ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

62

www.weterynaria.elamed.pl

CZERWIEC • 6/2014

Terapia nadwagi i otyłości składa się

z kilku elementów. Standardem jest
ograniczenie ilości przyjmowanych
przez zwierzę kalorii i zwiększenie
wydatkowania energii na aktywność
ruchową (6, 8, 13). Niemniej jednak,
biorąc pod uwagę to, że zwierzę samo
nie przygotuje ani nie poda sobie po-
siłków, kluczową rolę odgrywa zmiana
nawyków żywieniowych właściciela,
a przede wszystkim zmiana jego sposo-
bu myślenia. Przy braku świadomego
odchudzania ze strony opiekuna psa
lub kota nie należy spodziewać się dłu-
gofalowych efektów, a jedynie efektu
odbicia (tzw. efektu „jo-jo”). Kolejnym
czynnikiem jest modyfi kacja otocze-
nia zwierzęcia, stworzenie „przyjazne-
go środowiska”, wprowadzenie miej-
sca odpoczynku (poduszki, budki dla
kotów, legowisko dla psa itp.), zabawy
(drapak, regularne spacery z psem, za-
bawy ruchowe itp.) oraz spokojne miej-
sce karmienia. Zrozumienie potrzeb
behawioralnych psa lub kota pozwoli
właścicielowi kojarzyć próby nawiąza-
nia kontaktu ze strony zwierzęcia nie
tylko z zaspokojeniem uczucia głodu,
lecz również chęcią zabawy, spaceru
czy dotyku (13, 19).

W medycynie człowieka, w terapii

otyłości, wykorzystuje się również le-
czenie farmakologiczne (leki lub suple-
menty ograniczające łaknienie) i chi-
rurgiczne, niestosowane jak dotąd
u zwierząt (22). W literaturze można
spotkać jedynie opisy przeprowadza-
nych u psów liposukcji, związanych
z usuwaniem tłuszczaków, jako meto-
dy mniej inwazyjnej niż zabieg chirur-
giczny (3, 11).

Nadwaga i otyłość to skutki nadmier-
nej akumulacji tkanki tłuszczowej
w organizmie. Nadwagę defi niuje się
jako zwiększenie masy ciała powy-
żej 15% w stosunku do masy opty-
malnej, natomiast otyłość – powyżej
30% (6, 13). Najczęściej przyczyna-
mi jest niedostosowanie ilości przyj-
mowanych kalorii do zapotrzebowa-
nia energetycznego zwierzęcia, zbyt
niska aktywność ruchowa lub oba
te komponenty. W przypadku kotów
czynnikiem wyzwalającym nadmier-
ny apetyt może być nieodpowiednie
środowisko, powodujące stres, zde-
nerwowanie czy depresję, lub niezro-
zumienie przez właściciela potrzeb
behawioralnych zwierząt, wiązanych
jedynie z pokarmem (9, 12, 13). Cho-
roba ta może rozwinąć się również
wtórnie, w wyniku zaburzeń metabo-
licznych (tj.: niedoczynność tarczycy,
nadczynność kory nadnerczy, cukrzy-
ca itp.), wskutek stosowania niektó-
rych leków, stymulujących apetyt (np.
glikokortykosterydy, leki przeciwpa-
daczkowe) czy przeprowadzenia za-
biegów takich jak sterylizacja czy ka-
stracja (6, 13, 22).

Niezależnie od przyczyny nadwagi

czy otyłości stosowane metody diagno-
styczne są te same i mogą ograniczać
się do wykorzystania prostych narzę-
dzi, tj.: wagowy pomiar masy ciała, wy-
korzystanie skali oceny kondycji (BSC,
SHAPE), pomiary morfometryczne, in-
deks tkanki tłuszczowej lub bardziej
zaawansowanych: technika impedan-
cji bioelektrycznej czy absorpcjome-
tria podwójnej energii promieniowa-
nia X (DEXA) (5, 8, 18).

dr n. wet. Agnieszka Kurosad, dr n. wet. Paweł Jonkisz, Szymon Kanafa*

Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
*student Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Methods and schemes of weight loss in animals

Metody i schematy
odchudzania zwierząt

Streszczenie

W obecnych czasach nadwaga i otyłość
u psów i kotów stanowią poważny pro-
blem. Podstawy terapii to: prawidłowo
dobrana niskokaloryczna dieta, zwięk-
szona aktywność ruchowa oraz właści-
we zrozumienie przez właściciela real-
nych potrzeb zwierzęcia. Pomiędzy od-
chudzaniem zwierzęcia a skutecznym
odchudzaniem jest znaczna różnica,
związana z długotrwałym utrzymaniem
efektu spadku masy ciała.

Słowa kluczowe

pies, kot, odchudzanie

Abstract

Overweight and obesity in dogs and cats
have become serious problems now. An
adequately selected low-calorie diet,
a higher level of physical activity and
a proper understanding of the animal’s real
needs are essential for a proper treatment.
There is a signifi cant diff erence between
weight loss and an effi

cacious weight loss

related to the eff ect of a prolonged main-
tenance of weight reduction.

Keywords

dog, cat, weight loss

m

WIĘCEJ ZDJĘĆ

m

AUTOR

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

64

www.weterynaria.elamed.pl

CZERWIEC • 6/2014

W przypadku terapii farmakolo-

gicznej u kotów, jak dotąd, nie ma do-
stępnych bezpiecznych preparatów,
natomiast u psów stosowano rekom-
binaty leptyny lub selektywne inhibi-
tory białek transportujących trójgli-
cerydy (MTP) (22). Doświadczalna
podaż rekombinatów leptyny psom
otyłym pozwoliła na wprost propor-
cjonalną do dawki i czasu stosowa-
nia preparatu redukcję masy ciała.
Niemniej jednak po zaprzestaniu ich
podawania u zwierząt zaobserwowa-
no efekt odbicia (14). W przypadku
stosowania mikrosomalnych inhibi-
torów białek transportujących trój-
glicerydy (mitratapide w preparacie
Yarvitan oraz dirlotapide w prepara-
cie Slentrol) stwierdzono zmniejszoną
absorpcję tłuszczów, redukcję apetytu
i pobrania pokarmu, co miało przeło-
żenie na obniżenie masy ciała odchu-
dzanych psów o ok. 10%. Ubocznym
efektem stosowania MTP były prze-
mijające wymioty, biegunka oraz pod-
niesione stężenie enzymów wątrobo-
wych (6, 22).

Wprowadzenie leków do terapii od-

chudzającej może wspomagać proces
chudnięcia psów poprzez kontrolę
apetytu, redukcję wchłaniania tłusz-
czów lub oddziaływanie na ośrodek
sytości, niemniej jednak nie zastąpi
stosowania odpowiedniej niskokalo-
rycznej diety oraz zwiększonej aktyw-
ności fi zycznej.

W obecnych czasach odchudzanie

zwierząt nie jest trudne, gdyż fi rmy
żywieniowe dostarczają nam zróżni-
cowanych narzędzi wspomagających
odchudzanie (diety odchudzające ni-
skokaloryczne) oraz utrwalając proces
odchudzania (diety stabilizujące masę
ciała po odchudzaniu), a rodzaj i ilość
zabawek (myszy, piłki, elektryczne ka-
ruzele, laserowe zabawki, drapaki itp.)
oraz karmników (karmniki elektryczne,
konga itp.) dla zwierząt jest tak duża,
że można dobrać odpowiednie prawie
dla każdego psa lub kota. Zasada jest
jedna: należy wykorzystać we właści-
wy sposób dostępne narzędzia, czyli
dobrać dietę i zabawki i konsekwent-
nie je stosować/używać.

Etap I – dobór właściwej diety

Dieta odchudzająca jest specjalnym
rodzajem pokarmu umożliwiającym
bezpieczną, kontrolowaną utratę masy

ciała. Podstawowym elementem są ni-
skokaloryczne składniki, ograniczona
ilość tłuszczów, podniesiony poziom
białka i substancji witaminowo-mi-
neralnych oraz dodatek składników
funkcjonalnych. Wśród nich można
wyróżnić te o działaniu redukującym
łaknienie (np. guma guar z Cyamop-
sis tetragonobus, Psyllium, włókno uzy-
skane z rośliny z gat. Plantago czy
glucomannan z korzenia Amorpho-
phallus konjac), stymulującym me-
tabolizm komórkowy (skoniugowa-
ny kwas klawulanowy CLA, wyciąg
z rośliny Garcia cambogia, saponi-
ny z korzenia żeń-szenia, chrom czy
beta-hydroksy-beta-metylomaślan) czy
teromogenezę (kofeina, katechiny zie-
lonej herbaty, kapsaicyna) lub hamu-
jących wchłanianie tłuszczów (saponi-
ny z roślin z gat. Panax japonicus oraz
owoców: Kochia scoparia, chitosan – fat
blocker) (8, 17, 18). Zazwyczaj w die-
tach odchudzających wykorzystuje
się synergizm działania składników
funkcjonalnych, a typowym standar-
dem jest łączenie L-karnityny, kwasu
CLA i włókna pokarmowego.

Tłuszcz i węglowodany
w diecie odchudzającej
Tłuszcz jest najlepszym źródłem ener-
gii, dostarcza jej 2 razy więcej niż
węglowodany czy białka. Dlatego
w dietach odchudzających jest pod-
stawowym składnikiem, który podlega
ograniczeniu. Początkowo zmniejsze-
nie zawartości tłuszczu w diecie odby-
wało się kosztem zwiększenia udziału
węglowodanów złożonych i włókna,
później białka. Takie połączenie, ni-
skotłuszczowa (niskokaloryczna), ale
wysokobiałkowa dieta, redukuje za-
wartość tłuszczu w organizmie przy
zachowaniu masy mięśniowej. Powyż-
sza kompozycja ogranicza również
produkcję prozapalnych cytokin i ob-
niża stężenie trójglicerydów w surowi-
cy krwi. U ludzi stosowano różne typy
diet odchudzających, m.in. niskotłusz-
czową dietę niskowęglowodanową,
w której eliminowano źródła cukrów
prostych i rafi nowanych. Zapewnia-
ła ona szybką, lecz krótkoterminową
utratę masy ciała (2). W przypadku
diet odchudzających dla zwierząt rów-
nież zaleca się węglowodany złożone
z niskim lub średnim indeksem glike-
micznym (16, 20).

Białko w diecie odchudzającej
Zwiększenie udziału białka w stosunku
do energii w diecie sprzyja bezpiecz-
nej utracie masy ciała u psów i kotów.
Przykładowo zwiększenie zawartości
białka z 35 do 45% energii skutkowa-
ło u kotów zwiększeniem utraty tkanki
tłuszczowej o ponad 10%. Podobne re-
zultaty uzyskano również u psów. Biał-
ko charakteryzuje się silnym efektem
termicznym, zapewnia odczucie syto-
ści i redukuje markery stresu oksyda-
cyjnego (13) powstające podczas od-
chudzania.

Włókno w diecie odchudzającej
Włókno pokarmowe zawsze było wy-
korzystywane jako tzw. element „wy-
szczuplający diety”. W momencie
obniżenia kaloryczności produktu
objętość dawki zwiększano, wprowa-
dzając odpowiednią ilość włókna po-
karmowego. Wpływa ono korzystnie
na zmianę kompozycji ciała i stężenie
cholesterolu we krwi podczas proce-
su odchudzania, natomiast efekt ha-
mowania łaknienia, zależny od ilości
włókna, jest wciąż dyskusyjny (21).
W badaniach na psach satysfakcjo-
nujący efekt sytości osiągnięto dopie-
ro przy 21-proc. zawartości włókna
pokarmowego w suchej masie die-
ty, podczas gdy mniejsza jego ilość
(12-16% s.m.) nie dawała pożądane-
go efektu (6). Późniejsze doświadcze-
nia na psach z udziałem włókna roz-
puszczalnego i nierozpuszczalnego
w aspekcie hamowania łaknienia przy-
niosły kolejne sporne rezultaty (4),
co podsumowano konkluzją, iż sytość
nie wynika z pojedynczego składnika
diety niskokalorycznej, lecz z ich kom-
pozycji, oraz że ocena sytości u zwie-
rząt jest niezwykle trudna w analizie,
co może się przyczyniać do wysnuwa-
nia błędnych wniosków.

Woda w diecie odchudzającej
Woda, obok włókna, jest drugim czyn-
nikiem „rozrzedzającym” gęstość ka-
loryczną diety, dlatego u niektórych
odchudzanych psów lub kotów warto
jest wprowadzić produkty wilgotne
z 70-82-proc. zawartością wody. Do-
datkowo stosowanie małych puszek
lub saszetek diet odchudzających
ułatwia właścicielowi przestrzeganie
podawania wyliczonej dawki pokar-
mowej (13).

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

65

www.weterynaria.elamed.pl

CZERWIEC • 6/2014

Substancje dodatkowe
i nutraceutyki
w diecie odchudzającej
L-karnityna jest aminokwasem synte-
zowanym de novo z lizyny i metioniny
w komórkach wątroby i nerek lub może
być dostarczana w pokarmie. Podsta-
wowym jej źródłem jest czerwone mię-
so, ryby i produkty nabiałowe. Aktyw-
ność odchudzająca L-karnityny polega
na usprawnieniu transportu długo-
łańcuchowych kwasów tłuszczowych
do mitochondrium, gdzie podlega-
ją oksydacji, co zwiększa dostępność
energii dla procesów syntezy białek.
Wprowadzenie od 50 do 300 ppm
L-karnityny do składu diet odchudza-
jących znacząco poprawia bilans azo-
towy, stymuluje utratę tkanki tłuszczo-
wej przy zachowaniu masy mięśniowej
(7, 10, 15). Natomiast skoniugowa-
ny kwas klawulanowy (CLA) wykazu-
je efekt antyadipogeniczny, hamując
aktywność desaturazy stearyno-CoA,
w wyniku czego następuje hamowanie
syntezy jednonienasyconych kwasów
tłuszczowych i supresja procesu elon-
gacji i desaturacji kwasów tłuszczo-
wych (15). CLA występuje w produk-
tach nabiałowych, mięsie i tłuszczu,
może być również syntezowany de novo
przez mikroorganizmy żwacza i niektó-
re enzymy zwierzęce (18). Kwas ten wy-
stępuje w dwóch odmianach izomerów
biologicznie czynnych: 9-cis, 11-trans
oraz 10-trans, 12-cis. Ten ostatni u lu-
dzi jest uważany za wykazujący działa-
nie prewencyjne przed akumulacją tria-
cylogliceroli w hodowli niedojrzałych
komórek tłuszczowych (18).

Etap II – oszacowanie

zapotrzebowania

energetycznego

Po zważeniu i oszacowaniu kondycji
(skala BSC, skala SHAPE) zwierzęcia

oraz ocenie procentu tkanki tłuszczo-
wej (karta indeksu oceny ryzyka) na-
leży obliczyć dzienne zapotrzebowa-
nie energetyczne (DER) (8). Kalkulację
DER można przeprowadzić w oparciu
o szacowaną optymalną masę ciała
i wówczas jego wartość powinna być
początkowo równa (pies) lub mniejsza
(kot) od ich zapotrzebowania spoczyn-
kowego (RER):

(pies) DER = 1 x RER = 70 x m.c

0,75

(kot) DER = 0,8 x RER =

0,8 x (70 x mc

0,75

) (8).

Druga możliwość zakłada kalkula-

cję DER w oparciu o bieżący pobór
kalorii i wówczas zwierzę otrzymuje
zazwyczaj 50-85% aktualnego pobo-
ru kalorycznego (17). Niemniej jednak
ograniczenie pobrania energii powin-
no być dostosowane do stopnia nad-
wagi czy otyłości, płci (psy) oraz ak-
tualnego poboru kalorii. Okazało się
bowiem, że dostarczenie energii na po-
ziomie 60% DER powoduje u psów
spadek wyjściowej masy ciała od 12%
do 26% w okresie od 7 do 16 tygodni.
Natomiast dostarczenie psom 40%
energii z ich DER przez 12 tygodni da-
wało bardzo zróżnicowaną utratę wyj-
ściowej masy ciała od 4,8% do 27,8%.
Podobne rezultaty uzyskano w bada-
niach na kotach (17, 18).

Drastyczne ograniczanie poboru

energii stosuje się zazwyczaj w celu
skrócenia czasu odchudzania. Nie-
mniej jednak w rzeczywistości nie
przynosi to zamierzonych efektów,
a wręcz jest niewskazane, gdyż wy-
wołuje silne uczucie głodu i pode-
nerwowanie zwierzęcia, nadmierną
utratę beztłuszczowej masy ciała oraz
efekt odbicia (efekt „jo-jo”), a u kotów
zwiększa ryzyko stłuszczenia wątroby
(17, 18). Zalecone ograniczenie poda-
ży energii podczas odchudzania psa
i kota podano w tab. 1.

Etap III – zwiększenie

aktywności ruchowej

Po oszacowaniu zapotrzebowania
energetycznego oraz dobraniu die-
ty i ustaleniu dziennej dawki istotne
jest również opracowanie programu
ruchowego dla psa i kota. Wymusze-
nie aktywności fi zycznej jest prostsze
w przypadku psa, któremu można za-
proponować stopniowo wydłużane
spacery, bieganie, pływanie, zabawy
z innymi psami, frisbee itp. Aktywność
ruchowa kota jest trudniejsza do uzy-
skania, niemniej jednak znaczna mo-
dyfi kacja środowiska może wpływać
na zmianę jego zachowania. Warto
wprowadzić piętrowy drapak, założyć
drabinkę do wspinania się, karuzele
czy tunele z piłeczkami. Można, a na-
wet jest to wskazane, włączyć właści-
ciela do zabawy (wędka, myszy, piłki,
laser itp.), gdyż okazało się, iż część
kotów zjada większe ilości posiłków
ze względu na brak zainteresowania
ze strony właściciela.

Bezpieczne odchudzanie

Dobrze dobrana dieta, dawka pokar-
mowa i wzrastająca sukcesywnie ak-
tywność ruchowa zapewniają bez-
pieczne odchudzanie. Proces utraty
masy ciała nie powinien być bardzo
szybki, zaleca się spadek wagi wyno-
szący 1-2% (maks. 3%) aktualnej masy
ciała w ciągu tygodnia. Stopniowa, lecz
stała, utrata masy ciała zapewnia tzw.
bezpieczne i skuteczne odchudzanie,
bez następującego efektu „jo-jo” i ry-
zyka wystąpienia stłuszczenia wątro-
by u kotów (6, 13, 19).

Poniżej zamieszczono przykład

tzw. „świadomego odchudzania psa”,
w którym od pierwszych dni aktywnie
uczestniczył właściciel.

Suka hodowlana rasy australian cat-

tle dog o imieniu Blue (masa ciała:

BSC

4

5

6

% tkanki tłuszczowej

25-35

35-45

>45

PIES

Dzienne pobranie energii (kcal/kg m.c.

0,75

)

zapewniające tygodniowo

2-proc utratę wyjściowej m.c.

75 (suka) – 80 (pies)

60 (suka) – 65 (pies)

50 (suka) – 55 (pies)

KOT

Dzienne pobranie energii (kcal/kg m.c.)

30

25

20

Tab. 1. Zalecane pobranie energii podczas odchudzania psa i kota (17)

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

66

www.weterynaria.elamed.pl

CZERWIEC • 6/2014

25,5 kg) – właścicielka zauważyła,
iż pies przytył w okresie jesienno-zimo-
wym, a ponieważ chciała wprowadzić
ją w optymalnej kondycji w okres re-
produkcji, zdecydowała się na uczest-
nictwo w programie odchudzania.
Po przeprowadzonym wywiadzie,
zważeniu psa (aktualna masa ciała:
25,5 kg) i ocenie kondycji (4/5 w ska-
li BSC) ustalono, iż optymalna masa
ciała psa powinna wynosić 21-22 kg,
co sugerowało obniżenie masy ciała
o 3,5-4,5 kg (15-20%).

Z wywiadu uzyskano informacje,

że pies akceptuje większość karm su-
chych różnych producentów, nie jest
wybredny, ale przy większości wcze-
śniej stosowanych diet odchudzających
nie udało się uzyskać wystarczającego
poziomu sytości i pies stale dopominał
się o jedzenie, co powodowało, że wie-
lokrotnie przerywano terapię odchu-

dzającą. Równocześnie właścicielka
zapewniła, iż pies lubi ruch i zgodzi-
ła się na wprowadzenie zwiększonej
aktywności ruchowej, w postaci dłuż-
szych spacerów, zabaw z innymi psami
oraz biegów przy rowerze. W związku
z wcześniej podejmowanymi bezsku-
tecznymi próbami odchudzania psa
oraz trudnością związaną z prawidło-
wą regulacją łaknienia zdecydowano
się wprowadzić produkt niskokalo-
ryczny (269,2 kcal/100 g) o zwiększo-
nej zawartości białka (30%) i włókna
pokarmowego (28,1%). Taka kompo-
zycja składników odżywczych zwięk-
sza odczucie sytości, co w połączeniu
z pozostałymi elementami diety sprzy-
ja skutecznemu odchudzaniu (tab. 2).

Po oszacowaniu zapotrzebowania ka-

lorycznego psa (DER = 1 x [70 x 22

0,75

]

= 712 kcal/dz./psa) ustalonego dla
optymalnej masy ciała równej 22 kg,

wyliczono dzienną dawkę pokarmo-
wą, wynoszącą 265 g. Ponieważ pro-
ces odchudzania, w związku ze zmia-
ną karmy i restrykcją kaloryczną, mógł
być odebrany przez psa jako stres,
zdecydowano się nie zmieniać dodat-
kowo ani pór, ani częstości posiłków
– zachowano 2 posiłki w godzinach,
w których pies otrzymywał zazwyczaj
pokarm.

Monitoring masy ciała uzupełnio-

no o pomiary morfometryczne, ogra-
niczone do oceny obwodu pasa, które
właścicielka wykonywała w okresach
tygodniowych (tab. 3) i zapisywała
w książeczce odchudzania. Wizyty
w gabinecie weterynaryjnym ustalo-
no początkowo w okresach tygodnio-
wych, a w miarę postępów odchudza-
nia – 2-tygodniowych.

Czas odchudzania psa wynosił 8 ty-

godni, podczas których masa ciała

Skład

Analiza chemiczna

Dieta odchudzająca RC Satiety

Weight Management

Włókno roślinne, odwodnione mięso drobiowe, gluten

pszenny, tapioka, gluten kukurydziany, hydrolizat białka

zwierzęcego, kukurydza, pszenica, tłuszcz zwierzęcy,

pulpa buraczana, olej z ryb, minerały, FOS, olej sojowy,

łuski i ziarna psyllium, hydrolizat ze skorupiaków,

hydrolizat z chrząstek, wyciąg z nagietka

Białko: 30%; tłuszcz: 9,5%; węglowodany: 17,6%;

włókno pokarmowe: 28,1%; włókno surowe: 16,6%;

Omega-6: 2,14%; Omega-3: 0,62%; EPA+DHA: 0,29%;

Ca: 0,91%; P: 0,71%; Na: 0,3%; L-karnityna: 30 mg;

chondroityna + glukozamina: 100 mg;

ME: 269,2 kcal/100 g

Dieta stabilizująca efekty

odchudzania RC Weight Control

Odwodnione mięso drobiowe, jęczmień, mąka

kukurydziana, gluten pszenny, włókno roślinne, pulpa

buraczana, hydrolizat białka zwierzęcego, tłuszcz

zwierzęcy, minerały, drożdże, FOS, łuski i ziarna psyllium,

hydrolizat ze skorupiaków, hydrolizat z chrząstek,

wyciąg z nagietka

Białko: 30%; tłuszcz: 10%; węglowodany: 26,9%;

włókno pokarmowe: 17,3%; włókno surowe: 6,7%;

Omega-6: 2,08%; Omega-3: 0,41%; EPA+DHA: 0,2%;

Ca: 1,1%; P: 0,8%; Na: 0,5%; L-karnityna: 20 mg;

chondroityna + glukozamina: 50 mg;

ME: 329 kcal/100 g

Numer wizyty (co tydzień)

Masa ciała psa (kg)

Obwód w pasie (cm)

Dzienna dawka pokarmowa (g)

0

25,5

62,5

265

1

25,5

62,0

260

2

25,1

60,5

255

3

24,2

58,0

250

4

23,1

57,0

250

5

22,8

57,0

250

6

22,4

56,5

250

7

21,9

56,5

255

8

21,3

56,0

255

Tab. 2. Charakterystyka (skład, analiza chemiczna) diety odchudzającej i stabilizującej masę ciała, wybranych w procesie odchudzania prezentowanego psa rasy australian cattle dog

Tab. 3. Monitoring procesu odchudzania psa rasy australian cattle dog (zmiany masy ciała, obwodu w pasie oraz korekta dawki pokarmowej, odnotowywane w okresach cotygodniowych)

ŻYWIENIE

WETERYNARIA W PRAKTYCE

67

www.weterynaria.elamed.pl

CZERWIEC • 6/2014

obniżyła się z 25,5 do 21,5 kg (ob-
niżenie masy ciała o 16%), a obwód
w pasie zmniejszył się o 6,5 cm, co po-
zwoliło uzyskać pożądane „wcięcie
w pasie”. Początkowe dwa tygodnie
odchudzania związane były z przy-
zwyczajaniem się psa do nowej diety
i dawki pokarmowej. Niemniej jed-
nak w ciągu pierwszych 5-7 dni do-
szło do stabilizacji łaknienia u suki,
która przestała upominać się o kolej-
ny posiłek. Wraz z postępem odchu-
dzania właścicielka zauważyła, iż pies
jest bardziej aktywny i mniej się mę-
czy podczas wysiłku fi zycznego oraz
chętniej w nim uczestniczy. Po osią-
gnięciu pożądanej masy ciała zapro-
ponowano właścicielce psa „utrwale-
nie” efektów odchudzania, poprzez
wprowadzenie odpowiedniej diety
stabilizującej (tab. 2).

Na powyższym przykładzie przed-

stawiono proces tzw. świadomego
odchudzania psa, właściciel widział
potrzebę zmniejszenia masy ciała i ak-
tywnie uczestniczył w każdym etapie
programu odchudzania.

Dla porównania warto przedsta-

wić przypadek Meggi, 8-letniej suki
rasy labrador, ważącej 42 kg (BSC:
5/5; 50% powyżej zakładanej opty-
malnej masy ciała, równej 28 kg),
mającej 104 cm w obwodzie klatki
piersiowej i 87 cm w pasie. Właści-
ciele zgłosili psa do programu od-
chudzania, niemniej jednak mimo
wprowadzenia diety odchudzającej
nie odnotowywano efektów terapii.
Po wnikliwej rozmowie z właścicie-
lami psa okazało się, że mieszkają-
ca z nimi starsza pani wzbogacała
posiłek psa dodatkowymi kaloriami
(olej, resztki z obiadu, chleb z ma-
słem itp.). 2-miesięczny wyjazd właści-
cieli psa (bez starszej pani) na urlop
przyniósł utratę 4 kg u suki, niemniej
jednak po powrocie zaobserwowano
efekt odbicia. Mimo prób właścicieli
nie udało się ograniczyć dokarmiania
psa przez starszą współwłaścicielkę,
w wyniku czego zakończono program
odchudzania.

Konfrontując oba przypadki, moż-

na zauważyć, że większą potrzebę
odchudzania bezsprzecznie widać
u ważącego 42 kg labradora, który
znajduje się w grupie wysokiego ry-
zyka chorób współistniejących z oty-
łością. Niemniej jednak nie zawsze

25,5

25,5

25,1

24,2

23,1

22,5

22

21,5

21

21,5

22

22,5

23

23,5

24

24,5

25

25,5

26

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

m

asa cia

áa (kg)

okres pomiaru

Wykres odchudzania psa

Wyk. 1. Wykres odchudzania psa rasy australian cattle dog

można wyeliminować wszystkie czyn-
niki ograniczające skuteczność odchu-
dzania.

‰

Piśmiennictwo
1. Backus R.C.: Zapewnienie poczucia sy-

tości. „Veterinary Focus”, 2006; vol.16,
no 1: 27-32.

2. Borne A.T., Wolfdheimer K.J., Truett

A.A. et al.: Differential metabolic effect
of energy restriction in dogs using diets
varying in fat and fi ber content. „Obes.
Res.”, 1996; 4: 337-345.

3. Bottcher P., Kluter S., Krastel D., Grevel

V.: Liposuction – removal of giant lipomas
for weight loss in a dog with severe hip
osteoarthritis. „J Small Anim Pract.”, 2007;
48(1): 46-48.

4. Butterwick R.F., Hawthorne A.J.: Ad-

vances in Dietary Management of Obesity
in Dogs and Cats. „The Journal of Nu-
trition American Society of Nutrition”,
1998, vol. 128, no. 12.

5. Elliot D. A.: Metody badania składu ciała

u psów i kotów. „Veterinary Focus”, 2006;
vol. 16; no 1: 16-20.

6. German A.: The growing problem of obesity

in dogs and cats. „JN.”, 2006. 136: 1940S-
1946S.

7. Gross K.L., Zicker S.C.: L-Carnitine in-

creases muscle mass, bone mass, and bone
density in growing large breed puppies.
„J. Anim. Sci.”, 2000; 78: 176.

8. Hand M.S., Thatcher C.D., Remillard

R.L., Roudebush P.: Small Animal Clinical
Nutrition. Mark Morris Insitute, Topeka,
Kansas 2000.

9. Heath S.: Beahvior problems and welfare.

[In:] Rochlitz I, editor. The welfare. Lon-
don. Spronger 2005, vol. 3: 91-118.

10. Heo K., Odle J., Han I.K.: Dietary

L -carnitine improves nitrogen utiliza-
tion in growing pigs fed low-energy,
fat-containing diet. „J. Nutr”, 2000; 130:
1809-1814.

11. Hunt G.B., Wong J., Kuan S.: Liposuction

for removal of lipomas In 20 dogs. „J Small
Animal Pract.”, 2011; 52 (8): 419-425.

12. Kienzle E., Berger R., Ziegler D.,

Unshelm J.: The human-animal relation-
ship and overfeeding In cats. „Compen-

dium on Continuing Education for the
Practicing Veterinarian”, 2000; 23: 73.

13. Laflamme D.P.: Companion animals

symposium: Obesity in dogs and cats: What
is wrong with being fat? „J. Anim. Sci.”,
2012; 90: 1653-1662.

14. Lebel C., Bourdeau A., Lau D.: Biologic

response to peripheral and central admi-
nistration of recombinat human lepton
In dogs. „Obes. Res.” 1999; 7: 577-585.

15. MacIntosh MK.: Nutrients and compounds

affecting body composition and metabolism.
„Compendium on Continuing Educa-
tion for the Practicing Veterinarian”,
2001;23:18-28.

16. Michael K.E., Bader A., Shofer F.S. et al.:

Impact of time-limited feeding and diet ary
kontent on weight loss In group –housed cat.
„J. Feline Med. Surg.”, 2005; 7: 349-355.

17. Nguyen P., Diez M.: Aspekty żywieniowe

związane z otyłością. „Veterinary Fokus”,
2006, vol.16, no 1: 33-38.

18. Pibot P., Biourge V., Elliot D.: Encyclo-

pedia of Feline Clinical Nutrition. Royal
Canin. Aniwa. 2008.

19. Shearer P.: Literature Review – Canine,

Feline and Human Overweight and Obe-
sity. BARK, Banfi eld Applied Research
& Knowledge Team. 2010: 1-8.

20. Skov A.R., Tourbro S., Ronn B. et al.:

Randomized trail on protein vs carbohy-
drate in ad libitum fat reduced diet for the
treatment of obesity. „Int. J. Obes.”, 1999;
23: 528-536.

21. Wolfsheimer J., West D.B., Kiene J et al.:

Differential metabolic effect of caloric
restriction using high-fat vs low-fat diets
in dogs. „J. Vet. Int. Med.”, 1994; 8: 154.

22. Zoran D.L.: Obesity In dogs and cats:

A metabolic and endocrine disorders. „Vet.
Clin. Small. Anim. Elsevier Inc.”, 2010;
40: 221-239.

dr n. wet. Agnieszka Kurosad

Katedra Chorób Wewnętrznych

z Kliniką Koni, Psów i Kotów

Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytet Przyrodniczy

we Wrocławiu

50-366 Wrocław, pl. Grunwaldzki 47