II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

Trening Umiej

ę

tno

ś

ci Prospołecznych

Wg A. P. Goldstein

Copyright by KARAN

I. Podstawowe umiej

ę

tno

ś

ci społeczne

1.Słuchanie
2.Mówienie „Dzi

ę

kuje"

3.Mówienie komplementów

II.

Zaawansowane umiej

ę

tno

ś

ci społeczne

4.Proszenie o pomoc

5.Przepraszanie
6.Przł

ą

czanie si

ę

do działa

ń

innych

III. Umiej

ę

tno

ś

ci radzenia sobie z uczuciami

7.Poznawanie swoich uczu

ć

3.Wyra

ż

anie swoich uczu

ć

9.Rozumienie, co czuj

ą

inni

10.Radzenie sobie z czyja

ś

zło

ś

ci

ą

11.Radzenie sobie ze strachem

IV.

Alternatywne umiej

ę

tno

ś

ci wobec agresji

12.Pomaganie innym
13.Stosowanie samokontroli
14.Obrona swoich praw
15.Reagowanie na zaczepki
15.Unikanie bójek

V. Umiej

ę

tno

ś

ci radzenia sobie ze stresem

17.Zgłaszanie skargi
13.Radzenie sobie z pomini

ę

ciem

19.Radzenie sobie z zakłopotaniem

20.Reagowanie na namawianie
21.Reagowanie na niepowodzenie
22.Radzenie sobie z presja, grupy
23.Przygotowanie do trudnej rozmowy

VI. Umiej

ę

tno

ść

planowania

24.Ustalanie przyczyny problemów
25.Szeregowanie problemów według ich wa

ż

no

ść

,

25.Podejmowanie decyzji

1

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

1. SŁUCHANIE

Kroki:

1. Patrz na osob

ę

mówi

ą

c

ą

Sta

ń

naprzeciw tej osoby: nawi

ąż

kontakt wzrokowy

2. My

ś

l o tym, co jest mówione

Oka

ż

to przez skini

ę

cie głowy lub potakiwanie

3. Poczekaj na swoj

ą

kolej mówienia

Nie wier

ć

si

ę

, nie szuraj nogami

4. Powiedz to, co chcesz powiedzie

ć

Zadaj pytania: wyra

ź

swoje uczucia: wypowiedz swoje pogl

ą

dy.

2. MÓWIENIE „DZI

Ę

KUJ

Ę

"

Kroki:

1.Zdecyduj, czy druga osoba powiedziała, ofiarowała lub zrobiła co

ś

, za co chciałby

ś

jej

podzi

ę

kowa

ć

To mo

ż

e by

ć

np. komplement lub jaki

ś

upominek

2.Wybierz odpowiedni czas i miejsce, aby podzi

ę

kowa

ć

tej osobie

Czas i miejsce powinny zapewnia

ć

spokój i prywatno

ść

ora.z takie okoliczno

ś

ci, w których uwaga

drugiej osoby b

ę

dzie skoncentrowana na tobie.

3.Podzi

ę

kuj tej osobie w sposób przyjazny

Wyra

ź

swoj

ą

wdzi

ę

czno

ść

słowami, upominkiem, listem lub odwzajemnij si

ę

jaka

ś

przysługa,

4.Powiedz tej osobie dlaczego i za co jej dzi

ę

kujesz

3.MÓWIENIE KOMPLEMENTÓW

Kroki:

1.Zastanów si

ę

, za co chciałby

ś

powiedzie

ć

komplement drugiej osobie

Mo

ż

e by

ć

to zwi

ą

zane z wygl

ą

dem tej osoby, jej zachowaniem lub jakim

ś

osi

ą

gni

ę

ciem.

2.Zdecyduj, w jaki sposób chcesz jej
powiedzie

ć

komplement

Zastanów si

ę

nad doborem słów tak, aby

ż

adne z was nie czuło si

ę

skr

ę

powane.

3. Wybierz odpowiedni czas i miejsce
powiedzenia swojego komplementu
Mo

ż

e to by

ć

w miejscu prywatnym i w czasie, kiedy osoba ta nie jest czym

ś

zaj

ę

ta

2

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

4. Wyra

ź

swój komplement

Zrób to w sposób szczery i przyjazny.

4. PROSZENIE O POMOC

Kroki:

1.Zdefiniuj problem

B

ą

d

ź

konkretny: kto i co przyczynia si

ę

do istnienia problemu? Jakie s

ą

jego skutki dla Ciebie?

2.Zdecyduj czy chcesz pomocy w jego rozwi

ą

zaniu

Zastanów si

ę

, czy jeste

ś

w stanie rozwi

ą

za

ć

ten problem sam.

3.Pomy

ś

l o ró

ż

nych osobach, które mogłyby ci pomóc i wybierz jedn

ą

spo

ś

ród nich

We

ź

pod uwag

ę

wszystkich mo

ż

liwych pomocników i wybierz

najlepszego.

4. Opowiedz tej osobie o problemie i popro

ś

ż

eby ci pomogła

Je

ż

eli ta osoba chce ci pomóc, ale nie mo

ż

e uczyni

ć

tego w tym momencie, to spytaj j

ą

kiedy b

ę

dzie

miała czas. Definicja „problemu" - obejmuje to wszystko, z czym kto

ś

nie potrafi sobie sam poradzi

ć

i

w czym potrzebuje pomocy - od ró

ż

nych problemów w kontaktach z innymi lud

ź

mi do problemów

zwi

ą

zanych ze szkoł

ą

i innych problemów natury informacyjnej.

5. PRZEPRASZANIE

Kroki:

1.Zastanów si

ę

, czy dla ciebie najlepszym rozwi

ą

zaniem byłoby przeproszenie kogo

ś

za

co

ś

, co zrobiłe

ś

Mo

ż

esz np. przeprosi

ć

za zepsucie czego

ś

, za omyłk

ę

, za przerwanie czyjej

ś

wypowiedzi lub za

ura

ż

enie czyich

ś

uczu

ć

.

2.Pomy

ś

l o ró

ż

nych sposobach, jakie

mógłby

ś

wykorzysta

ć

do przeprosin

Mo

ż

esz co

ś

powiedzie

ć

, co

ś

zrobi

ć

lub co

ś

napisa

ć

.

3.Wybierz najlepszy czas i miejsce do

przeproszenia

Zrób to w miejscu prywatnym, jak najszybciej po spowodowaniu probiemu.

4.Przepro

ś

Mo

ż

e to si

ę

ł

ą

czy

ć

z zaoferowaniem wynagrodzenia komu

ś

za to, co si

ę

stało.

4. PROSZENI E O POMOC

Kroki:

1.Zdefiniuj problem

B

ą

d

ź

konkretny: kto i co przyczynia si

ę

do istnienia problemu? Jakie s

ą

jego skutki dla Ciebie?

2.Zdecyduj czy chcesz pomocy w jego rozwi

ą

zaniu

Zastanów si

ę

, czy jeste

ś

w stanie rozwi

ą

za

ć

ten problem sam.

3.Pomy

ś

l o ró

ż

nych osobach, które mogłyby ci pomóc i wybierz jedn

ą

spo

ś

ród nich

We

ź

pod uwag

ę

wszystkich mo

ż

liwych pomocników i wybierz

3

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

najlepszego.

4. Opowiedz tej osobie o problemie i popro

ś

ż

eby ci pomogła

Je

ż

eli ta osoba chce ci pomóc, ale nie mo

ż

e uczyni

ć

tego w tym momencie, to spytaj ja, kiedy b

ę

dzie

miała czas. Definicja „problemu" - obejmuje to wszystko, z czym kto

ś

nie potrafi i sobie sam poradzi

ć

i w czym potrzebuje pomocy - od ró

ż

nych problemów w kontaktach z innymi lud

ź

mi do problemów

zwi

ą

zanych ze szkoł

ą

i innych problemów natury informacyjnej.

5. PRZEPRASZANIE

Kroki:

1.Zastanów si

ę

, czy dla ciebie najlepszym rozwi

ą

zaniem byłoby przeproszenie kogo

ś

za

co

ś

, co zrobiłe

ś

Mo

ż

esz np. przeprosi

ć

za zepsucie czego

ś

, za omyłk

ę

, za przerwanie czyjej

ś

wypowiedzi lub za

ura

ż

enie czyich

ś

uczu

ć

.

2.Pomy

ś

l o ró

ż

nych sposobach, jakie mógłby

ś

wykorzysta

ć

do przeprosin

Mo

ż

esz co

ś

powiedzie

ć

, co

ś

zrobi

ć

lub co

ś

napisa

ć

.

3.Wybierz najlepszy czas i miejsce do przeproszenia

Zrób to w miejscu prywatnym, jak najszybciej po spowodowaniu problemu.

4.Przepro

ś

Mo

ż

e to si

ę

ł

ą

czy

ć

z zaoferowaniem wynagrodzenia komu

ś

za to, co si

ę

stało.

6. PRZYŁ

Ą

CZANIE SI

Ę

DO DZIAŁA

Ń

INNYCH

Kroki:

1. Zdecyduj, czy chcesz przył

ą

czy

ć

si

ę

do grupy

Zastanów si

ę

nad korzy

ś

ciami i stratami; b

ą

d

ź

pewny,

ż

e chcesz uczestniczy

ć

, a nie przeszkadza

ć

w tym, co robi

ą

inni.

2. Zastanów si

ę

nad najlepszym sposobem przył

ą

czenia si

ę

Mo

ż

esz spyta

ć

, zgłosi

ć

si

ę

, rozpocz

ąć

rozmow

ę

lub przedstawi

ć

si

ę

.

3. Wybierz najbardziej odpowiedni czas przył

ą

czenia si

ę

Przewa

ż

nie najlepszym czasem jest przerwa w zaj

ę

ciach lub okres przed rozpocz

ę

ciem zaj

ęć

.

4. Przył

ą

cz si

ę

do tego, co robi

ą

inni

7. POZNAWANIE SWOICH UCZU

Ć

Kroki:
1.Wczuj si

ę

w to, co si

ę

dzieje w twoim ciele, a pomo

ż

e ci zrozumie

ć

, co czujesz

Pewnymi wskazówkami mog

ą

by

ć

rumie

ń

ce, ucisk w

ż

oł

ą

dku, napi

ę

te mi

ęś

nie itp.

2.Zastanów si

ę

, co mogło wywoła

ć

tego rodzaju odczucia

Skoncentruj swoj

ą

uwag

ę

na czynnikach z zewn

ą

trz, takich jak np. bójka, jaka

ś

niespodzianka itp.,

jak równie

ż

na czynnikach z wewn

ą

trz czyli własnych my

ś

lach.

4

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

3.Pomy

ś

l, jak mógłby

ś

nazwa

ć

to uczucie

Mo

ż

liwe s

ą

np. zło

ść

, strach, rado

ść

, szcz

ęś

cie, smutek, rozczarowanie itd.

8. WYRA

Ż

ANIE SWOICH UCZU

Ć

Kroki:

1.

Wczuj si

ę

w to, co si

ę

dzieje w twoim

ciele

2.

Zastanów si

ę

, co mogło sprawi

ć

,

ż

e si

ę

tak czujesz

3.Okre

ś

l swoje uczucia

4.

Zastanów si

ę

nad ró

ż

nymi sposobami

wyra

ż

enia swoich uczu

ć

i wybierz jeden

z nich

We

ź

pod uwag

ę

takie prospołeczne alternatywy jak np. porozmawianie o danym uczuciu,

wykonanie czego

ś

wymagaj

ą

cego wysiłku fizycznego, powiedzenie tego, co czujesz obiektowi

swoich uczu

ć

, wycofanie si

ę

z sytuacji wywołuj

ą

cych emocje lub opó

ź

nianie działa

ń

. Zastanów si

ę

,

w jaki sposób, kiedy, gdzie i komu mo

ż

esz wyjawi

ć

swoje uczucia.

5. Wyra

ź

swoje uczucia

9. ROZUMIENIE, CO CZUJ

Ą

INNI

Kroki:

1. Obserwuj drug

ą

osob

ę

Zwró

ć

uwag

ę

na ton głosu, pozycj

ę

ciała i wyraz twarzy

2.Słuchaj, co mówi ta osoba
Staraj si

ę

zrozumie

ć

tre

ść

wypowiedzi.

3.Zastanów si

ę

, co ta osoba mo

ż

e odczuwa

ć

Osoba ta mo

ż

e by

ć

zezłoszczona, smutna, zaniepokojona itp.

4.Zastanów si

ę

, w jaki sposób mo

ż

esz okaza

ć

,

ż

e rozumiesz, co ta osoba czuje

Mo

ż

esz to jej powiedzie

ć

, dotkn

ąć

j

ą

lub pozostawi

ć

sam

ą

.

5. Wybierz najlepszy sposób i zrób to

5

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci

prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

10. RADZENIE SOBIE Z CZYJA

Ś

ZŁO

Ś

CI

Ą

Kroki:

1. Słuchaj tego, co mówi osoba, która jest zezłoszczona
Nie przerywaj, b

ą

d

ź

opanowany

2. Spróbuj zrozumie

ć

, co ta osoba mówi i

czuje.

Zadawaj pytania odno

ś

nie tego, czego nie rozumiesz; powtórz sobie

jej odpowiedzi.

3. Zastanów si

ę

, czy mo

ż

esz co

ś

powiedzie

ć

lub zrobi

ć

, aby poradzi

ć

sobie z t

ą

sytuacj

ą

Rozwa

ż

ró

ż

ne mo

ż

liwo

ś

ci poradzenia sobie z tym problemem;

mo

ż

e to by

ć

jedynie wysłuchanie tej osoby, okazanie empatii,

zrobienie czego

ś

, aby rozwi

ą

za

ć

problem, zignorowa

ć

go lub

zachowa

ć

si

ę

w sposób asertywny.

4. Je

ż

eli potrafisz, to porad

ź

sobie ze

zło

ś

ci

ą

tej osoby

Umiej

ę

tno

ść

ta odnosi si

ę

do zło

ś

ci skierowanej na osoby uczestnicz

ą

ce

w treningu.

11. RADZENIE SOBIE ZE STRACHEM

Kroki:

1. Zastanów si

ę

, czy odczuwasz strach

Zastosuj umiej

ę

tno

ść

Poznawanie swoich uczu

ć

2.Pomy

ś

l, czego mógłby

ś

si

ę

ba

ć

Pomy

ś

l o ró

ż

nych mo

ż

liwo

ś

ciach i wybierz najbardziej

prawdopodobn

ą

3.Oce

ń

czy twój strach jest uzasadniony

Czy obiekt twojego strachu naprawd

ę

stanowi zagro

ż

enie? Mo

ż

e

zaistnie

ć

konieczno

ść

sprawdzenia tego z innymi osobami lub zdobycia

wi

ę

kszej ilo

ś

ci informacji.

4.Podejmij kroki w celu zmniejszenia swojego strachu
Mo

ż

esz z kim

ś

porozmawia

ć

, odej

ść

lub stopniowo podchodzi

ć

do

sytuacji, która powoduje twój strach.

12. POMAGANIE INNYM

6

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci

prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

Kroki:

l Zastanów si

ę

, czy druga osoba mo

ż

e potrzebowa

ć

twojej

pomocy

Pomy

ś

l o potrzebach drugiej osoby; obserwuj.

2.

Pomy

ś

l, w jaki sposób mógłby

ś

by

ć

potrzebny

3.

Zapytaj drug

ą

osob

ę

, czy mógłby

ś

by

ć

pomocny i czy chce twojej pomocy

Zdeklaruj swoj

ą

pomoc w sposób szczery, pozwalaj

ą

cy drugiej osobie

odmówi

ć

, je

ż

eli tego chce.

4. Pomó

ż

drugiej osobie

13. STOSOWANIE SAMOKONTROLE

Kroki:

1. Wczuj si

ę

w to, co si

ę

dzieje w twoim ciele, co mo

ż

e co

pomóc dowiedzie

ć

si

ę

,

kiedy jeste

ś

bliski utraty kontroli nad sob

ą

Czy stajesz si

ę

coraz bardziej spi

ę

ty, zły, porywczy, niespokojny?

2. Okre

ś

l, co spowodowało,

ż

e tak si

ę

czujesz

We

ź

pod uwag

ę

zarówno czynniki zewn

ę

trzne, jak i wewn

ę

trzne.

3. Zastanów si

ę

nad sposobami, które pozwol

ą

ci odzyska

ć

kontrol

ę

Zwolnij tempo działania, policz do 10, od 10 wstecz, oddychaj gł

ę

boko,

dodaj sobie pewno

ś

ci, wyjd

ź

, zajmij si

ę

czym

ś

innym.

4. Wybierz najlepszy sposób samokontroli i zastosuj go.

14.OBRONA SWOICH PRAW

Kroki:

1.

Zwró

ć

uwag

ę

na to, co si

ę

dzieje w twoim ciele, co mo

ż

e ci

pomóc u

ś

wiadomi

ć

sobie,

ż

e jeste

ś

niezadowolony i chcesz stan

ąć

w obronie swoich praw.

Niektórymi wskazówkami mog

ą

. by

ć

napi

ę

te mi

ęś

nie,

ś

ciskanie

w

ż

oł

ą

dku itp.

7

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci

prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

2.

Okre

ś

l, co spowodowało,

ż

e tak si

ę

czujesz

Czy kto

ś

stara si

ę

wykorzysta

ć

ciebie, zignorowa

ć

,

ź

le potraktowa

ć

lub rozdra

ż

ni

ć

.

3.

Pomy

ś

l o sposobach, których mo

ż

esz u

ż

y

ć

w obronie swoich

praw i wybierz jeden z
nich.
Szuka

ć

pomocy i powiedzie

ć

co ci le

ż

y na sercu; uzyska

ć

opini

ę

wi

ę

kszo

ś

ci; wybierz odpowiedni czas i miejsce.

4. Sta

ń

w obronie swoich praw w sposób

bezpo

ś

redni i rozs

ą

dny

15. REAGOWANIE NA ZACZEPKI

Kroki:

1. Oce

ń

, czy kto

ś

ci

ę

zaczepia

Czy inni

ż

artuj

ą

z ciebie lub plotkuj

ą

na twój temat?

2. Zastanów si

ę

, jak poradzi

ć

sobie z tego rodzaju

dokuczaniem

Spokojnie to zaakceptowa

ć

, obróci

ć

w

ż

art, zignorowa

ć

.

3. Wybierz najlepsze rozwi

ą

zanie i zastosuj je.

O ile to mo

ż

liwe, unikaj zachowa

ń

, które mog

ą

. wywoła

ć

agresje:

zło

ś

liwe dokuczanie w formie odwetu lub zamkniecie si

ę

w

sobie.

16. UNIKANIE BÓJEK

Kroki:

1.

Wstrzymaj si

ę

i zastanów, dlaczego chcesz si

ę

bi

ć

.

2.

Zastanów si

ę

, czego tak naprawd

ę

chcesz na dłu

ż

sz

ą

met

ę

Jakie mog

ą

by

ć

dalekosi

ęż

ne skutki tej decyzji

3. Pomy

ś

l o innych ni

ż

bójka sposobach załatwienia tej

sprawy

Mo

ż

esz negocjowa

ć

, stan

ąć

w obronie swoich praw, poprosi

ć

o pomoc lub

uspokoi

ć

drug

ą

osob

ę

.

4. Wybierz najlepszy sposób rozwi

ą

zania danej sytuacji i

zastosuj go.

8

II Ogólnopolski Zlot Dru

ż

ynowych

Materiał dla uczestników zaj

ęć

: Trening umiej

ę

tno

ś

ci

prospołecznych

Prowadz

ą

ca: phm. Ligia Basi

ń

ska

17.ZGŁASZANIE SKARGI

Kroki:

1. Zastanów si

ę

, czy chcesz si

ę

poskar

ż

y

ć

W czym jest problem?

2. Zdecyduj, komu chcesz si

ę

poskar

ż

y

ć

Kto mo

ż

e rozwi

ą

za

ć

ten problem?

3. Wyra

ź

swoj

ą

skarg

ę

tej osobie

Rozwa

ż

alternatywne sposoby poskar

ż

enia si

ę

, np. grzeczne, asertywne, prywatne.

4. Powiedz tej osobie, co chcesz, aby było zrobione w tej sprawie

Zaoferuj jakie

ś

pomocne sugestie odno

ś

nie sposobów rozwi

ą

zania tego problemu.

5. Spytaj drug

ą

osob

ę

, co ona my

ś

li o tym co jej powiedziałe

ś

9

18. RADZENIE SOBIE Z POMINI

Ę

CIEM

Kroki:

1. Zdecyduj, czy czujesz si

ę

pomini

ę

ty.

Czy jeste

ś

ignorowany lub odrzucany?

2.

Zastanów si

ę

nad powodem, dla którego

inne osoby pomijaj

ą

ci

ę

w czym

ś

3.

Zastanów si

ę

, jak mógłby

ś

poradzi

ć

sobie

z tym problemem

Mo

ż

esz poczeka

ć

, odej

ść

, powiedzie

ć

innym, w jaki sposób działa na ciebie ich zachowanie lub

poprosi

ć

, aby

ś

został wł

ą

czony do tego co robi

ą

.

4. Wybierz najlepsze rozwi

ą

zanie i zastosuj

19.RADZENIE SOBIE Z ZAKŁOPOTANIEM

Kroki:

1.Zdecyduj, czy czujesz si

ę

zakłopotany

2.

Zastanów si

ę

, co wprowadza ci

ę

w zakłopotanie

3.

Zastanów si

ę

, co mo

ż

e pomóc, aby

ś

czuł si

ę

mniej zakłopotany i zrób to

Dokonaj korekty przyczyny: zminimalizuj; zignoruj; odwró

ć

uwag

ę

innych; zastosuj humor; upewnij

si

ę

.

20. REAGOWANIE NA NAMAWIANIE

Kroki:

1. Wysłuchaj tego, co my

ś

li inna osoba na dany temat

B

ą

d

ź

otwarty na to, co mówi, spróbuj zrozumie

ć

punkt widzenia drugiej osoby na dan

ą

spraw

ę

2. Zdecyduj, co ty my

ś

lisz o tej sprawie

Odró

ż

nij swoje własne koncepcje ad koncepcji drugiej osoby

3. Porównaj to, co powiedziała ta osoba z tym, co ty my

ś

lisz na ten temat

Zgadzasz si

ę

; nie zgadzasz si

ę

; dokonujesz modyfikacji; odkładasz podj

ę

cie

ostatecznej decyzji.

4. Zdecyduj, który pomysł podoba ci si

ę

bardziej i powiedz o tym drugiej

osobie

21. REAGOWANIE NA NIEPOWODZENIE

Kroki:

1. Zastanów si

ę

, czy w czym

ś

ci si

ę

nie powodzi

Niepowodzenie mo

ż

e by

ć

na płaszczy

ź

nie stosunków interpersonalnych, akademickiej lub

sportowej.

2.

Zastanów si

ę

, dlaczego ci si

ę

nie powiodło

Przyczyn

ą

mo

ż

e by

ć

brak umiej

ę

tno

ś

ci, motywacji lub szcz

ęś

cia. Pomy

ś

l równie

ż

o przyczynach

osobistych i ro

ż

nych okoliczno

ś

ciach.

3.

Pomy

ś

l, co mógłby

ś

zrobi

ć

, aby unikn

ąć

niepowodzenia nast

ę

pnym razem

Dokonaj oceny, co jeste

ś

w stanie sam zmieni

ć

: je

ż

eli jest to brak jakiej

ś

umiej

ę

tno

ś

ci, je

ż

eli

brak motywacji, to dołó

ż

stara

ń

; je

ż

eli zale

ż

y to od okoliczno

ś

ci, to pomy

ś

l w jaki sposób mógłby

ś

to zmieni

ć

.

4. Zdecyduj, czy chcesz jeszcze raz spróbowa

ć

5. Spróbuj jeszcze raz stosuj

ą

c nowe podej

ś

cie

22. RADZENIE SOBIE Z PRESJ

Ą

GRUPY

Kroki:

1. Zastanów si

ę

, co grupa chce,

ż

eby

ś

zrobił i dlaczego

Posłuchaj innych osób; zdecyduj o co naprawd

ę

im chodzi; spróbuj

zrozumie

ć

, co jest mówione

2. Zdecyduj, co ty chcesz zrobi

ć

Ulec; przeciwstawi

ć

si

ę

, gra

ć

na zwłok

ę

, negocjowa

ć

3. Zdecyduj, w jaki sposób poinformowa

ć

grup

ę

o tym, co chcesz zrobi

ć

Poda

ć

przyczyny; porozmawia

ć

tylko z jedn

ą

osob

ą

, gra

ć

na zwłok

ę

; oka

ż

stanowczo

ść

.

4. Powiedz grupie, co zdecydowałe

ś

23.PRZYGOTOWANIE DO TRUDNEJ ROZMOWY

Kroki:

1. Pomy

ś

l o tym, jak b

ę

dziesz si

ę

czuł podczas tej rozmowy

Mo

ż

esz by

ć

spi

ę

ty, zaniepokojony lub zniecierpliwiony

2. Pomy

ś

l o tym, jak b

ę

dzie si

ę

czuła druga osoba

Mo

ż

e odczuwa

ć

niepokój, znudzenie lub zło

ść

.

3.

Zastanów si

ę

nad ró

ż

nymi sposobami, w jaki mógłby

ś

powiedzie

ć

to, co czujesz

4.Pomy

ś

l, co druga osoba mo

ż

e ci odpowiedzie

ć

5. Pomy

ś

l o innych mo

ż

liwych rzeczach, które mog

ą

si

ę

zdarzy

ć

podczas tej rozmowy

Powtórz Kroki 1-5 co najmniej dwa razy, stosuj

ą

c ró

ż

ne podej

ś

cia do danej sytuacji.

6. Wymy

ś

l najlepsze rozwi

ą

zanie i wypróbuj je

Podkre

ś

li

ć

nale

ż

y to, ze od sposobu, w jaki osoba podchodzi do danej sytuacji cz

ę

sto mo

ż

e

zale

ż

e

ć

jej ostateczne rozstrzygni

ę

cie.

24. USTALANIE PRZYCZYNY PROBLEMÓW

Kroki:

1.Okre

ś

l istot

ę

problemu

2.

Zastanów si

ę

nad mo

ż

liwymi przyczynami tego problemu

Czy przyczyna, byłe

ś

ty sam, inne osoby czy wydarzenia; czy były one zamierzone,

niezamierzone lub jedne i drugie.

3.

Zdecyduj, które z nich s

ą

najbardziej prawdopodobn

ą

przyczyn

ą

problemu

4.

Sprawd

ź

, co naprawd

ę

spowodowało ten problem

Zapytaj inne osoby; zastanów si

ę

nad cał

ą

sytuacj

ą

jeszcze raz.

25. SZEREGOWANIE PROBLEMÓW WEDŁUG ICH WA

Ż

NO

Ś

CI.

Kroki:

1. Zastanów si

ę

nad problemami, które ci

ę

niepokoj

ą

Zrób list

ę

tych problemów, b

ą

d

ź

szczegółowy.

2.

Uszereguj te problemy od najwa

ż

niejszego do najmniej wa

ż

nego

3.

Zrób, co tylko mo

ż

esz, aby wstrzyma

ć

si

ę

od załatwiania najmniej wa

ż

nych problemów

Zle

ć

je innym osobom, przełó

ż

je na pó

ź

niej, unikaj ich.

4. Zacznij załatwia

ć

najwa

ż

niejsze problemy

Zaplanuj pierwsze kroki w radzeniu sobie z najwa

ż

niejszym problemem; dokonaj próby tych

kroków w swojej wyobra

ź

ni.

26. PODEJMOWANIE DECYZJI

Kroki:

1.

Pomy

ś

l o problemie, który wymaga od ciebie podj

ę

cia okre

ś

lonej decyzji

2.

Zastanów si

ę

nad mo

ż

liwymi decyzjami, które mo

ż

esz podj

ąć

Rozwa

ż

kilka mo

ż

liwych alternatyw, unikaj zbyt pochopnego podejmowania ostatecznej

decyzji

3. Zbierz dokładne informacje o mo

ż

liwych decyzjach

Spytaj inne osoby; czytaj; obserwuj.

4. Ponownie rozwa

ż

wszystkie decyzje opieraj

ą

c si

ę

na informacjach, które

zebrałe

ś

5 Podejmij najlepsz

ą

decyzj

ę