19 Stosowanie zasad i metod nauczania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Elżbieta Małek

Stosowanie zasad i metod nauczania 514[02].Z4.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Marcin Kostrzewa
mgr inż. Izabela Suliowska

Opracowanie redakcyjne:
mgr Małgorzata Sołtysiak

Konsultacja:
mgr Małgorzata Sołtysiak

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 514[02].Z4.02,
„Stosowanie zasad i metod nauczania”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik usług fryzjerskich.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawowe pojęcia stosowane w pedagogice, cele kształcenia

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Zasady nauczania – uczenia się, metody nauczania zastosowane

w kształceniu zawodowym

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Środki dydaktyczne. Organizacja procesu nauczania–uczenia się

w szkole i w zakładzie pracy

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Kontrola i ocena wyników procesu kształcenia

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela pt. „Stosowanie zasad i metod

nauczania”, który będzie pomocny w przekazywaniu nowej wiedzy i kształtowaniu
umiejętności.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł osiągnąć cele założone w programie kształcenia,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania, który zawiera niezbędne informacje teoretyczne konieczne
do podjęcia dalszych działań związanych z poszukiwaniem bardziej szczegółowych
informacji i rozwiązaniem ćwiczeń,

−

zestaw pytań przydatnych do sprawdzenia, czy uczeń wystarczająco przyswoił niezbędną
wiedzę,

−

ćwiczenia wspomagające proces ukształtowania umiejętności praktycznych intelektualnych;

−

sprawdzian osiągnięć – przykładowy zestaw zadań i pytań oraz zadanie typu próba pracy.
Pozytywny wynik sprawdzianów potwierdzi, że uczeń osiągnął założone w jednostce

modułowej cele,

−

literaturę uzupełniającą.

W przypadku wątpliwości w zakresie stosowania poradnika uczeń powinien zwrócić się

o pomoc do nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

514[02].Z4

Podstawy psychologii i dydaktyki

514[02].Z4.02

Stosowanie zasad i metod nauczania

514[02].Z4.01

Rozpoznawanie psychicznych uwarunkowa

procesu nauczania–uczenia si

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

czytać tekst ze zrozumieniem i umiejętnie dokonywać selekcji potrzebnych informacji,

−

stosować podstawowe techniki uczenia się,

−

dostrzegać różnice między opisami,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

dobrać przybory i materiały do wykonania ćwiczenia,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

skutecznie nawiązywać kontakt interpersonalny,

−

rozpoznawać bariery komunikacji,

−

uczestniczyć w dyskusji,

−

stosować zasady kodeksu etyki zawodowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

posłużyć się podstawowymi pojęciami stosowanymi w pedagogice,

–

sformułować cele kształcenia,

–

opracować wymagania programowe dotyczące kształcenia praktycznego,

–

scharakteryzować zasady i metody nauczania,

–

dobrać metody nauczania do założonych celów kształcenia,

–

określić formy organizacyjne kształcenia zawodowego,

–

scharakteryzować środki dydaktyczne stosowane w kształceniu praktycznym,

–

przygotować scenariusz i materiały dydaktyczne do prowadzenia zajęć praktycznych,

–

określić rodzaje i etapy kontroli oraz oceny,

–

określić funkcje oceny w procesie nauczania–uczenia się,

–

zastosować metody sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów,

–

udokumentować przebieg zajęć dydaktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Technik usług fryzjerskich 514[02]

Moduł:

Podstawy psychologii i dydaktyki 514[02].Z4

Jednostka modułowa:

Stosowanie zasad i metod nauczania 514[02].Z4.02

Temat:

Metody nauczania – uczenia się.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i charakteryzowania metod

nauczania – uczenia się.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować metody nauczania – uczenia się,

−

rozróżnić metody podające, problemowe, eksponujące i praktyczne,

−

rozróżnić metody aktywizujące nauczania – uczenia się,

−

scharakteryzować poznane metody nauczania – uczenia się,

−

określić zasady doboru metod nauczania do zamierzonych celów kształcenia,

−

dobrać metody nauczania do zamierzonych celów kształcenia.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład połączony z pokazem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 180 minut.

Środki dydaktyczne:

−

tabele z klasyfikacją metod nauczania – uczenia się,

−

schemat podziału metod nauczania wg Niemierki,

−

karty ćwiczeń.

Przebieg lekcji
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Przedstawienie przez nauczyciela wiadomości dotyczących metod nauczania – uczenia

się:

−

wykład informacyjny,

−

pokaz z objaśnieniem.

4. Rozdanie materiałów do realizacji ćwiczeń w formie indywidualnej:

−

w początkowej fazie pracy uczniowie zapoznają się z materiałem merytorycznym
dołączonym do kart ćwiczeń następnie przystępuje do rozwiązania zadań,

−

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozwiązaniu zadań,

−

po wykonaniu ćwiczeń uczeń porównuje swoje odpowiedzi i rozwiązania
z opracowaniami przygotowanymi przez koleżanki/kolegów.

5. Uczniowie prezentują efekt pracy na forum klasy w kolejności wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Uczniowie wskazuje swoje mocne i słabe strony.
7. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanych ćwiczeń.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze informacje na temat środków dydaktycznych stosowanych

w procesie nauczania–uczenia się.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania: Technik usług fryzjerskich 514[02]
Moduł:

Podstawy psychologii i dydaktyki 514[02].Z4

Jednostka modułowa:

Stosowanie zasad i metod nauczania 514[02].Z4.02

Temat:

Środki dydaktyczne.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności klasyfikowania i charakteryzowania środków

dydaktycznych stosowanych w procesie nauczania–uczenia się.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować środki dydaktyczne,

−

rozróżnić rodzaje środków dydaktycznych,

−

scharakteryzować środki naturalne, techniczne i symboliczne,

−

określić zasady doboru środków dydaktycznych do planowanych metod nauczania–
uczenia się,

−

dobrać środki dydaktyczne do planowanych metod nauczania–uczenia się.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualnie.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Czas: 90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

tablice obrazujące podział środków dydaktycznych.

Przykładowe środki techniczne i symboliczne:

−

karty ćwiczeń.

Przebieg lekcji
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Przedstawienie przez nauczyciela wiadomości dotyczących środków dydaktycznych

stosowanych w procesie nauczania – uczenia się – wykład informacyjny, pokaz
z objaśnieniem.

4. Rozdanie materiałów do realizacji ćwiczeń w formie indywidualnej:

−

w początkowej fazie pracy uczniowie zapoznają się z materiałem merytorycznym
dołączonym do kart ćwiczeń następnie przystępuje do rozwiązania zadań,

−

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozwiązaniu zadań,

−

po wykonaniu ćwiczeń uczeń porównuje swoje odpowiedzi i rozwiązania
z opracowaniami przygotowanymi przez koleżanki/kolegów.

5. Uczniowie prezentują efekt pracy na forum klasy w kolejności wykonania.
6. Uczniowie wskazuje swoje mocne i słabe strony.
7. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanych ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze informacje na temat zasad przygotowywania konspektu zajęć

praktycznych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe pojęcia stosowane w pedagogice, cele

kształcenia

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj opisy do nazw.
Nazwy:

1. Pedagogika
2. Wychowanie
3. Dydaktyka

Opisy:

Opis A

Jest jako świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na stosunku

wychowawczym między wychowankiem, a wychowawcą, której celem jest wywołanie
zamierzonych zmian w osobowości wychowanka.

Opis B

To nauka, która zajmuje się kształceniem kładąc nacisk na nauczanie, albo uczenie się,

w zależności od potrzeb.

Opis C

To nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na

celu wyposażenie całego społeczeństwa, a szczególnie najmłodszych osób, w wiedzę,
sprawności ogólne, zawodowe, zainteresowania, system wartości, postawy i przekonania oraz
przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój. Jest nauką społeczną.

………………..

…………………

………………..

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się opisem podstawowych pojęć stosowanych w dydaktyce (materiał nauczania

pkt. 4.1.1.),

2) zapoznać się z zapisami w karcie ćwiczenia,
3) przyporządkować definicje do nazw,
4) uzupełnić tabelę,
5) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami opracowanymi przez koleżanki/kolegów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tabelę.

Funkcje celów kształcenia

Poziomy formułowania celów

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem celów kształcenia (materiał nauczania pkt. 4.1.1.),
2) podkreślić w tekście informacje dotyczące funcji celów i poziomów ich formułowania,
3) uzupełnić tabelę,
4) porównać swoją tabelę z tabelami opracowanymi przez koleżanki/kolegów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Zasady nauczania–uczenia się, metody nauczania stosowane

w kształceniu zawodowym

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tabelę.

Klasyfikacja metod nauczania

wg Kupisiewicza

wg Nowackiego

wg Kruszewskiego

wg koncepcji

wielostronnego

nauczania–uczenia się

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem klasyfikacji metod nauczania – uczenia się (materiał nauczania

pkt. 4.2.1.),

2) podkreślić w tekście podział metod nauczania wg pisiewicza, Nowackiego,

Kruszewskiego oraz koncepcji wielostronnego nauczania – uczenia się,

3) uzupełnić tabelę,
4) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami opracowanymi przez koleżanki/kolegów

z klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Uzupełnij schemat.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z klasyfikacja metod nauczania – uczenia się wg Okonia (materiał

nauczania pkt. 4.2.1.),

2) zapoznać się ze schematem zamieszczonym w karcie ćwiczenia,
3) uzupełnić schemat,
4) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami opracowanymi przez koleżanki/kolegów.

Podające

Problemowe

Eksponujące

Praktyczne

…………..

…………
….

…………
…

…………
…..

…………..

…………
…..

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj ćwiczenia praktyczne.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem metod nauczania – uczenia się (materiał nauczania pkt. 4.2.1.),
2) opisać metodę: ćwiczenia praktyczne,
3) zaprezentować efekt swojej pracy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Środki dydaktyczne. Organizacja procesu nauczania–

uczenia się w szkole i w zakładzie pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tabelę.

Środki techniczne

Wzrokowe

Słuchowe

Wzrokowo – słuchowe

Automatyzujące

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem środków technicznych stosowanych w procesie nauczania–uczenia

się (materiał nauczania pkt. 4.3.1.),

2) uzupełnić tabelę,
3) porównać swoje odpowiedzi z odpowiedziami opracowanymi przez koleżanki/kolegów

z klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Opisz sposób realizacji zajęć praktycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami prowadzenia zajęć praktycznych (materiał nauczania pkt. 4.3.1.),
2) opisać organizację zajęć praktycznych,
3) zaprezentować efekt swojej pracy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Kontrola i ocena wyników procesu kształcenia

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj opisy rodzajów kontroli i oceny do nazw.

Nazwy:

1. Kontrola wstępna
2. Kontrola bieżąca
3. Kontrola końcowa
4. Kontrola dystansowa

Opisy:

Opis A

Przeprowadzana jest po upływie określonego czasu od zakończenia kształcenia. Ma ona

na celu sprawdzenie stopnia trwałości zdobytych wiadomości i nabytych umiejętności.

Opis B

Ma na celu sprawdzenie wyników nauczania uzyskiwanych w trakcie trwania procesu

kształcenia.

Opis C

Ma na celu zdiagnozowanie wiedzy i umiejętności uczących się na początku pracy

nauczyciela z uczniami.

Opis D

Odnosi się do pewnego etapu kształcenia. Ma dać odpowiedź na pytanie: W jakim

stopniu uczniowie opanowali wiadomości i ukształtowali umiejętności.

………………..

…………………

………………..

……………

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem rodzajów kontroli i oceniania procesu kształcenia (materiał

nauczania pkt. 4.4.1.),

2) zapoznać się z zapisami umieszczonymi w karcie ćwiczenia,
3) przyporządkować opisy do rodzajów kontroli i oceny procesu kształcenia,
4) zaprezentować efekt swojej pracy na forum klasy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Odpowiedz na pytania:

1. Kto sprawdza (reguluje przebieg sprawdzania)?

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

2. Kto jest poddany sprawdzianu?

3. Czy sprawdzenie czynności są intencjonalnie wywołane?

4. Jak sprawdzane czynności są odbierane?

5. Jak uczeń przedstawia sprawdzane czynności?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem kontroli i oceny procesu kształcenia (materiał nauczania

pkt. 4.4.1.),

2) odpowiedzieć na pytania,
3) zaprezentować efekt swojej pracy na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Uzupełnij tabelę.

Formy kontroli i oceny procesu

kształcenia

Metody kontroli i oceny procesu

kształcenia

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem form i metod kontroli i oceny procesu kształcenia (materiał

nauczania pkt. 4.4.1.),

2) uzupełnić tabelę,
3) porównać swoją tabelę z tabelami opracowanymi przez koleżanki/kolegów z klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

karta ćwiczenia,

−

długopis,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie zasad i metod
nauczania”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. d, 5. b, 6. a, 7. b, 8. b, 9. c, 10. c, 11. d,
12. a, 13. c, 14. c, 15. a, 16. d, 17. b, 18. a, 19. c, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować pojęcie dydaktyka

Rozróżnić cele kształcenia

Wskazać poziom formułowania
celów odpowiadający celom
ciągłym

Określić procesy operacjonalizacja
celów kształcenia

Określić sposoby wyrażania celów
kształcenia

Wyjaśnić pojęcie taksonomia

Określić poziomy taksonomii

Scharakteryzować koncentryczny
sposób uszeregowywania treści
programowych

Wyjaśnić termin zasada
w odniesieniu do kształcenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Określić zasady nauczania

Scharakteryzować zasadę
przystępności

Rozróżnić podające metody
nauczania

Rozróżnić aktywizujące metody
nauczania

Zaproponować metody nauczania
zapewniające wysoki stopień
realizacji założonych celów
kształcenia

Scharakteryzować metodę
nauczania giełda pomysłów

Rozróżnić metody praktyczne
nauczania

Zidentyfikować środki techniczne
wzrokowo – słuchowe

Zaproponować grupę środków
dydaktycznych do realizacji zajęć
danymi metodami nauczania

Określić funkcję diagnostyczną
procesu kontroli i oceny procesu
kształcenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Są to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest

prawidłowa

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później. Wróć do niego, gdy rozwiążesz pozostałe zadania.
Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Dydaktyka to nauka, której przedmiotem jest

a) działalność wychowawcza.
b) nauczanie–uczenie się.
c) świadome organizowanie działalności społecznej.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

2. Celem kształcenia nie jest

a) poznanie świata naturalnego, kultury, nauki, sztuki i techniki.
b) ogólny rozwój sprawności umysłowej i zdolności poznawczych.
c) kształtowanie postaw uczniów.
d) kształtowanie zasady przystępności.

3. Cel ciągły jest formułowany na poziomie

a) taksonomii.
b) operacjonalizacji.
c) jako cel główny.
d) jako cel szczegółowy.

4. Procesem operacjonalizacji nie jest

a) sprecyzowanie.
b) uszczegółowienie.
c) skonkretyzowanie.
d) diagnozowanie.

5. Sposobem praktycznego wyrażania celu kształcenia jest

a) skonkretyzowanie procesów.
b) opracowanie szczegółowych taksonomii celów kształcenia.
c) diagnozowanie potrzeb.
d) uszczegółowienie zachowań.

6. Taksonomia to

a) hierarchiczne ujęcie celów kształcenia.
b) skonkretyzowanie procesu kształcenia.
c) specjalizacja pedagogiki.
d) kierunek wychowania.

7. Zgodnie z taksonomią celów, w wiadomościach wyróżnia się

a) stosowanie w sytuacjach nietypowych.
b) rozumienie.
c) stosowanie w sytuacjach typowych.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

8. Zgodnie z taksonomią celów, w umiejętnościach wyróżnia się

a) zapamiętywanie.
b) stosowanie w sytuacjach typowych.
c) rozumienie.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Program nauczania koncentryczny polega na

a) rozszerzaniu i pogłębianiu wiedzy poznanej na niższych szczeblach nauczania.
b) ciągłości chronologicznej i wskazywaniu związków między faktami i zjawiskami.
c) ułożeniu materiału w kolejne cykle o różnym zakresie wiadomości i umiejętności.
d) pojawieniu się haseł programowych tylko raz.

10. Znaczenie terminu zasada w odniesieniu do kształcenia to

a) twierdzenie oparte na prawie naukowym.
b) teza wywiedziona z jakiejś doktryny.
c) norma postępowania uznanego za obowiązujące.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

11. Zasadą nauczania nie jest zasada

a) świadomej aktywności.
b) poglądowości.
c) systematyczności.
d) hierarchiczności.

12. Zasada przystępności opiera się na

a) przechodzeniu od treści znanych do nieznanych.
b) uporządkowaniu treści nauczania.
c) stworzeniu warunków ułatwiających zrozumienie i zapamiętywanie pojęć.
d) łączeniu wiedzy teoretycznej z działaniem praktycznym.

13. Metodą podającą nauczania jest

a) wykład problemowy.
b) wykład konserwatoryjny.
c) wykład informacyjny.
d) pokaz.

14. Metodą aktywizującą jest

a) film.
b) pokaz.
c) seminarium.
d) ćwiczenia.

15. Do realizacji zajęć praktycznych w kształceniu zawodowym poleca się stosowanie

a) ćwiczeń.
b) odczytu.
c) wykładu konserwatoryjnego.
d) seminarium.

16. „Zmierza do tego, aby zachęcić uczniów do wysuwania śmiałych pomysłów, do

formułowania hipotez nasuwających się im zgodnie z zasadą: "pierwsza myśl najlepsza",
słowem – do popartego na intuicji i wyobraźni rozwiązywania problemów”. Przytoczony
opis charakteryzuje
a) inscenizację.
b) grę dydaktyczną.
c) metaplan.
d) giełdę pomysłów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Pokaz z objaśnieniem jest zaliczany do metod

a) problemowych.
b) praktycznych.
c) ćwiczeniowych.
d) eksponujących.

18. Środkiem technicznym wzrokowo – słuchowym jest

a) multimedialny program komputerowy.
b) komputer.
c) rysunek.
d) fotografia.

19. Do realizacji zajęć metodą pokazu z objaśnieniem można zastosować środek techniczny

a) automatyzujący.
b) słuchowy.
c) wzrokowo – słuchowy.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

20. Funkcja diagnostyczna procesu oceny i kontroli

a) polega na uporządkowaniu posiadanej wiedzy i korygowaniu błędów.
b) pozwala na selekcję uczących się.
c) polega na dyscyplinowaniu działań uczących się.
d) pozwala stwierdzić stan faktyczny badanego zagadnienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Stosowanie zasad i metod nauczania

Zakreśl prawidłową odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie zasad i metod
nauczania”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. c, 4. d, 5. a, 6. a, 7. d, 8. b, 9. c, 10. a, 11. c,
12. a, 13. c, 14. d, 15. a, 16. d, 17. a, 18. b, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować pojęcie nauczanie

Rozróżnić poziomy taksonomii
celów

Scharakteryzować układ
epizodyczny uszeregowywania treści
nauczania

Określić zasadę świadomej
aktywności

Rozróżnić metody problemowe

Wskazać metody nauczania
stosowane w kształceniu
zawodowym

Określić rodzaje pogadanki

Scharakteryzować metodę nauczania
– opis

Określić fazy metody przypadków

Wskazać etapy operacjonalizacja
celów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić metody nauczania
zaliczane do gier dydaktycznych

Zdefiniować pojęcie środki
dydaktyczne

Wskazać przykład środka
symbolicznego

Zaproponować środek techniczny
przydatny w kształceniu
zawodowym

Określić charakter zajęć lekcyjnych
w kształceniu zawodowym

16 Określić toki lekcji

Określić etapy realizacji zajęć
praktycznych

18 Określić cel kontroli wstępnej

Zaproponować środek dydaktyczny
do realizacji zajęć metodą pokazu z
objaśnieniem

Zidentyfikować formy oceny
procesu kształcenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później. Wróć do niego, gdy rozwiążesz pozostałe zadania.
Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Nauczanie to

a) proces, w toku którego powstają nowe formy zachowania się.
b) planowania i systematyzowania pracy nauczyciela z uczniem.
c) system działań zmierzających do stworzenia jednostkom uczącym się możliwości

rozwoju.

d) nauka o zachowaniu.

2. Taksonomia celów zakłada ich podział na

a) dwa poziomy.
b) trzy poziomy.
c) cztery poziomy.
d) pięć poziomów.

3. Układ epizodyczny uszeregowywania treści nauczania

a) ujmuje ciągłość chronologiczną i wskazuje związki między faktami i zjawiskami.
b) pozwala na poszerzanie wiedzy poznanej na niższych szczeblach nauczania.
c) zawiera zbiór oddzielnych epizodów.
d) ujmuje cykle o różnym zakresie wiedzy i umiejętności.

4. „Polega na takim organizowaniu i realizacji procesu nauczania – uczenia się, w którym

nauczyciel uświadomi uczącym się ogólne i szczegółowe cele kształcenia, przekona ich
o wartości tych celów, zmotywuje do ich realizacji, doprowadzi do czynnej postawy
uczącego się w ich osiąganiu”. Przytoczony opis charakteryzuje zasadę

a) przystępności.
b) związku teorii z praktyką.
c) poglądowości.
d) świadomej aktywności.

5. Metodą problemową jest

a) wykład konwersatoryjny.
b) wykład informacyjny.
c) pogadanka.
d) opis.

6. W procesie kształcenia zawodowego najczęściej stosuje się

a) metodę projektów.
b) wykład problemowy.
c) inscenizację.
d) wykład konwersatoryjny.

7. Rodzajem pogadanki nie jest pogadanka

a) wstępna.
b) przedstawiająca nowe wiadomości.
c) utrwalająca.
d) diagnozująca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. „ …polega na charakteryzowaniu przedmiotów, zjawisk przyrody, faktów historycznych

i osób. Często opisowi towarzyszy pokaz opisywanego przedmiotu. Metoda ta może być
stosowana do nauczania treści z zakresu nauk humanistycznych, matematyczno –
przyrodniczych, ale szczególnie jest przydatna w nauczaniu przedmiotów zawodowych.”
Przytoczony opis charakteryzuje metodę nauczania zwaną
a) metaplan.
b) opis.
c) pogadanka.
d) gra dydaktyczna.

9. Fazą drugą metody przypadków jest

a) prezentacja opisu przypadków.
b) propozycja rozwiązań.
c) analiza opisu zdarzenia, selekcja informacji.
d) ocena trafności stawianych pytań.

10. Etapem operacjonalizacja celów nie jest

a) stosowanie wiadomości.
b) zapisywanie celu w postaci ogólnej.
c) selekcja luźnych celów.
d) luźne zapisy celów.

11. Do gier dydaktycznych nie zalicza się

a) inscenizacji.
b) gry symulacyjnej.
c) metaplanu.
d) giełdy pomysłów.

12. „ …to wszelkiego rodzaju przedmioty oddziałujące na zmysły uczniów, których

zadaniem jest ułatwienie poznawania rzeczywistości.” Przytoczony opis definiuje środki
a) dydaktyczne.
b) wyrazu.
c) pomocnicze.
d) technologiczne.

13. Środkiem symbolicznym jest

a) komputer.
b) film.
c) podręcznik.
d) nagranie CD.

14. Do środków technicznych wykorzystywanych w kształceniu zawodowym należy

a) podręcznik.
b) graf.
c) rysunek techniczny.
d) program komputerowy.

15. W kształceniu zawodowym zajęcia lekcyjne mogą mieć charakter

a) zajęć laboratoryjnych.
b) podających.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) problemowych.
d) operacyjnych.

16. Tokiem lekcji nie jest tok

a) podający.
b) problemowy.
c) operacyjny.
d) diagnostyczny.

17. Etapem realizacji zajęć praktycznych jest

a) przydział zadań.
b) taksonomia celów.
c) operacjonalizacja celów.
d) diagnoza.

18. Kontrola wstępna ma na celu

a) sprawdzenie wyników nauczania.
b) zdiagnozowanie wiedzy i umiejętności.
c) sprawdzenie wyników nauczania na danym etapie kształcenia.
d) sprawdzenie stopnia trwałości zdobytej wiedzy.

19. Do realizacji zajęć metodą pokazu z objaśnieniem można zastosować środek techniczny

a) automatyzujący.
b) słuchowy.
c) wzrokowy.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

20. Formą oceny nie jest

a) zadanie domowe.
b) test dydaktyczny.
c) list pochwalny.
d) obserwacja.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Stosowanie zasad i metod nauczania

Zakreśl prawidłową odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Baraniak

(red.):

Dobór

treści

kształcenia

zawodowego.

IBE–ITE,

Warszawa–Radom, 1997

2. Francuz W. M., Karpiński J.: Metodyka praktycznego nauczania zawodu. WSiP,

Warszawa 1998

3. Francuz W. M.: Dydaktyka przedmiotów zawodowych. Politechnika Krakowska,

Kraków 1993

4. Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik kształcenia zawodowego. ITE, Radom 1997
5. Janowski A.: Pedagogika praktyczna. Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002
6. Niemierko B.: Pomiar sprawdzający w dydaktyce. PWN, Warszawa 1990
7. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. PWN, Warszawa 1997
8. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITE, Radom 2000
9. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom 1998

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
19 Stosowanie zasad i metod nauczania
Przyklady wykorzystania zasad i metod nauczania, Ratownicto Medyczne, Dydaktyka
Grela E Stosowanie aktywizujących metod nauczania
20 Stosowanie zasad projektowan Nieznany (2)
2 Omów klasyfikacje metod nauczania., Metodyka
01 Stosowanie zasad bezpieczens Nieznany (2)
13. Działalność Dutsche Bank wzorcowym przykładem stosowania zasad etyki w b ..., LISTA OBECNOŚCI NA
Krótki przegląd wybranych metod nauczania
podział metod nauczania
15 Stosowanie zasad prowadzenia Nieznany (2)
Podział i klasyfikacja metod nauczania, TPiAON UŚ, dydaktyka
21 Stosowanie zasad ekonomiki p Nieznany (2)
09 Stosowanie zasad higieny i ochrony zdrowia
39 Metody opracowania zdjęć pomiarowych Przyrządy (instrumenty) stosowane w każdej z metod
PODZIAŁ METOD NAUCZANIA, studia różne, Opracowania
15 Konwencja z ILO nr? dotycząca stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych
01 Stosowanie zasad bezpiecznej Nieznany (2)
Czynniki warunkujące wybór metod nauczania

więcej podobnych podstron