1

Technika nurkowania

Technika nurkowania, czyli jak nurkować:
• Jak pływać
• Jak wyznaczać dekompresję
• Jak obliczać zużycie gazu
• Jak planować nurkowanie
• Jak się komunikować
• Jak nurkować głęboko

Cele techniki pływania

• Minimalizacja wysiłku i zużywanego

powietrza

• Duża manewrowość
• Minimalizacja wpływu na partnerów i

środowisko

Technika pływania

• Pozioma pozycja
• Opływowa sylwetka
• Poprawne wyważenie
• Zerowa pływalność
• Nie machaj rękami
• Dodatkowe style pływania
• Helikopter

Opływowa sylwetka

• Pozioma pozycja – minimalny opór

czołowy

• Minimalizacja sprzętu (zbędnych

pasków, kieszeni, przyrządów, konsol,

latarek, zwłaszcza dużych)

• Minimalizacja powietrza w kamizelce i

skafandrze – poprawne wyważenie

Poprawne wyważenie

• W butli 30-50 bar
• Głębokość: 3 metry
• Pusta kamizelka
• Niepełny wdech – zaczynasz się

wynurzać

• Niepełny wydech – zaczynasz opadać
• Problem: zmiana pływalności pianki wraz

z głębokością

2

Poprawny trym

• Trym, czyli stabilność podłużna poziomej

pozycji pod wodą

• Poprawny, gdy pozioma pozycja jest

stabilna

• Możliwość modyfikacji przez

przesuwanie elementów ekwipunku np.

butli, kamizelki, balastu

Poprawny trym

• Pozioma pozycja bez wysiłku
• Możliwość zatrzymania się bez utraty

poziomej pozycji

• Możliwość odbycia w spoczynku

dekompresji w poziomej pozycji

(korzystne fizjologicznie)

Frog kick - żabka do przodu

• Umożliwia płynięcie blisko dna bez

podnoszenia osadów i mącenia wody

Back kick – żabka do tyłu

• Umożliwia:

– szybkie zatrzymanie się
– Cofnięcie bez użycia rąk (ryzyko zmącenia

wody lub zajęte ręce)

Helikopter

• Sposób na skręcanie, zawracanie
• Bez użycia rąk
• Jedna noga pracuje do przodu, druga do

tyłu

• Obrót w miejscu – oś obrotu pod

pępkiem

Cel poprawnej dekompresji

Uniknięcie:
• Choroby dekompresyjnej
• Stresu dekompresyjnego (subkliniczne

objawy choroby dekompresyjnej)

3

Czynniki ryzyka

• Słaba kondycja fizyczna
• Odwodnienie, alkohol
• Wychłodzenie
• Wysiłek
• Przetrwały otwór owalny
• Nurkowania wielodniowe
• Niekorzystne profile nurkowania

Zapobieganie

• Dobra kondycja fizyczna
• Nawodnienie
• Przystanek bezpieczeństwa
• Unikanie wysiłku
• Nie bierz gorącego prysznica po

nurkowaniu

• Nie leć samolotem przez 24 godziny
• Unikaj alkoholu 24 godziny przed i po

Zapobieganie

• Odpowiednie planowanie nurkowania

dekompresyjnego i gazu na wykonanie

koniecznych przystanków

No fly time

• Nie bierz pod uwagę czasów “no fly”

podawanych przez tabele lub komputer

• Nie leć samolotem przez 24 godziny

Zasady korzystania z
komputerów

• Unikaj czynników ryzyka
• 2-3 nurkowania dziennie
• Poprawne profile nurkowania
• Nie lecieć samolotem przez 24 godziny

Tradycyjny model Haldane'a

• Tkanki
• Półokresy nasycenia
• Przesycenia krytyczne (wartości M)

4

Mikropęcherzyki

• Wykryte przez badania “dopplerowskie”
• Powstają w organizmie zawsze
• Nurkowanie dekompresyjne zwiększa ich

ilość

• W nadmiarze powodują stres

dekompresyjny, objawy subliniczne:

– Zmęczenie
– Senność
– Ból głowy

Profil wynurzenia

Alternatywne modele
pęcherzykowe

• RGBM – Reduced Gradient Bubble Model
• VPM – Varying Permeability Model

• Liczba pęcherzyków
• Wielkość pęcherzyków
• Napięcie powierzchniowe

Modyfikacje modeli
standardowych

• Deep stopy

– Dodatkowe przystanki w połowie drogi

między aktualną głębokością, a pierwszym
formalnym przystankiem

• Gradient factors

– Dodatkowe i zależne od głębokości

ograniczenie wartości M

Deep stopy Richarda Pyle'a

• Wyznaczyć standardowy profil wynurzenia
• Dodać przystanek w połowie drogi między

głębokością maksymalną, a najgłębszym
przystankiem

• Powtórnie przeliczyć profil wynurzenia
• Jeśli odległość między najpłytszym głębokim

przystankiem, a najpłytszym formalnym
przekracza 9 metrów, dodać kolejny w połowie
tej drogi

Wynurzenie z deep stopami

5

Program komputerowy –
model tradycyjny

Program komputerowy –
gradient factors

Prędkość wynurzania

• Maksymalnie 10 m/min
• Na dużych głębokościach też nie należy

szybciej

• Na ostatnich metrach wolniej – nawet 1

m/min

Ratio deco

• Liczenie dekompresji “na palcach”
• Pełna wersja do głębokich nurkowań

trimiksowych:

http://www.breakthrudiving.com/xducation/pdf/ratiodeco.pdf

Ratio deco

• Wersja uproszczona do

bezdekompresyjnych nurkowań

powietrznych:

– Maksymalny czas na 30 m: 20 minut
– Na każde 3 metry głębiej: czas krótszy o 5'
– Na każde 3 metry płycej: czas dłuższy o 5'
– Od połowy głębokości przystanki: 1 minuta

co 3 metry

– Przerwa powierzchniowa krótsza niż 90 minut:

podwojony czas przystanków 9, 6, 3 metry

Ratio deco - przykład

• Nurkowanie na 24 metry, 20 minut
• O 6 metrów płycej niż 30, a więc

dopuszczalny czas: 20 + 2x5 = 30 minut

• Przystanki:

– 12 metrów – 1 minuta
– 9 metrów – 1 minuta
– 6 metrów – 1 minuta
– 3 metry – 1 minuta

6

Cel planowania zużycia gazu

• Uniknięcie największego zagrożenia

jakim jest brak powietrza pod wodą

• Optymalizacja wielkości i liczby

zabieranych butli

Powiązane zmienne

• Osobista wentylacja oddechowa
• Głębokość
• Czas nurkowania
• Ilość zabieranego gazu

Przykład

• Na powierzchni nurek oddychając 20

l/min zużyje butlę 10 l 200 bar w 100

minut

• Na głębokości 30 metrów – w 25 minut

Przykład c.d.

• Żeby bezpiecznie się wynurzyć

potrzebuje 300 litrów:

– (3 + 3) min * 20 l/min * 2,5 ata = 300 l

• Żeby zachować w butli 50 bar rezerwy,

może na 30 metrach spędzić 15 minut:

– 150 bar * 10 l – 300 l = 1200 l
– 1200 l / 20 l/min / 4 ata = 15 minut

Przykład c.d.

• Jeśli oddycha 25 l/min, to na takie samo

nurkowanie potrzebuje butli 15 l 200 bar

lub 12 l 210 bar:

– 6 min * 25 l/min * 2,5 ata = 375 l
– 15 min * 25 l/min * 4 ata = 1500 l
– Razem: 1875 l = ¾ butli (¼ to rezerwa)
– Butla musi zawierać: 1875 * 4/3 = 2500 l

SAC, SCR, RMV

• Szybkość oddychania określa:

– SAC – Surface Air Consumption
– SCR – Surface Consumption Rate
– RMV – Respiratory Minute Volume

7

Twój SAC

• Twój SAC nie wynosi 20 l/min!
• Nikt nie wie ile wynosi – musisz go sam

wyznaczyć:

– Płynąc przez 15-20 minut na stałej

głębokości (maksymalna dopuszczalna
odchyłka: 0,5 m)

– Zapisać wskazanie manometru na początku

i na końcu

Rezerwa 1/3

• 1/3 na płynięcie, 1/3 na powrót, 1/3

rezerwy

• Przy rezerwie 50 bar nurek mógł spędzić

15 minut na 30 metrach. Przy rezerwie

1/3 może tylko 12 minut:

– 2/3 * 200 bar * 10 l = 1333 l
– 1333 l – 300 l = 1033 l
– 1033 l / 20 l/min / 4 ata = 12,9 min

Rezerwa nie tylko dla mnie

• Rezerwa powinna też wystarczyć dla

partnera, a on może mieć większe

zużycie

• Ja, 20 l/min, 12 minut na 30 m:

– 300 l + 12 min * 20 l/min * 4 ata = 1260 l

• Partner, 25 l/min, 12 minut na 30 m:

– 375 l + 12 min * 25 l/min * 4 ata = 1575 l

Rezerwa nie tylko dla mnie

• Partner zabiera:

– 1575 l + ½ * 1575 l = 2362,5 (12 l, 200 bar)

• Ja zabieram:

– 1260 l + ½ * 1575 l = 2047,5 (10 l, 210 bar)

Rock bottom – minimum gas

• Ciśnienie w barach potrzebne dla dwóch

osób na czas wynurzenia

• Zawsze co najmniej 40 bar

Rock bottom – minimum gas

• Przykład:

– 30 metrów, bez dekompresji
– Wynurzenie: 6 minut * 2,5 ata
– Dwie osoby o zużyciu 20 l/min i 25 l/min
– Stres: 2 * 30 l/min
– 6 min * 2 * 30 l/min * 2,5 ata = 900 l
– W butli 12 l jest to 75 bar

8

Cel planowania nurkowania

• Przyjemne i bezpieczne nurkowanie
• Ograniczenie ryzyka
• 7xP: Prawidłowe Planowanie i

Przygotowanie Pomaga Przeciwdziałać

Poważnym Problemom

Zawartość planu

• Why – cel nurkowania
• Who – kto nurkuje
• Where – miejsce nurkowania
• When – czas nurkowania
• What – potrzebny ekwipunek
• How – sposób nurkowania

Cel nurkowania

• Dlaczego nurkujemy
• Co chcemy zrobić
• Co chcemy zobaczyć

Kto nurkuje

• Jakie ma uprawnienia, umiejętności
• Jakie nurkowania go interesują
• Początkujący nurkowie będą chcieli

spełnić wymogi nurkowań stażowych

• Zaawansowani nurkowie będą chcieli

wykonać bardziej ambitne nurkowania

Miejsce nurkowania

• Akwen
• Dojazd do akwenu
• Miejsce i sposób wejścia
• Maksymalna głębokość
• Miejsce i sposób wyjścia
• Droga ewakuacyjna
• Ceny

Czas nurkowania

• Pora roku
• Dzień tygodnia
• Pora dnia
• Czas nurkowania (lub ciśnienie)
• Godzina zakończenia
• Czas nurkowania kolejnych grup
• Czas przerwy powierzchniowej
• Czas do lotu samolotem

9

Sprzęt

• Liczba i wielkość butli
• Konieczność nabijania między

nurkowaniami

• Latarki, bojki
• Łódź, ponton
• Zestawy I pomocy

Przebieg nurkowania

• Podział na grupy
• Wymogi dekompresji
• Zużycie powietrza
• Wsparcie z powierzchni
• Procedury awaryjne

Cele komunikacji

• Zachowanie kontaktu z partnerem
• Ocena stanu partnera
• Wezwanie pomocy

Komunikacja światłem

• Bierna

– Snop światła w polu widzenia partnera

• Aktywna - sygnały:

– OK
– Popatrz na mnie
– Pomocy!

Nurkowanie głębokie

• Umiejętności

– Kondycja fizyczna
– Przedmuchiwanie maski
– Kontrola pływalności i pozycji
– Gospodarka zapasem powietrza
– Techniki pływania
– Nawigacja podwodna
– Współpraca w zespole
– Obsługa sprzętu

Kondycja fizyczna

• Nurkowanie związane jest z wysiłkiem
• Osoby o dobrej kondycji łatwiej poradzą

sobie z większym wysiłkiem w trudnych

sytuacjach

• Minimalny poziom sprawności:

– Przepłynięcie bez przerwy 400 m
– Biegnięcie 30 minut bez przerwy

10

Przedmuchiwanie maski

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Zdejmowanie, zakładanie i

przedmuchiwanie maski w mniej niż 10

sekund

– Trzymając partnera za rękę przepłynięcie

bez maski 15 metrów i wynurzenie na

powierzchnię

– Oddychanie z partnerem na zmianę z

jednego automatu bez maski

Kontrola pływalności i pozycji

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Powolne zanurzenie i zatrzymanie 1,5 metra

nad dnem

– Nie używanie rąk do kontroli pływalności lub

pływania

– Zanurzanie, ustalenie pływalności neutralnej

i płynięcie z zachowaniem poziomej pozycji

– Utrzymanie poziomej pozycji podczas

dzielenia się powietrzem z partnerem

– W pozycji poziomej wykonanie obrotu w

każdym kierunku bez ruszania rękami

Gospodarka zapasem
powietrza

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Kończenie nurkowania zawsze z założoną

rezerwą

– Monitorowanie zapasu gazu partnera
– Świadomość aktualnego ciśnienia w butli z

dokładnością do 20 bar, przed spojrzeniem

na manometr

Techniki pływania

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Skuteczne pływanie kraulem i żabką
– Poruszanie się i zawisanie w toni wyłącznie

za pomocą płetw, bez użycia rąk

– Płynięcie 1 metr nad łatwo mulącym się

dnem bez wzbudzania osadów

– W pozycji poziomej obrócenie się o 90

stopni wyłącznie za pomocą płetw, bez

użycia rąk

Orientacja i nawigacja

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Przepłynięcie z kompasem trasy “tam i z

powotem”

– Płynięcie z kompasem po trójkącie
– Rozpoznawanie trudności i zagrożeń

danego miejsca nurkowania

Współpraca w zepole

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Sprawdzanie sprzętu partnera przed

nurkowaniem i omawianie z nim planu

nurkowania

– Dwustronny kontakt z partnerem przez całe

nurkowanie, obserwacja jego sprzętu i

poczucia komfortu

– Czytelna sygnalizacja swoich problemów
– Znajomość procedur ratowniczych

11

Obsługa sprzętu

• Poziom wymagany do nurkowań

głębokich:

– Montaż, demontaż, czyszczenie i

konserwacja

– Wymiana podstawowych oringów
– Zdjęcie i założenie sprzętu pod wodą i na

powierzchni

– Posługiwanie się bojką dekompresyjną i

kołowrotkiem

– Szybkie zdjęcie sprzętu z partnera

Nurkowanie głębokie

• Sprzęt:

– Butla o odpowiedniej pojemności lub twinset
– Dwa niezależne automaty

• Możliwość wygodnego podania automatu

partnerowi (długi wąż)

• Możliwość odseparowania automatu

sprawiającego kłopoty

– Wskazany suchy skafander

• Lepsza izolacja termiczna
• Zapasowe źródło wyporu
• Niezależne od głębokości: izolacja, pływalność,

trym

Nurkowanie głębokie

• Sprzęt:

– Przyrządy pomiarowe
– Oświetlenie jeśli konieczne

• Podstawowe – czas świecenia 150%

przewidywanego czasu nurkowania

• Awaryjne – czas świecenia 200%

przewidywanego czasu nurkowania

– Boja dekompresyjna

Literatura

• Jerzy Macke, Krzysztof Kuszewski, Grzegorz

Zieleniec “Nurkowanie”

• Jarrod Jablonski “Doing It Right: Poradnik

lepszego nurkowania”

• Bob Cole “Meandry dekompresji”

• Tomasz Strugalski “Wypadki nurkowe Analiza

gorzkich doświadczeń”

Literatura

• http://www.breakthrudiving.com/xducation/xeducindex.html

• http://www.hogarthian.pl/

• http://www.stajniakleina.pl/

Dziękuję

za uwagę

Pytania?