pierwszych chwil pragnie wiedzied, co

dzieje się wewnątrz jej ciała. Pierwsze USG, na którym widzi bijące serduszko, pierwszy wyczuwalny

ruch, pierwsze kopnięcie – na te maleokie namacalne cuda trzeba trochę poczekad, tymczasem

ciekawośd, jak rozwija się dziecko, od początku nie daje spokoju. W ciągu dziewięciu miesięcy ciąży

doświadczy całej amplitudy uczud i emocji – leku, oczekiwania i złości, ale też bezgranicznej radości,

nadziei i dumy. Będzie zadawad setki pytao i zastanawiad się, czy inne kobiety trapią podobne

bolączki. Będzie na zmianę śmiad się i płakad. Zmieni się jej ciało, a coraz to nowe dolegliwości

odmienią samopoczucie. Ciąża przewróci jej życie do góry nogami i najważniejsze w tej rewolucji

jest to, by wiedziała, czego może oczekiwad i że to, czego doświadcza jest najzupełniej normalne.

Jej podstawową lekturą stanie się prawdopodobnie 40-tygodniowy kalendarz ciąży. Oto on – dla

ciebie, mamo.

1. tydzieo ciąży

Podjęcie decyzji o posiadaniu potomstwa jest bardzo trudne, ponieważ chyba nigdy nie ma
najlepszego czasu na dziecko. Jeśli już wiecie, że chcecie starad się o dziecko to już połowa
sukcesu.

Planowanie maleostwa

Decyzja, dotycząca starao o poczęcie dziecka, nie jest prosta do podjęcia. Przede wszystkim, jeśli
oboje z partnerem dojrzeliście do posiadania maleostwa, nie ma na co czekad. Jeśli jednak jedna ze
stron wciąż się waha, lepiej poczekad z ostateczną decyzją o staraniu się o dziecko. W momencie,
gdy oboje chcecie powoład na świat nowe życie, możecie rozpocząd przyjemny okres starao o
dzidziusia. Warto jednak uzbroid się w cierpliwośd, nie wszystkim udaje się począd dziecko już w
pierwszym miesiącu starao. Warto zauważyd, że kobieta płodna jest tylko około 36 godzin w ciągu
jednego cyklu menstruacyjnego i w tym czasie może dojśd do zapłodnienia uwolnionej przez jej
organizm komórki jajowej. Życzymy powodzenia, wszystkim starającym się o dziecko, przyszłym
rodzicom!

Jak przygotowad się na dziecko?

Jeśli planujesz w najbliższym czasie poczęcie dziecka, warto wybrad się do lekarza ginekologa, który
przygotuje Cię do ciąży. Twój lekarz powinien zlecid Ci wykonanie podstawowych badao, do których
zalicza się test przeciwciał toksoplazmozy, różyczki i cytomegalii. Poczęciu maleostwa niewątpliwie
będzie służył prowadzony przez Ciebie zdrowy styl życia. Dorze więc, abyś rzuciła palenie i
zrezygnowała z picia alkoholu. Dobroczynny wpływ na Twój organizm będzie miał ruch, odpoczynek
i dobrze zbilansowana dieta. Powinna ona zawierad potrawy z chudego mięsa, dużo warzyw,
owoców i ryb morskich. Przed planowaną ciążą, zgodnie z zaleceniem lekarza, możesz zażywad
kwas foliowy, dzięki któremu zminimalizujesz ryzyko wystąpienia u dziecka wrodzonych wad cewy
nerwowej.

Twoje dolegliwości

Rozpoczyna się Twoja normalna miesiączka, ale pocieszeniem jest to, że jest ona ostatnia przed
całym okresem ciąży. Musisz koniecznie zapamiętad datę jej wystąpienia, ponieważ to ona staje się
podstawą wyliczenia kolejnych tygodni ciąży i prawdopodobnej daty porodu. Możesz czud się
rozdrażniona, zmęczona i odczuwad dolegliwości bólowe, związane z głową i podbrzuszem. To
wszystko nierozerwalnie wiąże się z okresem menstruacji. Pamiętaj, to ostatnia miesiączka na
długie 9 miesięcy, a może nawet na dłużej. Wkrótce zapomnisz, jak to jest krwawid co 28 dni.

Rozwój dziecka

Istnieję jeszcze wyłącznie w Twoich marzeniach, ale już tu mogę przybrad realne kształty. Pojawię
się w Twoim brzuszku najszybciej za dwa tygodnie od dnia miesiączki, a więc w drugim tygodniu
ciąży. Musimy postarad się, aby wszystko przebiegło jak należy.

2. tydzieo ciąży

W Twoim organizmie zaczął się okres owulacji, w którym komórka jajowa ma szansę spotkad się
z plemnikiem. Byd może właśnie teraz w Twoim organizmie powstaje nowe życie.

Co się stało?

Drugi tydzieo ciąży bardzo rzadko jest w jakikolwiek sposób odczuwany przez kobietę. Niemniej
jednak, trzeba powiedzied, że nastąpiły znaczące zmiany w Twoim organizmie. Warto przede
wszystkim określid, jak doszło do poczęcia dziecka. Otóż, na około 14 dni przed spodziewaną datą
miesiączki, Twój organizm produkuje komórkę jajową, czyli jajeczko. Z kolei, błona śluzowa macicy
zaczyna się pogrubiad w oczekiwaniu na zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka. Wystarczy tylko
jeden plemnik – najbardziej wytrzymały spośród milionów innych, które dostały się do macicy w
czasie stosunku płciowego, aby mogło dojśd do poczęcia dziecka.

Jak rozpoznad zmiany?

Za początek ciąży uznaje się pierwszy dzieo ostatniej miesiączki, pomimo, że przecież do
zapłodnienia dochodzi około dwóch tygodni później, w rzeczonym już drugim tygodniu ciąży. Jeśli
prowadziłaś wykres temperaturowy, od razu odkryjesz zmiany w jego kształcie. Od chwili
jajeczkowania utrzymuje się wysoka temperatura, około 37 stopni. Twoje przeczucia dotyczące
ciąży może potwierdzid test ciążowy, który kupisz w każdej aptece i drogerii. Zwykle daje on
pewnośd, że jesteś w ciąży, chod w nie jest on do kooca wiarygodny. Jeśli chcesz się o tym upewnid,
wystarczy, że zrobisz badanie hCG z krwi, czyli badanie laboratoryjne na obecnośd gonadotropiny
kosmówkowej. Hormon ten wydzielany jest przez zapłodnioną komórkę jajową na kolejnych
etapach jej podziały, po implantacji w macicy i przez kosmyki łożyska. Głównym zadaniem hormonu
hCG jest podtrzymanie produkcji progesteronu przez ciałko żółte jajnika, który niezbędny jest dla
prawidłowego przebiegu Twojej ciąży. Jego podwyższony poziom wskazuje jednoznacznie na to, że
w Twoim brzuchu już rośnie nowe życie.

Rozwój dziecka

Plemnik odbywa długą podróż przez jajowód do komórki jajowej, którą uwalnia organizm kobiety.
Kiedy tylko przeniknie do jaja, jego zwinny ogonek odpada, a zapłodniona komórka natychmiast
zaczyna się dzielid. W przeciągu kilku kolejnych godzin zygota, bowiem tak nazwa się owa komórka,
dzieli się na 2, a następnie na 4, 8 i tak dalej. Około 4 dni od chwili zapłodnienia, staje się
wielokomórkową bryłką, zwaną morulą. Kobietom trudno uwierzyd, że z tak niewielkiej komórki,
może powstad nowe życie. Jest to więc prawdziwy cud stworzenia. Zapłodniona komórka otoczona
jest pierścieniem plemników, którym nie udało się przebid jej ściany. Z czasem plemniki obumierają
i są usuwane z Twojego organizmu.

Jak teraz wyglądam?

Morula, będąca moim najbardziej podstawowym stanem, jest dosłownie mikroskopijnej wielkości.
Nawet nie rozpoznałabyś w niej swojego maleostwa. Moje gabaryty i wygląd przypominają morwę.
Gdybyś mogła mnie zobaczyd pod szkłem powiększającym wysokiej mocy, porównałabyś mnie do
szarawej jeżyny. Już jednak niedługo mój wygląd znacznie się zmieni, nie pozostawiając po
pierwszym stadium życia prawie żadnych śladów.

3. tydzieo ciąży

Blastocysta, czyli zapłodniona komórka jajowa, zaczyna zagnieżdżad się w błonie śluzowej
macicy. Rozpoczyna się podział komórki na dwie części, później na cztery, osiem itd…

Twój organizm

W Twoim organizmie właśnie kooczy się cykl menstruacyjny. W chwili, gdy zapłodnione jajeczko
zagnieździ się w Twojej macicy, możesz mied niewielkie krwawienie. Wiele kobiet jest przekonana,
że to miesiączka, dlatego też jest zaskoczona wiadomością o ciąży. Krwawienie w trzecim tygodniu
ciąży jest jak najbardziej normalne i nie ma bynajmniej powodu do niepokoju. Twój organizm
zaczyna w tym tygodniu uwalniad immunosupresant, białko, nazywane niekiedy wczesnym
czynnikiem ciążowym EPF (Early Pregnancy Factor). Dzięki niemu Twój maluszek nie zostanie
uznany za intruza.

Co możesz odczuwad?

Jeśli już wiesz, że jesteś w ciąży, informacja ta może byd dla Ciebie całkowitym zaskoczeniem. Nic
więc dziwnego, że możesz odczuwad niepokój związany z perspektywą długiego okresu ciąży i
zmian, jakie w konsekwencji zajdą w Twoim życiu. Jeśli planowałaś dziecko, informacja o jego
poczęciu na pewno będzie dla Ciebie bardzo radosna i wzruszająca. Możesz odczuwad lekkie
zmęczenie, wrażliwośd piersi, drażliwośd i dolegliwości bólowe podbrzusza. Poczucie nadmiernego
zmęczenia jest całkowicie normalne, bowiem organizm ciężko pracuje. Wewnątrz Ciebie rośnie i
rozwija się embrion, z którego w dalszych tygodniach ciąży rozwinie się dziecko. Możesz zauważyd
również, że pociemniał obszar wokół brodawek sutkowych, a małe gruczoły znajdujące się na
brodawkach stały się bardziej widoczne.

Rozwój dziecka

W ciągu około tygodnia po zapłodnieniu, morula (komórka jajowa z plemnikiem, dzieląca się na
części) staje się blastocystą. Charakteryzuje się ona obszerną jamą i dociera do macicy. Tam
przyczepia się do zgrubionej ściany macicy, która jest naszykowana na jej zagnieżdżenie w błonie
śluzowej. Blastocysta w szybkim tempie dzieli się na dwie części – warstwę zewnętrzną i
wewnętrzną. Jej zewnętrzna osłona z czasem przekształci się w worek owodniowy i łożysko,
niezbędne do prawidłowego odżywiania dziecka. Z kolei, częśd wewnętrzna da początek nowemu
życiu – embrionowi.

Jak teraz wyglądam?

Jestem blastocystą, która cały czas się rozwija. Moja warstwa zewnętrzna składa się z wielu

komórek, które posiadają specyficzne kosmki. Dzięki nim mogę wszczepid się w wyściółkę macicy,
gdzie będę się rozwijał. Kosmki mają jeszcze jedną ważną rolę do spełnienia, mianowicie, z nich
rozwija się łożysko, przez które będę otrzymywał od Ciebie składniki odżywcze i tlen z krwiobiegu.
Jestem wielkości główki od szpilki, ale szybko urosnę i będziesz mogła mnie zobaczyd na monitorze
USG.

4. tydzieo ciąży

Jeśli podejrzewasz, że w czasie ostatniej owulacji mogło dojśd w Twoim organizmie do
zapłodnienia, jest to najlepszy czas na sprawdzenie swoich nadziei, czy też obaw przed tym, co
nieoczekiwane. Zrobiony test ciążowy nie powinien pozostawid wątpliwości, co do Twojego
stanu. W tym czasie zaczyna powstawad cewa nerwowa zarodka.

Twój organizm

W Twoim organizmie zachodzą duże zmiany. Test ciążowy wykonany na tym etapie ciąży nie
pozostawia wątpliwości. Dwie czerwone kreseczki oznajmią radosną nowinę: jesteś w ciąży!
Wskazują one na zawartośd hormonu hCG w Twoim moczu. Zarodek produkuje ludzką
gonadotropinę kosmówkową (hCG), dlatego też test z krwi da Ci jednoznaczną odpowiedź czy w
Twoim brzuszku rozwija się dziecko. W 4 tygodniu ciąży powinnaś udad się do ginekologa, który
podczas badania wyczuje zmiany związane z ciążą. Chodzi tu o kształt i rozmiar macicy oraz zmiany
w śluzówce pochwy.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Hormony wytwarzane przez embrion rosnący w brzuchu mogą już dawad pierwsze objawy ciąży.
Możesz odczuwad tkliwośd lub nawet bolesnośd piersi, nudności, zmęczenie, sennośd oraz częstsze
niż zwykle oddawanie moczu. W czwartym tygodniu ciąży pojawiają się niekiedy huśtawki
nastrojów, tak charakterystyczne dla tego okresu w Twoim życiu.

Co zmienia się w Twoim życiu?

Pierwsze tygodnie ciąży niosą najwięcej zagrożeo związanych z rozwojem Twojego dzidziusia.
Pomiędzy 1-12 tygodniem ciąży występuje największe ryzyko poronienia, musisz więc zacząd
bardziej uważad na siebie. Czeka Cię wiele wyrzeczeo, takich jak rzucenie palenia, picia alkoholu i
zrezygnowanie z innych używek. To dla dobra dziecka. Musisz pamiętad, że jesteś teraz
odpowiedzialna za dwie osoby – za siebie i za swoje nienarodzone jeszcze dziecko. Musisz
zrezygnowad także z przyjmowania leków. Od tej pory każdy lek powinnaś skonsultowad ze swoim
lekarzem. Dobrze by było, gdybyś zaczęła też się zdrowo odżywiad, co korzystnie wpłynie na rozwój
płodu.

Rozwój dziecka

W tym tygodniu następuje ostateczne zagnieżdżenie zapłodnionej komórki w ścianie macicy. Do
kooca 4 tygodnia utworzy się już cewa nerwowa. Podczas badania USG na monitorze można już
dostrzec woreczek ciążowy, w którym rozwija się Twoje maleostwo. W pełni wykształcony jest już
pęcherzyk żółciowy, dzięki któremu dziecku dostarczany jest pokarm. Po czterech tygodniach ciąży
komórka jest już nazywana embrionem, który składa się z trzech odrębnych warstw. Warstwą
wewnętrzną jest endoderma, z której rozwiną się w przyszłości płuca dziecka, wątroba i układ
pokarmowy. Warstwa środkowa to mezoderma, która stanie się kościami, nerkami, narządami
płciowymi, mięśniami i najważniejsze – sercem. Ostatnią, zewnętrzną warstwę tworzy ektoderma, z

której zostaną utworzone tkanki, skóra, włosy, oczy i cały układ nerwowy.

Jak teraz wyglądam?

Moje komórki zaczynają się wydłużad. Rosnę jak na drożdżach, dzięki czemu przestaję byd już tylko
okrągłą bryłą komórek, zmieniam swój kształt i staję się dłuższym embrionem. Moja zewnętrzna
warstwa komórek tworzy palcowate wypustki, którymi mogę połączyd się z Twoim krwiobiegiem.
Każda moja komórka posiada aż 46 chromosomów, ułożonych w 23 pary. Każda para pochodzi od
Ciebie i od mojego Taty. Każda komórka zawiera taką sama liczbę chromosomów i tę samą
informację genetyczną, która zadecyduje, o moim charakterze i przyszłym wyglądzie.

5. tydzieo ciąży

Embrion, czyli Twoje maleostwo, ma już główkę i ogonek, zaczyna się u niego tworzyd centralny
układ nerwowy. Możesz zacząd odczuwad charakterystyczne dla wczesnego etapu ciąży objawy –
mdłości, wymioty itp.

Jak zmienia się Twoje ciało?

W Twojej macicy zachodzi wiele zmian, których jednak w zasadzie wcale nie odczuwasz. Pęknięty
pęcherzyk Graafa produkuje ważny hormon, progesteron, który skutecznie uniemożliwia
złuszczanie się błony śluzowej macicy. Hormon ten w przyszłości będzie produkowany przez łożysko
i dzięki niemu Twoja ciąża zostanie utrzymana.

Co możesz odczuwad?

Twoje samopoczucie niewiele się zmienia, jeśli nie wiesz, że nosisz w sobie malutkie dziecko. Ta
wiadomośd najczęściej powoduje, że przyszłe młode mamy są podekscytowane swoim stanem.
Typowym objawem piątego tygodnia ciąży jest znużenie i sennośd. Dobrze by było, abyś w tym
czasie dużo przebywała na świeżym powietrzu. Wskazane są spacery. Twoje piesi są nadwrażliwe,
możesz odczuwad ból głowy, związany ze wzrostem poziomu hormonów. Już na tym etapie ciąży
możesz mied poranne mdłości i wymioty.

Rozwój dziecka

Embrion ma już głowę i ogonek, wykształcone zostały również wszystkie zalążki najważniejszych
organów. Na tym etapie zaczyna tworzyd się centralny układ nerwowy, czyli mózg i rdzeo kręgowy,
rozpoczęła się również prosta wymiana krwi pomiędzy Tobą, a Twoim dzieckiem. Embrion
potrzebuje tlenu do życia i rozwoju. Pobiera go z łożyska. Już teraz rozwija się worek, utworzony z
błon, który będzie wypełniony płynem owodniowym. Dzięki niemu dziecko będzie się prawidłowo
rozwijad i będzie miało zapewnione odpowiedni poziom bezpieczeostwa. W tak wczesnym etapie
rozwoju Twojego dziecka, można zauważyd niewielkie wybrzuszenie w przedniej części embrionu,
nie większe od ziarenka maku. Jest to rozwijające się serduszko, które już zaczyna bid.

Jak teraz wyglądam?

Jestem embrionem w kształcie literki C, trochę przypominam malutki przecinek, albo krewetkę. Nie
jestem większy od ziarenka ryżu, ale już szybko rosnę i rozwijam się. Przez moje plecy biegnie
pasek, który jest zaczątkiem centralnego układu nerwowego. Mój ogonek przyczepiony jest mocno
do rozwijającego się łożyska. Mam od 1,5 do 2 mm.

6. tydzieo ciąży

Twoje dziecko, nazywane na razie embrionem, ma już malutkie, bijące serduszko, niemalże
kompletny układ nerwowy i mózg, który dynamicznie się rozwija. Ty sama możesz odczuwad
bolesnośd piersi, nudności i wymioty, które towarzyszyd Ci będą przez wiele tygodni.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoje piersi stają się bardziej nabrzmiałe i tkliwe, a brodawki większe i ciemniejsze. Macica, w
której rozwija się embrion, jest obecnie wielkości sporej śliwki. Nadszedł odpowiedni czas, abyś
lepiej zadbała o swoje ciało. Odstaw alkohol, papierosy i inne używki. Unikaj wszelkich zagrożeo
zewnętrznych, nie przemęczaj się. Dzięki temu przyczynisz się do prawidłowego rozwoju Twojego
maleostwa.

Co możesz odczuwad?

Jeśli jeszcze nie pojawiły się u Ciebie mdłości i wymioty, teraz jest duże prawdopodobieostwo tego,
że odczujesz te typowo ciążowe dolegliwości. Będą się one na dodatek nasilad, chod nie każda
kobieta w ciąży w ogóle ma nudności. Są one spowodowane wzrastającym poziomem hormonów,
im ich więcej, tym mdłości będą bardziej intensywne, ale jednocześnie znaczna ilośd hormonów
daje lepsze rokowania dla Twojej ciąży. Byd może jeszcze nie przyzwyczaiłaś się do myśli, że jesteś w
ciąży. Nie musisz tryskad radością z tego powodu. Wiele młodych matek przeżywa na początku
ciąży kryzys. Ważne jest wówczas wsparcie najbliższych.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko, nazywane na tym etapie ciąży embrionem, ma już bijące serce, chod jest ono bardzo
małe. Serduszko dziecka ma na razie tylko dwie, a nie cztery części, ponieważ jego układ
krwionośny nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. O wiele szybciej powstaje układ nerwowy, zamyka
się cewa nerwowa i rozpoczyna się dynamiczny rozwój mózgu. Ze wszystkich narządów małego
dziecka, najszybciej rozwija się wątroba. W tym tygodniu tworzą się krtao oraz ucho wewnętrzne.
Rozwija się także łożysko, które już za parę tygodni przejmie funkcje hormonów. U małego
embrionu tworzą się zalążki trzustki, płuc i żołądka.

Jak teraz wyglądam?

Wyglądem przypominam mikroskopijnego konika morskiego. Mam dużą głowę i ogonek. Szybko
rozwijają się tkanki w tylnej części mojego małego ciałka, co nadaje mi dosyd dziwny kształt. Unoszę
się w pęcherzyku wypełnionym płynem, który później będzie woreczkiem owodniowym. Dostarcza

mi on tlenu i składników odżywczych, dzięki którym rosnę. Moja główka jest nieproporcjonalnie
duża w stosunku do reszty ciała, ale jest to spowodowane szybkim wzrostem mózgu. Pojawiły się u
mnie zawiązki kooczyn oraz bruzdy u podstawy głowy. Z czasem zmienią się one w moją twarz, oczy
i uszy. Mam od 4 do 6 mm, licząc od czubka mojej głowy do pupy.

7. tydzieo ciąży

Dzieciątko rośnie i coraz bardziej zaczyna przypominad ludzki płód, a nie kijankę z ogonkiem.
Twoje ciało przygotowuje się do macierzyostwa, co widad zwłaszcza w przypadku biustu. Możesz
byd ciągle zmęczona, śpiąca, a wymioty i mdłości mogą się nasilid.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja cera może zostad naznaczona zmianami hormonalnymi, co powoduje powstanie wyprysków,
głównie na twarzy. Jest to normalny objaw ciąży i nie jesteś w tym odosobniona. Na szczęście, takie
„niespodzianki” najczęściej mogą Cię spotkad tylko w pierwszym okresie ciąży. Twoje piersi mogą
się już zacząd powiększad, a sutki zmieniad swoją barwę. Niektóre kobiety już na tym etapie ciąży
przybierają na wadze, a inne – z powodu mdłości, tracą parę kilogramów. Bez względu na
zachowania Twojej wagi, takie wahania są jak najbardziej normalne.

Co możesz odczuwad?

Poranne mdłości i wymioty mogą się nasilad, a w niektórych przypadkach przeciągad na cały dzieo.
Jak sobie z nimi radzid? Są na to różne sposoby, jednym z nich jest picie wywaru z imbiru albo
herbat imbirowych. Mogą one zahamowad nudności. W siódmym tygodniu ciąży spotkają Cię bóle
głowy i huśtawka nastrojów, które powiązane są oczywiście ze zmianami hormonalnymi w Twoim
organizmie. Możesz poczud znużenie i jeśli tylko możesz, odpoczywaj i śpij, nawet w ciągu dnia. Do
nadwrażliwości piersi powinnaś się już przyzwyczaid.

Rozwój dziecka

W tym tygodniu malutki embrion, rosnący w ciele matki, zaczyna powoli przekształcad się w
podobny do człowieka płód. Jego serce ma już 4 wyraźnie zarysowane komory i bije w dosyd
regularnym tempie. Rozwijają się płuca, powstają pierwsze mięśnie i kości, a kooczyny w koocu
zaczynają nabierad ludzkich kształtów. Szybko rośnie głowa i mózg. Zaczynają wykształcad się
organy płciowe, ale nikt nie jest w stanie określid na tym etapie płci dziecka.

Jak teraz wyglądam?

Moje zawiązki kooczyn wydłużają się i coraz bardziej przypominają ręce i nogi. Powoli zarysowuje
się moja szyja. Na mojej główce już teraz widoczne są ciemniejsze plamki. Nie martw się, to tylko
moje oczy. Jeśli spojrzysz na mój profil, byd może zauważysz koniuszek noska. Mam już usta i język,
chociaż jestem wielkości niewielkiej fasolki. Mam już około 6 milimetrów i ważę 1 gram.

Zgadnij, co robię?

Zaczynam powolutku wykonywad drobne, drgające ruchy, które zobaczysz na USG. Jestem tak
malutki, że nie odczuwasz tego w swoim brzuszku.

8. tydzieo ciąży

Embrion zamienia się w płód, jego narządy rosną i rozwijają się. Kooczyny znacznie się wydłużyły,
dzięki czemu dziecko nabiera ludzkich kształtów. Mogą Ci cały czas towarzyszyd typowe, ciążowe
objawy, takie jak huśtawka nastrojów, czy mdłości.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja macica jest już wielkości małej mandarynki i uciska Twój pęcherz moczowy. Możesz więc
odczuwad częstszą potrzebę udania się do toalety. Kiedy naciśniesz na podbrzusze poczujesz, jak
powiększyła się macica. Twoja talia mogła się trochę poszerzyd, ale nieznacznie. Jeśli szybko
przybierasz na wadze i rośnie Ci brzuch, może byd to oznaką ciąży mnogiej.

Co możesz odczuwad?

Poranne mdłości i wymioty to już codziennośd, podobnie jak znużenie i sennośd. Do huśtawki
nastrojów i bólów głowy powinnaś się już przyzwyczaid, podobnie jak Twój partner. Możesz
dodatkowo odczuwad ciężkośd w miednicy.

Rozwój dziecka

Na tym etapie ciąży twardnieniu i wydłużeniu ulegają kości płodu, a także kształtują się jego stawy.
Nie jest już niewielkim embrionem, ale płodem. Możesz więc śmiało twierdzid, że w Twoim
brzuszku rośnie dziecko. W 8 tygodniu ciąży rozwija się przysadka mózgowa, odpowiedzialna za
produkcję hormonów i wzrost dziecka. Nerki Twojego maluszka po raz pierwszy wyprodukują
mocz. Wszystkie główne narządy płodu cały czas się rozwijają, ale nie wszystkie jeszcze znajdują się
na swoich miejscach. Twoje dziecko jest otoczone ciepłym płynem owodniowym, który zapewnia
mu stałą temperaturę w macicy i chroni przez naciskiem z zewnątrz. Jelita płodu są długie i
niektóre powiązane z pępowiną.

Jak teraz wyglądam?

Przypominam wyglądem malutkiego człowieczka. Moje ciało bardziej się prostuje, dzięki czemu
pozbywam się zakrzywionego kształtu. Ręce i nogi mam bardziej proporcjonalne. Skóra
pokrywająca moje ciałko jest prawie przeźroczysta i widad przez nią wszystkie naczynia krwionośne.
Moje oczy są szeroko rozstawione po obu stronach głowy, ale z czasem znajdą się na właściwych
miejscach i pokryją je powieki. Już rosną mi uszy i będę mógł wkrótce usłyszed Twój głos.

Zgadnij, co robię?

Delikatnie kopię, ponieważ mój układ nerwowy wysyła pierwsze sygnały do mięśni. Moje ruchy są
spontaniczne, ale nadal ich nie odczujesz.

9. tydzieo ciąży

Zanika pierwotny ogonek płodu, kości wydłużają się, a narządy wewnętrzne rozbudowują.
Powstaje łożysko, zapewniające dziecku bezpieczeostwo. Jeśli przytyłaś kilogram lub dwa, to nie
masz się czego bad. To naturalne dla kobiet w ciąży. Możesz odczuwad zwiększony głód i
zmęczenie. Nudności powinny powoli zanikad.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Możesz nabrad wagi, chod nie jest to regułą. Przyjmuje się, że kobiety w ciąży tyją około 1
kilograma miesięcznie. Wyraźnie powiększyły Ci się piersi i mogą byd na nich widoczne niebieskie
naczynia krwionośne. Prawdopodobnie zauważysz, że powiększył Ci się obwód talii, a Twoje
ubrania stały się ciasne.

Co możesz odczuwad?

W tym okresie możesz odczuwad zwiększony głód, co związane jest z wytężoną pracą Twojego
organizmu. Potrzebuje on o wiele więcej energii niż wcześniej. Możesz cierpied na zaparcia i wiatry.
Powoli, poranne mdłości i wymioty mogą mijad, ale niektóre kobiety odczuwają je przez cały okres
ciąży, w różnym natężeniu. Na tym etapie ciąży mogą pojawid się duszności, zawroty głowy i
krwawienie z nosa. Sennośd, zmiany nastroju i dolegliwości bólowe głowy występują nadal,
podobnie jak w poprzednich tygodniach ciąży.

Rozwój dziecka

Dziecko gwałtownie zaczyna się powiększad. Zanika jego pierwotny „ogonek”, a kooczyny stają się
wprost proporcjonalne do reszty ciała. W tej fazie ciąży rozwija się również łożysko, które
zagwarantuje Twojemu dziecku utrzymanie się przy życiu. Serce płodu jest niemalże całkowicie
ukształtowane i bije z prędkością 170 uderzeo na minutę. Już teraz klatkę piersiową i brzuch
dziecka oddziela ważna partia mięśni, która później przekształci się w przeponę.

Jak teraz wyglądam?

Moje rączki i nóżki szybko się rozwijają. Mam już wyraźnie widoczne stopy i ramiona, a palce
powoli oddzielają się od siebie. Dużo zmian zachodzi na mojej główce. Posiadam całkowicie
uformowaną górną wargę, po bokach pojawiły się uszy. Moja głowa może wydawad Ci się

nieproporcjonalnie duża w stosunku do ciała, ale to normalne. W ciągu kolejnych tygodni znacznie
urosnę. Teraz mam około 13-17 mm i ważę 1 gram.

Zgadnij, co robię?

Zaczynam wykonywad bardziej zdecydowane ruchy, dwiczę mięśnie, dzięki czemu przyspieszam ich
rozwój. Potrafię nie tylko kopad, ale także poruszad rękami i kręgosłupem, chod jeszcze przez kilka
tygodni nie poczujesz moich ewolucji w brzuszku.

10. tydzieo ciąży

Twoja macica i piersi rosną, co powoduje wzrost Twojej wagi. Budowa mózgu i układu
nerwowego dziecka już się zakooczyła. Pępowina jest w pełni ukształtowana i zaczyna przez nią
krążyd krew. Zmieniają się rysy dziecka, a jego ciało rośnie.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuszek zaczyna się coraz bardziej uwydatniad, a to za sprawą wypychanych jelit. Macica
nieustannie rośnie, a talia sukcesywnie zanika. Piersi powiększają się, co powoduje, że powinnaś
zaopatrzyd się w biustonosz w większym rozmiarze.

Co możesz odczuwad?

Możesz odczuwad przemożne znużenie i sennośd. Wszystkie czynności męczą Cię nadmiernie, a
mdłości nie polepszają sytuacji. Może pojawid się u Ciebie krwawienie z nosa, duszności, tkliwośd
piersi, bóle głowy, a także zmiennośd nastrojów.

Rozwój dziecka

Budowa mózgu Twojego dziecka jest już zakooczona, chociaż warto zaznaczyd, że komórki
mózgowe nadal dokonują podziału. W tym tygodniu kształtuje się podniebienie dziecka, a w
dziąsłach już powstają zębodoły, na których miejsce Twój maluch kiedyś będzie miał ząbki.
Pępowina jest w pełni ukształtowana i zaczyna przez nią krążyd krew, pomimo że łożysko nie jest
jeszcze do kooca uformowane. Swój rozwój zaznaczył już żołądek i jelita, zaczęły swoje
funkcjonowanie mięśnie przewodu pokarmowego, a w przełyku dziecka pojawiły się skurcze. Na
tym etapie ciąży zaczynają pojawiad się cechy płciowe żeoskie lub męskie, ale nie można jeszcze
określid płci dziecka.

Jak teraz wyglądam?

Moja twarz cały czas się zmienia i zdecydowanie przybiera bardziej ludzki wyraz. Głowę mam nadal
sporych rozmiarów w stosunku do reszty ciała. Oczka zakryte powiekami, zaczęły przemieszczad się
bardziej na środek mojej główki. Palce u moich rączek i nóżek nie mają już błony i mogę swobodnie

nimi poruszad. Kształtują się moje uszy i usta, a w koocu zanika mój ogonek. Mierzę od 27 do 35
mm i ważę około 4 gramy.

Zgadnij, co robię?

Rozwój mojego układu nerwowego daje mi o wiele większą możliwośd ruchu w Twoim brzuszku.
Możesz nawet poczud czasem, jak poruszam palcami stóp, ale są to delikatne ruchy, dlatego łatwo
je pomylid ze zwykłymi dolegliwościami trawienia. Jeśli delikatnie postukasz w brzuch, połaskoczesz
mnie i wtedy się poruszę.

11. tydzieo ciąży

Twoje maleostwo ma już ukształtowane wszystkie najważniejsze narządy, a jego małe serduszko
pompuje krew na całe ciało. Rozwijają się narządy rozrodcze, ale nie można jeszcze stwierdzid
płci dziecka. Ty sama powinnaś czud się coraz lepiej, zaczynają bowiem zanikad poranne mdłości i
wymioty.

Jak zmienia się Twoje ciało?

W pierwszym trymestrze ciąży, do którego zalicza się również 11 tydzieo, możesz przybrad na
wadze około 1-2 kg, ale równie dobrze mdłości i wymioty mogą spowodowad, że schudniesz tyle
samo. Nie jest niczym niezwykłym, jeśli Twoja waga się nie zmieni. Jako że Twój organizm zmienia
się w sposób dynamiczny, powinnaś zadbad o zdrowe odżywianie. Pogląd mówiący o tym, że
powinnaś jeśd za dwóch jest mylny!

Co możesz odczuwad?

Możesz się cały czas rumienid, co wiąże się ze zwiększeniem objętości krwi w czasie ciąży.
Potrzebujesz zaspokojenia swoich potrzeb, dlatego też najważniejsza jest teraz miłośd, czułośd i
poczucie harmonii. W 11 tygodniu zaczynają zanikad poranne mdłości, co na pewno spowoduje, że
poczujesz się lepiej. Nadal huśtawki nastroju mogą Cię zaskakiwad, ale śmiało staw im czoła.
Najbliżsi na pewno zrozumieją, co Ci jest.

Rozwój dziecka

Dziecko ma już ukształtowane wszystkie najważniejsze narządy, a pod koniec tego tygodnia zaczną
one normalnie funkcjonowad. Małe serduszko już pompuje krew krążącą po ciele maluszka oraz
wtłacza w pępowinę krew do miejsca, w który rozwija się łożysko. Rozwój uszu jest niemalże
zakooczony i przesuwają się one na właściwe sobie miejsca. We wnętrzu ciała dziecka uformowały
się jajniki lub jądra, nadal jednak nie można określid jego płci. W tym tygodniu rozpoczyna się
rozwój tęczówki oka, skóra nabiera barwnika i tworzą się zalążki paznokci.

Jak teraz wyglądam?

Moje rączki i nóżki są wciąż stosunkowo krótkie, jeśli patrzy się na całe ciałko, a przede wszystkim
na moją dużą głowę. Wyraźnie zaokrągliła mi się twarz i gdybyś mogła mnie zobaczyd, byd może
dostrzegłabyś podobieostwo do siebie, albo do Taty. Mam już około 5 cm i ważę 7 gramów. Szybko
rosnę i rozwijam się.

Zgadnij, co robię?

Spędzam większośd czasu w pozycji płodowej, mam pochyloną główkę i kolana przyciągnięte pod
brodę. Jestem bardzo aktywny, wykonuję zdecydowane ruchy, poruszam kręgosłupem i prostuję
moje ręce i nogi. Otwieram i zamykam usta, bawiąc się w małą rybkę.

12. tydzieo ciąży

Możesz się wyraźnie zaokrąglid i przybrad na wadze, ale Twoje samopoczucie na pewno będzie
lepsze. Łożysko zaczyna przejmowad funkcje dotychczas spełniane przez hormony. Od tego
tygodnia dziecko rosnące w Twoim łonie zaczyna się nazywad płodem, a ryzyko poronienia spada
diametralnie.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuch zaczyna rosnąd, ponieważ dziecko dorastające w Twoim łonie jest coraz większe. Dno
macicy zaczyna się wznosid ponad linię kości łonowej. Twoje kształty mogą się wyraźnie zaokrąglid.

Co możesz odczuwad?

Twoje samopoczucie powinno ulec znacznej poprawie. W tej fazie ciąży stopniowo mijają nudności
i wymioty, albo stają się one wyraźnie lżejsze. Dzieje się to za sprawą łożyska, które zaczyna
przejmowad funkcje wcześniej spełniane przez hormony. Może pojawid się u Ciebie zgaga i
niestrawnośd, które są częstymi dolegliwościami w ciąży.

Rozwój dziecka

Mięśnie jelit dziecka są już dobrze rozwinięte i poruszają się. Dzięki temu dwiczą perystaltykę,
dzięki której pokarm będzie mógł przesuwad się wzdłuż jelit. Uszy Twojego maleostwa znajdują się
po bokach głowy i kształtuje się reszta jego twarzy. Ma wyraźnie uformowany podbródek i wydatny
nos. W szczękach są widoczne zawiązki zębów. Od tego tygodnia lekarze zaczynają nazywad dziecko
płodem. Ryzyko poronienia diametralnie spada. Wątroba dziecka produkuje już żółd, kooczą się
kształtowad płuca, trzustka i tarczyca. Rozwijają się zewnętrzne organy płciowe dziecka, ale nadal
trudno je dostrzec podczas badania USG.

Jak teraz wyglądam?

Moja skóra jest cienka i prawie przeźroczysta, także dobrze widad przez nią wszystkie żyłki. Ręce i
nogi znacznie mi się wydłużyły i stały się bardziej proporcjonalne względem reszty ciała. Na samych
czubkach moich palców zaczynają powoli rosnąd paznokcie. Ważę od 9 do 14 gram i mierzę około 6
cm.

Zgadnij, co robię?

Rozwijają się mięśnie moich kooczyn, dzięki czemu mam o wiele szerszy zakres ruchów. Poruszam
palcami, zaciskam i otwieram dłonie. Umiem ssad i połykad.

13. tydzieo ciąży

Twoja macica wędruje już ponad spojenie łonowe i powiększa się, robiąc miejsce dla
dorastającego maluszka. Następuje proces kostnienia u dziecka, a wszystkie narządy rozwijają
się. Dziecko ma całkowicie ukształtowane ręce i stopy, które znajdują się w ciągłym ruchu.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój organizm ma coraz większe zapotrzebowanie na białko, dlatego też powinnaś zwiększyd ilośd
przyjmowanego białka o około 60-80 gramów na dzieo. Twoje ciało zaokrągliło się i na pewno
wyglądasz bardziej kobieco. Poprawie powinien ulec stan skóry i włosów. Macica wystaje już ponad
Twoje spojenie łonowe. Na piersiach znacznie bardziej uwidocznione mogą byd niebieskie naczynia
krwionośne.

Co możesz odczuwad?

Na szczęście, mijają już dolegliwości związane z I trymestrem ciąży. Nadal możesz mied zmienne
nastroje i tzw. „humory”, ale będą one pojawiad się znacznie rzadziej. W tym tygodniu ciąży zwykle
kobiety zaczynają mied coraz więcej energii, ale nie znaczy to, że można przeforsowywad się.

Rozwój dziecka

Wszystkie narządy dziecka są już ukształtowane, a w kolejnych tygodniach będą się one dalej
rozwijad. Całkowicie wykształciły się stopy i ręce dziecka, które są w nieustannym ruchu. Następuje
proces kostnienia, czyli twardnienia stawów i kości. Dziecko ma zalążki wszystkich zębów. Jelita
zaczynają przesuwad się z pępowiny z powrotem do brzuszka. Trzustka w tym tygodniu rozpoczyna
produkcję insuliny, wątroba produkuje żółd, a nerki mocz, który wydalany jest do płynu
owodniowego. U Twojego dziecka tworzą się struny głosowe.

Jak teraz wyglądam?

Moja głowa nadal jest stosunkowo duża, lecz mam teraz wyodrębnioną szyję. Moje ręce i nogi się
wydłużyły. Całe ciało mam pokryte delikatnym meszkiem i naprawdę przypominam już małe
dziecko. Ważę około 25 gramów i mierzę od 6 do 7,5 cm.

Zgadnij, co robię?

Moja szyja jest ukształtowana, dzięki czemu swobodnie mogę kręcid głową, na wszystkie strony.
Umiem poruszad ustami, robid miny, marszczyd czoło i brwi. Fikam w Twoim brzuchu koziołki i
bawię się pępowiną.

14. tydzieo ciąży

Rozpoczyna się drugi trymestr ciąży, który zaznacza się rosnącym brzuszkiem i piersiami. Dziecko
zaczyna produkowad hormony, pojawiają się u niego kubki smakowe, a gruczoły płciowe są
umieszczone we właściwych miejscach. U maluszka intensywnie rozwija się mózg i układ kostny.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Rozpoczyna się drugi semestr, w którym zmiany hormonalne w Twoim ciele zaczynają byd wyraźnie
widocznie. Zaczyna rosnąd brzuszek, ale nie u wszystkich przyszłych mam dzieje się to w równym
tempie. Wiele oznak błogosławionego stanu można rozpoznad po wyglądzie skóry, ponieważ mogą
pojawid się wypryski na twarzy, zwłaszcza wtedy, gdy na co dzieo robisz sobie makijaż. Na tym
etapie ciąży może już byd widoczna ciemno-brązowa linia wiodąca od pępka do spojenia kości
łonowej, zwana linią Negra. Jest ona częstym objawem zmian hormonalnym w ciele ciężarnej.
Zmiany dotyczą również piersi – są pełne, a brodawki ciemnieją. Twoja macica przemieszcza się ku
górze brzucha i ma wielkośd grapefruita.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko zaczyna produkowad hormony, dzięki gruczołowi tarczycowemu. W 14. tygodniu
ciąży następuje dalszy wzrost zewnętrznych narządów płciowych, jakie można zaobserwowad, ale
tylko z użyciem ultrasonografu. U dziewczynek jajniki opuszczają się do miednicy, a u chłopców
pojawia się gruczoł prostaty. Kostnieje i umacnia się szkielet dziecka. Dzidziuś ma już maleokie
kubki smakowe, które jeszcze nie funkcjonują, ale już przypominają te u dorosłego człowieka. W
mózgu Twojego dziecka co minutę powstaje 250 tys. nowych komórek nerwowych. Jego ciałko jest
już wrażliwe na dotyk.

Jak teraz wyglądam?

Jestem wielkości gruszki, ważę ledwo 18-25 gram i mierzę od 7,5 do 9 cm. Rosnę jak na drożdżach,
ale nadal zmieszczę się w Twojej dłoni. Jestem drobny i delikatny, ale zdecydowanie przypominam

małego człowieka, jakim niebawem się stanę. Wydłużyła mi się szyja, brodę mam wyraźnie
zarysowaną, co nadaje mojej głowie i twarzy o wiele subtelniejszy wygląd. Moje oczy są bliżej
siebie, chod cały czas mam je zamknięte. Pojawił mi się zarys nosa, a uszy przesunęły się ku górze.

Zgadnij, co robię?

Dwiczę mięśni, krzywię buzię, marszcząc brwi i robię różne miny. Mam sporo miejsca, więc nie
mam problemu ze swobodnym poruszaniem rączkami i nóżkami. Kopię, ale Ty tego nie odczuwasz.
Próbuję już oddychad, chod nie powietrzem, tylko płynem owodniowym. Potrafię już chwytad i
zaciskad dłonie, a nawet wkładad kciuk do buzi. Dwiczę odruch ssania, który przyda mi się, jak już
wyjdę z brzuszka.

15. tydzieo ciąży

Większośd Twoich starych rzeczy prawdopodobnie wyda Ci się już za ciasna. Macica rośnie i
przesuwa się ku górze, przez co powiększa się Twój brzuch. Dziecko wyraźnie słyszy głos matki,
bicie serca, a nawet burczenie w brzuchu. Jest czułe na dotyk i reaguje na bodźce. Dużo się rusza,
ale Ty jeszcze tego nie poczujesz.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoje ciało zmienia się, przez co dotychczasowe ubrania mogą już wydawad się za ciasne. Wiele
ciężarnych już na tym etapie musi zaopatrywad się w odzież ciążową – legginsy, tuniki i obszerne
sukienki. Dno Twojej macicy znajduje się mniej więcej w połowie wysokości, pomiędzy kością
łonową a pępkiem. Twoje serce zwiększyło swoją objętośd, dzięki czemu produkuje o 20% więcej
krwi niż przed zajściem w ciążę. Dzieje się tak dlatego, że Twoje dziecko potrzebuje więcej tlenu.

Co możesz odczuwad?

Możesz niekiedy odczuwad bezbolesne, szybkie skurcze macicy, zwane skurczami Braxtona Hicksa.
Skurcze przygotowują w dużej mierze Twoje ciało do przyszłego porodu. Typową dolegliwością na
tym etapie ciąży są zaparcia, którym można zapobiegad pijąc dużo wody i wykonując lekkie
dwiczenia. Powinnaś jak najwięcej rozmawiad ze swoim dzieckiem, pomimo że jeszcze rośnie ono w
Twoim brzuszku. Twój maluszek już teraz rozpoznaje głos matki, słyszy bicie Twojego serca i
burczenie w brzuchu.

Rozwój dziecka

Jeśli masz w sobie geny odpowiedzialne za kolor czarny, wówczas włosy i komórki mieszków
włosowych Twojego dziecka zaczną wytwarzad ciemny pigment. Dziecko otwiera i zamyka usta,
połykając przy tym znaczne ilości płynu owodniowego. Odwraca się w kierunku każdego,
docierającego do niego, bodźca.

Jak teraz wyglądam?

Mam zamknięte oczy, ale i tak jestem wrażliwy na ostre światło. Potrafię wtedy mrużyd oczy. Moje
ciało stało się znacznie bardziej proporcjonalne, mam dłuższe ręce i nogi. Wszystko pokrywa
niewielki meszek, a na mojej głowie zaczynają rosnąd włosy. Wokół moich oczu pojawiają się zarysy
brwi i rzęs. Moja skóra jest cieniutka, delikatna i półprzeźroczysta, przez co można zobaczyd, jak
rozwija się mój układ naczyo krwionośnych. Mam już około 7-11 cm i ważę około 30-60 gram.

Zgadnij, co robię?

Swobodnie poruszam się w Twojej macicy, bo mam tu sporo miejsca. W jednej chwili stoję „na
głowie”, a za chwilę już ustawiam się w pozycji pośladkowej, wyginam ciało i obracam się zupełnie
bez przeszkód, co ułatwia mi płyn owodniowy.

16. tydzieo ciąży

Twój brzuch i piersi cały czas powiększają się, a Ty sama możesz odczuwad zmęczenie, dlatego
zalecany jest dłuższy wypoczynek. Dziecko wciąż rośnie, a jego układ nerwowy powoduje, że jego
ruchy są lepiej skoordynowane. Główka jest nieproporcjonalnie duża w stosunku do reszty ciała,
ale ma już wyraźne cechy ludzkie.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuch powiększył się i wygląda, jakby był spuchnięty. Zaczyna też puchnąd błona śluzowa w
Twoim nosie. Piersi od dawna się powiększają, więc na pewno zdążyłaś się już przyzwyczaid do ich
większego rozmiaru.

Co możesz odczuwad?

Możesz mied zatkany nos i krwawienie z nosa. Powodem takich dolegliwości są hormony –
progesteron i estrogen, które powodują obrzęk w śluzówce nosa. Kobiety w ciąży powinny unikad
kropli do nosa, a ulgę może Ci przynieśd nawilżanie powietrza w pokoju, w którym sypiasz.
Powinnaś znaleźd czas na wyciszenie się, odpoczynek i skoncentrowanie się na dziecku, które
dorasta w Twoim brzuszku.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko jest już w pełni ukształtowane i cały czas rośnie. Paznokcie na rączkach i nóżkach
Twojego malucha są dobrze uformowane. Nosek i uszy znajdują się w odpowiednich miejscach.
Głowa dziecka zajmuje teraz 1/3 wielkości całego ciała. Maluszek opróżnia swój pęcherz moczowy
co 40-45 minut. Jego układ nerwowy rozwinął się już tak, że ruchy dziecka są znacznie lepiej
skoordynowane. Kręgosłup dziecka jest mocniejszy, dzięki czemu może ono wyprostowad głowę i
szyję.

Jak teraz wyglądam?

Moja twarz ma wyraźne cechy ludzkie, szczególnie teraz, kiedy mogę wykonywad różne miny i
grymasy. Umiem już trzymad bardziej wyprostowaną głowę, ziewad, a nawet ssad mój kciuk! Mierzę
od 11 do 14 cm i ważę około 85 gram.

Zgadnij, co robię?

Już teraz możesz odczuwad, że poruszam się w Twoim brzuchu. Subtelnie obracam się i wiercę,
robię to nieustannie, chod Ty będziesz miała problemy z rozpoznaniem, że to Ja daję o sobie znad.
Przemieszczam się, zginam rączki i nóżki. Ogólnie, jestem bardzo aktywny.

17. tydzieo ciąży

Kształty Twojego ciała wyraźnie się zaokrąglają, a zmiany hormonalne mogą byd niestety
widoczne w przebarwieniach i wypryskach na skórze. Twoje samopoczucie jest lepsze i jesteś
pełna energii. Dziecko ma już mocno rozwinięty mózg, a jego ciało zaczyna nabierad brązową
tkankę tłuszczową, generującą ciepło po porodzie. Ciałko maleostwa pokrywa meszek - lanugo.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuch się zaokrąglił, a wcięcie w talii poszło w zapomnienie. Na Twojej skórze mogą pojawid
się pewne przebarwienia, do których zalicza się ciemna linia na brzuchu. Zwykle znikają one po
urodzeniu dziecka. W tym tygodniu możesz już znacząco przytyd, a Twoje kształty będą
zaokrąglone. Twoja macica cały czas powiększa się i kieruje się ku górze brzucha.

Co możesz odczuwad?

W tym tygodniu ciąży na pewno poczujesz się lepiej, miną Ci również mdłości. Wiele kobiet
promienieje i ma więcej energii. W tym tygodniu może wzrosnąd Twoje ciśnienie krwi, możesz więc
zacząd się intensywnie pocid, przez co mogą pojawid się krwawienia z nosa.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko ma już mocno rozwinięty mózg, wykształcone bruzdy i zwoje, które przykrywa kora
mózgowa. Jego ciało zaczyna obrastad brązową tkanką tłuszczową, która ma bardzo ważną funkcję
po porodzie, ponieważ generuje ciepło. Na tym etapie ciąży, szybko rośnie łożysko, które jest tej
samej wielkości co dziecko. Dostarcza ona składników odżywczych dziecku i odprowadza produkty
przemiany materii. Wszystkie narządy są już wykształcone, ale cały czas się rozwijają, wzmacniają i
powiększają.

Jak teraz wyglądam?

Miękki i spiralny meszek, lanugo, na moim ciele, tworzy wzory podobne do odcisków palców. Mam
cienką skórę, która jest bardzo wrażliwa, ponieważ nie znajduje się pod nią zbyt dużo tkanki
tłuszczowej. Nabieram już cech indywidualnych. Na wewnętrznej stronie moich dłoni powstają linie
życia, serca i głowy, a na koniuszkach palców wykształcają się linie papilarne. Mam już od 12 do 17
cm długości i ważę około 140 gram.

Zgadnij, co robię?

Wykonuję ruchy oddechowe, ale w rzeczywistości jeszcze nie oddycham, ponieważ tlen dostarczasz
mi Ty przez pępowinę. Umiem już zaciskad piąstkę bez kciuka, jak i z nim, co oznacza, że wykształcił
się u mnie odruch chwytania. Jestem wrażliwy na dotyk.

18. tydzieo ciąży

Wygięcie kręgosłupa pod wpływem ciężaru brzucha może powodowad u Ciebie dolegliwości
bólowe. Możesz już poczud pierwsze, delikatne ruchy dziecka, ale nie każda matka potrafi je
dobrze zidentyfikowad. U dziecka rozwijają się płuca, pracują dynamicznie nerki i mózg. Ma już
ono około 15 cm długości.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Ciężar Twojej rosnącej macicy powoduje przesunięcie środka ciężkości ciała, jak i wygięcie dolnej
części kręgosłupa do przodu. Może to powodowad dolegliwości bólowe.

Co możesz odczuwad?

Możesz odczuwad znaczny ból w rejonie pleców, jak również w stawach i mięśniach, za sprawą
hormonów ciążowych. Jeśli jest to Twoja pierwsza ciąża, możesz poczud w tym tygodniu ruchy
Twojego maleostwa. Twoje dziecko intensywnie się rozwija, a Ty coraz mocniej to odczuwasz.

Rozwój dziecka

W tym czasie nie tworzą się już żadne nowe narządy u Twojego dziecka, ale nie jest ono jeszcze na
tyle rozwinięte, aby móc samodzielnie funkcjonowad. Ostatnim narządem, który się rozwija, są
płuca. Ich kształtowanie potrwa jeszcze kilka tygodni. W płucach Twojego dziecka zaczynają
tworzyd się niewielkie pęcherzyki płucne. Maluch ma silniejsze mięśnie i pracujące już nerki. Mózg
dziecka rozwija się bardzo dynamicznie, w przedniej części kory mózgowej rozwija się ruchowa i
czuciowa mapa całego ciała. Cały czas zmienia się układ pokarmowy, w tym tygodniu jelito grube
przenosi się do tylnej części brzucha i tworzy się wiele gruczołów trawiennych.

Jak teraz wyglądam?

Moja głowa jest już bardziej proporcjonalna w stosunku do mojego ciała, a moje rysy twarzy są
bardzo wyraźne. Skórę nadal mam cienką i przybrała kolor czerwony. Większośd mojej tkanki
tłuszczowej dopiero się wykształca. Nadal moje ciało pokrywa delikatny meszek. Mierzę już od 12
do 17 cm i ważę około 170 gram.

Zgadnij, co robię?

Mam w Twoim brzuchu bardzo dużo miejsca, więc mogę się swobodnie poruszad. Ruchy, które
wykonuję są niezbędne do prawidłowego rozwoju moich kości, stawów i mięśni. Krzyżuję nogi,
obracam się i potrafię ssad kciuk. Połykam i wydalam płyn owodniowy.

19. tydzieo ciąży

Twój organizm zatrzymuje dużo wody, dlatego też ręce i stopy mogą puchnąd. Nacisk na układ
nerwowy powoduje z kolei skurcze i drętwienia. Dziecko reaguje na dźwięk, ruch, dotyk i
światło. Dużo więcej się rusza i możesz już to zarejestrowad samodzielnie. Mózg dziecka i cały
jego układ nerwowy jest już mocno rozwinięty.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Niektóre kobiety w ciąży zauważają, że ich stopy powiększyły się. Przyczyną takiej sytuacji jest
zatrzymanie znacznej ilości wody w organizmie i ogólne rozluźnienie więzadeł. Jeśli i Ciebie
spotkała zmiana numeru stopy, to niestety będziesz musiała się do tego przyzwyczaid, ponieważ
najczęściej jest ona trwała.

Co możesz odczuwad?

Mogą Cię spotkad skurcze oraz drętwienie nóg i rąk. Ta dolegliwośd jest dosyd powszechna, chod
trudno powiedzied, jaka jest jej przyczyna. Najczęściej skurcze i drętwienia występują w nocy.

Rozwój dziecka

Dziecko zaczyna reagowad na dźwięk, ruch, dotyk i światło. Jest o wiele bardziej świadome
istniejącego, zewnętrznego świata, niż wcześniej. Jeśli usłyszy hałas może podskoczyd, lub poruszyd
się mocno ze strachu. W mózgu Twojego dziecka, który połączony jest z mięśniami z pomocą
nerwów, rosną miliony zupełnie nowych komórek. Dzięki temu jest ono w stanie bardziej
kontrolowad to, co robi. Co ciekawe, w jego ciele występuje dokładnie taka sama liczba komórek

nerwowych, jak u Ciebie. Na tym etapie ciąży zaczyna rozwijad się system regulacji temperatury,
zaś w okolicach klatki piersiowej, szyi i pachwin, zaczyna odkładad się substancja, zwana brązową
tkanką tłuszczową. Łożysko ochraniające dziecko i dostarczające mu niezbędnych składników
odżywczych, ma taką samą wielkośd jak ono samo.

Jak teraz wyglądam?

Moje uszy już nie przylegają płasko do głowy, tylko lekko odstają. Pod zawiązkami moich zębów
mlecznych zaczynają powstawad zawiązki zębów stałych. Skórę na całym ciele mam pomarszczoną i
pokrywa ją woskowata substancja, zwana mazią płodową. Wydzielają ją moje gruczołowy łojowe.
Maź chroni moje ciałko przed wodą i infekcją. Mam już 20 cm długości, jeśli wyprostuję nóżki i
ważę około 180-230 gram.

Zgadnij, co robię?

Kopię już coraz częściej, ale moja mała stópka rzadko kiedy jest odczuwalna przez Ciebie. Potrafię
dobrze kontrolowad swoje ruchy, używając do tego celu stawów. Uderzam rączkami zaciśniętymi w
pięści o wszystko, co mnie otacza. Muszę dużo dwiczyd, aby rozwijad mięśnie. Umiem już zmieniad
wyraz twarzy.

20. tydzieo ciąży

Dno macicy znajduje się mniej więcej na wysokości Twojego pępka, a Ty sama nabierasz coraz
bardziej okrągłych kształtów. W tym tygodniu najszybciej rozwija się układ immunologiczny,
nerwowy i pokarmowy dziecka. Dziecko jest bardzo aktywne, kopie i wykonuje różne ewolucje w
brzuchu.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Dno Twojej macicy jest teraz mniej więcej, na wysokości pępka i przez kilka kolejnych tygodni,
będzie się ono podnosiło mniej więcej o centymetr. Twój pępek może uwypuklid się i wyglądad jak
zatyczka od dętki.

Co możesz odczuwad?

Wiele kobiet na półmetku ciąży odczuwa problemy ze wzrokiem. Zmniejszona ilośd płynu w gałkach
ocznych może spowodowad, że kobiety noszące dotychczas soczewki kontaktowe, mogą odczuwad
dyskomfort. Wówczas należy niestety zrezygnowad z używania soczewek i zastosowad okulary.
Częśd kobiet w ciąży ma problemy z oddychaniem, ponieważ płuca są mocno ściśnięte.

Rozwój dziecka

W tym tygodniu ciąży u Twojego dziecka rozwijają się głównie płuca, układ pokarmowy i
immunologiczny. Nerki cały czas pracują, wydalają około 10-15 ml moczu dziennie. Rozwijają się

obszary mózgu, które będą odpowiadad za zmysły smaku, powonienia, słuchu, wzroku i dotyku.
Tętno dziecka jest silne i można je czasem usłyszed przy użyciu lekarskiego stetoskopu. Jeśli w
Twoim brzuchu dojrzewa dziewczyna, w jej jajnikach znajduje się już około 6 mln niedojrzałych
jajeczek i wykształca się pochwa.

Jak teraz wyglądam?

Jestem szczuplutki i delikatny. Mogę poruszad gałkami ocznymi na boki, ale nie otwieram powiek.
Moje oczy mogą Ci się wydad zbyt duże, ale to ze względu na moją mało zaokrągloną twarz. Mam
znacznie więcej włosów na głowie, wokół oczu pojawiły mi się pierwsze rzęsy, a nad nimi
zarysowują się brwi. Nóżki mam już całkowicie proporcjonalne względem reszty ciała. Ważę około
250 gram, a długośd całkowita mojego ciała, wraz z prostymi nóżkami, wynosi 23 centymetry. W
pozycji zwiniętej w kłębek mam od 14 do 16 cm.

Zgadnij, co robię?

Jestem bardzo aktywny – kopię, przekręcam się, pływam, wciąż mocno kontrolując swoje ruchy.
Umiem chwytad, kołysad się i obracad. Na pewno od czasu do czasu czujesz, jakie wysiłki podejmuję
w Twoim brzuszku. Dwiczę zmysł równowagi. Potrafię reagowad na zmiany otoczenia, jeśli jest za
zimno, lub za ciepło, poczujesz mój gwałtowny sprzeciw.

21. tydzieo ciąży

Dno Twojej macicy powędrowało już 1 cm nad pępkiem, a brzuszek jest całkiem okrągły. Mózg
dziecka prężnie się rozwija, a w tym tygodniu zaczyna się wykształcad jego pamięd. Maleostwo
mocno kopie i powinnaś zacząd odczuwad te ruchy.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Dno macicy znajduje się już centymetr nad Twoim pępkiem, a wysokośd macicy liczona od spojenia
łonowego wynosi prawie 21 centymetrów. Twój brzuszek zapewne mocno się uwypuklił i nabrałaś
krągłości. Twoja waga powinna stopniowo wzrastad, w tym tygodniu przyrost może wynosid od 4
do 6,5 kg od początku ciąży.

Co możesz odczuwad?

Mogą pojawid się u Ciebie obrzęki stóp i stawów, szczególnie jeśli nie masz czasu na długi
odpoczynek. Jest to wynikiem nagromadzenia się płynów, spowodowanych spowolnionym
obiegiem krwi. Powinnaś się zdrowo odżywiad i kontrolowad spożycie tłuszczu i cukru. Może
zauważyłaś już, że pomiędzy Tobą, a Twoim nienarodzonym jeszcze dzieckiem, istnieje pewna więź.
To całkiem naturalne, że czasem masz ochotę porozmawiad ze swoim maleostwem.

Rozwój dziecka

Mózg dziecka rozwija się bardzo szybko, mniej więcej właśnie w 21 tygodniu ciąży zaczyna
wykształcad się u niego pamięd. Warto włączyd dziecku codziennie uspakajającą muzykę, ponieważ
po porodzie byd może będzie miała ona kojący wpływ na Twoje maleostwo. Dziecko ma całkowicie
ukształtowane kubki smakowe i język. Wytworzyło już wysoką liczbę czerwonych krwinek i jego
organizm zacznie teraz produkcję białych krwinek, które są niezbędne do zwalczania infekcji. Jeśli
nosisz w sobie dziewczynkę, rozwija się u niej macica i pochwa. Jeśli natomiast oczekujesz chłopca,
jego jądra zaczynają zstępowad do moszny. Twój maluszek jest coraz bardziej bezpieczny, ponieważ
rozwija się jego system odpornościowy.

Jak teraz wyglądam?

Całe moje ciało pokrywa delikatny meszek, ale na mojej główce zaczynają rosnąd coraz bardziej
wyraźne włosy, zaś nad oczami wyrastają rzęsy i brwi. Rośnie mi skóra i już wkrótce zacznę pod nią
gromadzid tkankę tłuszczową. Szybko przybieram na wadze. W pozycji skulonej mam już 17-18 cm i
ważę około 350 gram.

Zgadnij, co robię?

Jestem bardzo aktywny i prawdopodobnie już dobrze o tym wiesz. Czasem bawię się pępowiną,
ściskam ją i chwytam. Bywa, że mam czkawkę, ale jest to bardzo zabawny stan. Wypijam znaczne
ilości płynu owodniowego, jeśli tylko ma on słodki smak.

22. tydzieo ciąży

Krągłości powiększają się, a na wadze przybiera Ci kilogramów. Jesteś pełna energii i chęci do
życia. Twoje dziecko jest czułe na dotyk i reaguje już na dźwięk. Ma dużo skóry, a na palcach
zaczynają mu rosnąd paznokcie. Ma lepszą koordynację ruchową.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja macica jest dobrze wyczuwalna około 2 cm nad pępkiem, a jej wysokości od spojenia
łonowego wynosi obecnie nawet ponad 22 cm. Twój brzuszek jest całkiem sporych rozmiarów, ale
jeszcze daleko mu do stanu sprzed porodu.

Co możesz odczuwad?

Powinnaś czud się teraz wyśmienicie i mied spore pokłady energii. Mogą pojawid się u Ciebie bóle i
skurcze kooczyn, ale to całkiem normalny objaw dla ciąży. Co ciekawe, drugi trymestr ciąży, w
którym obecnie jesteś, może objawiad się zwiększonym libido, czyli większą ochotą na seks. Dzieje
się to z powodu zwiększonego ciśnienia krwi w pochwie i łechtaczce.

Rozwój dziecka

U Twojego dziecka wykształca się w tym tygodniu zmysł dotyku, przez co często będzie ono dotykad
swojej twarzy i ssad kciuk. Maluch zaczyna byd coraz bardziej świadomy poruszania kooczynami.
Dziecko słyszy, ale jedynie głośnie dźwięki, na które może żywiołowo reagowad. W krótkim czasie
jego słuch się jeszcze bardziej wyostrzy, dlatego powinnaś uważad na to, aby trzymad się z daleka
od nieprzyjemnych, głośnych odgłosów, które mogą wystraszyd dziecko.

Jak teraz wyglądam?

Moja skóra wisi trochę zbyt luźno na moim ciele, ale to ze względu na niewielką jeszcze ilośd tkanki
tłuszczowej. Na palcach moich rąk i nóg rosną paznokcie, a linie oraz zgięcia na moich dłoniach,
stają się lepiej widoczne. Mam już dobrze widoczne brwi, które mogę marszczyd. Ważę już około
375 gram i mierzę od 18 do 21 cm z wyprostowanymi nóżkami.

Zgadnij, co robię?

Bawię się nóżkami i rączkami, krzyżuję je i rozkładam. Wyciągam mocno głowę i schylam ją, by
dotknąd mojej ręki. Lepiej już kontroluję ruchy własnego ciała i wiem, że poszczególne jego części
są mocno ze sobą powiązane. Dwiczę mięśnie, dlatego często możesz poczud jak skaczę w brzuszku.

23. tydzieo ciąży

Macica znacznie się powiększyła, a Ty sama przytyłaś około 7 kg od początku ciąży. W Twoim
brzuchu rozwija się łożysko i znajduje się płyn owodniowy. Rosną kości i mięśnie dziecka, jak
również wszystkie narządy wewnętrzne. Twój maluszek wyglądem już całkiem przypomina
małego człowieka.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Od chwili zajścia w ciążę prawdopodobnie przytyłaś już od 5 do 7 kg. Dodatkowe kilogramy widad
na brzuszku, piersiach, udach, biodrach i pupie. Twoje krągłości są dobrze widoczne i chyba mało
kto ma wątpliwości, że jesteś w ciąży. Dno macicy wyczuwalne jest około 4 cm nad pępkiem, a jej
wysokośd od spojenia łonowego wynosi około 23 cm. W Twoim ciele rośnie łożysko i wciąż
powiększa się ilośd płynu owodniowego. Macica umiejscowiona jest już nad pęcherzem
moczowym, w wyniku czego czujesz ucisk.

Co możesz odczuwad?

Ruchy dziecka są dla Ciebie z całą pewnością odczuwalne. Możesz masowad brzuszek i głaskad go,
aby uspokoid dziecko, albo też pocierad i stukad w niego, przez co twój maluszek znów będzie

kopad. Oprócz tego, powinnaś czud się bardzo dobrze.

Rozwój dziecka

Rosną koście, mięśnie i wszystkie narządy wewnętrzne Twojego dziecka. Cały czas rozwijają się jego
płuca. Bardzo aktywny jest mózg maluszka. Na tym etapie ciąży Twoje maleostwo woli smak słodki
od gorzkiego.

Jak teraz wyglądam?

Mam za dużo skóry, dlatego wyglądam jak w za dużych śpioszkach. Meszek pokrywający moje ciało
zaczyna ciemnied i zdecydowanie wzrasta ilośd lepkiej mazi płodowej na mojej skórze. Moje oczy
nadal są zamknięte, ale już zaczynają nabierad koloru. Wyglądem przypominam miniaturkę
człowieka, ponieważ wszystkie proporcje mojego ciała są już odpowiednie. Ważę od 400 do 460
gram i mierzę około 20 cm, jeśli jestem zwinięty w kłębek. Z wyprostowanymi nóżkami mam już od
23 do 26 cm.

Zgadnij, co robię?

Swobodnie się poruszam, wymyślając coraz to nowe zabawy. Mocno kopię, robię fikołki i
rozpycham się, ile mogę. Bawię się pępowiną i okręcam się nią. Zwykle ruszam się, kiedy Ty
odpoczywasz, dlatego jestem bardziej aktywny w nocy.

24. tydzieo ciąży

Mogą wystąpid u Ciebie wcześniejsze skurcze porodowe, dlatego powinnaś znajdowad się pod
stałą opieką lekarza. Dziecko jest w pełni ukształtowane i nawet gdyby teraz przyszło na świat,
miało by szansę przeżyd pod troskliwą opieką. Maluch intensywnie dwiczy oddychanie,
nabierając do płuc płynu owodniowego.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuszek może byd już całkiem pokaźnych rozmiarów, ale nie jest to powszechnie
obowiązującą regułą. Coraz bardziej napięta skóra może przyczynid się do powstania rozstępów.
Mogła się u ciebie pojawid ciemna, niebieska linia, biegnąca od pępka do kości łonowej. Zniknie
ona zaraz po porodzie. Byd może Twój pępek zrobił się prawie niewidoczny, albo wręcz przeciwnie
– jest wypukły i przypomina wentyl.

Co możesz odczuwad?

Zdarza się, że na tym etapie ciąży możesz zauważyd objawy przedwczesnego porodu. Występują

one najczęściej w okresie letnim, kiedy panują upały. Przedwczesny poród może byd spowodowany
odwodnieniem organizmu, dlatego należy pid zwiększoną ilośd płynów. Typowymi objawami
przedwczesnego porodu są bóle, które podobne są do bólów menstruacyjnych. Występują
wówczas skurcze, twardnienie macicy i jej unoszenie do góry, tępy ucisk w krzyżu i zmiana
wydzieliny z pochwy na krwistą. Jeśli jakikolwiek objaw pojawi się u Ciebie, powinnaś jak
najszybciej skontaktowad się ze swoim lekarzem.

Rozwój dziecka

Dziecko jest już na tyle ukształtowane, że gdyby urodziło się przedwcześnie, miałoby szansę
przeżycia na oddziale intensywnej opieki noworodkowej, pod czujnym okiem specjalistów i z
pomocą respiratora, ułatwiającego oddychanie. Z dnia na dzieo powstaje w płucach dziecka coraz
więcej pęcherzyków płucnych. Twój maluch dwiczy oddychanie, nabierając i uwalniając z płuc
niewielkie ilości płynu owodniowego. Jego klatka piersiowa rytmicznie podnosi się i opada. Kości
dziecka twardnieją od środka, ma ono również prawidłową ilośd mięśni. Rytm mózgu Twojego
malca wskazuje na taką samą aktywnośd, jak u noworodka po urodzeniu. Wzrost jego tętna
oznacza, że ostre dźwięki wywołują u niego określone reakcje.

Jak teraz wyglądam?

Moja twarz wygląda teraz tak, jak w momencie narodzin, chod jest jeszcze nieco mniej zaokrąglona.
Mam zamknięte oczy i wyraźnie widoczne brwi i rzęsy. Na mojej głowie wyrastają włosy i można
nawet odróżnid ich kolor. Pokrywa mnie wydzielana maź płodowa i przykleja się do wszystkich
włosków na ciele. Mierzę około 30 cm z wyprostowanymi nóżkami i 24 cm w pozycji skulonej, a
ważę 550 gram.

Zgadnij, co robię?

W tym tygodniu nadal jestem bardzo aktywny, ponieważ mam dużo miejsca na swobodne ruchy.
Mogę robid fikołki i inne akrobacje w Twoim brzuszku.

25. tydzieo ciąży

Mógł zmienid się u Ciebie ośrodek równowagi, dlatego czasem czujesz się niezdarnie. Brzuch
powiększył się, podobnie jak piersi, biodra i uda. Proces kostnienia trwa, a skóra otaczana jest
naczyniami krwionośnymi, dzięki czemu nabiera różowego koloru. Ciało dziecka pokrywa maź
płodowa.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja macica z przodu ma już wielkośd mniej więcej, piłki futbolowej. Każda kobieta w ciąży nieco
inaczej przybiera na wadze i ma inną wielkośd brzucha. Na pewno zmienił się Twój środek ciężkości

i możesz czasem tracid równowagę, lub czud się niezręcznie. Twoje piersi zaczynają powoli
przygotowywad się do pierwszego karmienia, dlatego też mogą zacząd wydzielad siarę, czyli
pierwsze mleko bogate w przeciwciała.

Co możesz odczuwad?

Z powodu nacisku macicy i zwiększonego przepływu krwi w rejonie miednicy, może pojawid się u
Ciebie puchnięcie żył w ścianach odbytu, wybrzuszenia i swędzenie. Hemoroidy to nic
przyjemnego, ale ma je ponad połowa ciężarnych kobiet. Zwiększone parcie na pęcherz jest
całkowicie naturalne, ponieważ Twoje aktywne dziecko uciska go. Dlatego coraz częściej możesz
odczuwad potrzebę pójścia do toalety. Oprócz tego, Twoje samopoczucie powinno byd w tym czasie
bardzo dobre.

Rozwój dziecka

Dziecko jest już całkiem duże. Jego płuca, które w konsystencji wcześniej przypominały gąbkę, teraz
wypełnione są pęcherzykami powietrznymi, które oplatają naczynia krwionośne. Zamiast
powietrza, znajduje się w nich nadal płyn owodniowy. Proces kostnienia wciąż trwa, a kości
twardnieją. W tym tygodniu zaczynają powstawad naczynia krwionośne w skórze, dlatego też
szybko się ona zaróżowi.

Jak teraz wyglądam?

Moja głowa jest jeszcze zbyt duża w stosunku do ciała, ale już na pewno przypominam dziecko.
Moje ręce i nogi są dosyd chude , ponieważ na tym etapie rozwoju tkanka tłuszczowa stanowi tylko
1% mojej całkowitej masy. Moje ciało pokrywa maź płodowa, która skutecznie chroni mnie przed
solami mineralnymi, znajdującymi się w płynie owodniowym. Skórę mam bladą i cieniutką, ale
niebawem powinno się to zmienid. Ważę od 500 do 700 gram i mierzę około 30-32 cm z
wyprostowanymi nóżkami.

Zgadnij, co robię?

Pływam w płynie owodniowym i wykonuję energiczne ruchy. Rozkładam ręce i nogi, ale kontroluję
to, co robię. Wyciągam ramiona przed siebie i dotykam dłoomi wszystkiego wokół. Łapię się za
stopy, a czasami ssę kciuk lub palce.

26. tydzieo ciąży

Mogłaś przytyd od początku ciąży już 10 kg, a brzuch na pewno Ci ciąży, co powoduje bóle
kręgosłupa. Może dokuczają Ci skurcze i drętwienie kooczyn. Rozwija się układ nerwowy dziecka,
a w tym tygodniu może ono otworzyd po raz pierwszy oczy. Dziecko waży prawie 1 kg.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Około 6 cm nad pępkiem wyczuwalne jest dno Twojej macicy, a jej wysokośd mierzona od spojenia
łonowego wynosi około 26 cm. Mogłaś już przybrad na wadze od początku ciąży od 7 do 10 kg.
Brzuszek prawdopodobnie masz już sporych rozmiarów, ale jest to sprawa indywidualna dla każdej
ciężarnej. Z powodu zwiększonego brzucha mogą Cię częściej boled plecy. Twoje piersi są pełne, a z
brodawek może już zacząd wyciekad żółtawa wydzielina, która jest pierwszym pełnowartościowym
pokarmem.

Co możesz odczuwad?

Możesz zacząd odczuwad stres o zdrowie własne i maleostwa, które rośnie w Twoim brzuszku.
Warto więc wybrad się do lekarza i upewnid się, że wszystko jest w najlepszym porządku. Możesz
odczuwad skurcze oraz bóle nóg, a także napięcie w okolicach miednicy i bóle krzyża. Dzieje się tak
dlatego, że macica zaczyna uciskad już nie tylko pęcherz moczowy, ale także jelita i odbytnicę.
Czasem mogą Cię boled żebra, ale związane jest to z silniejszymi ruchami Twojego dziecka.

Rozwój dziecka

Na tym etapie ciąży dojrzewa układ nerwowy Twojego dziecka, a przede wszystkim komórki kory
mózgowej odpowiedzialne za świadomośd. Mózg zdecydowanie powiększa się, a obwody nerwowe
zaczynają łączyd się z komórkami mózgu. Rozwija się gładka powierzchnia mózgu, a jednocześnie
tworzą się wypukłości i wgłębienia, znacznie powiększając powierzchnię mózgu. Włókna nerwowe
dziecka są otoczone mieliną, czyli tłuszczową substancją, która umożliwia szybsze wysyłanie
sygnałów nerwami. Dzięki temu zwiększa się umiejętnośd dziecka do uczenia się, pamiętania i
poruszania. W tym tygodniu dziecko może po raz pierwszy otworzyd oczy. W nosku dziecka
otwierają się nozdrza, dzięki czemu może ono zacząd dwiczyd oddychanie przy użyciu płuc i mięśni.

Jak teraz wyglądam?

Moja skóra nie jest już taka czerwona, ma lekko różowawy odcieo i nie jest półprzezroczysta. Pod
moją skórą gromadzi się cienka warstwa tkanki tłuszczowej, dzięki czemu skóra wydaje się bledsza,
mniej pomarszczona i mniej krucha. Mierzę już 23 cm w pozycji skulonej i ważę około 900 gram.

Zgadnij, co robię?

Ruszam się swobodnie, obracam się i trącam czasem ścianki Twojego brzucha. Lekko ostukuję to,
co mnie otacza piąstkami i kopię stopami. Często ssę palce, a jeśli zauważę ostre światło, zakrywam
oczy rączką.

27. tydzieo ciąży

Macica ma wielkośd dyni, dlatego Twój brzuch może byd już pokaźny. Masz więcej energii, ale nie
powinnaś zapominad o codziennej porcji wypoczynku. Zmienia się wygląd Twoich brodawek
sutkowych – stają się one większe i ciemniejsze. Rozwijają się płuca, wątroba i układ
immunologiczny dziecka, a jego kości twardnieją.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Dno macicy jest dobrze wyczuwalne około 7 cm nad pępkiem, zaś odległośd dna macicy od
spojenia łonowego wynosi jakieś 27 cm. Twoja macica ma wielkośd dyni, a brzuch jest sporych
rozmiarów. Wyraźnie widzisz, jak zachodzą zmiany w wyglądzie Twojego biustu. Piersi są pełne, a
otoczka wokół sutka jeszcze bardziej ciemnieje, zataczając większy krąg na skórze piersi. Otoczka ta
nazywana jest fachowo wtórną.

Co możesz odczuwad?

Czujesz się pełna energii i radosna. W związku ze wzrostem wagi możesz odczuwad problemy
podczas chodzenia, siadania lub schylania się. Powinnaś dużo wypoczywad, ponieważ zwiększony
wysiłek fizyczny może Ci zaszkodzid. Ciężar dziecka może wywierad duży nacisk na główne żyły w
miednicy, dlatego możesz mied problemy z hemoroidami.

Rozwój dziecka

Kości Twojego maleostwa powiększają się i następuje proces kostnienia. Mięśnie oraz narządy
wewnętrzne w dalszym ciągu rosną, dzięki czemu z każdym tygodniem stają się silniejsze. Pod skórą
gromadzi się tkanka tłuszczowa, która będzie chronid maleostwo po urodzeniu. Doskonalą się płuca
dziecka, wątroba i układ immunologiczny. W tym tygodniu wykształca się siatkówka oka.

Jak teraz wyglądam?

Mam już otwarte oczy i zacząłem mrugad powiekami. Wyglądam prawie tak samo, jak w momencie
porodu. Byd może tylko jestem troszkę szczuplejszy i mniejszy. Ważę już 1 kg i mierzę 34 cm z
wyprostowanymi nóżkami. W pozycji skulonej mam 25 cm.

Zgadnij, co robię?

Kiedy Ty odpoczywasz lub śpisz, ja zazwyczaj jestem aktywny. Dwiczę mięśnie, kopię i wymachuję
rączkami. Na pewno czujesz mnie w sobie i możesz w pewien sposób się ze mną porozumiewad.
Reaguję już na bodźce akustyczne, dlatego lubię, jak do mnie mówisz lub włączasz mi muzykę.

28. tydzieo ciąży

Możesz odczuwad skurcze Braxtona Hicksa, które są objawem prawidłowej ciąży. Macica naciska
na przeponę i inne narządy wewnętrzne w Twoim brzuchu. Rozwijają się płuca dziecka, powstają
pęcherzyki płucne, a jego ciało nabiera tkanki tłuszczowej. Na głowie Twojego maleostwa
wyrastają włosy.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Przybierasz cały czas na wadze, a Twój brzuch staje się cięższy i większy. Twoje ruchy są nieco
pozbawione gracji, ale takie już są uroki ciąży. Niedługo znów wszystko wróci do normy, a Ty
będziesz mogła cieszyd się nie tylko piękną talią, ale i maleostwem. Dno Twojej macicy znajduje się
już 8 cm nad pępkiem i znacząco uciska przeponę. Wysokośd dna macicy mierzona od spojenia
łonowego wynosi około 28 cm. W tym czasie przyrost Twojej wagi może wynieśd od 7,5 do 10,5 kg.

Co możesz odczuwad?

Możesz mied problemy z oddychaniem i odczuwad skurcze Braxtona-Hicxa, dlatego też staraj się jak
najczęściej odpoczywad. Jeśli czujesz się częściej zmęczona, połóż się. Takie stany są normalne w
ciąży.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko ma już rozwinięte częśd małych oskrzeli i oskrzelików w płucach, czyli pęcherzyków
płucnych. Wzrasta ilośd tkanki tłuszczowej w jego ciele, przez co łatwiej jest ustalid jego ułożenie
podczas badania palpacyjnego brzucha. Jeśli nosisz w brzuszku chłopca, jego jądra
prawdopodobnie zstąpiły już do moszny. Mózg dziecka szybko rośnie i przybiera bardziej
pofałdowaną formę. Co prawda, nie powstają już nowe komórki nerwowe, a zmiany jakościowe w
tych, które już istnieją.

Jak teraz wyglądam?

Moja głowa jest znacznie bardziej proporcjonalna w stosunku do reszty ciała. Włosy stają się coraz
dłuższe, ale nadal są bardzo cienkie. Meszek płodowy na moim ciele stopniowo zaczyna zanikad,
gdzieniegdzie pozostawały małe łatki w okolicy mojej szyi i ramion. Skórę mam wilgotną i lśniącą,
dobrze pokrytą mazią płodową. Jest ona mniej pomarszczona i z dnia na dzieo przybywa pod nią
tłuszczyku. Rosnę i rozwijam się. Na mojej główce wyraźnie widad brwi i rzęsy. Ważę 1,1 kg i mierzę
26 cm, jeśli jestem zwinięty w kłębek, a 36 cm jak wyprostuję nóżki.

Zgadnij, co robię?

Poruszam się, naciskając i wypychając różne części Twojego brzuszka, informując Cię, że nie jest mi
już wygodnie w takiej pozycji. Reaguję na hałas i inne dźwięki, także na Twój głos.

29. tydzieo ciąży

Powiększający się brzuch naciska na żołądek, przez co odczuwad możesz zgagę i brak apetytu.
Zmiana środka ciężkości mogła spowodowad bóle krzyża i całych pleców. Zmęczenie i brak
energii są charakterystyczne dla tego etapu ciąży. Dziecko nabiera tkanki tłuszczowej,
pozwalającej na utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała po porodzie. Wszystkie kooczyny są
już proporcjonalnie rozwinięte.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Powiększa Ci się macica, która uciska narządy wewnętrzne, wypychając na przykład żołądek ku
górze. Może byd to przyczyną występowania zgagi, ponieważ mięśniówka oddzielająca żołądek od
przełyku pozwala na cofanie się kwasów żołądkowych do przełyku. Zmienił się Twój środek
ciężkości, a to za sprawą większego brzucha. Z tego powodu mogą Cię boled plecy. Na Twoich
nogach mogą pojawid się żylaki, które wyskakują z powodu zwiększonej objętości krwi w
organizmie, rozluźnienia żył pod wpływem hormonów ciążowych, a także poprzez nacisk macicy na
żyły miednicowe. Żylaki zwykle znikają po porodzie.

Co możesz odczuwad?

Możesz odczuwad wahania nastrojów, które związane są z mającym nadejśd porodem. Raz już nie
możesz doczekad się chwili, kiedy zobaczysz swoje dziecko, a innym razem odczuwasz strach na
myśl o trudach samego porodu. Czasem możesz byd nadmiernie zmęczona i trudno Ci złapad tchu.
Jak najwięcej odpoczywaj, aby mied więcej sił. Na tym etapie ciąży może pojawid się bezsennośd,
związana ze zwiększoną aktywnością dziecka i z koniecznością częstszego oddawani moczu w nocy.

Rozwój dziecka

Dojrzewają płuca dziecka i magazynuje ono niezbędną tkankę tłuszczową, pozwalającą na
utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała już po urodzeniu. Dziecko potrafi już skupid wzrok na
jednym punkcie i mrugad powiekami. Jego ciało rośnie około 1cm tygodniowo.

Jak teraz wyglądam?

Główka, nóżki i rączki są całkowicie proporcjonalne do mojego ciała. Dzięki tkance tłuszczowej,
moja skóra stała się mniej pomarszczona, ale nie mam jej jeszcze wystarczająco dużo, dlatego mogę
Ci się wydawad zbyt chudy. Moja skóra jest dużo grubsza i już nie widad przez nią sieci naczyo
krwionośnych. Ważę około 1,3 kg i z wyprostowanymi nóżkami mam 37 cm długości.

Zgadnij, co robię?

Mam sporo miejsca w Twoim brzuszku, dlatego mogę się częściej poruszad. Obracam się i wiercę,
zwłaszcza wtedy, kiedy Ty śpisz lub odpoczywasz. Bardzo często zajmuję się ssaniem palca.

30. tydzieo ciąży

Twój pęcherz moczowy jest ściśnięty, dlatego częściej odczuwasz potrzebę pójścia do toalety.
Twoje piersi są w pełni gotowe na produkcję mleka. Jeśli jesteś zmęczona, powinnaś jak
najwięcej wypoczywad. Rozwija się system immunologiczny, płuca i mięśnie dziecka. Wykształca
się jego zmysł węchu. Dziecko ma coraz mniej miejsca w brzuszku.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoje kostki mogą mocno puchnąd, zwłaszcza wtedy, kiedy na dworze panuje upał. Twój pęcherz
moczowy jest ściśnięty, ponieważ naciska na niego główka dziecka. To może wywoływad potrzebę
częstszego oddawania moczu. Twoje piersi są gotowe na produkcję mleka, dlatego są bardziej
wrażliwe.

Co możesz odczuwad?

Możesz odczuwad przemożne zmęczenie, z powodu rosnącego brzucha, który często utrudnia Ci
normalne poruszanie się, a nawet leżenie. Nie powinnaś ignorowad objawów zmęczenia, kiedy
tylko możesz wypoczywaj, ponieważ jest to dla Ciebie najbardziej korzystne. Możesz się bardziej
pocid, zwłaszcza w czasie nocy. Częstym objawem na tym etapie ciąży jest zmęczenie i zgaga.

Rozwój dziecka

Rozwija się system immunologiczny, płuca oraz mięśnie dziecka. Twoje maleostwo otrzymało już
przeciwciała przez łożysko, dzięki czemu uodporniło się nieco na infekcje i inne choroby. Szkielet
dziecka twardnieje, a w mózgu zachodzą kolejne zmiany. U maluszka wykształca się zmysł węchu,
pomimo że żyje on teraz w środowisku wodnym. Powierzchnia mózgu dziecka zaczyna się
marszczyd, dzięki czemu możliwe jest zwiększenie objętości tkanki mózgowej. Szpik kostny dziecka
przejął natomiast produkcję czerwonych krwinek.

Jak teraz wyglądam?

Jestem ułożony głową w dół i mam kolana podkurczone do klatki piersiowej. Mam już więcej
tłuszczyku i wyraźnie się zaokrągliłem. Moja skóra jest gładka, ale pokrywa ją tłusta, biała maź.
Ważę około 1,4 kg i mierzę 28 cm z podkurczonymi nóżkami i 45 cm z wyprostowanymi.

Zgadnij, co robię?

Przeciągam się, kopię, albo uderzam piąstkami we wszystko, co mnie otacza. Przesuwam czasem
palcami po moim „małym domku”, który jest Twoją macicą.

31. tydzieo ciąży

Powiększające się dziecko i macica naciskają na wszystkie Twoje narządy wewnętrzne. Częściej
możesz odczuwad zgagę i skurcze. Takie objawy są charakterystyczne dla III trymestru ciąży. Płuca
dziecka zaczyna wypełniad substancja, zwana surfaktantem, dzięki której będzie mogło oddychad
swobodnie po porodzie. Dziecko stale rośnie, ale jego wygląd już niewiele się zmienia.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuch coraz bardziej puchnie, a klatka piersiowa, żebra i okolice miednicy, mogą dawad o
sobie mocno znad. Rosnące w Twoim ciele dziecko ma coraz mniej miejsca i siłą rzeczy wypycha
Twoje narządy ku górze. Twoja macica cały czas się powiększa, dlatego uczucie ścisku nadal będzie
Ci towarzyszyd.

Co możesz odczuwad?

Mogą pojawiad się częstsze skurcze nóg i zgaga. Niektóre kobiety jednak nie znają tych
dolegliwości, a w III trymestrze ciąży czują się bardzo dobrze. Może się jednak okazad, że z powodu
Twojego brzucha będziesz czuła się ciężko, a zmęczenie coraz częściej da o sobie znad.

Rozwój dziecka

W tym tygodniu najwięcej zmian zachodzi w płucach dziecka. Komórki, które je wypełniają,
zaczynają wydzielad substancję, zwaną surfaktantem. Jest to środek nawilżający, który skutecznie
zapobiega sklejaniu się tkanek płucnych. Jest to najważniejszy krok w rozwoju Twojego dziecka,
ponieważ bez tej substancji nie mogłoby ono samodzielnie oddychad poza macicą.

Jak teraz wyglądam?

Moja podskórna tkanka tłuszczowa jest wyraźnie grubsza i nie widad przez nią naczyo
krwionośnych. Skóra przybrała ładny odcieo i wygląda po prostu zdrowiej. Czuję, że jest ona
bardziej gładka, zwłaszcza na mojej twarzy, która stała się okrągła i pucułowata. Tłuszcz stanowi już
3,5% wagi mojego ciała. Moja tęczówka kurczy się i rozszerza, pod wpływem światła. Ważę już
1,5kg i mierzę w pozycji skulonej 29 cm.

Zgadnij, co robię?

Coraz bardziej reaguję na bodźce, które do mnie docierają. Jestem bardzo aktywny, zwłaszcza
wtedy, gdy słyszę dźwięki albo inne ruchy. Powinnaś wyczud, jak ruszam się około 10 ruchów na
dobę, chod przecież mam coraz mniej miejsca w Twoim brzuszku i nie jest mi za bardzo wygodnie.

32. tydzieo ciąży

Możesz byd zmęczona narastającymi objawami ostatnich tygodni ciąży – a więc puchnięciem
kooczyn, zgagą, bólami głowy i brzucha. Dojrzewa układ oddechowy dziecka, wyostrza się jego
słuch, dlatego też słyszy dużo więcej dźwięków, niż parę tygodni temu. Narasta tkanka
tłuszczowa dziecka oraz zaczynają rosnąd mu włosy na głowie.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój brzuch ma imponujące rozmiary, więc naturalnie możesz czasem tracid poczucie równowagi,
dlatego musisz na siebie w dużej mierze uważad i nie narażad się na sytuacje, w których mogłabyś
upaśd. Od początku ciąży mogłaś już przytyd około 8 kg.

Co możesz odczuwad?

Twoje nogi mogą wciąż puchnąd. Do tego zdarzają się bóle głowy, bóle w podbrzuszu i mdłości.
Jeśli objawy nasilają się, powinnaś zwrócid się do lekarza, ponieważ może to byd sygnałem stanu
przed rzucawkowego, który jest niebezpieczny zarówno dla Ciebie, jak i dla samego dziecka.
Naturalne na tym etapie jest zwiększenie białawej wydzieliny z dróg rodnych. Powinnaś dużo
odpoczywad.

Rozwój dziecka

Słuch Twojego dziecka wyraźnie się wyostrzył, więc słyszy ono o wiele więcej dźwięków. Może
usłyszed burczenie w Twoim brzuchu, bicie Twojego serca, a nawet krew przepływającą przez
pępowinę. Z uwagi na to, że dziecko już podczas rozwoju płodowego obcuje ze względnym
hałasem, jako noworodek nie będzie potrzebowało całkowitej ciszy do spania. Wyściółka płuc
Twojego maleostwa nadal wydziela surfaktant. Teraz dojrzewa jego układ oddechowy, dzięki
któremu po urodzeniu będzie mógł oddychad samodzielnie.

Jak teraz wyglądam?

Wyglądam teraz jak nieco mniejsze wydaniem „mnie” po urodzeniu. Jestem nadal bardzo delikatny.
W okolicach górnej części moich ud i na ramionach już teraz zaczynają się pojawiad fałdy ze
zwiększoną ilością tkanki tłuszczowej. Rosną mi włosy na głowie. Jedynie tylna częśd barków i
zewnętrzna częśd moich ramion pokryta jest wciąż delikatną warstewką meszku. Ważę około 1,8 kg
i mierzę w pozycji skulonej 30 cm, a aż 41 cm z wyprostowanymi nóżkami.

Zgadnij, co robię?

Mam już za mało miejsca na pływanie w płynie owodniowym, dlatego najczęściej leżę w Twojej
macicy i to głową w dół. Nie martw się, nie jest mi niewygodnie, a jest to pozycja, w której przyjdę
na świat. Rozpycham się łokciami i kopię w Twój brzuszek, co wyraźnie czujesz.

33. tydzieo ciąży

Twoja macica znajduje się wysoko nad pępkiem, a Twój ośrodek równowagi zmienia się. Możesz
czud się ciężka i niezgrabna, ale do porodu już niedaleko. Zwiększone parcie na pęcherz i zgaga są
typowe w tym tygodniu ciąży. Rozwija się system immunologiczny i płuca dziecka. Nabiera ono
siły na życie poza Twoim brzuchem. Dziecko waży już około 2 kg.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja macica znajduje się już bardzo wysoko nad pępkiem. Prawdopodobnie przytyłaś około 10 kg,
ale jest to norma względna. Jeśli przytyłaś mniej lub więcej nie powinnaś wpadad w panikę, tylko
porozmawiad o tym z lekarzem. Może Ci byd ciężko i niewygodnie z powodu większych gabarytów
ciała.

Co możesz odczuwad?

Zwiększone napięcie związane ze zbliżającym się porodem, może czasem doprowadzid Cię do
płaczu czy też do wybuchu złości. Takie reakcje są bliskie większości kobiet w ciąży, więc nie
przejmuj się nimi, a daj upust swoim emocjom. Z uwagi na ułożenie dziecka i jego wielkośd, parcie
na pęcherz moczowy może byd znaczne, dlatego też konieczne są częstsze wizyty w toalecie.
Możesz cierpied na niestrawnośd i zgagę, w wyniku wypychania żołądka ku górze.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko bardzo intensywnie rośnie. Musi stad się bowiem większe, grubsze i ogólnie rzecz
ujmując – silniejsze, aby móc utrzymywad odpowiednią temperaturę ciała, dobrze się rozwijad i
zwalczad infekcje. Cały czas rozwija się jego system immunologiczny. Główne organy Twojego
dziecka są dobrze wykształcone, ale w koocowym etapie ciąży, w którym się znajdujesz, dojrzewają
jego płuca.

Jak teraz wyglądam?

Wyglądam prawie tak samo, jak w chwili porodu, jednak jestem mniejszy i chyba bardziej delikatny.
Moja skóra może Ci się wydawad bledsza, ale to z powodu zgromadzonej pod nią tkanki
tłuszczowej. To ona sprawia, że moja skóra będzie gładsza, a ja sam pulchny z dołkami na łokciach i
kolanach oraz charakterystycznymi fałdami na nadgarstkach i szyi. Ważę około 2 kg i mam 33 cm w
skulonej pozycji.

Zgadnij, co robię?

Jestem dosyd aktywny, pomimo że brakuje mi miejsca na poważniejsze ewolucje. Wiercę się i
kręcę, kopiąc przy okazji Twój brzuch i naciskając pupą na żebra.

34. tydzieo ciąży

Może nastąpid u Ciebie gwałtowny przyrost wagi, ponieważ dziecko szybko rośnie i rozwija się. Z
Twoich piersi może zacząd wyciekad siara, czyli pierwszy, pełnowartościowy pokarm. Dziecko
magazynuje tłuszcz, który pozwoli mu na utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała po
porodzie. Płuca są już całkowicie dojrzałe, także poród na tym etapie ciąży nie zagrażałby życiu
Twojego maluszka.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoje dziąsła mogą byd obrzmiałe, a podczas mycia zębów mogą zacząd dodatkowo krwawid. Z
kolei, z Twoich piersi może wyciekad już siara, czyli pierwszy pełnowartościowy pokarm dla
Twojego dziecka. Na tym etapie ciąży możesz zacząd gwałtownie przybierad na wadze. Twoja
macica stale się powiększa, a same dziecko rośnie, dlatego przyrost wagi jest naturalny. Mogą
puchnąd Ci palce, dlatego jeśli tylko zauważysz w nich zmiany, zdejmij pierścionki i nie zakładaj ich
aż do porodu.

Co możesz odczuwad?

Możesz odczuwad lęk przed porodem, którym powinnaś dzielid się z otoczeniem. Nie możesz tłumid
go w sobie, ponieważ Twoje nerwy już i tak są napięte zbyt mocno. Może dokuczad Ci niestrawnośd
i zgaga, z powodu ściśniętego żołądka.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko kontynuuje magazynowanie tłuszczu, który będzie konieczny do utrzymania stałej
temperatury ciała. Płuca maluszka są niemalże dojrzałe, dlatego też ewentualny poród w tym
tygodniu ciąży, nie wywołałby poważnych kłopotów z jego oddychaniem. U Twojego dziecka
wykształciły się kubki smakowe, całkowicie wykształcony jest mózg i układ nerwowy.

Jak teraz wyglądam?

Większośd meszku na moim ciele zniknęła, ale włosy na głowie mam wyraźnie gęstsze. Moja skóra
jest miękka i gładka, a całe ciałko mam pokryte warstwą woskowej mazi płodowej. Ważę około 2,3
kg i mierzę 35 cm w pozycji skulonej.

Zgadnij, co robię?

Dwiczę oddychanie, czyli wdychanie i wydychanie wód płodowych. Otwieram i zamykam oczy, w
zależności od tego, czy bawię się w brzuszku, czy śpię. Najwięcej czasu poświęcam na to ostatnie
zajęcie. Czasem napieram na ściankę Twojej macicy, albo energicznie poruszam stopami i kolanami.

35. tydzieo ciąży

Twoja szyjka macicy może ulec skróceniu, co wskazuje na wcześniejszy poród. Możesz odczuwad
niepokój przed zbliżającym się porodem , czego skutkiem może byd bezsennośd. Twój brzuch jest
sporych rozmiarów, przez co mogą Cię boled plecy. Dziecko jest już w pełni ukształtowane,
nabiera ciałka i staje się bardziej okrągłe.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja szyjka macicy może już zacząd się skracad i rozwierad się, co wskazuje na wcześniejszy poród.
Konieczne są na tym etapie ciąży częstsze wizyty u lekarza prowadzącego, który będzie na bieżąco

kontrolowad sytuację.

Co możesz odczuwad?

Możesz mied coraz większe problemy ze spaniem. Ogarnia Cię niepokój o stan zdrowia dziecka, albo
też strach przed nadchodzącym wielkimi krokami porodem. Prawdopodobnie odczuwasz częstszą
potrzebę wizyt w toalecie, z powodu naciskania dziecka na pęcherz moczowy. Z uwagi na sporych
rozmiarów brzuch możesz odczuwad bóle pleców.

Rozwój dziecka

Twoje dziecko cały czas rośnie, ale tempo jego wzrostu trochę wyhamowało. Nabiera ono coraz
więcej tłuszczyku, stając się bardziej okrągłe. Magazynuje komórki tłuszczowe głównie na
ramionach. Wszystkie narządy Twojego maluszka są w pełni wykształcone, z wyjątkiem płuc, które
dojrzewają w zasadzie do ostatniego tygodnia ciąży. Pełny ich rozwój zapewnia dziecku możliwośd
swobodnego, samodzielnego oddychania.

Jak teraz wyglądam?

Jestem w brzuszku, ale przypominam wyglądem noworodka. Moja skóra jest gładka z kilkoma
fałdkami. Na mojej głowie rosną włosy, które mają już pewnie kilkanaście milimetrów. Wciąż
jestem pokryty mazią płodową, która powoli rozpuszcza się w płynie owodniowym. Przybieram na
wadze i ważę już ponad 2,5 kg. Mierzę około 45 cm z wyprostowanymi nóżkami.

Zgadnij, co robię?

Wykonuję zdecydowane ruchy i robię miny. Często reaguję na dźwięki, więc nie zdziw się, że w
przypadku głośnego hałasu ostro zaprotestuję, kopiąc Cię w brzuch. Podskakuję i poruszam się w
różnych kierunkach, chod nie mam już zbyt dużo miejsca na akrobacje.

36. tydzieo ciąży

Twoja macica jest już 1000 razy większa niż przed ciążą i naciska na pęcherz moczowy, co
powoduje częstszą potrzebę wizyt w toalecie. Twój brzuch mógł się znacznie obniżyd, co jest
oznaką ułożenia dziecka do porodu. Twój maluch rośnie i nabiera tkanki tłuszczowej, ale nie tak
szybko jak w ostatnich tygodniach. Jest w pełni ukształtowany, ale gdyby urodził się już teraz,
uznano by go za wcześniaka.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoja macica nadal się powiększa, aby dziecko miało w niej wystarczająco dużo miejsca. Jest już

1000 razy większa niż przed ciążą. Twój brzuch mógł się znacząco obniżyd i jest to sygnał, że dziecko
ustawia się w górnym odcinku kanału rodnego. Dzięki temu na pewno swobodniej będziesz mogła
oddychad, a nieznośna zgaga ustąpi.

Co możesz odczuwad?

Wzmożona potrzeba oddawania moczu jest teraz jeszcze bardziej nagląca. W ciągu całego 3
trymestru ciąży powinnaś przytyd około 5 kg, przez co możesz czud się trochę ociężała.

Rozwój dziecka

Rozwój Twojego maleostwa ma się już ku koocowi. Gdyby jednak dziecko urodziło się już teraz,
uznano by je za wcześniaka. Płuca dziecka dojrzewają każdego dnia, a pod skórą gromadzą się
zapasy tkanki tłuszczowej. Maluszek czerpie z Twojego organizmu wapo, niezbędny do
wzmocnienia jego kości. Dziecko nie ma jeszcze zamkniętych kości czaszki, a elastyczna konstrukcja
główki pozwoli mu na bezproblemowy poród. Po porodzie kości czaszki na pewno będą się
stopniowo zrastad.

Jak teraz wyglądam?

Prawdopodobnie wiesz już, jakie mam rozmiary, na podstawie badao położnej i lekarza. Moje
policzki są wyraźnie zaokrąglone. Paznokcie już sięgają koocówek moich palców, dlatego po
urodzeniu prawdopodobnie w krótkim czasie będziesz musiała mi je obciąd. Ważę około 2,8 kg i
mierzę 37 cm zwinięty w kłębek, a 46 cm z wyprostowanymi nóżkami.

Zgadnij, co robię?

Ruszam się bardzo często, ale brakuje mi miejsca. Powinnaś czud przynajmniej 10 moich ruchów w
ciągu dnia. Polegają one już raczej na wierceniu się, niż kopaniu nóżkami. Kręcę się, próbując
przybrad najbardziej wygodną pozycję, co możesz odczuwad. Słyszę Twój głos i wszystkie dźwięki,
jakie Cię otaczają.

37. tydzieo ciąży

Organizm matki jest bardzo obciążony, serce pompuje zdecydowanie większą ilośd krwi.
Powinnaś jak najwięcej wypoczywad. Możesz odczuwad ucisk w dole brzucha, który będzie Ci
towarzyszył do dnia porodu. Dziecko waży około 3 kg i mierzy 50 cm. Jest przygotowane do
przyjścia na świat, chod cały czas nabiera tkanki tłuszczowej, a jego płuca się rozwijają.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twój organizm jest mocno obciążony, a serce pompuje 45% więcej krwi niż zwykle. Powinnaś jak

najwięcej wypoczywad. Wiązadła w miednicy zaczynają się rozciągad, a to z powodu nacisku główki
dziecka na kości.

Co możesz odczuwad?

Możesz zacząd odczuwad ucisk w podbrzuszu, który w kolejnych dniach będzie narastał. Jest to
sygnał tego, że dziecko zaczyna przyjmowad pozycję do porodu. Możesz doświadczyd tzw. rwy
kulszowej, czyli zjawiska drętwienia, mrowienia i osłabienia mięśni, którym towarzyszą dolegliwości
bólowe w jednej lub obu nogach. Chodzenie może byd dla Ciebie coraz bardziej uciążliwe. Niektóre
panie mają nawet wrażenie, ze dziecko niepostrzeżenie może im wypaśd, co oczywiście nigdy się
nie stanie. Niepokój i podniecenie związane z porodem i jego przebiegiem, to całkiem normalna
reakcja.

Rozwój dziecka

W zasadzie, główny rozwój dziecka już się zakooczył i jest ono w pełni przygotowane do życia poza
Twoim organizmem. Od tego tygodnia nabiera ono sił i tkanki tłuszczowej – około 25 gram
dziennie. Tłuszcz pomoże małemu organizmowi utrzymywad stałą temperaturę ciała oraz poziom
glukozy we krwi. Dziecko ciągle rośnie, ale nie jest to dynamiczne tempo. Komórki mózgowe
Twojego maleostwa w dalszym ciągu mnożą się i rozwijają, a sytuacja ta będzie miała jeszcze
miejsce w kilka miesięcy po porodzie. Jeśli oczekujesz chłopca, to w tym okresie jądra zwykle
zstępują do moszny.

Jak teraz wyglądam?

Wyglądam teraz tak, jak w chwili porodu. Nie zmieniają się już moje główne cechy, chod pewnie
jestem trochę mniejszy od donoszonego noworodka. Ważę prawie 3 kg i mierzę 50 cm, jeśli
rozprostuję nóżki, a na to nie mam już miejsca.

Zgadnij, co robię?

Moja główka zaczyna się obniżad i jest usytuowana pomiędzy kośdmi Twojej miednicy. Może Ci się
wydawad, że ruszam się mniej aktywnie, ale po prostu mniej czujesz moje starania.

38. tydzieo ciąży

Kości Twojej miednicy są mocno rozstawione, a brzuch się obniżył. Możesz byd znacznie bardziej
zmęczona i ociężała, z powodu zwiększonej masy ciała. Odpoczywaj jak długo możesz. Dziecko
jest już ułożone do porodu, a jego serce bije z częstotliwością 110-160 uderzeo na minutę. Jest
mu już bardzo ciasno w brzuszku.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Twoje kości miednicy mają teraz szeroki rozstaw. Nie powinnaś już przybierad na wadze, Twój
brzuch jest chyba z resztą wystarczająco duży, przez co tracisz poczucie równowagi. Uważaj na
siebie, aby nie doznad urazu, albo się nie przewrócid.

Co możesz odczuwad?

Ucisk na pęcherz jest coraz większy, dlatego częściej będziesz musiała korzystad z toalety. Możesz
mied uczucie, że dziecko zaraz z Ciebie wypadnie, ale bez obaw, nic takiego się nie stanie. Bywa, że
czujesz się zmęczona i ociężała. Jak najwięcej wypoczywaj, ponieważ dzieo porodu jest już bardzo
blisko i będziesz potrzebowad dużo sił.

Rozwój dziecka

Pod skórą Twojego maluszka wciąż gromadzi się tkanka tłuszczowa. Dziecko rośnie i przybiera na
wadze, jeśli tylko nie występują u Ciebie żadne problemy z łożyskiem. Tłuszcz, który magazynuje
maleostwo powoduje powstanie charakterystycznych dla noworodków fałdek. Jego serce bije
obecnie z częstotliwością 110-160 uderzeo na minutę. Ma w sobie 300 kości, a dorosły człowiek ma
ich o prawie 100 mniej, co świadczy o tym, że niektóre z nich w późniejszym etapie się zrastają.

Jak teraz wyglądam?

Moje policzki są mocno zaokrąglone. Większośd pokrywającego moje ciało puszystego meszku
zniknęła, a delikatna warstewka pozostała na górnej części pleców, na ramionach i za uszami. Ciałko
mam pokryte tłustą, białą mazią, która chroni moją wrażliwą skórę. Mam około 47 cm i ważę ponad
3 kg.

Zgadnij, co robię?

Wyraźnie zmniejszyła się ilośd miejsca, w której mogę się poruszad. Zwykle mam ciało skulone, a
brodą dotykam mojej klatki piersiowej. Kolana podciągnięte mam pod brzuch, dlatego nie mogę
już ruszad się tak energicznie.

39. tydzieo ciąży

Możesz mied wahania nastrojów, ale spowodowane są one nadchodzącym porodem. Jeśli nie
możesz się skoncentrowad, albo zapamiętad niektórych rzeczy nie powinnaś się martwid, to
normalne. Mogą pojawid się u Ciebie pojedyncze skurcze brzucha. Dziecko nabrało już
wystarczającą ilośd tkanki tłuszczowej i jest gotowe na poród.

Jak zmienia się Twoje ciało?

Masz mocne wahania nastrojów, ale ich uzasadnieniem są zmiany hormonalne, które przygotowują
Twój organizm do porodu. Twoje ciało jest znacznie bardziej obciążone fizycznie, przez co może Ci
byd rzeczywiście ciężko. Już nie przybierasz na wadze, a poród jest tuż, tuż.

Co możesz odczuwad?

Możesz byd coraz bardziej zmęczona, a na skutek ogromnego nacisku na pęcherz moczowy, na
pewno musisz biegad do toalety co chwilę. Możesz mied problemy z pamięcią czy z koncentracją
uwagi, byd bardziej rozdrażniona i wybuchowa niż zwykle. To wszystko z powodu stresu przed
porodem. Możesz odczuwad pojedyncze skurcze i płynną wydzielinę z pochwy. Jeśli takie objawy
się nasilą, oznacza to, że poród może nastąpid w ciągu doby.

Rozwój dziecka

Rozwija się cały czas system immunologiczny Twojego dziecka. Częśd Twoich własnych przeciwciał
zostanie przekazana mu bezpośrednio przez łożysko, dzięki czemu dziecko będzie chronione przed
chorobami i infekcjami przez kilka tygodni po porodzie. Karmiąc maleostwo piersią jeszcze bardziej
wzmocnisz jego odpornośd, ponieważ wspominane przeciwciała zawiera również mleko matki.

Jak teraz wyglądam?

Moje ciało się zaokrągliło, a pod skórą mam już sporo tłuszczyku. Skórę mam gładką i jest ona
pokryta w niektórych miejscach mazią płodową. Moje paznokcie na placach u nóg są dosyd długie.
Na głowie mam włosy, ale są miejsca, w których jeszcze jestem całkiem łysy. Ważę 3,25 kg i mierzę
51 cm.

Zgadnij, co robię?

Ruszam nóżkami i rączkami, chod nie mam na to zbyt wiele miejsca. Powinnaś odczuwad jakieś 10
ruchów dziennie, ale nie są one już tak energiczne jak wcześniej. Po prostu nie mam miejsca, aby
się zamachnąd nóżką albo rączką.

40. tydzieo ciąży

Gratulujemy! To już ostatni tydzieo ciąży. Możesz byd zaniepokojona nadchodzącą chwilą porodu.
Jeśli tylko poczujesz skurcze, albo zauważysz wzmożoną, wodnistą wydzielinę z pochwy,
powinnaś natychmiast udad się do szpitala. To sygnał do porodu. Już niedługo zobaczysz swoje
maleostwo.

Jak zmienia się Twoje ciało?

To już ostatni tydzieo ciąży. Na pewno Twój brzuch jest maksymalnych rozmiarów, a Ty sama jesteś
już mocno zmęczona i zniecierpliwiona czekaniem na pojawienie się dzidziusia.

Co możesz odczuwad?

Możesz czud się podenerwowana, albo odczuwad strach przed zbliżającym się porodem, który tak
naprawdę może się zacząd w każdej chwili. Jeżeli zauważysz wzmożoną, wodnistą wydzielinę z
pochwy, zabarwioną lekko na zielono lub różowo, oznacza to, że wody płodowe właśnie odeszły, a
poród zacznie się lada chwila. Taką samą oznaką są regularne skurcze. Jeśli je masz, powinnaś jak
najszybciej udad się do szpitala.

Rozwój dziecka

Rozwój Twojego dziecka już się zakooczył i jest ono w pełni ukształtowane. Podczas samego porodu
w sercu i płucach Twojego maleostwa zajdą ważne zmiany. Warto zaznaczyd, że przed porodem
wymiana tlenu i dwutlenku węgla odbywała się przez łożysko. Kiedy maluch się urodzi, pierwszy
jego oddech spowoduje, że krew w jego płucach natleni się i dziecko zacznie normalnie oddychad.

Jak teraz wyglądam?

Jestem już całkowicie podobny do noworodka, którego niebawem ujrzysz. W Twoim brzuszku mam
tak mało miejsca, że muszę byd mocno skulony. Nie jest to najwygodniejsza pozycja, ale po
porodzie pewnie też będę chciał byd blisko Ciebie, aby poczud się w pełni bezpieczny. Mam 52 cm
długości i ważę 3,4 kg.

Zgadnij, co robię?

Dwiczę odwracanie główki na boki. Wiercę się i kręcę, ale moje ruchy są mocno ograniczone. Nic
dziwnego, w brzuszku nie mam już za wiele miejsca. Wkrótce będę mógł znów poruszad się bez
przeszkód.

Witaj mamusiu...

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
kalendarz ciazy, ciąża i dziecko
Witamy w naszym Kalendarzu ciąży
Kalendarz?dań w ciąży
Kalendarz ciąży
Kalendarz badań w ciąży
chroby ukłądu krążenia w ciąży
Fizjoterapia podczas ciąży
Zapalenie płuc w ciąży
Choroby tarczycy w ciazy
Choroby nerek w ciąży
Choroby serca w ciąży 2
terapia antywiusowa w ciazy

więcej podobnych podstron