Samodzielna Pracownia

Propedeutyki Chorób Dzieci

SCHEMAT BADANIA

DZIECKA

Opracowany przez:

Dr n. med. Barbara Garanty-Bogacka,

Dr n. med. Wiesława Wieczorek,

Dr n. med. Małgorzata Syrenicz,
Dr n. med. Beata Ciechanowska,

Dr n. med. Beata Krupa.

Badanie dziecka- materiały

pomocnicze na seminaria z
propedeutyki chorób dzieci

Badanie podmiotowe

- wywiad (najczęściej zbierany od

rodziców lub opiekunów dziecka, w miarę możliwości uzupełniony o
dane od dziecka).

1. Dane personalne :

• nazwisko i imię , data urodzenia, pleć.
• adres zamieszkania
• czy dziecko uczęszcza do zakładów zbiorowej opieki (żłobek,

przedszkole, szkoła, dom dziecka itp)

2. Dane personalne rodziców/opiekunów dziecka:

• nazwiska i imiona, wiek
• adres zamieszkania
• miejsce pracy
• wykonywany zawód

3. Wywiad rodzinny:

• rodzice:wiek, stan zdrowia (choroby przewlekłe i ostre), ewentualna

przyczyna zgonu,

• rodzeństwo: wiek i pleć, stan zdrowia (choroby przewlekłe i ostre),

ewentualna przyczyna i wiek zgonu.

4. Wywiad genetyczny:

• występowanie w rodzinie chorób genetycznie uwarunkowanych i wad

wrodzonych, stopień pokrewieństwa z probandem.

5. Wywiad epidemiologiczny:

• występowanie w rodzinie chorób przewlekłych , przyczyny zgonów.

6. Wywiad socjalny:

• warunki mieszkaniowe (liczba osób mieszkających z dzieckiem, ich

stan zdrowia, liczba izb mieszkalnych, warunki sanitamo-higieniczne)

7. Dane dotyczące przebiegu ciąży:

• wywiad położniczy (liczba poronień

sztucznych i naturalnych -

przyczyny, okoliczności, wiek ciążowy) , kolejność ciąży, jej przebieg
(choroby

matki, stosowane leki, używki, powikłania w przebiegu

ciąży)

8. Dane dotyczące porodu:

• miejsce porodu
• wiek ciążowy ( poród o czasie, przedwczesny, po terminie)

1

• przebieg porodu (silami natur}', operacyjny, ewent. wskazania do

porodu operacyjnego)

9. Dane dotyczące noworodka:

• masa urodzeniowa, długość ciała, obwód głowy i klatki piersiowej,

ewentualnie Si

• stan dziecka po urodzeniu (skala Apgar, stosowane leki i zabiegi)
• przebieg okresu adaptacji (spadek masy ciała, przebieg i charakter

żółtaczki, ewentualnie inne zaburzenia, stosowane leczenie)

• sposób karmienia
• wykonane badania przesiewowe (test

w kierunku fenyloketonurii.

niedoczynności tarczycy i dysplazji stawów biodrowych)

10. Dane dotyczące rozwoju fizycznego :

• masa i wysokość ciała, obwód głowy i klatki piersiowej
• przebieg ząbkowania

• przebieg okresu dojrzewania płciowego

1 l.D ane dotyczące rozwoju psychoruchowego:

• wiek osiągnięcia poszczególnych czynności ruchowych
• rozwój mowy
• rozwój koordynacji w^rokowo-ruchowej
• rozwój kontaktów* społecznych

12.Dane dotyczące żywienia:

• czasokres karmienia piersią
• czas i rodzaj wprowadzanych posiłków'
• ewentualnie stosowane diety eliminacyjne

• aktualnie stosowana dieta
• stosowane witaminy (wit. D, B,, E, C, A )

• ewentualnie profilaktyczne stosowanie preparatów' żelaza i kwasu

foliowego, wapnia itd.

13.Szczepienia ochronne

• terminowość i zakres przeprowadzonych szczepień, ewentualne

przeciwwskazania i powikłania poszczepienne

14. Dane dotyczące przebytych chorób , urazów, zabiegów leczniczych,

hospitalizacji

15. Dane dotyczące aktualnej choroby:

• skargi główne w' wypowiedzi rodziców i dziecka
• początek choroby i ewolucja objawów (dokładny opis. rodzaj, czas

powstania i nasilania się objawów)

• dotychczas stosowane leczenie i jego efekt}
• ewentualnie

wyniki

dotychczas

wykonanych

zabiegów

diagnostycznych i leczniczych.

Uwaga:

w praktyce klinicznej i poradnianej zbieranie

wywiadu najczęściej rozpoczyna się od danych dotyczących
skarg głównych.

3

Badanie przedmiotowe

Ocena stanu ogólnego dziecka

(ocena wydolności trzech

podstawowych

układów:

OUN,

krążenia,

oddechowego,

dokonywana wstępnie zaraz po zobaczeniu pacjenta; warunkuje
dalsze postępowanie lekarza- czasami konieczność podjęcia
natychmiastowego działania ratującego życie)

O góln e bad anie przedm iotow e dziecka

I .Stan świadomości

1. Krótkotrwale i długotrwale zaburzenia przytomności

2. Stopnie ograniczenia świadomości
3. Klasyfikacja śpiączek

II. Ułożenie chorego, ograniczenie ruchomości

III Budowa ciała

1. Typy budowy ciała

2. Nieprawidłowości budowy ciała

IV. Postaw a ciała dziecka w' zależności od wieku

1. Postawa prawidłowa

2. Najczęstsze wady postawy'

V. Proporcje ciała

1. Wskaźniki proporcji

2. Proporcje ciała w zależności od wieku

VI. Ocena rozwoju fizycznego dziecka

1. Metodyka pomiarów* podstawowych parametrów antropometrycznych

• dhigość/wysokość ciała
• masa ciała
• obwód głowy
• obwód klatki piersiowej

• inne parametry antropometryczne

2. Metody oceny rozwoju fizycznego

• siatki centylowe
• tabele norm
• wskaźniki proporcji
• morfogramy

4

N IL Ciepłota ciała

1. Technika pomiaru ciepłoty ciała w zależności od wieku

2. Ciepłota ciała

• prawidłowa
• gorączka- typy (tory)

• stan podgorączkowy, nadcieplność wegetatywna
• obniżona ciepłota ciała

VIII. Skóra

1. Zabarwienie skóry

• bladość
• zaczerwienienie
• sinica
• zażółcenie
• przebarwienia i odbarwienia skóry

2. Uciepłenie skóry
3. Elastyczność- ocena stanu nawodnienia

• odwodnienie;

=>izoosmotyczne
=>hipoosmotvczne
=>hiperosmotyczne

4. Wilgotność

• nadmierna wilgotność

uogólniona
miejscowa

• zmniejszone wydzielanie potu

5. Zmiany skórne

• typy wykwitów:

=>plama
=>bąbel
=>pęcherzyk

=> krosta
=> grudka
=>guzek

=> strup

=>ubytkinaskórka
=>bliznv

• wysypki w chorobach zakaźnych wieku dziecięcego

6. Obrzęki

• charakter
• rozmieszczenie

7. Widoczna siatka naczyń żylnych

IX. Tkanka podskórna

1. Grubość

2. Rozmieszczenie

VI. Owłosienie

1. Nadmierne owłosienie

2. Niedostateczne owłosienie i zupełny brak włosów

V II. Paznokcie

1. Zmiany zabarwienia paznokci

2. Zmiany kształtu paznokci

VIII. I kład mięśniowy

1. Ocena rozwoju mięśni

2. Napięcie mięśniowe
3. Bolesność uciskowa mięśni

IX. Układ kostno-stawowy

1. Badanie układu kostno-stawowego;

• oglądanie
• obmacywanie
• ruchomość czynna i bierna

2. Zmiany kostne w przebiegu krzywicy

• różaniec krzywiczy
• bransolety krzywicze
• craniotabes

3. Kręgosłup:

• skrzywienia
• ruchomość
• bolesność

4. Testy przesiewowe wykrywające wrodzoną dysplazję (zwichnięcie )

stawów biodrowych u noworodków i niemowląt.

IX. Węzły chłonne

1. Dostępność badaniu palpacyjnemu

2. Rozmiar
3. Konsystencja

4. Bolesność
5. Ruchomość węzłów i ich stosunek do skóry i tkanki podskórnej

• stan skóry nad powiększonymi węzłami

6

Badanie głowy i szvi

I. Głowa

1. Wielkość i kształt czaszki

2. Stosunek twarzoczaszki do mózgoczaszki
3. Obwód głowy

• wielkogłowie
• małogłowie

4. Ocena ciemiączek

• kształt
• wielkość
• napięcie

5. Ocena szwów czaszkowych
6. Uwapnienie kości czaszki, craniotabes

II. Twarz

1. Symetria

2. Rysy twarzy
3. Mimika

III. Narząd wzroku

1. Gałki oczne

• wielkość gałek ocznych
• rozstawienie (hipo- i hiperteloryzm)
• osadzenie (wytrzeszcz, zapadnięcie gałek ocznych w głąb

oczodołów)

• ustawienie gałek ocznych

=>zez (metody badania zeza utajonego)

=>oczopląs

• napięcie gałek ocznych

z^ocena w stanach odwodnienia

=>wzmożone ciśnienie śródgalkowe

7

2. Powieki

• wielkość i symetria szpar powiekowych
• zmarszczka nakątna
• obrzęki powiek
• wykwity skórne na powiekach

3 Spojówki oka

• zabarwienie
• przekrwienie
• wybroczyny
• obrzęk spojówek
• wydzielina

4. Źrenice

• wielkość
• symetria

• reakcje źrenic na światło, zbieżność i nastawność
• zaćma
• badanie dna oka
• badanie ostrości wzroku

IV. Uszy

1 Małżowiny uszne

• osadzenie
• wielkość
• kształt

2. Przewody słuchowe zewnętrzne
3. Bolesność uciskowa na skrawki uszne
4. Metody badania słuchu w zależności od wieku

V. Nos

1. Kształt i symetria

2. Drożność przewodów nosowych

• wydzielina:

^surow icza
=>śluzowa
=>śluzowo-ropna
=>ropna

=> krwista

3. Badanie węchu

YI. Jama ustna

1. Wargi

• zabarwienie

8

• wilgotność

2. Błona śluzowa jamy ustnej

• zabarwienie
• wilgotność
• wykwity

3. Podniebienie

• kształt
• rozszczepy

4. Język

• wielkość
• wygląd
• ruchomość
• stopień nawodnienia

5. Zęby

• ilość
• zmiany próchnicze

6. Migdalki podniebienne

• wielkość
• obecność nalotów

7. Tylna ściana gardła
8. Zapach z ust

VII. Szyja

1. Wielkość (obwód)

2. Symetria
3. Ruchomość

4. Guzy

5. Ocena gruczołu tarczowego

• wielkość
• spoistość
• symetria
• guzki

• szmery naczyniowe nad tarczycą

Klatka piersiowa

I. Oglądanie:

1. Budowa

2. Kształt
3. Symetryczność

II. Nieprawidłowości w budowie klatki piersiowej

9

• plaska

• beczkowata
• kurza

• lejkowata

• krzywicza- bruzda Harisona, różaniec krzywiczy
• skrzywienia kręgosłupa i inne

Ukiad oddechowy

I. Oglądanie

I. Tor oddychania

• piersiowy (piersiowo-brzuszny)
• brzuszny (brzuszno-piersiowy)
• dziwaczne ruchy przepony= abdominal paradox

2. Częstość oddechów w zależności od wieku:

Wiek

Średnia częstość i/lub zakres

normy oddechów na minutę

Noworodek

40

(24 • 6 6 )

Niemowlę

~30 ( 24 - 3 8 )

2 - 5 lat

26

(24 - 28 )

Dorośli

16-18

wg. ''Propedeutyki Pediatrii S. hi owak

• eupnoe - oddech prawidłowy
• apnoe - bezdech
•y tachypnoe - oddech przyspieszony
• bradypnoe - oddech zwolniony

3. Rytm i głębokość oddechów

• hyperpnoe

=>oddech Kussmaula

• hipopnoe

=>oddech Cheyne-Stokesa
=>oddech falisty
=}oddech Biota

4. Wysiłek mięśni oddechowych

• duszność:

=> wdechowa
=3 wydechowa
wmieszana

• przerost i nadmierna praca dodatkowych mięśni oddechowych
• zapadanie się międzyżebrzy w czasie wdechu
• objaw Hoovera i inne

5. Sinica i inne pozapłucne objawy chorób układu oddechowego

II. Obmacywanie

1. Badanie ruchomości klatki piersiowej (rozszerzalności płuc)

2. Drżenie piersiowe
3. Obmacywanie tchawicy

4. Zmiany w obrębie ściany klatki piersiowej (guzy, odma podskórna i

inne)

III. Opukiwanie

1. Porównawcze (orientacyjne)

• miejsca opukiwania:

=>2 m.ż. I.przymostkowa

m.ż. l.śr. obojczykowa

=>6 m.ż. l.śr. pachowa
=>od tyłu w okolicy nadgrzebieniowej, międzylopatkowej i

podłopatkowej

• wypuk

=> jawny
=>stłumiony
=>bębenkowy

2. Topograficzne (szczegółowe)

• granice płuc

10

D oln e

1. mostk.

1. środ.-
obojcz.

1.
pachowa

środk.

1.
łopatko­
wa

1.

przy-

kręgo-

słupowa

Płuco

prawe

VI żebro

VI żebro

VIII

żebro

X żebro

X krąg
pierś.

Płuco

lewe

IV żebro

IV żebro

VIII
żebro

X żebro

XI krąg
piersiowy

G órne

z przodu

3 -4 cm powyżej obojczyka

z tyłu

VII krąg szyjny

U w aga:

do 12 roku życia dolne granice płuc mieszczq się wyżej o 1-2 żebra

ruchomość dolnych granic płuc

11

IV. Osluchiwanie

1. Szmery podstawowe

• szmer pęcherzykowy

=>występowanie
=>glośność

• szmer oskrzelowy

=>miejsce fizjologicznego występowania

2. Szmerv dodatkowe

Wg dawnego podziału:

Wg nowego podziału:

Rzężenia wilgotne

Świsty i furczenia

drobno-

średnio-

Trzeszczenia

grubobańkowe

drobne

Rzężenia suche

średnie

świsty

grube

furczenia

Trzeszczenia
Tarcie opłucnej

3. Osluchiwanie głosu i szeptu

• bronchofonia fizjologiczna
• bronchofonia patologiczna

Układ sercowo- naczyniowy

1

Ocena stopnia wydolności układu krążenia (wg NYHA u starszych
dzieci, na podstawie danych z wywiadu i obserwacji u dzieci młodszych)

2.

Oglądanie:

a)

Zabarwienie powłok skórnych i śluzówek (sinica obwodowa i
centralna, bladość powłok, żółtaczka, zabarwienie typu "kawy z
mlekiem", "motylek mitralny’* itp.)

b)

Występowanie obrzęków hydrostatycznych ( na kk dolnych u dzieci
starszych, w okolicy krzyżowo-lędźwiowej u niemowląt ),
ewentualnie przesięków do jam ciała.

c)

Stopień duszności pochodzenia sercowego

d)

Występowanie cech obwodowego niedotlenienia tkanek (np palce
typu "pałeczek dobosza" i paznokcie w kształcie "szkiełek
zegarkowych")

e)

Objaw “kucania” lub “napady anoksemiczne”

t)

Budowa

okolicy

przedsercowej

(“garb

sercowy'*,

zmiany

pokrzywicze, pourazowe lub pooperacyjne)

g)

Ruchomość klatki piersiowej w okolicy przedsercowej

h)

Tętnienia:

•

w okolicy koniuszkowej

•

wzdłuż brzegów mostka

•

nad podstawą serca

•

w dołku podsercowym

•

rękojeści mostka

•

tętnienie nn szyjnych

•

tętnienie innych naczyń obwodowych

3.

Obmacywanie:

A) Orientacyjne położenie serca w okolicy piersiowej

B) Uderzenie koniuszkowe:

•

jego umiejscowienie.

•

rozległość,

•

siła,

•

częstość

C) Uderzenie sercowe:

•

występowanie

•

rozległość

D) Tętnienia dodatkowe
E) Tętnienie poza okolicą sercową (dołek jarzmowy, sercowy)

F) Szmery wyczuwalne w okolicy przedsercowej (“koci mruk”, tarcie

osierdzia)

4.

Opukiwanie:
A) Wielkość serca (kardiomegalia)

B) Anatomia topograficzna serca (położenie serca w klatce piersiowej:

możliwa jest także orientacyjna ocena dużych tętnic)

C) Obecność płynu w worku osierdziowym

5.

Osłuchiwanie:

A) Ocena częstości i miarowości rytmu podstawowego

B) Ocena tonów serca i miejsca ich osłuchiwania

•

liczba tonów (podstawowe i dodatkowe)

•

umiejscowienie tonów w cyklu pracy serca z podziałem na
skurczowe i rozkurczowe

•

głośność

•

dźwięczność

•

rozszczepienie i rozdwojenie tonów

12

13

C) Ocena szmerów:

•

lokalizacja szmerów : wewnątrz- lub zewnątrzsercowe

•

umiejscowienie szmeru w cyklu pracy serca (szmery
skurczowe, skurczowo-rozkurczowe, rozkurczowe)

•

ocena muzyczności (szorstkość szmeru)

•

ocena głośności (skala Levina), zmiany głośności w
zależności od pozycji ciała

•

ocena umiejscowienia (tzw. punctum maximum) i jego
promieniowanie.

Granice serca

Niemowlę

2 - 5 lat

> 5 lat

Uderzenie

koniuszkowe

l.środk.-obojcz

1-2 cm poza 1.

0-1 cm poza 1.

na 1. ś.-o.

międzyżebrze

IV

V

V

Stłumienie

względne

granica górna

2 żebro

II międzyżeb.

3 żebro

granica lewa

2

cm

poza

l.ś.-o.

1 -2 cm poza

l.ś.-o.

na l.ś.-o.

granica prawa

prawa 1. przymostkową

Stłumienie

granica górna

3 żebro

III międzyżeb.

4 żebro

bezwzględne

lewa granica: pomiędzy liniami sutkową i przymostkową; im
młodsze dziecko, tvm bliżej pierwszej._____________________
praw'a granica: lewy brzeg mostka

VI . Badanie tętnic obwodowych

1. Oglądanie:

• tętnienie tt obwodowych

2 Obmacywanie:

• częstość tętna
• miarowość
• napięcie
• chybkość

• pobudliwość

• symetrycznośc na tętnicach jednoimiennych

Uwaga:

u dzieci zawsze należy badać tęno na tt udowych, podkolanowych i
grzbietowych stóp oraz promieniowych

3. Oshichiwanie (głównie w wadach zastawki aortalnej)

4. Ocena tętna tętniczkowego (na łożysku paznokci)

VII. Badanie żył obwodowych

1. Oglądanie

• przepełnienie żył szyjnych
• poszerzenie siatki naczyń żylnych na klatce piersiowej, brzuchu itd

• występowanie żylaków kk dolnych, hemoroidów itd

2. Obmacywanie;

• ujemne tętno żylne patologiczne
• tętno żylne dodatnie

3. Oshichiwanie:

• tętno żylne wątrobowe

V ni.

Badanie ciśnienia tętniczego

• pomiar ciśnienia skurczowego i rozkurczowego na 4 kończynach.

Jama brzuszna

14

I. Linie orientacyjne i okolice brzucha (lokalizacja narządów jamy
brzusznej)

1. nadbrzusze

2. śródbrzusze
3. podbrzusze
4. okolica krętniczo -kątnicza

II. Oglądanie brzucha

1. Zmiany skórne

powłok brzusznych (wysypki, blizny pooperacyjne i

pourazowe, ślady świeżych urazów, siatka naczyń żylnych itp.)

2. Wysklepienie i kształt

a) powiększenie całego brzucha

• wzdęcie
• odma otrzewnowa
• wodobrzusze

• przewlekłe odcinkowe poszerzenie jelit i inne

b) ograniczone powiększenie brzucha (powiększenie narządów, guzy itp)

c) zmniejszona objętość jamy brzusznej
d) zmiany kształtu powłok jamy brzusznej ( np “żabi brzuch)

2. Widoczna perystaltyka żołądka i jelit (tzw. “objaw stawiania się**)
3. Pępek- ocena istotna zwłaszcza w okresie noworodkowym

a) pępek skórzasty i owodniowy
b) zmiany w okolicy pępka (wilgotny, sączący pępekizapalenie pępka itp.)

III. Obmacywanie brzucha

1.

Orientacyjne = powierzchniowe (lokalizacja obszarów bolesnych, ocena
napięcia mięśniowego)

a) zmniejszone napięcie mm powłok brzusznych
b) zwiększone napięcie mm powłok brzusznych

•

ograniczone (pkt McBumey*a)

•

rozlane

c) przepukliny brzuszne

2.

Obmacywanie szczegółwe
a) badanie wątroby

•

ocena wielkości narządu

•

kierunek powiększenia

•

brzeg

•

powierzchnia

•

tętnienie

•

górna granica wątroby (opukiwanie w obrąbie klatki
piersiowej)

W iek

D olny brzeg w ą tro b y w stosunku
do tuku żeb row ego

Noworodki

2- max 3 cm poniżej luku

Niemowlęta

i małe dzieci

około 1 cm poniżej łuku

Dzieci starsze
i dorośli

niewyczuwalny poniżej łuku żebrowego

b) badanie śledziony

•

ocena wielkości narządu

•

kierunek powiększenia

•

brzeg

•

powierzchnia

c) badanie innych narządów jamy brzusznej

• żołądek (objaw oliwki)
• jelita
• nerki i inne

3. Objawy otrzewnowe (objaw Rovsinga, objaw Blumberga i inne)

4. Objaw Goldflama

5. Objaw balotowania nerek

IV'. Opukiwanie jamy brzusznej

(odgłos: bębenków*, metaliczny, stłumiony i przytłumiony)

• badanie obecności płynu w jamie brzusznej

V. Osluchiwanie brzucha

1. Ocena perystaltyki (niedrożność mechaniczna i porażenna)

• prawidłowa
• nadmierna
• brak słyszalnej perystaltyki

2. Tarcie otrzewnej

VI. Ocena okolicy odbytu

1. Obecność (u noworodków = zarośnięcie odbytu)

2. Szczeliny odbytu
3. Przetoki odbytnicze
4. Ziejący odbyt
5. Wypadanie odbytu

VII. Badanie per rectum

Układ nerwowy

16

I . Wstępna ocena

1. Ocena stopnia zaburzeń świadomości

• pełny kontakt (u dzieci starszych kontakt logiczny)
• ograniczenie świadomości
• utrata przytomności

2. Ocena spontanicznego zachowania się dziecka i ewentualnego

niepokoju psychoruchowego

• drżenia
• drgawki
• ruchy mimowolne

3. Widoczne zaburzenia dysmorficzne (głowa, tułów, kończyny)
4. Wyraz twarzy, mimika

5. Zaburzenia postawy i chodu
6. Ułożenie dziecka

• dowolne
• przymusowe (np. opistotonus, ułożenie nożycowe kk dolnych)

II. Badanie neurologiczne szczegółowe głowy

1. Pomiar obwodu czaszki, ocena stosunku twarzo- do mózgoczaszki

2. Badanie ciemiączek

• wielkość
• napięcie

17

• tętnienie
• czas zarastania

3. Ocena szwów czaszkowych

• szerokość
• czas zarastania

4. Obmacywanie głowy

• bolesność uciskowa (wyrostek sutkowaty, ujścia nerwu V itd)
• obecność ubytków , kostnych lub zgrubień , ew. zmian

naczyniowych

5. Opukiwanie

• charakter odgłosu opukowego (np. wypuk typu

“pękniętego

garnka**)

6. Osluchiwanie

• nieprawidłowe szmery wewnątrzczaszkowe

7. Badanie nerwów czaszkowych (I- XII)

III. Badanie neurologiczne szczegółowe kończyn

1. Oglądanie:

• ułożenie

dowolne
przymusowe (przykurcze, niedowłady)

• stan umięśnienia

zaniki
przerosty
drżenia pęczkowe lub włókienkowe

2. Obmacywanie

• napięcie mięśniowe przy ruchach czynnych i biernych
• ocena siły mięśniowej

3. Badanie czucia

• powierzchniowego (dotyku, bólu, ciepła, czucia wibracyjnego)
• głębokiego

4. Próby;

• szybkie ruchy naprzemienne
• "palec-nos*‘; "pięta-kolano*'

5. Ocena odruchów

• okostnowy z kości promieniowej
• okostnowy z kości łokciowej
• odruch z mięśnia dwugłowego
• odruch z mięśnia trójglowego
• odruch kolanowy
• odruch skokowy

• odruch podeszwowy

18

III Odruchy powierzchniowe-skórne

IV.

Odruchy nosidłowc

V.

Odruch odbytniczy

VL Ocena mowy

• anartria
• dysartria

• afazja
• mowa nosowa
• mowa skandowana i inne

VII. Objawy oponowe

1. Sztywności karku

2. Objawy Brudzińskiego

• policzkowy
• karkowy
• łonowy

3. Objawy Kemiga

• górny
• dolny

4. Objaw Flataua

5. Objaw Flataua-Hermana

6. Objaw Ammosa

7. Objawy oponowe u niemowląt

U w aga:

w przedstawionym schemacie badania dziecka w trakcie badania

poszczególnych układów/ narządów

niejednokrotnie powtórzone zostały

badania wymienione wcześniej (np. ocena występowania sinicy czy paznokci w

kształcie szkiełek zegarkowych przy ocenie układu oddechowego i krążenia i

inne). Oczywiście badania takie wykonuje się jednorazowo ( w podanym
przykładzie przy ocenie skóry), należy jednak pamiętać o ich znaczeniu w

patologii poszczególnych narządów/układów, stąd ich powtórzenie.