BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA

W dniu 25 marca 2013 r. odbyło si

ę

kolejne posiedzenie Zespołu Ekspertów

ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych, powołanego przez

Prezesa Agencji Rynku Rolnego, które miało na celu zaktualizowanie prognozy cen

rynkowych podstawowych produktów rolniczych do wrze

ś

nia 2013 r.

Poni

ż

ej zaprezentowano prognozy cen skupu:

•

zbó

ż

,

•

trzody chlewnej, bydła i kurcz

ą

t,

•

mleka

•

oraz cen zbytu odtłuszczonego mleka w proszku i masła

na tle przewidywanych czynników popytowo-poda

ż

owych wpływaj

ą

cych na ich

poziom.

2013.04.04

PROGNOZA CEN RYNKOWYCH

PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-

Ż

YWNO

Ś

CIOWYCH

Rynek zbó

ż

2

1. RYNEK ZBÓ

Ż

•

aktualna sytuacja cenowa

Ceny skupu zbó

ż

na rynku

ś

wiatowym (w tym tak

ż

e unijnym), po znacz

ą

cym

wzro

ś

cie w drugiej połowie 2012 r., od pocz

ą

tku 2013 r. wykazywały tendencj

ę

spadkow

ą

, co było efektem optymistycznych prognoz zbiorów zbó

ż

w nadchodz

ą

cym

sezonie. W

ś

lad za spadkiem cen na rynkach zagranicznych, w lutym i w marcu 2013 r.

obni

ż

yły si

ę

równie

ż

ceny zbó

ż

w kraju. Du

ż

e zapotrzebowanie na zbo

ż

a na rynku

ś

wiatowym, przy mniejszej poda

ż

y ziarna z rejonu Morza Czarnego oraz Europy

Południowej, spowodowało,

ż

e ceny zbó

ż

, pomimo spadku, nadal były relatywnie

wysokie. Według danych GUS w lutym 2013 r. w krajowym skupie za pszenic

ę

przeci

ę

tnie uzyskiwano 1.021 zł/t, o 29% wi

ę

cej ni

ż

rok wcze

ś

niej.

Ś

rednia cena

j

ę

czmienia wynosiła 862 zł/t i była o 7% wy

ż

sza ni

ż

przed rokiem (w tym j

ę

czmienia

paszowego wzrosła o 9%, do 844 zł/t). Cena

ż

yta ukształtowała si

ę

na poziomie 760 zł/t,

o 6% ni

ż

szym ni

ż

rok wcze

ś

niej (nale

ż

y jednak zaznaczy

ć

,

ż

e w I kwartale 2012 r.

ż

yto było dro

ż

sze od pszenicy).

Ś

rednia cena kukurydzy wyniosła 864 zł/t i była

o 14% wy

ż

sza ni

ż

w lutym 2012 r.

CENY PSZENICY [zł/t]

700

750

800

850

900

950

1000

1050

1100

1150

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

700

750

800

850

900

950

1000

1050

1100

1150

pszenica ogółem w skupie wg GUS

pszenica konsumpcy jna na giełdach

prognoza

GUS

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

Według

danych

uzyskanych

od

podmiotów

obj

ę

tych

monitoringiem

Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, w okresie trzech

tygodni marca 2013 r. przeci

ę

tna cena skupu pszenicy konsumpcyjnej była o 3%

ni

ż

sza od notowanej miesi

ą

c wcze

ś

niej, kształtuj

ą

c si

ę

na poziomie 1.004 zł/t. Ni

ż

sze

ni

ż

w analogicznym okresie lutego 2013 r. (o 5%) były równie

ż

ceny

ż

yta

konsumpcyjnego (705 zł/t), j

ę

czmienia paszowego (834 zł/t) oraz kukurydzy (880 zł/t).

Rynek zbó

ż

3

CENY SKUPU

Ż

YTA [zł/t]

650

700

750

800

850

900

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

650

700

750

800

850

900

GUS

prognoza

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

W Unii Europejskiej (według danych Komisji Europejskiej) w dniach 11-

17.03.2013 r. za pszenic

ę

konsumpcyjn

ą

przeci

ę

tnie płacono 242 EUR/t (1.007 zł/t),

za kukurydz

ę

226 EUR/t (940 zł/t), a za j

ę

czmie

ń

paszowy 212 EUR/t (881 zł/t).

Ś

rednie unijne ceny j

ę

czmienia były o 5% ni

ż

sze od notowanych miesi

ą

c wcze

ś

niej,

pszenicy o 2% ni

ż

sze, a kukurydzy o 1% ni

ż

sze. W odniesieniu do cen sprzed roku

pszenica była o 20% dro

ż

sza, kukurydza o 14% dro

ż

sza, a j

ę

czmie

ń

paszowy o 7%

dro

ż

szy. W Polsce ceny skupu pszenicy były zbli

ż

one do

ś

redniej unijnej, j

ę

czmienia

paszowego o 5% ni

ż

sze, a kukurydzy o 6% ni

ż

sze od

ś

redniej unijnej.

•

czynniki wpływaj

ą

ce na poziom cen:

- zapasy pocz

ą

tkowe

Krajowe zapasy zbó

ż

na pocz

ą

tku sezonu 2012/2013 zostały oszacowane przez

GUS na poziomie 4,2 mln ton, o 6% ni

ż

szym ni

ż

sezon wcze

ś

niej. W tym czasie

zapasy w UE zmniejszyły si

ę

o 3%, do 27 mln ton (wg oceny USDA – United States

Department of Agriculture z marca 2013 r.), a zapasy

ś

wiatowe o 1%, do 361 mln ton.

- poziom produkcji

W sezonie 2012/2013 zbiory zbó

ż

na

ś

wiecie (wg marcowego szacunku USDA)

wyniosły 1.779 mln ton i były o 4% mniejsze ni

ż

w poprzednim sezonie. Mniejsze

zbiory przyczyniły si

ę

do utrzymania przewagi popytu nad poda

żą

. Słabe zbiory zbó

ż

odnotowano w krajach WNP (146 mln ton, o 25% mniejsze ni

ż

w 2011 r.), a zwłaszcza

w Rosji, w Kazachstanie i na Ukrainie. Sytuacj

ę

na tych rynkach łagodz

ą

jednak du

ż

e

Rynek zbó

ż

4

zapasy ziarna. W UE-27 zbiory zbó

ż

w 2012 r. oszacowane zostały na poziomie

272 mln ton, o 4% ni

ż

szym ni

ż

rok wcze

ś

niej, co przy mniejszych ni

ż

w poprzednim

sezonie zapasach ziarna, wzmaga presj

ę

popytu na rynku unijnym.

W Polsce, według danych GUS, zbiory zbó

ż

w 2012 r. (ł

ą

cznie z kukurydz

ą

,

prosem i gryk

ą

) ukształtowały si

ę

na poziomie 28,5 mln ton, tj. o 6,6% wy

ż

szym ni

ż

rok wcze

ś

niej. Tak dobre zbiory uzyskano przede wszystkim w wyniku zwi

ę

kszonej

powierzchni zasiewów kukurydzy. Zwi

ą

zane to było z konieczno

ś

ci

ą

przesiewów

zbó

ż

na plantacjach zniszczonych mrozem, na których wi

ę

kszo

ść

rolników posiała

kukurydz

ę

(z uwagi na terminy agrotechniczne). W efekcie zbiory kukurydzy

osi

ą

gn

ę

ły poziom około 4 mln ton, o 67% wy

ż

szy ni

ż

w 2011 r. Zbó

ż

podstawowych

z mieszankami zbo

ż

owymi zebrano 24,4 mln ton, tj. nieznacznie (o 0,6%) wi

ę

cej ni

ż

w roku poprzednim. Spadek wyst

ą

pił w produkcji pszenicy (o blisko 8%) i pszen

ż

yta

(o 21%). Wzrost zbiorów odnotowano natomiast w przypadku pozostałych zbó

ż

(j

ę

czmienia o 26%,

ż

yta o 11%, owsa o 6%, mieszanek zbo

ż

owych o 16%).

Skup zbó

ż

podstawowych z mieszankami w okresie o

ś

miu miesi

ę

cy bie

żą

cego

sezonu (lipiec 2012 r. – luty 2013 r.) ukształtował si

ę

na poziomie 6,5 mln ton (w tym

4 mln ton pszenicy), tj. o 12% wy

ż

szym ni

ż

w tym samym okresie poprzedniego

sezonu. Z uwagi na słabe zbiory pszenicy skup tego zbo

ż

a był o 7% mniejszy ni

ż

rok

wcze

ś

niej. W tym czasie skup kukurydzy zwi

ę

kszył si

ę

do 2,3 mln ton, tj. o 61%.

W Polsce, ze wzgl

ę

du na konieczno

ść

wykonania stosownych zabiegów

agrotechnicznych po zbiorach kukurydzy, które odbywaj

ą

si

ę

pó

ź

n

ą

jesieni

ą

,

mo

ż

liwo

ść

zasiewów ozimin jest ograniczona. Z przeprowadzonej przez GUS

jesiennej oceny wynika,

ż

e zbó

ż

ozimych pod zbiory w 2013 r. zasiano ponad

4,3 mln ha, o blisko 157 tys. ha mniej ni

ż

przed rokiem. Przed wej

ś

ciem w stan

zimowego spoczynku uprawy były wła

ś

ciwie wyro

ś

ni

ę

te i dobrze rozkrzewione.

Wysokie ceny zbó

ż

mog

ą

spowodowa

ć

,

ż

e mniejsza powierzchnia zasiewów zbó

ż

ozimych zostanie (przynajmniej cz

ęś

ciowo) zrekompensowana zwi

ę

kszeniem areału

upraw zbó

ż

jarych. Przedłu

ż

aj

ą

ca si

ę

zima wstrzymuje rozwój wegetacyjny ozimin

oraz opó

ź

nia siewy zbó

ż

jarych, co mo

ż

e mie

ć

negatywny wpływ na ich plony. Przy

opó

ź

nionych siewach, znaczny areał mo

ż

e zosta

ć

przeznaczony pod zasiewy

kukurydzy, której plony s

ą

znacznie wi

ę

ksze ni

ż

zbó

ż

podstawowych. Decyduj

ą

cy

wpływ na poziom i jako

ść

zbiorów b

ę

d

ą

miały warunki agrometeorologiczne w

dalszym okresie wegetacji, a zwłaszcza w ostatniej jej fazie oraz w okresie

ż

niw.

Zakładaj

ą

c sprzyjaj

ą

ce warunki pogodowe w dalszej cz

ęś

ci sezonu mo

ż

na si

ę

Rynek zbó

ż

5

spodziewa

ć

,

ż

e zbiory zbó

ż

w 2013 r. b

ę

d

ą

zbli

ż

one do

ś

redniej wieloletniej

i ukształtuj

ą

si

ę

w granicach 27-28 mln ton.

- zu

ż

ycie krajowe

Ocenia si

ę

,

ż

e w sezonie 2012/2013 nast

ą

pi zmniejszenie chłonno

ś

ci

krajowego rynku zbó

ż

, w wyniku post

ę

puj

ą

cej redukcji pogłowia trzody chlewnej.

Wi

ę

ksza mo

ż

e by

ć

jednak produkcja

ż

ywca drobiowego i wołowego. Szacuje si

ę

,

ż

e

zu

ż

ycie zbó

ż

na cele paszowe b

ę

dzie (o 0,5 mln ton) mniejsze ni

ż

w poprzednim

sezonie i wyniesie 16,4 mln ton. Zapotrzebowanie na zbo

ż

a na cele konsumpcyjne

ocenia si

ę

na 5,2 mln ton wobec blisko 5,4 mln ton sezon wcze

ś

niej. Pomimo

wysokich cen zakłada si

ę

niewielki wzrost zu

ż

ycia zbó

ż

na cele przemysłowe (do

2,5 mln ton), w tym na biopaliwa. Natomiast zu

ż

ycie ziarna do siewu mo

ż

e by

ć

mniejsze ni

ż

sezon wcze

ś

niej i wynie

ść

1,7 mln ton. Ogółem w sezonie 2012/2013

krajowe zapotrzebowanie na zbo

ż

e mo

ż

e by

ć

o 3% mniejsze ni

ż

w poprzednim

sezonie, kształtuj

ą

c si

ę

na poziomie 27 mln ton.

- handel zagraniczny

W sezonie 2012/2013, przy ograniczonych dostawach zbó

ż

z basenu Morza

Czarnego,

ś

wiatowy rynek zbó

ż

kształtuje si

ę

pod wpływem przewagi popytu nad

poda

żą

. W zwi

ą

zku z tym, pomimo mniejszych ni

ż

rok wcze

ś

niej zbiorów w UE,

eksport unijnego zbo

ż

a utrzymuje si

ę

na poziomie znacz

ą

co wy

ż

szym ni

ż

w poprzednim sezonie. Du

ż

y jest tak

ż

e eksport zbó

ż

z Polski, co jest efektem

dobrych zbiorów oraz ni

ż

szych ni

ż

u najwi

ę

kszych unijnych eksporterów cen

polskiego ziarna. Według danych Ministerstwa Finansów w okresie siedmiu miesi

ę

cy

sezonu 2012/2013 (lipiec 2012 – stycze

ń

2013) z kraju wywieziono 2,9 mln ton

ziarna zbó

ż

(2,2 razy wi

ę

cej ni

ż

w tym samym okresie sezonu 2011/2012). Eksport

produktów pierwotnego przetwórstwa był o 19% wi

ę

kszy ni

ż

przed rokiem,

a produktów wtórnego przetwórstwa o 3% wi

ę

kszy. Warto

ść

eksportu zbó

ż

(bez

ry

ż

u) i przetworów zbo

ż

owych zwi

ę

kszyła si

ę

o 57% w porównaniu do tego samego

okresu poprzedniego sezonu (m.in. ze wzgl

ę

du na wy

ż

sze ceny oraz zmian

ę

struktury wywozu) i wyniosła ponad 1,2 mld EUR. Ocenia si

ę

,

ż

e w całym sezonie

2012/2013 eksport zbó

ż

i przetworów zbo

ż

owych (w ekwiwalencie ziarna) mo

ż

e

ukształtowa

ć

si

ę

na poziomie 3,8 mln ton wobec 1,9 mln ton w sezonie 2011/2012.

Import ziarna w okresie siedmiu miesi

ę

cy sezonu 2012/2013 był o 59%

mniejszy ni

ż

rok wcze

ś

niej i wyniósł 361 tys. ton. Mniej o 6% zaimportowano równie

ż

produktów pierwotnego przetwórstwa. Przywóz produktów wysokoprzetworzonych

Rynek zbó

ż

6

był jednak o 5% wi

ę

kszy. Wydatki na import zbó

ż

(bez ry

ż

u) i przetworów zbo

ż

owych

w okresie lipiec 2012 r. – stycze

ń

2013 r. ukształtowały si

ę

na poziomie 430 mln EUR

wobec 505 mln EUR w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Saldo handlu

zagranicznego zbo

ż

ami i przetworami zbo

ż

owymi było dodatnie i wyniosło 802 mln EUR

wobec 280 mln EUR rok wcze

ś

niej. Prognozuje si

ę

,

ż

e w porównaniu z poprzednim

rokiem gospodarczym przywóz zbó

ż

w sezonie 2012/2013 b

ę

dzie o ponad 30%

mniejszy i ukształtuje si

ę

na poziomie 1,7 mln ton. Stanowi

ć

to b

ę

dzie m.in.

strukturalne uzupełnienie krajowego bilansu zbó

ż

potrzebnego dla przemysłu

przetwórczego.

•

prognoza cen skupu do wrze

ś

nia 2013 r.

W roku gospodarczym 2012/2013 przewidywane globalne zapotrzebowanie na

zbo

ż

a jest wi

ę

ksze od

ś

wiatowej produkcji. W zwi

ą

zku z tym zapasy ko

ń

cowe ulegn

ą

zmniejszeniu (wg USDA o 10%). Przedłu

ż

aj

ą

cy si

ę

okres zimowania zbó

ż

w Europie

wzmaga obawy o plony, zwłaszcza zbó

ż

konsumpcyjnych. Niepewno

ść

co do

poziomu tegorocznych zbiorów zbó

ż

na

ś

wiecie b

ę

dzie powodowa

ć

,

ż

e ceny zbó

ż

do

ko

ń

ca sezonu b

ę

d

ą

determinowane malej

ą

cymi zapasami, kształtuj

ą

c si

ę

na

wysokim poziomie, równie

ż

w Polsce.

W nast

ę

pnym roku gospodarczym (2013/2014) popyt na unijne zbo

ż

e mo

ż

e by

ć

nadal znacz

ą

cy, gdy

ż

kraje WNP nie powróc

ą

jeszcze na pozycj

ę

ś

wiatowego

potentata w eksporcie zbó

ż

, z uwagi na konieczno

ść

odbudowy zapasów oraz du

ż

e

potrzeby własnego rynku. W zwi

ą

zku z tym ceny zbó

ż

na

ś

wiecie nadal b

ę

d

ą

relatywnie wysokie.

Uwzgl

ę

dniaj

ą

c aktualn

ą

i przewidywan

ą

sytuacj

ę

poda

ż

owo-popytow

ą

, Zespół

Ekspertów ocenił,

ż

e przeci

ę

tne ceny skupu zbó

ż

do wrze

ś

nia 2013 r. mog

ą

kształtowa

ć

si

ę

nast

ę

puj

ą

co:

2013 r.

Wyszczególnienie

j.m.

czerwiec

wrzesie

ń

Pszenica ogółem

1)

zł/t

970-1020

860-920

Pszenica konsumpcyjna

2)

zł/t

1000-1050

900-960

Ż

yto

1)

zł/t

740-780

670-720

1)

Dotyczy przewidywanej

ś

redniej wa

ż

onej ceny danego rodzaju zbo

ż

a zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego.

2)

Dotyczy przewidywanych cen w transakcjach giełdowych.

Rynek wieprzowiny

7

2. RYNEK WIEPRZOWINY

•

aktualna sytuacja cenowa

Bariera krajowego popytu na wieprzowin

ę

oraz spadek cen w pa

ń

stwach

b

ę

d

ą

cych głównymi unijnymi eksporterami wieprzowiny spowodowały,

ż

e od

listopada 2012 r. równie

ż

w Polsce ceny skupu trzody chlewnej spadały. Ponowny

wzrost krajowych cen skupu

ż

ywca wieprzowego nast

ą

pił w lutym i marcu 2013 r.

Według danych GUS w lutym br. dostawcy otrzymywali przeci

ę

tnie 5,18 zł/kg

ż

ywca

wieprzowego, tj. o 1% wi

ę

cej ni

ż

w styczniu 2013 r., ale o 3% mniej ni

ż

w lutym

2012 r.

CENY SKUPU

Ż

YWCA WIEPRZOWEGO [zł/kg]

4,50

4,75

5,00

5,25

5,50

5,75

6,00

6,25

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

4,50

4,75

5,00

5,25

5,50

5,75

6,00

6,25

prognoza

GUS

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej

MRiRW w przedostatnim tygodniu marca 2013 r. ceny skupu

ż

ywca wieprzowego

ukształtowały si

ę

na poziomie 5,33 zł/kg

1

, o 2% wy

ż

szym ni

ż

miesi

ą

c wcze

ś

niej

i o 4% wy

ż

szym ni

ż

przed rokiem. W tym czasie

ś

rednia unijna cena trzody chlewnej

wyniosła 172,27 EUR/100 kg (według wagi poubojowej schłodzonej klasy E), o 7%

wi

ę

cej ni

ż

w analogicznym okresie 2012 r. Cena w Polsce w przeliczeniu na walut

ę

unijn

ą

(170,25 EUR/100 kg) była wy

ż

sza od

ś

rednich cen m.in. we Francji, w Danii,

Holandii, Belgii i na W

ę

grzech, a ni

ż

sza ni

ż

np. w Niemczech.

1

W ramach ZSRIR ceny skupu trzody chlewnej s

ą

zbierane dla masy poubojowej. Cena

ż

ywca jest

obliczana przy zastosowaniu

ś

redniego wska

ź

nika wydajno

ś

ci rze

ź

nej.

Rynek wieprzowiny

8

•

czynniki wpływaj

ą

ce na poziom cen skupu:

- pogłowie trzody chlewnej i produkcja

ż

ywca wieprzowego

Utrzymuj

ą

ce si

ę

od wrze

ś

nia 2010 r. niekorzystne warunki ekonomiczne tuczu

trzody chlewnej przyczyniły si

ę

do gł

ę

bokiego spadku jej pogłowia w Polsce. Zgodnie

z informacj

ą

GUS w ko

ń

cu listopada 2012 r. pogłowie trzody chlewnej ukształtowało

si

ę

na poziomie 11,1 mln sztuk, o 14,8% ni

ż

szym ni

ż

przed rokiem i o prawie 25%

ni

ż

szym ni

ż

dwa lata wcze

ś

niej. Ograniczenie pogłowia trzody chlewnej w Polsce

nast

ą

piło we wszystkich grupach wiekowo-u

ż

ytkowych, przy czym najbardziej

zmalała liczba prosi

ą

t (o 17,1%) i tuczników (o 16,4%). Zmniejszenie liczebno

ś

ci loch

zapowiada utrzymanie si

ę

spadku krajowego pogłowia trzody chlewnej w 2013 r.

Spadek pogłowia trzody chlewnej w Polsce w dalszym ci

ą

gu mo

ż

e by

ć

łagodzony

rosn

ą

cym importem trzody.

Konsekwencj

ą

spadku liczebno

ś

ci trzody chlewnej jest zmniejszenie krajowej

produkcji

ż

ywca wieprzowego. Szacuje si

ę

,

ż

e w 2012 r. krajowa produkcja

ż

ywca

wieprzowego ukształtowała si

ę

na poziomie około 2.170 tys. ton (1.690 tys. ton

w w.b.c.), tj. o 10% ni

ż

szym ni

ż

w roku poprzednim. Uwzgl

ę

dniaj

ą

c przewidywany

dalszy spadek pogłowia trzody chlewnej, prognozuje si

ę

,

ż

e w 2013 r. równie

ż

krajowa produkcja

ż

ywca wieprzowego mo

ż

e ulec dalszemu gł

ę

bokiemu

zmniejszeniu.

Według szacunków Komisji Europejskiej w 2012 r. unijna produkcja

wieprzowiny była o 1% mniejsza od notowanej w roku poprzednim. Pod koniec

2012 r. pogłowie loch w UE było o 3,2% mniejsze ni

ż

rok wcze

ś

niej, co zapowiada

spadek pogłowia pozostałych grup wiekowo-u

ż

ytkowych w 2013 r. W efekcie,

zgodnie z prognozami KE, w 2013 r. w UE nast

ą

pi dalszy spadek produkcji

wieprzowiny. Do zmniejszenia unijnej produkcji wieprzowiny mog

ą

przyczyni

ć

si

ę

równie

ż

przepisy w zakresie dobrostanu loch pro

ś

nych (Dyrektywa Rady

2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r.), których ostateczny termin wdro

ż

enia

upłyn

ą

ł 1 stycznia 2013 r.

- handel zagraniczny

W styczniu 2013 r. UE wyeksportowała 247 tys. ton wieprzowiny (w wadze

produktu), o 2% mniej ni

ż

przed rokiem, a zaimportowała 3 tys. ton, o 5% mniej.

Według prognoz KE w 2013 r. malej

ą

ca unijna produkcja wieprzowiny i wysokie ceny

Rynek wieprzowiny

9

w UE przyczyni

ą

si

ę

do znacznego spadku unijnego eksportu produktów

wieprzowych. KE ocenia,

ż

e import wieprzowiny do UE nadal b

ę

dzie marginalny.

W 2012 r. zarówno polski eksport, jak i import wieprzowiny osi

ą

gn

ę

ły najwy

ż

szy

notowany dot

ą

d poziom. Do Polski przywieziono 721 tys. ton

ż

ywca, mi

ę

sa oraz

przetworów i tłuszczów wieprzowych (w ekwiwalencie mi

ę

sa

2

), o 7% wi

ę

cej ni

ż

w 2011 r. Wzrost importu wieprzowiny do Polski wynikał ze zwi

ę

kszenia importu

ż

ywca. W tym czasie do kraju sprowadzono 3,5 mln sztuk trzody chlewnej, głównie

prosi

ą

t i warchlaków, tj. o 39% wi

ę

cej. Import

ż

ywca wyra

ż

ony w ekwiwalencie mi

ę

sa

wzrósł a

ż

o 62%. Eksport wieprzowiny zwi

ę

kszył si

ę

ze wzgl

ę

du na du

ż

y popyt

zagraniczny na to mi

ę

so i ograniczony popyt krajowy. W 2012 r. wywóz wieprzowiny

z Polski osi

ą

gn

ą

ł poziom 585 tys. ton (w ekwiwalencie mi

ę

sa), o 16% wy

ż

szy ni

ż

w roku poprzednim. Ujemne saldo polskiego handlu zagranicznego produktami

wieprzowymi wyniosło 136 tys. ton wobec 172 tys. ton w 2011 r., a w uj

ę

ciu

warto

ś

ciowym 309 mln EUR wobec 314 mln EUR.

W styczniu 2013 r. eksport produktów wieprzowych z Polski wyniósł 49 tys. ton

(w ekwiwalencie mi

ę

sa) i był o 28% wi

ę

kszy ni

ż

rok wcze

ś

niej. Do Polski

sprowadzono 56 tys. ton asortymentu wieprzowego, o 11% wi

ę

cej ni

ż

przed rokiem.

Przewiduje si

ę

,

ż

e w całym 2013 r. wzrost importu, mimo zmniejszenia krajowego

pogłowia trzody, umo

ż

liwi zwi

ę

kszenie eksportu produktów wieprzowych.

- spo

ż

ycie

Mniejsza krajowa poda

ż

wieprzowiny oraz drogi import przyczyniły si

ę

do

wzrostu cen detalicznych mi

ę

sa wieprzowego w Polsce. W 2012 r. ceny te były

o 10% wy

ż

sze ni

ż

w 2011 r. IERiG

Ż

szacuje,

ż

e z powodu wysokich cen mi

ę

sa

wieprzowego jego konsumpcja w 2012 r. mogła ukształtowa

ć

si

ę

na poziomie około

40 kg na mieszka

ń

ca wobec 42,5 kg na mieszka

ń

ca w 2011 r. W okresie stycze

ń

– luty 2013 r. ceny detaliczne wieprzowiny były o 2% wy

ż

sze ni

ż

w tym samym

okresie 2012 r. W zwi

ą

zku z brakiem perspektyw na znacz

ą

cy spadek cen

detalicznych wieprzowiny w 2013 r. przewiduje si

ę

,

ż

e spo

ż

ycie tego mi

ę

sa ulegnie

zmniejszeniu do 39 kg na mieszka

ń

ca.

2

Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym zostały obliczone przez

analityków ARR na podstawie wst

ę

pnych danych Ministerstwa Finansów. Przeliczenia na ekwiwalent

mi

ę

sa dokonano zgodnie z metodologi

ą

EUROSTAT.

Rynek wieprzowiny

10

•

prognoza cen skupu do wrze

ś

nia 2013 r.

Na wysoko

ść

krajowych cen skupu

ż

ywca wieprzowego w prognozowanym

okresie b

ę

d

ą

miały wpływ przede wszystkim ceny wieprzowiny w UE oraz kurs

złotego wobec euro. W UE w nast

ę

pstwie spadku produkcji wieprzowiny, przy

jednocze

ś

nie znacz

ą

co zmniejszonym eksporcie, w 2013 r. poda

ż

wieprzowiny mo

ż

e

by

ć

nieco mniejsza ni

ż

w 2012 r. Jednak trudna sytuacja ekonomiczna oraz wzrost

zainteresowania konsumentów ta

ń

szymi gatunkami mi

ę

sa, zwłaszcza kurcz

ą

t

brojlerów, prawdopodobnie spowoduj

ą

,

ż

e w 2013 r. unijne ceny wieprzowiny nie

b

ę

d

ą

istotnie wy

ż

sze od wysokich cen w roku poprzednim.

Zgodnie z prognoz

ą

Zespołu Ekspertów przeci

ę

tne ceny skupu

ż

ywca

wieprzowego w Polsce w okresie obj

ę

tym prognoz

ą

b

ę

d

ą

kształtowa

ć

si

ę

na

poziomie zbli

ż

onym do notowanego w analogicznych miesi

ą

cach 2012 r. i mog

ą

przyjmowa

ć

nast

ę

puj

ą

ce warto

ś

ci:

2013 r.

Wyszczególnienie

j.m.

czerwiec

wrzesie

ń

Ż

ywiec wieprzowy

zł/kg

5,40-5,70

5,60-6,00

Rynek wołowiny i ciel

ę

ciny

11

3. RYNEK WOŁOWINY I CIEL

Ę

CINY

•

aktualna sytuacja cenowa

Du

ż

y popyt zagraniczny na wołowin

ę

oraz wysokie ceny

ż

ywca wołowego

w innych krajach UE spowodowały,

ż

e pomimo okresowych spadków, w 2012 r. ceny

skupu

ż

ywca wołowego w Polsce nadal wykazywały tendencj

ę

wzrostow

ą

. W okresie

dwóch pierwszych miesi

ę

cy 2013 r., przy znacznym wzro

ś

cie poda

ż

y

ż

ywca do

skupu, ceny skupu bydła ogółem (bez ciel

ą

t) były zbli

ż

one do notowanych przed

rokiem. Według danych GUS w lutym 2013 r. bydło ogółem skupowano

ś

rednio po

6,62 zł/kg, o 1% dro

ż

ej ni

ż

przed rokiem, a bydło młode po 6,85 zł/kg, o 1% taniej.

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

Zgodnie z danymi Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej

MRiRW w przedostatnim tygodniu marca 2013 r. ceny skupu bydła ogółem wynosiły

przeci

ę

tnie 6,17 zł/kg

3

i były o 5% ni

ż

sze ni

ż

miesi

ą

c wcze

ś

niej oraz o 2% ni

ż

sze ni

ż

w analogicznym okresie 2012 r. W tym czasie

ś

rednia unijna cena bydła (według

wagi poubojowej schłodzonej klasy R3) osi

ą

gn

ę

ła poziom 396,84 EUR/100 kg, o 3%

wy

ż

szy ni

ż

przed rokiem. Cena polskiej wołowiny wyra

ż

ona w walucie unijnej

ukształtowała si

ę

na poziomie 312,50 EUR/100 kg.

3

W ramach ZSRIR ceny skupu bydła s

ą

zbierane dla masy poubojowej. Cena

ż

ywca jest obliczana

przy zastosowaniu

ś

rednich wska

ź

ników wydajno

ś

ci rze

ź

nej.

CENY SKUPU

Ż

YWCA WOŁOWEGO [zł/kg]

5,40

5,70

6,00

6,30

6,60

6,90

7,20

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

5,40

5,70

6,00

6,30

6,60

6,90

7,20

ż

ywiec wołowy ogółem

młode bydło rze

ź

ne

prognoza

GUS

Rynek wołowiny i ciel

ę

ciny

12

•

czynniki wpływaj

ą

ce na poziom cen skupu:

- pogłowie bydła oraz produkcja

ż

ywca wołowego i ciel

ę

cego

Od akcesji Polski do UE krajowe pogłowie bydła rze

ź

nego systematycznie

ro

ś

nie. Według GUS w grudniu 2012 r. w odniesieniu do stanu sprzed roku pogłowie

ciel

ą

t wzrosło o 1,9%, tj. do 1,4 mln szt. Liczebno

ść

młodego bydła (w wieku 1-2 lat)

wyniosła 1,3 mln szt., o 5,4% wi

ę

cej ni

ż

w ko

ń

cu 2011 r. Znacz

ą

cy spadek nast

ą

pił

natomiast w pogłowiu bydła w wieku powy

ż

ej dwóch lat (zwłaszcza krów), którego

było o 2,6% mniej ni

ż

przed rokiem. W efekcie liczebno

ść

bydła ogółem wynosiła

5,5 mln szt., tj. o 0,4% wi

ę

cej ni

ż

w grudniu 2011 r. Od kilku lat liczebno

ść

bydła

ogółem w Polsce, a w rezultacie tak

ż

e produkcja wołowiny, utrzymuj

ą

si

ę

na

wzgl

ę

dnie stabilnym poziomie. Stagnacja krajowej produkcji wołowiny wynika m.in.

z faktu, i

ż

w du

ż

ej cz

ęś

ci jest ona powi

ą

zana z mlecznym kierunkiem chowu bydła.

Zgodnie z szacunkami IERiG

Ż

w 2012 r. produkcja

ż

ywca wołowego

ukształtowała si

ę

na poziome około 710 tys. ton (369 tys. ton w w.b.c.), tj. o 4%

ni

ż

szym ni

ż

w roku poprzednim. Bior

ą

c pod uwag

ę

stan i struktur

ę

pogłowia bydła,

a tak

ż

e wzajemne relacje cen ciel

ą

t, bydła i pasz, w 2013 r. produkcja

ż

ywca

wołowego w Polsce mo

ż

e by

ć

o kilka procent wy

ż

sza ni

ż

rok wcze

ś

niej.

Według szacunków KE w 2012 r. w UE produkcja wołowiny i ciel

ę

ciny równie

ż

była o 4% mniejsza ni

ż

w roku poprzednim. W zwi

ą

zku ze spadkiem unijnego

pogłowia bydła odnotowanym w grudniu 2012 r. KE przewiduje,

ż

e w 2013 r. nast

ą

pi

dalsze zmniejszenie produkcji wołowiny i ciel

ę

ciny w UE.

- handel zagraniczny

Zgodnie z danymi KE w 2012 r. unijny eksport asortymentu wołowego

i ciel

ę

cego wyniósł 381 tys. ton (w ekwiwalencie mi

ę

sa), o 22% mniej ni

ż

w 2011 r.

Spadek wywozu wynikał z ograniczenia unijnej produkcji, zredukowania do zera

stawek refundacji wywozowych

4

oraz wycofania przez Turcj

ę

preferencji celnych na

przywóz wołowiny

5

. Import asortymentu wołowego i ciel

ę

cego do UE zmalał o 5%, do

273 tys. ton (w ekwiwalencie mi

ę

sa). W styczniu 2013 r. wyeksportowano 33 tys. ton

wołowiny (w wadze produktu), o 9% mniej ni

ż

przed rokiem, a zaimportowano

4

Komisja Europejska z dniem 20 kwietnia 2012 r. obni

ż

yła stawki refundacji

ś

rednio o 1/3

(rozporz

ą

dzenie nr 343/2012), z dniem 22 czerwca 2012 r. o kolejne 50% (rozporz

ą

dzenie nr

534/2012), a z dniem 21 wrze

ś

nia 2012 r. do zera (rozporz

ą

dzenie nr 859/2012).

5

W okresie od marca do lipca 2011 r. Turcja sukcesywnie podwy

ż

szała cła na import wołowiny.

Rynek wołowiny i ciel

ę

ciny

13

28 tys. ton, o 20% wi

ę

cej. KE prognozuje,

ż

e w całym 2013 r. unijny eksport

wołowiny mo

ż

e by

ć

o 13% mniejszy ni

ż

w roku poprzednim, a import o 9% wi

ę

kszy.

W 2012 r. zmalał równie

ż

polski eksport produktów wołowych. Na jego

zmniejszenie wpłyn

ą

ł przede wszystkim spadek krajowej produkcji wołowiny. Z Polski

(w ekwiwalencie mi

ę

sa

6

) wyeksportowano 321 tys. ton

ż

ywca, mi

ę

sa oraz

przetworów wołowych i ciel

ę

cych, tj. o 3% mniej ni

ż

w 2011 r. Wy

ż

sze ni

ż

rok

wcze

ś

niej ceny wołowiny za granic

ą

przyczyniły si

ę

do spadku tak

ż

e importu

wołowiny do Polski. Import asortymentu wołowego zmniejszył si

ę

o 5% i wyniósł

21 tys. ton. Dodatnie saldo handlu zagranicznego wołowin

ą

i ciel

ę

cin

ą

(w ekwiwalencie mi

ę

sa) wyniosło 300 tys. ton, o 3% mniej ni

ż

w roku poprzednim,

a w uj

ę

ciu warto

ś

ciowym 933 mln EUR, tj. o 4% wi

ę

cej. W styczniu 2013 r. eksport

produktów wołowych z Polski wyniósł 23 tys. ton (w ekwiwalencie mi

ę

sa) i był o 8%

wi

ę

kszy ni

ż

rok wcze

ś

niej. Do Polski sprowadzono 2 tys. ton asortymentu wołowego,

o 10% wi

ę

cej ni

ż

przed rokiem. Prognozuje si

ę

,

ż

e w całym 2013 r. polski eksport

wołowiny i ciel

ę

ciny mo

ż

e by

ć

nieco wi

ę

kszy ni

ż

w 2012 r., a import zbli

ż

ony.

- spo

ż

ycie

Od kilku lat w Polsce maleje konsumpcja wołowiny, głównie w nast

ę

pstwie

wysokich cen. W 2012 r. ceny detaliczne mi

ę

sa wołowego były a

ż

o 14% wy

ż

sze ni

ż

w roku poprzednim, podczas gdy ceny detaliczne mi

ę

sa wieprzowego wzrosły

o 10%, a drobiowego o 6%. Krajowe spo

ż

ycie wołowiny było bardzo małe i według

szacunków IERiG

Ż

wyniosło 1,9 kg na mieszka

ń

ca wobec 2,1 kg na mieszka

ń

ca

w 2011 r. W okresie dwóch pierwszych miesi

ę

cy 2013 r. ceny detaliczne wołowiny

były o 6% wy

ż

sze ni

ż

w tym samym okresie 2012 r. Mniejszy wzrost cen detalicznych

odnotowano w przypadku mi

ę

sa wieprzowego (o 2%) i drobiowego (o 1%).

W zwi

ą

zku z wysokimi cenami mi

ę

sa wołowego, w 2013 r. konsumpcja wołowiny

w Polsce najprawdopodobniej utrzyma si

ę

na bardzo niskim poziomie.

•

prognoza cen skupu bydła do wrze

ś

nia 2013 r.

Najwi

ę

kszy wpływ na wysoko

ść

krajowych cen skupu

ż

ywca wołowego

w prognozowanym okresie b

ę

d

ą

miały ceny wołowiny w UE oraz kurs złotego wobec

euro, gdy

ż

około 80% wołowiny produkowanej w Polsce jest kierowane na eksport,

6

Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wołowym zostały obliczone przez analityków

ARR na podstawie wst

ę

pnych danych Ministerstwa Finansów. Przeliczenia na ekwiwalent mi

ę

sa

dokonano zgodnie z metodologi

ą

EUROSTAT.

Rynek wołowiny i ciel

ę

ciny

14

przede wszystkim do pa

ń

stw UE. Przewidywany dalszy spadek unijnej produkcji

wołowiny w 2013 r., rosn

ą

cy popyt na to mi

ę

so (m.in. ze strony Bliskiego Wschodu

i innych pa

ń

stw azjatyckich) oraz w efekcie wysokie

ś

wiatowe ceny wołowiny

prawdopodobnie spowoduj

ą

,

ż

e unijne ceny bydła utrzymaj

ą

si

ę

na wysokim

poziomie. W UE wpływ na ceny wołowiny mo

ż

e mie

ć

tak

ż

e mniejsza produkcja

wieprzowiny i wolniejszy wzrost produkcji drobiu. Wysokie ceny w UE b

ę

d

ą

sprzyjały

utrzymywaniu si

ę

wysokich cen wołowiny równie

ż

w Polsce, cho

ć

mog

ą

by

ć

one

nieco ni

ż

sze ni

ż

przed rokiem.

Zespół Ekspertów uwzgl

ę

dniaj

ą

c sezonowe wahania poda

ż

y i popytu

przewiduje,

ż

e w okresie obj

ę

tym prognoz

ą

ceny skupu

ż

ywca wołowego mog

ą

kształtowa

ć

si

ę

nast

ę

puj

ą

co:

2013 r.

Wyszczególnienie

j.m.

czerwiec

wrzesie

ń

Bydło ogółem

zł/kg

6,00-6,30

6,00-6,50

Młode bydło rze

ź

ne

zł/kg

6,30-6,60

6,30-6,80

Rynek drobiu

15

4. RYNEK DROBIU

•

aktualna sytuacja cenowa

Po spadku cen skupu kurcz

ą

t brojlerów w drugiej połowie 2012 r., w styczniu

i lutym br. odnotowano ich znacz

ą

cy wzrost, który był odzwierciedleniem popytu na

mi

ę

so kurcz

ą

t oraz konsekwencj

ą

okresowo mniejszej poda

ż

y tego mi

ę

sa na rynku

krajowym. Jednocze

ś

nie w lutym 2013 r. (po niewielkim spadku w styczniu), wzrosły

ceny skupu indyków. Wzrost ten był efektem mniejszej poda

ż

y rynkowej, w wyniku

ograniczenia wstawie

ń

piskl

ą

t do chowu w drugiej połowie 2012 r.

Według danych z zakładów drobiarskich obj

ę

tych monitoringiem Zintegrowanego

Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW, w lutym 2013 r. ceny skupu kurcz

ą

t

przeci

ę

tnie osi

ą

gn

ę

ły poziom 3,84 zł/kg, a indyków 5,59 zł/kg. Ceny kurcz

ą

t

kształtowały si

ę

na poziomie o 3% wy

ż

szym ni

ż

przed rokiem, a ceny indyków były

o 0,5% wy

ż

sze.

CENY SKUPU KURCZ

Ą

T BROJLERÓW [zł/kg]

3,50

3,60

3,70

3,80

3,90

4,00

4,10

4,20

4,30

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

3,50

3,60

3,70

3,80

3,90

4,00

4,10

4,20

4,30

prognoza

MRiRW

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

•

czynniki wpływaj

ą

ce na poziom cen skupu:

- produkcja i skup mi

ę

sa drobiowego

W Polsce w produkcji

ż

ywca drobiowego od lat utrzymuje si

ę

tendencja

wzrostowa

.

W 2012 r. odnotowano przy

ś

pieszenie dynamiki wzrostu, co zwi

ą

zane

było ze wzmo

ż

onym popytem na mi

ę

so drobiowe przy wysokich cenach mi

ę

sa

czerwonego.

Ocenia si

ę

,

ż

e w 2012 r. produkcja drobiu była o 12% wi

ę

ksza ni

ż

Rynek drobiu

16

w 2011 r. i wyniosła około 2.286 tys. ton (1.600 tys. ton w w.b.c.).

W tym czasie skup

ż

ywca drobiowego był o ponad 9% wi

ę

kszy ni

ż

w 2011 r. i wyniósł 2,1 mln ton (wg

danych sprawozdawczych GUS). W okresie dwóch pierwszych miesi

ę

cy 2013 r. skup

drobiu ukształtował si

ę

na poziomie 295 tys. ton, tj. o 3% ni

ż

szym ni

ż

rok wcze

ś

niej.

W 2013 r. przewidywany jest dalszy, ale mniej dynamiczny (o 4-5%) wzrost

produkcji drobiu. Wzrost krajowej produkcji

ż

ywca drobiowego stymulowany b

ę

dzie

popytem na drób, z uwagi na jego konkurencyjno

ść

cenow

ą

wobec innych gatunków

mi

ę

sa.

Równocze

ś

nie dynamika wzrostu produkcji drobiu b

ę

dzie ograniczana

wysokimi cenami pasz oraz sił

ą

nabywcz

ą

konsumentów.

- handel zagraniczny

Według wst

ę

pnych danych Ministerstwa Finansów w 2012 r. eksport

ż

ywca,

mi

ę

sa i przetworów drobiowych (w ekwiwalencie mi

ę

sa) wyniósł 623 tys. ton

7

i był

o 18% wi

ę

kszy ni

ż

w 2011 r

.

Wzrost eksportu asortymentu drobiowego wynikał

z utrzymuj

ą

cego si

ę

popytu na mi

ę

so drobiowe na rynkach zagranicznych oraz

z konkurencyjno

ś

ci cenowej polskich produktów drobiowych na rynku UE.

W styczniu 2013 r. wyeksportowano 52 tys. ton drobiu, o 8% wi

ę

cej ni

ż

przed

rokiem. W całym 2013 r. w stosunku do 2012 r. przewiduje si

ę

znacz

ą

cy wzrost

eksportu tego asortymentu (według szacunku IERiG

Ż

o 10% w wadze produktu).

Przyczyn

ą

osłabienia

dynamiki

wzrostu

eksportu

(pomimo

nadal

du

ż

ej

konkurencyjno

ś

ci cenowej) b

ę

dzie prognozowana stagnacja cen w UE wynikaj

ą

ca ze

wzrostu unijnej i

ś

wiatowej produkcji.

W 2012 r. odnotowano równie

ż

wzrost przywozu produktów drobiowych, który

dotyczył przede wszystkim taniego asortymentu mi

ę

sa do przetwórstwa.

Według

wst

ę

pnych danych Ministerstwa Finansów w 2012 r. do Polski sprowadzono 86 tys. ton

produktów drobiowych (w ekwiwalencie mi

ę

sa), o 9% wi

ę

cej ni

ż

w 2011 r.

W

pierwszym miesi

ą

cu 2013 r. do kraju przywieziono ponad 7 tys. ton

produktów drobiowych, tj. o 29% wi

ę

cej ni

ż

przed rokiem. W całym 2013 r. utrzyma

si

ę

wzrostowa tendencja w imporcie, ale tempo wzrostu b

ę

dzie znacz

ą

co mniejsze

ni

ż

w 2012 r.

7

Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem drobiowym zostały obliczone przez

analityków ARR na podstawie wst

ę

pnych danych Ministerstwa Finansów. Przeliczenia na ekwiwalent

mi

ę

sa dokonano zgodnie z metodologi

ą

EUROSTAT.

Rynek drobiu

17

- spo

ż

ycie

W 2012 r. ceny detaliczne mi

ę

sa drobiowego wzrosły o 6% w porównaniu

z 2011 r., podczas gdy ceny mi

ę

sa wieprzowego i wołowego wzrosły odpowiednio

o 10% i 14%. Mi

ę

so drobiowe było wi

ę

c nadal konkurencyjne cenowo w stosunku do

mi

ę

sa czerwonego, co skutkowało wzrostem jego konsumpcji. Według szacunku

IERiG

Ż

bilansowe spo

ż

ycie drobiu w 2012 r. ukształtowało si

ę

na poziomie 26,5 kg

na mieszka

ń

ca, o 6% wy

ż

szym ni

ż

w 2011 r.

Równie

ż

w 2013 r. ceny detaliczne drobiu wykazuj

ą

mniejsz

ą

dynamik

ę

wzrostu

ni

ż

pozostałe gatunki mi

ę

sa. W okresie dwóch pierwszych miesi

ę

cy 2013 r. ceny

detaliczne drobiu były o 1% wy

ż

sze ni

ż

w tym samym okresie 2012 r., a ceny

wołowiny i wieprzowiny odpowiednio o 6% i 2% wy

ż

sze. W zwi

ą

zku z tym przewiduje

si

ę

,

ż

e w 2013 r. utrzyma si

ę

tendencja do zast

ę

powania mi

ę

sa czerwonego ta

ń

szym

mi

ę

sem drobiowym. Jednak mniejszy popyt na

ż

ywno

ść

wynikaj

ą

cy z trudnych

warunków ekonomicznych spowoduje,

ż

e wzrost konsumpcji drobiu b

ę

dzie mniejszy

ni

ż

w 2012 r. Według oceny IERiG

Ż

w 2013 r. spo

ż

ycie drobiu wyniesie 27 kg na

mieszka

ń

ca.

•

prognoza cen skupu do wrze

ś

nia 2013 r.

Ocenia si

ę

,

ż

e pomimo przewidywanego wzrostu popytu na mi

ę

so kurcz

ą

t,

w drugim i trzecim kwartale 2013 r. ceny skupu kurcz

ą

t nie b

ę

d

ą

rosły tak

dynamicznie, jak w dwóch poprzednich latach. Do osłabienia tempa wzrostu cen

przyczyni si

ę

spodziewane ograniczenie wzrostu eksportu. Ceny mi

ę

sa kurcz

ą

t b

ę

d

ą

wysokie, ale nadal konkurencyjne w stosunku do innych gatunków mi

ę

sa.

Uwzgl

ę

dniaj

ą

c wahania sezonowe, Zespół Ekspertów prognozuje,

ż

e przeci

ę

tne

ceny skupu kurcz

ą

t brojlerów do wrze

ś

nia 2013 r. mog

ą

kształtowa

ć

si

ę

nast

ę

puj

ą

co:

2013 r.

Wyszczególnienie

j.m.

czerwiec

wrzesie

ń

Kurcz

ę

ta brojlery

zł/kg

3,80-4,00

3,80-4,10

Rynek mleka i produktów mleczarskich

18

5. RYNEK MLEKA I PRODUKTÓW MLECZARSKICH

•

aktualna sytuacja cenowa:

- mleko surowe

W 2012 r. dobra koniunktura na rynku mleczarskim powodowała,

ż

e pomimo

znacz

ą

cego wzrostu towarowej produkcji mleka, jego ceny utrzymały si

ę

na

relatywnie wysokim poziomie. Według danych sprawozdawczych GUS,

ś

rednia cena

skupu mleka w 2012 r. wyniosła 119,78 zł/hl i była tylko o 1,2% ni

ż

sza od rekordowo

wysokiej ceny z 2011 r. Na wysokim poziomie utrzymywały si

ę

równie

ż

ceny skupu

na pocz

ą

tku 2013 r. W lutym br. za mleko dostarczone do skupu producenci

otrzymywali

ś

rednio 123,70 zł/hl. Było to wprawdzie o 2,5% mniej ni

ż

w analogicznym

okresie 2012 r., ale o 6% wi

ę

cej ni

ż

w lutym 2011 r.

CENY SKUPU MLEKA [zł/hl]

bez podatku VAT

110

115

120

125

130

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

110

115

120

125

130

GUS

prognoza

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

- masło w blokach i odtłuszczone mleko w proszku (OMP)

Od pocz

ą

tku 2013 r.

ś

wiatowe ceny masła wykazuj

ą

tendencj

ę

wzrostow

ą

.

Najwi

ę

kszy wzrost odnotowano w Oceanii, gdzie susza przyczyniła si

ę

do

ograniczenia produkcji mleka. W notowaniu z 29 marca 2013 r.

ś

rednia cena masła

w blokach wyniosła 4.275 USD/t (13,93 zł/kg) i była o 17% wy

ż

sza ni

ż

przed

miesi

ą

cem oraz przed rokiem. W tym czasie na giełdzie w Chicago masło oferowano

po 3.593 USD/t (11,71 zł/kg), o 3% dro

ż

ej ni

ż

przed miesi

ą

cem i o 12% dro

ż

ej ni

ż

przed rokiem. W marcu br. ceny masła wzrosły równie

ż

na rynkach głównych

Rynek mleka i produktów mleczarskich

19

unijnych producentów. W dniach 24-27.03.2013 r. w Niemczech, Francji i Holandii

kształtowały si

ę

one w przedziale 3,40-3,45 EUR/kg (14,20-14,41 zł/kg) i były o 1-5%

wy

ż

sze ni

ż

przed miesi

ą

cem oraz o 14-18% wy

ż

sze ni

ż

w analogicznym okresie 2012 r.

W Polsce w lutym 2013 r. (dane GUS)

ś

rednia cena masła w blokach wyniosła

14,71 zł/kg (z VAT) i była o 2,5% ni

ż

sza od wysokiej ceny notowanej przed rokiem.

Według danych MRiRW z zakładów obj

ę

tych monitoringiem Zintegrowanego

Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej w dniach 18-24.03.2013 r. przeci

ę

tna cena

zbytu masła w blokach wyniosła 13,25 zł/kg (bez VAT) i była o 2,6% wy

ż

sza ni

ż

przed miesi

ą

cem oraz o 10% wy

ż

sza ni

ż

rok wcze

ś

niej.

8,0

9,0

10,0

11,0

12,0

13,0

14,0

15,0

16,0

17,0

18,0

V

I

2

0

1

1

IX

2

0

1

1

X

II

2

0

1

1

II

I

2

0

1

2

V

I

2

0

1

2

IX

2

0

1

2

X

II

2

0

1

2

II

I

2

0

1

3

V

I

2

0

1

3

IX

2

0

1

3

8,0

9,0

10,0

11,0

12,0

13,0

14,0

15,0

16,0

17,0

18,0

masło w blokach

mleko odtłuszczone w proszku

GUS

prognoza

CENY ZBYTU MASŁA I MLEKA ODTŁUSZCZONEGO W PROSZKU [zł/kg]

- z podatkiem VAT

Ź

ródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów.

Od stycznia br. dro

ż

eje odtłuszczone mleko w proszku w Oceanii. W ko

ń

cu

marca 2013 r. jego cena

ś

rednio wynosiła 4.088 USD/t (13,32 zł/kg) i była o 14%

wy

ż

sza ni

ż

przed miesi

ą

cem oraz o 28% wy

ż

sza ni

ż

rok wcze

ś

niej. W USA ceny

OMP, pomimo notowanego od kilku tygodni spadku, s

ą

równie

ż

znacznie wy

ż

sze ni

ż

przed rokiem. W dniu 29.03.2013 r. na giełdzie w Chicago za produkt ten przeci

ę

tnie

uzyskiwano 3.263 USD/t (10,63 zł/kg), o 1,5% mniej ni

ż

przed miesi

ą

cem, ale o 18%

wi

ę

cej ni

ż

przed rokiem. Na rynkach głównych unijnych producentów w dniach 24-27

marca br.

ś

rednie ceny OMP osi

ą

gn

ę

ły poziom 2,70-2,77 EUR/kg (11,28-11,57 zł/kg).

Były one o 4-7% wy

ż

sze ni

ż

przed miesi

ą

cem i o 27-35% wy

ż

sze ni

ż

rok wcze

ś

niej.

Rynek mleka i produktów mleczarskich

20

W Polsce równie

ż

notowane s

ą

wzrosty cen odtłuszczonego mleka w proszku.

W lutym 2013 r. (według danych GUS) za OMP zakłady mleczarskie

ś

rednio

uzyskiwały 11,51 złkg (z VAT), o 1% wi

ę

cej ni

ż

w styczniu i o 14% wi

ę

cej ni

ż

przed

rokiem. Według Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej w dniach

18-24.03.2013 r. krajowa cena odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła 10,75 zł/kg

(bez VAT) i była nieco ni

ż

sza (o 0,3%) ni

ż

miesi

ą

c wcze

ś

niej, ale o 21% wy

ż

sza

w odniesieniu do notowa

ń

sprzed roku.

•

czynniki wpływaj

ą

ce na poziom cen:

- pogłowie krów oraz produkcja i dostawy mleka

W Polsce, w zwi

ą

zku z limitowaniem towarowej produkcji mleka, wraz

z post

ę

puj

ą

cym wzrostem wydajno

ś

ci mlecznej krów, trwa redukcja ich pogłowia.

Według danych GUS w grudniu 2012 r. pogłowie krów mlecznych wyniosło 2.346 tys. szt.

i w porównaniu z grudniem 2011 r. zmniejszyło si

ę

o około 100 tys. szt. (tj. o 4,1%).

Przewiduje si

ę

,

ż

e w 2013 r. liczba krów mlecznych nadal b

ę

dzie ograniczana.

Według prognozy IERiG

Ż

w czerwcu 2013 r. pogłowie krów mlecznych w Polsce

mo

ż

e wynie

ść

około 2.373 tys. szt. i b

ę

dzie o około 2,8% mniejsze ni

ż

w czerwcu

2012 r. Jednocze

ś

nie ocenia si

ę

,

ż

e wydajno

ść

mleczna krów mlecznych w 2013 r.

wzro

ś

nie do ponad 5.240 litrów na sztuk

ę

. Wzrost wydajno

ś

ci nie zrekompensuje

jednak spadku pogłowia. W efekcie produkcja mleka w 2013 r. zmniejszy si

ę

o około

0,5% w porównaniu z 2012 r. i według szacunku IERiG

Ż

mo

ż

e wynie

ść

około

12,6 mln ton. W 2012 r., według danych sprawozdawczych GUS, skup surowca

mlecznego wyniósł blisko 9,6 mld litrów, tj. o 6% wi

ę

cej ni

ż

w 2011 r. W 2013 r., ze

wzgl

ę

du na post

ę

puj

ą

c

ą

redukcj

ę

pogłowia oraz ograniczenie dostaw mleka

w pierwszym kwartale 2013 r., wynikaj

ą

ce z obawy o przekroczenie krajowej kwoty

mlecznej, skup mleka mo

ż

e by

ć

o około 1% mniejszy.

- produkcja odtłuszczonego mleka w proszku i masła

W 2012 r. w Polsce, pomimo wi

ę

kszej ni

ż

przed rokiem ilo

ś

ci surowca

mlecznego, wzrost produkcji zarówno odtłuszczonego mleka w proszku, jak i masła

był niewielki. Bardziej opłacalna była bowiem produkcja artykułów mleczarskich

o

wy

ż

szym

stopniu

przetworzenia

(produkcja

serów

podpuszczkowych

dojrzewaj

ą

cych wzrosła o 11,5%). W 2012 r. (według wst

ę

pnych danych GUS)

wyprodukowano 115,4 tys. ton odtłuszczonego mleka w proszku (wobec 114,5 tys. ton

Rynek mleka i produktów mleczarskich

21

w 2011 r.) oraz 173 tys. ton masła (wobec 171 tys. ton rok wcze

ś

niej). W zwi

ą

zku

z przewidywanym wzrostem cen OMP na

ś

wiecie oraz niesłabn

ą

cym

ś

wiatowym

popytem, przewiduje si

ę

,

ż

e podobne tendencje w krajowej produkcji OMP utrzymaj

ą

si

ę

równie

ż

w 2013 r. Jednocze

ś

nie wraz ze spodziewanym w 2013 r. zmniejszeniem

poda

ż

y surowca mlecznego oraz stagnacj

ą

w krajowym spo

ż

yciu masła,

zmniejszeniu mo

ż

e ulec produkcja tego artykułu.

- handel zagraniczny

Według oblicze

ń

IERiG

Ż

(na podstawie wst

ę

pnych danych Ministerstwa

Finansów) w 2012 r. warto

ść

eksportu artykułów mleczarskich wzrosła o 3% do

poziomu 1.445 mln EUR. Przyczynił si

ę

do tego przede wszystkim wi

ę

kszy wolumen

eksportu, gdy

ż

uzyskane ceny były ni

ż

sze ni

ż

przed rokiem. W tym czasie warto

ść

przywiezionych produktów mleczarskich wzrosła o 1,8% do 532 mln EUR. W efekcie

dodatnie saldo obrotów polskiego handlu zagranicznego produktami mleczarskimi

wyniosło 913 mln EUR, tj. o 4,4% wi

ę

cej ni

ż

przed rokiem.

Wzrost unijnych cen odtłuszczonego mleka w proszku w drugiej połowie

2012 r., hamował wywóz tego produktu z UE. Z danych Komisji Europejskiej wynika,

ż

e eksport OMP poza unijny obszar celny był tylko o 1% wi

ę

kszy ni

ż

2011 r. i wyniósł

około 523 tys. ton. W tym czasie wywóz OMP z Polski był o 7% mniejszy ni

ż

w 2011 r. i wyniósł 78 tys. ton

8

. Jednocze

ś

nie, ze wzgl

ę

du na wzrost cen w imporcie

OMP, przywóz tego produktu do kraju zmniejszył si

ę

znacz

ą

co (o 27%) i wyniósł

około 19 tys. ton. Przewiduje si

ę

,

ż

e w 2013 r., na skutek du

ż

ego popytu ze strony

pa

ń

stw Azji (w tym Bliskiego Wschodu) i Afryki oraz spodziewanego wzrostu

ś

wiatowych cen OMP, eksport tego produktu z Polski mo

ż

e by

ć

o około 2-3%

wi

ę

kszy ni

ż

w 2012 r. Przewidywany w 2013 r. niewielki wzrost produkcji

odtłuszczonego mleka w proszku nie zrównowa

ż

y spodziewanego wzrostu eksportu

i w efekcie import tego produktu do Polski równie

ż

mo

ż

e by

ć

wi

ę

kszy ni

ż

w 2012 r.

Z danych Komisji Europejskiej wynika,

ż

e w 2012 r. poza obszar UE

wywieziono 103 tys. ton masła, tj. o 8% wi

ę

cej ni

ż

w 2011 r. W tym czasie eksport

masła z Polski (ł

ą

cznie do UE i krajów trzecich) zmniejszył si

ę

o 7% i wyniósł około

30 tys. ton. Zmniejszony popyt oraz wzrost krajowej produkcji przyczyniły si

ę

do

ograniczenia importu. W 2012 r. do kraju przywieziono 8,6 tys. ton masła (o 20%

8

Wyniki polskiego handlu zagranicznego OMP i masłem zostały obliczone przez analityków ARR na

podstawie wst

ę

pnych danych Ministerstwa Finansów.

Rynek mleka i produktów mleczarskich

22

mniej ni

ż

przed rokiem). Przewiduje si

ę

,

ż

e w 2013 r., w wyniku utrzymania cenowej

konkurencyjno

ś

ci polskiego masła wobec oferty z innych krajów UE, eksport tego

produktu (zgodnie z prognoz

ą

IERiG

Ż

) mo

ż

e by

ć

o około 3% wi

ę

kszy ni

ż

w 2012 r.

Jednocze

ś

nie import masła w 2013 r. prawdopodobnie równie

ż

b

ę

dzie wi

ę

kszy

z uwagi na przewidywany spadek krajowej produkcji tego artykułu.

Istotny wpływ na mo

ż

liwo

ś

ci eksportu unijnego i polskiego masła oraz OMP na

rynki zagraniczne b

ę

d

ą

miały kursy wymiany walut. W 2013 r. Polska pozostanie

eksporterem netto artykułów mleczarskich, gdy

ż

szacuje si

ę

,

ż

e nadal b

ę

dzie

dysponowała znaczn

ą

nadwy

ż

k

ą

produkcji mleka surowego.

- spo

ż

ycie mleka i jego przetworów

W Polsce w latach 2006-2012 utrzymywała si

ę

wzrostowa tendencja

w konsumpcji mleka. Była ona spowodowana wzrostem krajowej produkcji mleka,

spowolnieniem dynamiki wzrostu cen detalicznych artykułów mleczarskich oraz

promocj

ą

spo

ż

ycia mleka. W 2011 r. (według danych GUS) spo

ż

ycie mleka na

jednego mieszka

ń

ca (ł

ą

cznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka

przerobionego na masło) wyniosło 194 litry i było o 2,6% wi

ę

ksze ni

ż

w 2010 r.

W 2012 r. nast

ą

pił znaczny wzrost cen detalicznych mi

ę

sa, ryb i jaj (b

ę

d

ą

cych

równie

ż

bogatym

ź

ródłem białka zwierz

ę

cego), co przyczyniło si

ę

do zwi

ę

kszenia

krajowego popytu na produkty mleczarskie. W efekcie spo

ż

ycie mleka na jednego

mieszka

ń

ca mogło by

ć

o 1% wi

ę

ksze ni

ż

w 2011 r. i wynie

ść

196 litrów. W 2013 r.,

w wyniku pogorszenia sytuacji dochodowej ludno

ś

ci, prawdopodobnie nast

ą

pi

ograniczenie popytu na dro

ż

szy asortyment artykułów mleczarskich (w tym głównie

deserów i napojów mlecznych oraz serów ple

ś

niowych). W efekcie (zgodnie

z prognoz

ą

IERiG

Ż

) bilansowe spo

ż

ycie mleka w 2013 r. mo

ż

e zmniejszy

ć

si

ę

do

około 195 litrów na mieszka

ń

ca.

Spo

ż

ycie masła w Polsce uzale

ż

nione jest od poziomu jego cen i relacji do cen

innych tłuszczów b

ę

d

ą

cych substytutami masła. Spadek konsumpcji masła

w ostatnich latach to mi

ę

dzy innymi efekt wzrostu cen masła oraz wzrostu

ś

wiadomo

ś

ci konsumentów dotycz

ą

cej ograniczania spo

ż

ywania produktów

zawieraj

ą

cych cholesterol i zast

ę

powanie masła tłuszczami ro

ś

linnymi. W 2011 r.

(dane GUS) spo

ż

ycie masła na jednego mieszka

ń

ca było o 7% mniejsze ni

ż

w 2010 r.

i wyniosło 4,0 kg. W 2012 r., przy niewielkim spadku cen masła, nadal było ono

Rynek mleka i produktów mleczarskich

23

znacznie dro

ż

sze od wi

ę

kszo

ś

ci substytutów pochodzenia ro

ś

linnego. Według oceny

IERiG

Ż

bilansowa konsumpcja masła mogła wynie

ść

3,9 kg na mieszka

ń

ca. Spadek

spo

ż

ycia masła został zrekompensowany wzrostem spo

ż

ycia tłuszczów ro

ś

linnych.

IERiG

Ż

przewiduje,

ż

e w 2013 r. spo

ż

ycie masła przypadaj

ą

ce na jednego

mieszka

ń

ca ukształtuje si

ę

na poziomie z 2012 r.

•

prognoza cen skupu mleka oraz zbytu masła i OMP do wrze

ś

nia 2013 r.

Ocenia si

ę

,

ż

e w 2013 r. du

ż

y popyt na produkty mleczarskie oraz wzrost ich

cen na rynkach

ś

wiatowych b

ę

d

ą

sprzyjały o

ż

ywieniu polskiego eksportu artykułów

mleczarskich. W tej sytuacji, przy spodziewanym zmniejszeniu produkcji mleka

w Polsce, w okresie obj

ę

tym prognoz

ą

krajowe ceny skupu mleka b

ę

d

ą

wy

ż

sze ni

ż

rok wcze

ś

niej. Zespół Ekspertów przewiduje,

ż

e ceny zbytu masła i odtłuszczonego

mleka w proszku b

ę

d

ą

wzgl

ę

dnie stabilne, a ich sezonowy spadek w okresie letnim

nie b

ę

dzie tak gł

ę

boki jak w 2012 r.

Zespół Ekspertów, uwzgl

ę

dniaj

ą

c wahania sezonowe, przewiduje nast

ę

puj

ą

cy

poziom cen skupu mleka oraz cen zbytu przetworów mleczarskich:

2013 r.

Wyszczególnienie

j.m.

czerwiec

wrzesie

ń

Mleko surowe

zł/hl

118,00-124,00

118,00-126,00

Masło w blokach*

zł/kg

13,70-14,30

13,80-14,70

Mleko odtłuszczone w proszku (OMP)* zł/kg

10,60-11,10

10,50-11,20

*

ceny zbytu z podatkiem VAT.

24

Ceny

w lutym

2013 r.

(wg GUS)

pszenica ogółem

1)

zł/t

1021

970 - 1020

860 - 920

107 - 112

94 - 101

pszenica konsumpcyjna

2)

zł/t

1018

1000 - 1050

900 - 960

108 - 113

96 - 103

ż

yto ogółem

1)

zł/t

760

740 - 780

670 - 720

87 - 92

93 - 100

ż

ywiec wieprzowy

zł/kg

5,18

5,40 - 5,70

5,60 - 6,00

96 - 101

95 - 102

bydło ogółem

zł/kg

6,62

6,00 - 6,30

6,00 - 6,50

93 - 98

91 - 98

młode bydło rze

ź

ne

zł/kg

6,85

6,30 - 6,60

6,30 - 6,80

95 - 99

90 - 98

kurcz

ę

ta brojlery

zł/kg

3,84

3,80 - 4,00

3,80 - 4,10

94 - 99

95 - 102

mleko surowe

zł/hl

123,70

118,00 - 124,00

118,00 - 126,00

104 - 109

102 - 109

masło w blokach

3)

zł/kg

14,71

13,70 - 14,30

13,80 - 14,70

108 - 113

101 - 108

mleko odtłuszczone

w proszku (OMP)

3)

zł/kg

11,51

10,60 - 11,10

10,50 - 11,20

118 - 123

99 - 105

1)

dotyczy przewidywanej

ś

redniej wa

ż

onej ceny danego rodzaju zbo

ż

a zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego

2)

dotyczy przewidywanej

ś

redniej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne notowanej na giełdach krajowych

3)

ceny zbytu z podatkiem VAT

Prognoza cen skupu (bez VAT)

okre

ś

lona przez Zespół Ekspertów na posiedzeniu

w dniu 25 marca 2013 r.

IX 2013

VI 2013

j.m

Wyszczególnienie

Prognozowane ceny na:

Roczny wska

ź

nik zmian w %

analogiczny okres poprzedniego roku = 100

VI 2013

IX 2013