REGIONALNE BANKI ROZWOJU

Finanse międzynarodowe

Grupa 5

Finanse i Rachunkowość

Marlena Gębka

Judyta Dura

Edyta Grabowska

Banki rozwoju to regionalne lub krajowe instytucje finansowe, tworzone z zachęty i przy współpracy Międzynarodowego Banku Rozbudowy i Rozwoju, w celu zapewnienia średnio- i długoterminowego kredytu na inwestycje produkcyjne, oraz wsparcia technicznego w krajach lub regionach słabo rozwiniętych gospodarczo. Banki rozwoju mogą być instytucjami publicznymi lub prywatnymi, subsydiowanymi jednak przez rządy. Poprzez finansowanie konkretnych projektów o znaczeniu narodowym lub regionalnym przyczyniają się do przyspieszenia wzrostu gospodarczego. Tworzą warunki i promują rozwój prywatnej przedsiębiorczości, głównie w przemyśle, rzadziej w rolnictwie. Regionalne banki rozwoju to międzynarodowe instytucje finansowe, powoływane w celu finansowania inwestycji stymulujących wymianę między państwami danego regionu. Pierwszym regionalnym bankiem rozwoju był Europejski Bank Inwestycyjny. Jednym z regionalnych banków rozwoju jest Międzyamerykański Bank Rozwoju.

Międzyamerykański Bank Rozwoju

Międzyamerykański Bank Rozwoju (ang. Inter-American Development Bank - IADB) - najstarszy i największy na świecie regionalny bank rozwojowy, założony w 1959 roku w celu wspierania rozwoju gospodarczego i społecznego państw Ameryki Łacińskiej i regionu Karaibów; w 2009 roku skupiał 48 państw, z czego 22 stanowią pożyczkodawcy: państwa europejskie, Kanada, USA (największy udziałowiec), Izrael, Chiny, Japonia, Korea Południowa. Bank ten wspiera głównie projekty realizowane przez instytucje publiczne. Najważniejszym organem jest Rada Gubernatorów, która deleguje nadzór nad pracami Banku Radzie Dyrektorów Zarządzających. Rada Gubernatorów wybiera Prezydenta, który jest przedstawicielem prawnym IADB i dyrektorem zarządzającym. Kwatera główna IADB znajduje się w Waszyngtonie. Sukces banku stał się bodźcem do utworzenia podobnych instytucji w innych regionach świata. Międzyamerykański Bank Rozwoju powstał jako związek 19 państw Ameryki Łacińskiej i Stanów Zjednoczonych. W ciągu następnych lat liczba państw członkowskich powiększała się i obecnie jest ich 47. Państwa członkowskie dzielą się na 2 grupy. Od państw członkowskich wymagany jest zapis na akcje a także wkład do funduszu na operacje specjalne.

Państwa pożyczkobiorcy: 26 państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Aby należeć do tej grupy państwo musi być wcześniej członkiem Organizacji Państw Amerykańskich. W sumie państwa te mają 50,02% głosów w zarządzie instytucji. Od 1999 roku istnieje podział tych państw na dwie grupy, aby ułatwić kontrolę dystrybucji pożyczek:

Grupa I: Państwa, którym w sumie udzielane jest 65% pożyczek: Argentyna, Bahamy, Barbados, Brazylia, Chile, Meksyk, Trynidad i Tobago, Urugwaj, Wenezuela

Grupa II: Państwa, którym z racji ich mniejszego wkładu udzielane jest w sumie 35% pożyczek: Belize, Boliwia, Dominikana, Ekwador, Gwatemala, Gujana, Haiti, Honduras, Jamajka, Kolumbia, Kostaryka, Nikaragua, Panama, Paragwaj, Peru, Salwador, Surinam

Oprócz pożyczek bank powinien też przekazywać 50% swoich transakcji i 40% swoich środków na programy społeczne promujące równość społeczną i mające na celu walkę z ubóstwem.

Państwa nieotrzymujące pożyczek

Są to państwa spoza regionu, które aby należeć do banku muszą być również członkami Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Państwa te nie otrzymują pożyczek, a ich korzyści z członkostwa wynikają z możliwości dostarczania dóbr i usług w ramach projektów finansowanych przez bank. W chwili obecnej są to: Stany Zjednoczone, Kanada, Japonia, Izrael, Korea Południowa oraz 16 państw europejskich: Austria, Belgia, Chorwacja, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy.

Kapitał zwykły banku wynosi 101 mld USD, z czego 4,3% to bezpośredni wkład państw członkowskich, a 95,7% to kapitał wypłacany na żądanie, zagwarantowany przez rządy państw członkowskich.

Celem banku jest wspieranie zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego w krajach Ameryki Łacińskiej i na Karaibach poprzez:

• pożyczki

• kierowanie inicjatywami regionalnymi

• badania i szerzenie wiedzy

Ponadto, współpracuje przy tworzeniu strategii rozwoju, dostarcza pomoc techniczną i finansową potrzebną do osiągnięcia zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zwiększenia konkurencyjności. W przeciwieństwie do innych programów pomocy, udziela pożyczek oprocentowanych według stopy procentowej, która zależy od kosztów uzyskania środków na rynkach kapitałowych.

Afrykański Bank Rozwoju

Afrykański Bank Rozwoju (African Development Bank, AfDB) jest międzynarodową organizacją finansową mającą swą siedzibę w Abidżanie (Wybrzeże Kości Słoniowej). Powstała ona dzięki zabiegom Komisji Gospodarczej ONZ ds. Afryki i Organizacji Jedności Afrykańskiej (obecnie UA), w celu finansowania narodowych i ponadnarodowych projektów inwestycyjnych, związanych m.in. z poszukiwaniami bogactw naturalnych, rozwojem transportu, przemysłu, budownictwa, handlu i rolnictwa oraz wdrażaniem postępu technicznego, a także poprzez finansowanie szerokiego zakresu projektów i programów.

Formalnie organizację tę powołano w sierpniu 1963 roku na konferencji ministrów finansów państw afrykańskich w Chartumie. Faktyczną działalność rozpoczęła w lipcu 1966 roku. Obecnie zrzesza 53 kraje afrykańskie określane mianem RMC (ang. regional member countries RMCs) i 24 państwa z innych kontynentów (Ameryka, Azja, i Europa) zwane inaczej: non-RMC (ang. non-regional member countries). Od czasu gdy rozpoczęto działania na kontynencie w latach sześćdziesiątych, Grupa Afrykańskiego Banku Rozwoju była zaangażowana do wielu projektów dotyczących rozwoju kontynentu. Bank przekazał olbrzymie sumy dla kontynentu, by osiągał stałe poziomy ekonomicznego rozwoju. Struktura Afrykańskiego Banku Rozwoju składa się z Rady Gubernatorów, Rady Dyrektorów, Prezesa i pięciu jego zastępców. AfDB jest wspierany przez kraje Europy Zachodniej i Stany Zjednoczone; Z Afrykańskim Bankiem Rozwoju stowarzyszonych jest kilka instytucji regulujących przepływy kapitałów, takich jak Afrykański Fundusz Rozwoju, Międzynarodowe Stowarzyszenie Finansowe ds.Inwestycji i Rozwoju Afryki (SIFIDA) czy Afrykańska Korporacja Ubezpieczeń.

Azjatycki Bank Rozwoju

Azjatycki Bank Rozwoju, Asian Development Bank, ADB, bank utworzony w Manili z inicjatywy Komisji Gospodarczej ONZ dla Azji i Dalekiego Wschodu, na mocy konwencji podpisanej 4 XII 1965, która weszła w życie 22 VIII 1966. Rozpoczął działalność w XII 1966. Jest instytucją o charakterze ponadregionalnym, do której mogą należeć zarówno państwa azjatyckie, należące do Komisji Gospodarczej ONZ dla Azji i Dalekiego Wschodu (33 państwa), jak i kraje wysoko rozwinięte będące członkami ONZ lub jej agend wyspecjalizowanych (14 państw), m.in.: USA, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Kanada.

Na czele ADB stoi Rada Gubernatorów, w której skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich. Wybiera ona stałe kierownictwo, tzw. Radę Dyrektorów (12 członków: 8 z państw azjatyckich, 4 spoza regionu), na której czele stoi prezes banku (kadencja 5-letnia).

Głównym celem Banku jest dostarczanie środków finansowych, które mają umożliwić rozwój ekonomiczny poszczególnych państw i całego regionu oraz przyczyniać się do współpracy regionalnej. Pomoc przeznaczona jest w szczególności dla państw małych i słabo rozwiniętych. ADB koordynuje i nadzoruje wykorzystywanie środków istniejących już w danych państwach. Zajmuje się współpracą z ONZ i jej agendami oraz innymi organizacjami międzynarodowymi, które inwestują w rozwój regionu azjatyckiego. Środki finansowe są użyczane rządom, bankom narodowym, a także przedsiębiorstwom państwowym i prywatnym osobom na konkretne cele. Główne dziedziny w które inwestuje ADB to: przemysł, rolnictwo, energetyka, transport i komunikacja. Bank prowadzi ponadto działalność badawczą, m.in. kompleksową analizę problemów rozwoju gospodarczego Azji południowej i południowo-wschodniej. Kapitał zakładowy ADB wynosi 1194 mln dolarów.

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) powstał w 1991 roku w celu ułatwienia państwom Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) przejścia do gospodarki rynkowej przez udzielanie kredytów i gwarancji, inwestycji kapitałowych oraz współpracę techniczną. Warunkiem udzielenia pomocy jest rozwój . Kredyty EBOR są udzielane zarówno rządom na wskazane projekty (zwłaszcza na budowę infrastruktury, restrukturyzację sektorów gospodarczych i przekształceń własnościowych), jak i podmiotom prywatnym. Jego udziałowcami jest obecnie 60 państw i dwie organizacje międzyrządowe. Działa w 27 krajach EŚW i środkowej Azji. Polska zadeklarowała 29.05.1990 objęcie akcji w wysokości 256 mln Euro. Członkami rady nadzorczej są zwykle ministrowie finansów lub ich odpowiednich.

Jednym z obszarów działania EBOR jest tzw. „pomoc techniczna”, czyli doradcza. Od początku istnienia EBOR do końca 2000 r. przeznaczono na ten cel 850 mln Euro. Projekty pomocy finansowane są ze specjalnych funduszy tworzonych przez udziałowców i zarządzanych przez EBOR, jak np. fundusz dla MŚP (małych i średnich przedsiębiorstw) utworzony w lipcu 2000 r. przez USA w wysokości 10 mln Euro. EBOR przeznacza też na to własne środki (16 mln Euro w 1999 r.). W 1999 r. EBOR podpisał porozumienie z Komisją Europejską o współpracy w regionie objętym działaniem programu Phare. Na początku roku 2000 prowadzone były przez ministra Janusza Niedzielę konsultacje w zakresie możliwości wsparcia przez EBOR prac prowadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Ze względu na strategię EBOR nastawioną na instrumenty gospodarki rynkowej oraz przedmiot prac MS uzgodniono, iż takim obszarem wspólnego działania może być opracowywana reforma prawa upadłościowego. 15 lutego 2001 Sekretarz Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przedstawił ministrowi stan prac oraz propozycje wykorzystania środków pomocowych. 17 kwietnia 2001 EBOR, w odpowiedzi na pismo min. J. Niedzieli, potwierdził swoje zaangażowanie w projekt. 25.06.2001 odbyło się w Warszawie spotkanie uzgodnieniowe z przedstawicielami EBOR. 22 kwietnia 2002 EBOR ogłosił przetarg. 14 czerwca br. komisja przetargowa wyłoniła kontrahenta. Program ruszył jesienią 2002. Wspierał prace nad projektem prawa upadłościowego prowadzone w MS. W styczniu br. odbyła się Konferencja, w czerwcu rozpoczęty został cykl szkoleń dla sędziów poświęcony tej tematyce.
Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze z dnia 28 lutego 2003 roku weszła w życie 1 października 2003 r.

Główne organy: Rada Dyrektorów (składająca się z 23 przedstawicieli państw członkowskich), organ wykonawczy — Prezes i Komitet Wykonawczy, stałe misje w niektórych państwach objętych pomocą, m.in. w Polsce. Delegaci Polski w EBOR: Jan Krzysztof Bielecki (od 1993 do 2003), Tadeusz Syryjczyk (od 2003).