Tematyka wykładu
Przedsiębiorstwo, przedsiębiorczość, firma
Podstawy Nauki o
Decyzje założycielskie
Przedsiębiorstwie
Otoczenie przedsiębiorstwa i konkurencyjność
Zasoby przedsiębiorstwa i ich analiza
Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw
Działalność podstawowa, cykl życia firmy
http://kep.wzr.pl/
Decyzje inwestycyjne i finansowe
Dr Joanna Pioch [e-mail]
Rozwój i innowacyjność, ryzyko w działalności
http://pe.ug.gda.pl/kurs/527
gospodarczej
Literatura podstawowa Definicje przedsiębiorstwa
Przyczyny braku jednolitej definicji:
Podstawy nauki o organizacji: przedsiębiorstwo
jako organizacja gospodarcza / red. nauk.:
Odmienne podejście ze strony różnych
Stanisław Marek, Maria Białasiewicz. Polskie
dyscyplin naukowych
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008.
Inne usytuowanie w gospodarce narodowej
oraz inny zakres samodzielności decyzyjnej
Praca zbiorowa pod red. S. Marka, Podstawy ekonomiki
w zależności od ustroju gospodarczego
przedsiębiorstw, Szczecin 1998-2001
Bardzo duże zróżnicowanie przedsiębiorstw
Praca zbiorowa pod red. L. Pawłowicza, Wybrane
zagadnienia ekonomiki przedsiębiorstw, Gdańsk 2001
Zanikanie jednych form przedsiębiorstw,
powstawanie innych
Definicja przedsiębiorstwa Definicja przedsiębiorstwa
A W SZCZEGÓLNOŚCI:
KODEKS CYWILNY ART. 55
Firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia
indywidualizujące przedsiębiorstwo
definiuje przedsiębiorstwo jako zespół
Księgi handlowe i tajemnice przedsiębiorstwa
składników materialnych
Nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w
i niematerialnych przeznaczonych do tym produkty i materiały
Patenty, wzory użytkowe i zdobnicze
realizacji określonych zadań
Zobowiązania i obciążenia, zw. z prowadzeniem
gospodarczych, które obejmuje wszystko
przedsiębiorstwa
Prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych
co wchodzi w skład przedsiębiorstwa
przez przedsiębiorstwo
1
Atrybuty - cechy przedsiębiorstwa Wyodrębnienie ekonomiczne
alienacja, samofinansowanie, samodzielność
" WYODR
BNIENIE EKONOMICZNE  oznacza że:
ALIENACJA
przedsiębiorstwo ma odrębność majątkową,
reprodukuje zużywane zasoby poprzez
" WYODR
BNIENIE PRAWNE
sprzedaż wyrobów lub usług i osiąganie
odpowiedniej rentowności,
" WYODR
BNIENIE TECHNICZNO-
ORGANIZACYJNE dochody pracowników zależą od wyników
produkcyjnych i ekonomicznych firmy 
wspólny interes,
Wyodrębnienie ekonomiczne Wyodrębnienie prawne
Oznacza zdolność firmy do podejmowania
działalność gospodarcza związana jest z ryzykiem
działań prawnych, takich jak zawieranie umów,
nie uzyskania oczekiwanych dochodów lub poniesienia
zaciąganie kredytów bankowych
nieoczekiwanych strat
rozwój firmy poprzez powiększanie majątku trwałego np. występowanie jako odrębny podmiot w
zależy od możliwości wygospodarowania środków na
obrocie towarowym
inwestycje
samodzielność - samodecydowanie przedsiębiorstwa
Osobowość prawną uzyskuje się przez wpis do
przejawia się autonomią wewnętrzną i zewnętrzną,
Krajowego Rejestru Sądowego
która zwykle jest ograniczona w przedsiębiorstwach
państwowych lub działających w ramach koncernu
Wyodrębnienie techniczno -
Rola rejestrów - KRS
organizacyjne
Oznacza, że dana firma posiada sobie
ZAPEWNIENIE DOST
PU DO JAWNEJ,
tylko właściwą strukturę organizacyjną,
pozwalającą jej w zorganizowany sposób
WIARYGODNEJ INFORMACJI
wykonywać określone zadania
O PODMIOTACH GOSPODARCZYCH, CO WINNO
SA
UŻYĆ ZWI
KSZENIU BEZPIECZEC
STWA
Wyodrębnienie techniczne i organizacyjne
OBROTU GOSPODARCZEGO
tworzy podstawy formułowania
wyodrębnienia ekonomicznego
2
Zasady działalności firm Zasada gospodarności
Ogólna zasada racjonalnego postępowania
mówiąca o tym, że maksymalny stopień
ZASADA GOSPODARNOŚCI
realizacji celu osiąga się poprzez
ZASADA PRZEDSI
BIORCZOŚCI
uzyskanie większego efektu przy danym
ZASADA RENTOWNOŚCI
nakładzie środków lub
ZASADA RACHUNKU EKONOMICZNEGO
uzyskanie oczekiwanego efektu przy użyciu
minimalnego nakładu środków
Zasada gospodarności Zasada przedsiębiorczości
Może przyjmować 2 postaci
Sensu largo:
1) zasada największej wydajności
gotowość do podejmowania oraz twórczego
2) zasada oszczędności środków
rozwiązywania problemów
Sposób użycia środków zgodny z zasadą
Sensu stricte:
racjonalnego gospodarowania nazywa się
zespół cech warunkujących bycie dobrym
optymalnym użyciem środków
przedsiębiorcą
w przeciwieństwie do ich marnotrawstwa
które jest przejawem nieracjonalności działania
Zasada przedsiębiorczości Zasada rentowności
ekspansywność, rozwój, poprawa sytuacji
Samowystarczalność
wyszukiwanie i wykorzystywanie pojawiających się okazji
oznacza osiąganie zysku ze sprzedaży dóbr i/lub
aby sprostać zwiększającej się konkurencji
usług w pewnym okresie
zrywanie z tradycyjnymi sposobami produkowania
i dystrybucji dóbr i usług
Pozwala na pokrywanie z nadwyżką kosztów
to coś więcej niż przestrzeganie zasady ekonomiczności,
zbywanej produkcji dochodami z jej sprzedaży
imperatyw maksymalnie twórczego podejścia do zasobów
kadrowych i materialnych firmy w celu wykorzystania
Przestrzeganie tej zasady wiąże się z koniecznością
pojawiających się nowych możliwości i elastycznego
prowadzenia ewidencji księgowej oraz kalkulacji
przystosowania się do zmieniających się warunków
kosztów za usługi i/lub wyroby
3
Zasada rachunku
Zasada rentowności ekonomicznego
Rachunek ekonomiczny jest narzędziem realizacji
Stosowanie zasady rentowności pozwala
zasady gospodarności, pozwala lepiej wykorzystywać
dokonać kwantyfikacji celu
zasadę rentowności oraz ma silny związek z zasadą
przedsiębiorczości
A to umożliwia
Oznacza on sposób mierzenia nakładów i efektów
określenie stopnia realizacji
działalności gospodarczej sprzyjający podejmowaniu
zasady gospodarności
optymalnych decyzji
w przedsiębiorstwie
dla maksymalizacji efektów użytkowych
Zasada rachunku
ekonomicznego Klasyfikacje przedsiębiorstw
Zmusza do myślenia kategoriami alternatywy Przykładowe kryteria podziału:
oraz stosowania narzędzi matematycznych
i wymiernych elementów rachunku
Wielkość
Tam gdzie nie ma konieczności
Rodzaj działalności
lub możliwości wyboru
Sposób zintegrowania zakładów
nie WYST
PUJE problem optymalizacji
Forma własności
a więc nie ma także rachunku ekonomicznego
Forma organizacyjno  prawna
Duże, średnie, małe, mikro... Rodzaj działalności
Produkcyjne, handlowe, usługowe
1. Duże
średnioroczne zatrudnienie >250 osób
Rodzaj działalności PKD (wg Polskiej Klasyfikacji Działalności)[1] - określa
obrót >50 mln Euro lub aktywa > 43 mln Euro
przeważający rodzaj działalności wskazany przez rejestrowany podmiot (czteroznakowy
2. Średnie
symbol):
Sekcja A  rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo:
średnioroczne zatrudnienie <250 osób
(01 ...)  rolnictwo i łowiectwo, łącznie z działalnością usługową.
obrót nie przekracza 50 mln Euro lub aktywa < 43 mln Euro
(02 ...)  leśnictwo, łącznie z działalnością usługową.
Sekcja B  rybołówstwo i rybactwo:
3. Małe
(05 ...)  rybołówstwo i rybactwo, łącznie z działalnością usługową.
średnioroczne zatrudnienie <50 osób
Sekcja C  górnictwo i kopalnictwo:
obrót nie przekracza 10 mln Euro lub aktywa < 10 mln Euro (10 ...)  górnictwo węgla kamiennego i brunatnego; wydobywanie torfu.
[1]  Polska Klasyfikacja Działalności , załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z
4. Mikroprzedsiębiorstwo
dnia 7.10.1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), Dziennik Ustaw
Rzeczpospolitej Polskiej zał. do nru 128, poz. 829 z dnia 21.10.1997 r., Kancelaria Prezesa
średnioroczne zatrudnienie <10 osób
Rady Ministrów.
obrót nie przekracza 2 mln Euro lub aktywa < 2 mln Euro
4
Obszar działalności Przedsiębiorstwa wielozakładowe
Ze względu na sposób zintegrowania zakładów wyróżnia
Krajowe, międzynarodowe,
się przedsiębiorstwa:
wielonarodowe, globalne
zintegrowane poziomo - podstawowe zakłady zajmują się
tym samym rodzajem działalności
zintegrowane pionowo - podstawowe zakłady zajmują się
realizacją jednej z faz cyklu produkcyjnego od surowca do
wyrobu gotowego
konglomeraty - podstawowe zakłady zajmują się
działalnością nie mającą ze sobą żadnego związku
technologicznego
Klasyfikacja według sektorów własności Klasyfikacja według sektorów własności
Forma własności[1] - W krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON
funkcjonuje trzypoziomowa klasyfikacja form własności składająca się z 26 pozycji
klasyfikacyjnych. Na pierwszym poziomie klasyfikacyjnym uwzględnia ona podział na sektory
własności: publiczny - grupujący własność państwową (Skarbu Państwa i państwowych osób
prawnych), własność jednostek samorządu terytorialnego oraz  własność mieszaną z przewagą
kapitału (mienia) podmiotów sektora publicznego i prywatny grupujący własność prywatną krajową
(osób fizycznych i pozostałych jednostek prywatnych), własność zagraniczną (osób zagranicznych)
oraz  własność mieszaną z przewagą kapitału (mienia) podmiotów sektora prywatnego, na drugim
poziomie klasyfikacyjnym - charakter własności (jednorodna, mieszana - w obrębie sektora, między
sektorami) na trzecim zaś rodzaj własności według wyżej podanych sześciu kategorii właścicieli.
Forma własności jest określana na podstawie procentowego udziału poszczególnych
rodzajów własności w ogólnej wartości kapitału podawanego we wniosku RG-1 o wpis do krajowego
rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON lub o zmianę cech objętych wpisem.
[1] Na podstawie: - krajowych aktów prawnych: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca
1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki
narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń oraz szczegółowych warunków i trybu
współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i
systemy informacyjne administracji publicznej;
- międzynarodowych aktów prawnych, zaleceń itp.: 31993R2186 Rozporządzenie Rady (EWG) NR
2186/93 z dnia 22 lipca 1993 r. w sprawie wspólnotowej koordynacji sporządzania rejestrów
przedsiębiorstw do celów statystycznych.
Klasyfikacje przedsiębiorstw Klasyfikacje przedsiębiorstw
Ze względu na formę własności można wyróżnić
ze względu na formę prawną lub organizacyjno-prawną
przedsiębiorstwa:
można wyróżnić:
prywatne (jednoosobowe, spółki, gospodarstwa rolne)
przedsiębiorstwo jednoosobowe
samorządu terytorialnego (gminne, municypalne,
spółki (cywilna, jawna, partnerska, komandytowa,
komunalne)
komandytowo-akcyjna, spółka z o.o., akcyjna)
państwowe (pp, JSSP)
spółdzielnia
spółdzielcze
Joint-Venture
organizacji społecznych
JSSP
zagraniczne
pp
mieszane
5
Kryteria wyboru formy
Tylko spółki & / KSH prawnej przedsiębiorstwa
koszty założenia
zakres kontroli
wielkość podejmowanego ryzyka
elastyczność dokonywania zmian
potrzeby kapitałowe
opodatkowanie
Spółki osobowe a kapitałowe Spółki osobowe a kapitałowe
Podobieństwa i różnice
cd. porównania
liczba wspólników
odpowiedzialność za zobowiązania
kapitał zakładowy
reprezentowanie
minimalny wkład wspólnika
prowadzenie księgowości
obowiązek zawarcia umowy w określonej
formie
dopuszczalne formy opodatkowania
obowiązek rejestracji przedsiębiorstwa
kontrola nad działalnością firmy
osobowość prawna
procedury zakładania i likwidacji
6
7