Identyfikacja regionu i rozwoju

regionalnego.

Regiony to historycznie ukształtowane pewne
całości przestrzeni geograficznej i społeczno-
gospodarczej, których podstawą jest własna
struktura przestrzenna.

Zdaniem K. Secomskiego pojęcie regionu dotyczy
przede wszystkim aspektów ekonomicznych.
Według jego opinii region stanowi obszar kraju
wykazujący szereg wspólnych cech, przede
wszystkim społeczno-ekonomicznych, a także
fizycznych i innych, w których istnieje centralny
ośrodek promieniujący swym oddziaływaniem na
teren całego regionu.

Inne ujęcie definicji regionu mówi, że jest to pewien
obszar wyodrębniony wśród pozostałych obszarów
pewną wspólną cechą lub cechami.

Wykorzystując powyższe definicje przyjmiemy, że region

jest to

wyodrębniony na podstawie określonego kryterium obszar, wyróżniający się od
pozostałych obszarów pewną wspólną cechą lub cechami.

Wyróżnia się następujące kryteria odrębności regionu ze względu na jego cechy:

region geograficzny,

ekonomiczny,

etniczny,

kulturowy,

historyczny,

administracyjny i polityczny.

Typologia regionów w Polsce

występuje wyraźna koncentracja przestrzenna zjawisk bezrobocia i
depresji (regiony depresyjne to takie, które mają przestarzałą
strukturę przemysłową). Skupiają się one głównie na północy kraju, w
dawnych województwach: suwalskim, olsztyńskim, elbląskim, słupskim,
koszalińskim, pilskim a także na południu w woj. wałbrzyskim.

zagrożenie depresją istnieje w województwach, w których główną rolę
odgrywa górnictwo – w dawnym katowickim (węgiel) i legnickim
(miedź) w obszarach tych występuje oprócz tego naruszenie równowagi
ekologicznej.

regiony opóźnione w rozwoju, stanowiące połowę całego kraju (głównie na
wschodzie i w części środkowej), a zamieszkuje je 1/3 ludności Polski.
Opóźnienia rozwojowe czynią je mało atrakcyjnymi dla przedsiębiorców, co z
kolei pogłębia ich zacofanie

regiony o wszechstronnych, dobrze dostosowujących się do nowej
rzeczywistości strukturach: dawne warszawskie, poznańskie, leszczyńskie,
gdańskie, wrocławskie, opolskie, bielskie.

pozostałe tereny wykazują różne cechy. Województwa sąsiadujące z

zachodnią granicą Polski mają szczególne szanse i zagrożenia wynikające z

bezpośredniego sąsiedztwa z obszarem Unii Europejskiej

•

w naszym kraju wyróżnia się 27 obszarów ekologicznego zagrożenia,

zajmujących ponad 11% powierzchni kraju, które zamieszkuje 13 mln osób

Liczba i wielkość regionów
w niektórych krajach Europy

22,0

11

242

Wielka Brytania

15,1

20

301

Włochy

19,5

16

312

Polska

22,3

16

357

Niemcy

29,7

17

505

Hiszpania

25,7

21

544

Francja

Przeciętna pow. (w tys.

km

2

)

Liczba regionów

Powierzchnia (w tys. km

2

)

Nazwa państwa

Ogólnie przez rozwój rozumie się każdy proces
kierunkowych zmian o charakterze długotrwałym,
w którym można wyróżnić prawidłowo następujące
po sobie fazy przemian.

Pojęcie rozwoju regionalnego obejmuje szersze
spektrum zjawisk gospodarczych, społecznych i
przestrzennych. W literaturze przedmiotu definicje
rozwoju regionalnego formułowane są jako punkt
wyjścia do rozważań teoretycznych i aplikacyjnych
dotyczących: polityki gospodarczej, transformacji
systemowej, polityki regionalnej, programowania
rozwoju regionalnego oraz zagadnień integracji
europejskiej oraz globalizacji.

W dobie globalizacji wyzwaniem dla
regionów i ich gospodarek jest:

wzmacnianie ich zdolności konkurencyjnych
podnoszenie poziomu konkurencyjności.

Na konkurencyjność regionu składają
się:

• zdolność organizacji działających w regionie do

plasowania

na

rynkach

międzynarodowych

wytwarzanych w nim produktów i usług,

• atrakcyjność inwestycyjno-biznesowa,

• atrakcyjność poznawczo-kulturowa,

• pewien osiągnięty poziom uczestnictwa regionu

w wymianie z otoczeniem, czego wyrazem jest

rozwój handlu zagranicznego i bezpośrednich

inwestycji zagranicznych.

Istota gospodarczej konkurencyjności
regionów

Jest to proces, w wyniku którego region uzyskuje przewagę

konkurencyjną, dzięki czemu następuje rozwój regionu.

Zdolność do tworzenia przewagi konkurencyjnej

nie zawsze jest wynikiem konkurencyjności

regionu.

Przewagę konkurencyjną można wytworzyć w wyniku decyzji

politycznych np.

•

utworzenie specjalnych stref ekonomicznych,

•

bezpośrednie dotacje dla przedsiębiorstw,

•

obniżki podatków lokalnych.

We współczesnej globalizującej się gospodarce

najważniejszym

czynnikiem

konkurencyjności

gospodarek

regionalnych

jest

wprowadzanie

innowacji.

Instrumentem umożliwiającym wprowadzenie

innowacji do gospodarki jest skuteczny

regionalny system innowacji.

Należy myśleć o kreowaniu
konkurencyjnego regionu w
kategoriach:

• produktów rozwojowych regionu,

• w jaki sposób administracja publiczna może pomóc w

krystalizowaniu tych produktów rozwojowych ?.

Mierniki poziomu rozwoju
regionalnego:

poziom warunków życia mieszkańców,

stan konkurencyjności podmiotów gospodarujących
na obszarze regionu,

poziom potencjału gospodarczego regionu.

Rodzaje konkurencyjności regionów:

konkurencyjność pośrednia,

konkurencyjność bezpośrednia.

Konkurowanie pośrednie wyraża się zdolnościami
konkurencyjnymi firm zlokalizowanych na obszarze
danego regionu. Rozwój tak rozumianej
konkurencyjności polega na tworzeniu korzystnych
dla przedsiębiorstw warunków otoczenia
regionalnego.

Przez konkurencję bezpośrednią rozumie się
rywalizację

upodmiotowionych

jednostek

terytorialnych. Rywalizacja międzyregionalna może
odnosić się tylko do danego kraju, lub też może
mieć charakter międzynarodowy.

Regionalne czynniki innowacji:

system prawno-patentowy,
poziom wykształcenia,
stan szkolnictwa wyższego,
inwestycje badawczo-rozwojowe,
instytuty naukowe,
współpraca ośrodków naukowych z podmiotami
gospodarczymi,
klimat przedsiębiorczości,
sprawność przepływu informacji,
dostępność kapitału i kredytu.

Trzy typy regionów

(wg. kryterium innowacyjności)

Regiony innowacyjne.

Regiony peryferyjne.

Regiony zmarginalizowane.