Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie
i przedstaw jego wpływ na literaturę polską.

Bibliografia podmiotu

•

• Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Melodia mgieł nocnych

•

• Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Widok ze Świnicy do Doliny
Wierchcichej

•

• Jan Kasprowicz,

Jan Kasprowicz,

Krzak dzikiej róży w ciemnych
smreczynach

•

• Stanisław Wyspiański,

Stanisław Wyspiański,

Wesele

•

• Stefan Żeromski,

Stefan Żeromski,

Ludzie bezdomni (na przykład
rozdział Śnieg)

•

• Bruno Schulz,

Bruno Schulz,

Sklepy cynamonowe (fragmen-
ty)

Temat jest bardzo ciekawy, ale zdecydowanie dla tych, którzy czują się dobrze na pogra-
niczu literatury i sztuki. Obie te dziedziny twórczości są bowiem równorzędne w naszej
prezentacji. Jeśli czujesz się dobrze na polu sztuki, umiesz dostrzec jej powiązania z róż-
nymi gatunkami i rodzajami literackimi, będzie to temat idealny dla Ciebie.

Inne możliwe sformułowania tematu

• Obecność impresjonizmu w znanych Ci dziełach malarskich i literackich.

Omów wybrane z nich.

• Impresjonistyczne przedstawienie świata – odwołaj się do przykładów

w malarstwie i w literaturze polskiej.

PREZENTACJA

Strategia wstępu

Definicja i źródłosłów terminu

Impresjonizm jest to nurt w sztuce, głównie w malarstwie, ale pojęcie to dotyczy również
literatury. Powstał około 1870 roku i trwał do początków wieku XX. Pojawił się we
Francji, a jego rodowód jest związany z opozycją młodych malarzy wobec realizmu i aka-
demizmu, które wówczas oficjalnie panowały w sztuce. Genezę nazwy można tłumaczyć
dwojako: od słowa impresja, czyli wrażenie – malarze impresjoniści starali się bowiem
uchwycić ulotną grę światła i kolorów; nazwę nurtu łączy się jednak zazwyczaj ze słyn-
nym płótnem Moneta Wschód słońca. Impresja.

Błyśnij wiedzą i anegdotą! Krytycy słynnej wystawy grupowej impresjonistów z 1874

roku byli niezadowoleni, gdyż każdy prezentowany obraz był nazywany widokiem z tego
lub innego miejsca. Gdy początkowo Monet zaproponował dla swojego obrazu tytuł
Widok portu w Hawrze, Auguste Renoir nakazał mu zmianę. Monet zdecydował się
więc na tytuł Impresja, a Renoir dodał wyrazy wschód słońca. Jeden z krytyków w saty-
rycznym piśmie Charivari, Louis Leroy użył terminu impresja, aby ośmieszyć całą grupę
artystów i ich dzieła. Jednak pomimo niechęci krytyków nowy kierunek stawał się coraz
popularniejszy, a sama nazwa nabrała pozytywnego charakteru.

Warto dodać

Terminu impresjonizm używa się także w odniesieniu do rodzaju muzyki szczególnie
wyczulonej na barwę dźwięku i wysublimowane nastroje, na przykład Claude Debus-
sy’ego i Maurice’a Ravela.

Impresjonizm w literaturze

Ten kierunek malarski oddziałał również na literaturę końca XIX i początku XX wie-
ku. Był bardziej popularny w poezji niż w prozie, nie był nigdy nurtem dominującym,

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Bibliografia przedmiotu

• Anna Rossa, Impresjonistyczny

świat wyobraźni: poetycka i malar-
ska kreacja pejzażu: studium wy-
branych motywów

• Maurice Serullaz, Encyklopedia

impresjonizmu

• Bernard Denvir, Impresjonizm:

malarze i ich malarstwo

• Krystyna Zwolińska, Mała historia

sztuki

• Zdzisław Kępiński, Impresjonizm

• Joanna Guze, Impresjoniści

• Barbara Kokoska, Impresjonizm

polski

• Krystyna Zabawa, Kalejdoskop

myśli, wrażeń, obrazów

• Marian Stala, Pejzaż człowieka.

Młodopolskie wyobrażenia o duszy,
duchu i ciele

• Maria Januszewicz, Malowany

dramat. O związkach literatury z ma-
larstwem w „Weselu”

• Artur Hutnikiewicz, Młoda Polska

ale najczęściej współistniał jako technika literacka z symbolizmem, naturalizmem
czy ekspresjonizmem. W prozie narracyjnej spowodował rozluźnienie tradycyjnych
więzów formalnych, zakłócił ciągłość czasową i następstwo przyczynowe akcji. Przy-
czynił się do fragmentaryzacji dzieła literackiego, co było typowe dla powieści młodo-
polskiej. Impresjonizm sprzyjał też daleko posuniętemu subiektywizmowi w literatu-
rze. W literaturze impresjonizm odnajdujemy jako przekonanie, że dzieło literackie
powinno przedstawiać świat zewnętrzny poprzez jednostkę, odnotowywać jej subiek-
tywne wrażenia; czyniło to opis subiektywnym i ulotnym. W wierszach impresjonizm
podporządkowywał świat przedstawiony podmiotowi lirycznemu. Natomiast w liryce
służył głównie opisom przyrody, używano go do pogłębienia nastroju oraz posługiwa-
nia się analogiami z kompozycją muzyczną. Jako ciekawostka – impresjonizm stał się
również metodą części krytyki literackiej.

Strategia rozwinięcia

Nieco historii

W drugiej połowie XIX wieku dominującym nurtem w sztuce był realizm i akademizm.
Realiści malowali rzeczywistość bez upiększeń, portretowali ludzi ubogich, kolor nakła-
dali pełnymi, agresywnymi pociągnięciami pędzla, na przykład Gustave Courbet. Ol-
brzymią rolę odgrywały w ówczesnym życiu kulturalnym pracownie, będące jednocze-
śnie miejscami spotkań malarzy i literatów, a także swoistymi szkołami, gdzie studenci
uczyli się tajników rysunku i technik malarstwa. Z drugiej strony pod patronatem Szkoły
Sztuk Pięknych w Paryżu kwitło malarstwo akademickie, podporządkowane sztywnym
i tradycyjnym metodom nauczania. Szkoła miała kształcić malarzy, którzy tworzyliby
dzieła odpowiadające państwowym i religijnym instytucjom – o treści religijnej, mitolo-
gicznej lub historycznej.

Wielu młodych malarzy, jak Degas, Monet i Renoir zapoczątkowali oryginalne

malarstwo, które opuściło atelier i wyszło w plener, aby ukazywać zmienność natury
w różnych porach dnia i w różnym oświetleniu.

W 1863 roku na wystawę w Pałacu Techniki zgłoszono setki obrazów, z których bar-

dzo wiele akademicka komisja odrzuciła. Wówczas Napoleon III, obejrzawszy te obra-
zy, nakazał zorganizowanie osobnej ekspozycji. Nazwaną ją Salonem Odrzuconych.
W Salonie znalazło się słynne później płótno Maneta Śniadanie na trawie. Nowy kieru-
nek, do którego tradycyjni krytycy odnosili się bardzo niechętnie, zyskał wkrótce szero-
kie grono widzów. W latach 1870 – 1871 w czasie Komuny Paryskiej niektórzy z mło-
dych artystów uwiecznili zniszczenia miasta. W roku 1874 w pracowni fotografika Nadara
odbyła się pierwsza historyczna wystawa impresjonistów. Zorganizował ją anonimowy
Związek rzeźbiarzy, malarzy, rytowników, założony rok wcześniej przez Moneta i jego
przyjaciół. Ogólnie Związek zorganizował jeszcze 7 wystaw (ostatnia w 1886 roku),
wydawał też magazyn Impresjonista. Jednak słynna wystawa w 1874 roku nie zyskała
uznania krytyki i publiczności.

Techniki i tematy

Zasadnicze nowatorstwo impresjonistów polega na tym, że dążyli oni do oddania w ob-
razie chwilowego wrażenia, powstałego w zetknięciu z rzeczywistością. Rzeczywistość
bowiem nie jest stała, ale nieustannie się zmienia pod wpływem światła słonecznego,
zjawisk atmosferycznych i ruchu. Impresjonizm był zwieńczeniem rozwijającego się
w malarstwie europejskim przez długie lata nurtu kolorystycznego. Ostatecznie techni-
ka impresjonistyczna powstała w wyniku wnikliwych obserwacji zależności barwy od
światła i atmosfery. Impresjoniści dążyli do subiektywnego uchwycenia i oddania usta-
wicznie zmiennych, ulotnych i zależnych od pory dnia scen i motywów. Obraz budowali
wyłącznie kolorem i światłem, kładąc nacisk na ich wzajemne zależności. Posługiwali
się krótkimi pociągnięciami pędzla, rozszczepiając barwną plamę na drobne plamki, co
pozwalało osiągnąć efekt wibracji światła – pointylizm. Impresjoniści zmienili więc
zupełnie dotychczasowy sposób postrzegania i malowania. Dla impresjonisty głównym
tematem było światło, a postać, budynek lub pejzaż, stawały się jedynie pretekstem do
wydobycia różnych rodzajów oświetlenia.

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Podejście takie jest widoczne u Moneta, który stworzył 50 obrazów, przedstawiają-

cych katedrę w Rouen we wszystkich możliwych warunkach: w słońcu, w deszczu, w le-
cie i zimą.

Innym przykładem jest zbiór dzieł Moneta przedstawiający lilie wodne. Monet tak

wyjaśniał posłannictwo malarza: powinien on nie tylko odtworzyć przedmiot na płótnie,
ale też pokazać nieustannie zachodzące w nim zmiany.

Dla techniki impresjonistycznej wielkie znaczenie miała fascynacja sztuką japońską,

a zwłaszcza drzeworytami. Impresjoniści zachwycali się swobodą kompozycji, pespek-
tywą, ostrymi, czystymi barwami i brakiem zbytecznych szczegółów. Wielki znaczenie
odegrała też dla twórców tego nurtu rozwijająca się wówczas fotografia. Dzięki niej
mogli analizować ruch, uchwycić przelotne momenty, a przede wszystkim zbierać i prze-
chowywać wrażenia. Zwłaszcza Edgar Degas fotografował obiekty w ruchu, a następnie
na ich podstawie malował obrazy.

Ulubionym tematem impresjonistów była oczywiście natura. Według artystów przy-

rody nie należało upiększać i przekształcać, ale szanować głos przyrody, i akceptować
ją taką, jaka jest. Wiele obrazów impresjonistycznych powstawało błyskawicznie, krót-
kimi, gwałtownymi pociągnięciami pędzla; były pełne świetlistych wibracji. Malarzy
fascynowały takie tematy jak niebo, na przykład obraz Pissarra Wschód słońca w lu-
tym, czy śnieg – obraz Moneta Sroka. Do ulubionych miejscowości francuskich impre-
sjonistów należały La Grenouillere, kąpielisko portretowane m.in. przez Renoira, czy
Batignolles, dzielnica Paryża, pełna kafejek, i pracowni malarskich. W ogóle ulubio-
nym miejscem impresjonistów był gwarny i kolorowy Paryż. Artyści malowali paryskie
ulice i kawiarnie, obiektywnie portretując różnorodne ludzkie typy. Życie miasta, mia-
sta nowoczesnego, jakim był wówczas Paryż, stanowiło również wyzwanie dla malarzy.
Interesowała ich atmosfera wielkiej metropolii, szerokich, przestrzennych bulwarów,
sceny z życia miejskiego. Patrząc na wybrzeża Sekwany, parki, stacje, impresjoniści
widzieli miasto żyjące, zmieniające się w ciągłym ruchu i pełne energii. Do najsłyn-
niejszych obrazów o tematyce miejskiej należą Bulwar Kapucynów Moneta i Bulwar
Montmartre Pissarra.

Sylwetki mistrzów impresjonizmu

• Édoard Manet – wykorzystywał technikę realistów, ale był niezwykle popularny

wśród impresjonistów, choć nigdy nie należał do ich grupy. Malował w plenerze, swo-
bodnie i spontanicznie. Jego słynny obraz Śniadanie na trawie wywołał skandal arty-
styczny i obyczajowy.

• Claude Monet – studiował w Akademii Szwajcarskiej, z upodobaniem uprawiał

malarstwo plenerowe, wprowadził też nowy kierunek do Londynu. Kochał otwar-
te przestrzenie, słoneczne pejzaże, starał się uchwycić zmiany oświetlenia i róż-
norodną kolorystykę portretowanych przedmiotów. Był nazywany „najbardziej im-
presjonistycznym z impresjonistów. Jeden z jego najsłynniejszych obrazów to Stogi
siana, namalowane gęstymi kolorowymi plamami, błękitu, bieli, różnymi odcie-
niami czerwieni i fioletu.

• Auguste Renoir – brał udział w wielu wystawach impresjonistów, jego ulubio-

nym tematem było życie Paryża, scenki rodzajowe. Stosując refleksy i cienie, otrzy-
mywał ruch postaci w tle. Uprawiał też malarstwo portretowe. Cierpiąc na reuma-
tyzm, w późnym wieku malował, przywiązując pędzel do rąk. Jego słynny obraz to
Moulin de la Gallette.

• Edgar Degas – mistrz precyzyjnego rysunku, kończył swoje obrazy w pracowni, był urze-

czony fotografią. Z lubością malował teatr, balet, i sylwetki tancerek, często w ruchu.

• Camille Pissarro – z upodobaniem malował przyrodę, na przykład las. Rozjaśnił pale-

tę, rezygnując z czerni i brązów. Był mistrzem kompozycji, nazywano go ojcem ruchu
impresjonistycznego. Jeden ze słynniejszych obrazów to Wschód słońca w lutym.

Dziedzictwo impresjonizmu

Właściwy impresjonizmowi zespół środków wyrazu został przejęty przez rzeszę malarzy,
stając się niekiedy pospolitą manierą. Kontynuowano kolorystyczne poszukiwania, a zara-

Prezentacje maturalne

Ucz się z

zem odrzucono wiele zasad pierwotnego impresjonizmu. Postimpresjonizm obejmował
bardzo różne kierunki w malarstwie francuskim w latach 1886 – 1895. Terminem tym
określa się często malarstwo Paula Cezanne’a, Vincenta van Gogha i Paula Gaugu-
ina. Postimpresjoniści starali się uwolnić obraz od naśladownictwa natury, czyli koncepcji
mimesis, kładli nacisk na autonomiczność dzieła malarskiego. Dla wielu artystów postim-
presjonizm stał się etapem przejściowym w dążeniu do własnego stylu. Na przykład Gau-
guin zanim zaczął malować odległe Haiti, tworzył w konwencji impresjonistycznej, na
przykład obraz Plaża w Dieppe, utrzymany w świetlistej kolorystyce żółci i błękitu.

Impresjonizm w Polsce

Impresjonizm dotarł do nas z pewnym opóźnieniem i podjęty został w środowisku war-
szawskim dopiero pod koniec XIX wieku. Przywiózł go z Paryża Józef Pankiewicz, autor
na przykład Zwózki siana. Władysław Podkowiński oprócz dominującego ekspresjoni-
zmu, stosował również technikę impresjonistyczną, na przykład obraz W ogrodzie. Oby-
dwaj ci artyści zrezygnowali z realistycznych studiów natury, by oddawać przelotne wra-
żenia, refleksy świetlne, zmienność barw. Impresjonizm podjęli także inni artyści: Leon
Wyczółkowski – malarz polskiego krajobrazu, piękna drzew i architektury, na przykład
Orka na Ukrainie; Julian Fałat „malarz śniegu” (Krajobraz zimowy z rzeką). Niezwykle
oryginalne i subtelne portrety impresjonistyczne malowała Olga Boznańska, na przy-
kład Dziewczynka z chryzantemami. Epizod impresjonistyczny w malarstwie polskim był
raczej krótkotrwały.

Impresjonizm w literaturze polskiej

W poezji

• W poezji jako impresjonistyczną można określić lirykę tatrzańską Kazimierza

Przerwy-Tetmajera. Odwołuje się on do tej techniki obrazowania m.in. w wierszu
Melodia mgieł nocnych. Wrażeniem dominującym przy lekturze wiersza jest ruch.
Podmiotem lirycznym są nocne mgły, czytelnik ma możność obserwowania ich tańca.
Przesuwają się one wzwyż i w dół, pląsają, okręcają „wstęgą naokoło księżyca”. Im-
presjonizm w tym wierszu polega na próbie uchwycenia chwilowego doznania, obra-
zu natury w nieustannej grze barw i kształtów. Podobnie jak na płótnach impresjoni-
stów, kolory i kontury są niewyraźne, rozmyte, ledwo uchwytne.

Podobną technikę możemy obserwować w liryku Widok ze Świnicy do Doliny

Wierchcichej. Mamy tu opis doliny, w którym dominują: akcentowanie kolorystyki
elementów krajobrazu – biel, zieleń, szarość, skrzenie i migotanie wody. Kolory zmie-
niają się pod wpływem światła przefiltrowanego przez wodę, od jasnej do ciemnej
zieleni, pastelową barwę podkreśla mgła – określona jako świetlista, złota. Wrażenia
zmysłowe, łączą ze sobą barwę i ciszę. Jednak ta malarska kontemplacja górskiego
pleneru służy tylko pogłębieniu nastroju żalu i tęsknoty za czymś nieuchwytnym, być
może, za jakimś ideałem.

• Impresjonizm łączył się też często z symbolizmem, co jest doskonale widoczne

w wierszu Jana Kasprowicza Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach. W kre-
owaniu górskiego krajobrazu, różnego w zależności od pory dnia, dużą rolę odgry-
wa stylistyka impresjonistyczna. Krajobraz został tu namalowany barwnymi plama-
mi z zatarciem ostrości konturów. Cztery sonety składające się na ten wiersz, wyko-
rzystując różne oświetlenie, inaczej pokazują ten sam krajobraz, zmieniają też na-
strój wiersza a także modyfikują symboliczne znaczenia. Pierwszy sonet przedsta-
wia ranek. Dominuje ostre światło, nasycona zieleń świerków i szarość głazów. Drugi
sonet ukazuje nam wycinek pejzażu rozedrgany słonecznym światłem południa.
O tej porze dominuje świetlistość, która przechodzi aż w błękit i srebro. Trzeci so-
net z kolei obrazuje popołudnie, gdzie zwiększa się zasada kontrastu. I wreszcie
czwarty sonet odzwierciedla spokój i pastelową barwę wieczoru, dominuje seledyn
i lśnienie wieczornej rosy. Niezwykle ciekawe w wierszu jest to, że technika impre-
sjonistyczna jest wykorzystana do „namalowania” tła dla dwóch przedmiotów o zna-
czeniu symbolicznych – róż (życia) i limby (śmierci). Jedynie te dwa centralne mo-
tywy symboliczne są zarysowane nasyconymi barwami.

Prezentacje maturalne

Ucz się z

W dramacie

Również w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, które było realizacją zasady syntezy
sztuk, możemy doszukać się elementów impresjonistycznych. Trzeba jednak pamiętać,
że impresjonizm jest tu techniką jedynie pomocniczą. Najwyraźniej widać go w didaska-
liach, rozpoczynających dramat. Wyspiański za pomocą chwytów impresjonistycznych
rysuje obraz chaty weselnej, istniejącej na pograniczu snu i jawy: „Izba wybielana siwo,
prawie błękitna, jednym szarawym tonem półbłękitu obejmująca i sprzęty i ludzi”. Ta
nastrojowość staje się zapowiedzią nadrealnych wydarzeń z III aktu. Techniki tej używa
dramaturg także po to, by scharakteryzować ogólną aurę bronowickiego wesela: „Wiru-
jący dokoła, w półświetle kuchennej lampy, taniec kolorów, krasych wstążek, pawich
piór, kierezyj, barwnych kaftanów i kabatów”.

W prozie

W prozie impresjonizm nie jest techniką dominującą, rzadko też występuje samodziel-
nie, najczęściej współgra z ekspresjonizmem i naturalizmem. Często służy psychizacji
krajobrazu, pokazuje, że przyroda jest nie tylko tłem dla przeżyć bohaterów, ale współ-
towarzyszy ich miłościom, cierpieniom, rozterkom duchowym. Przykładami mogą być
rozdziały Śnieg czy Przyjdź z Ludzi bezdomnych Żeromskiego:

Zdawało się, że wszystko ucicha, gdy wtem zaczynały trzepać nowe bicze kropel
ogromnych, ciężkich, sznurem idących na ziemię (…) W cieniu kasztanów chowały się
zielone smugi (…) W górze, jaśniał wyimek nieba o tle pozłocistym, świecącym.

Swoiste zastosowanie impresjonizmu możemy odnaleźć również w Sklepach cynamono-
wych Brunona Schulza. Impresjonizm pełni tu jednak funkcję służebną wobec oniryzmu
– poetyki sennej wizji. Impresjonistyczne obrazowanie uwydatnia niedookreśloność świa-
ta, wieczny ruch, w którym kryje się potencjał metamorfozy, przemiany.

Zaczynał się u dołu i próbował jękliwie i nieśmiało altowych spełzłości i półtonów,
przechodził potem do spłowiałych popiołów dali, do gobelinowych zieleni i błękitów,
i rosnąc ku górze coraz szerszymi akordami, dochodził do ciemnych granatów,
do indyga lasów dalekich.

Strategia zakończenia

Podsumowując, można stwierdzić, że chociaż impresjoniści w malarstwie dokonali prze-
łomu, przezwyciężając kategorię mimesis i pokazując nowe spojrzenie na rzeczywi-
stość, to wpływ impresjonizmu na literaturę nie jest zbyt wielki. Stosunkowo najbardziej
powszechnie było wykorzystywane obrazowanie impresjonistyczne w liryce, zwłaszcza
w opisach przyrody. Najczęściej jednak impresjonizm współwystępował jako jedna z rów-
nouprawnionych poetyk z innymi. Techniki impresjonistycznej używał Tetmajer w swo-
ich wierszach tatrzańskich, kreując za jej pomocą liryczną nastrojowość. Kasprowicz
stosował impresjonizm jako metodę tworzenia tła dla symbolicznych przesłań swoich
utworów. W dramacie impresjonizm był jedną z pobocznych technik, pozwalających po-
przez scenografię pokazać ogólny klimat utworu. W powieściach młodopolskich, a tak-
że późniejszych, technika impresjonistyczna była wykorzystywana jedynie fragmenta-
rycznie. Służy ona często psychizacji krajobrazu, wydobywa paralelność między tym, co
dzieje się w naturze, a tym, co dzieje się w duszy, w psychice bohaterów. Impresjonizm
w literaturze stanowił swoisty eksperyment i był zjawiskiem interesującym, ale raczej
krótkotrwałym. Dzisiaj możemy zachwycać się płótnami impresjonistów, ale dla współ-
czesnego czytelnika opisy utrzymane w konwencji impresjonistycznej są raczej nużące
i mogą stanowić jedynie ciekawostkę literacką.

Sposoby uatrakcyjnienia wypowiedzi

Główną atrakcją tego tematu będą, niejako narzuco-
ne z góry, reprodukcje malarstwa. Musisz tylko bar-
dzo starannie wybrać te, które pokażesz komisji. Za-

dbaj też o odpowiednią ich prezentację – wykonaj al-
bum lub naklej je na kartony i powieś w sali – w ten
sposób powstanie minigaleria.

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Przykładowy plan prezentacji

O co może zapytać komisja?

Ramowy plan wypowiedzi

Określenie problemu

Definicja impresjonizmu jako nurtu w sztuce, ze szczególnym uwzględnieniem
sztuk plastycznych i literatury.

Kolejność prezentowanych argumentów

• Omówienie historii impresjonizmu

• Ukazanie najważniejszych cech techniki impresjonistycznej

• Prezentacja sylwetek wybitnych malarzy impresjonistów

• Przykłady wpływu impresjonizmu na inne gatunki malarskie

• Przedstawienie wpływów impresjonistycznych w różnych rodzajach literackich

•

poezja (Tetmajer, Kasprowicz)

•

dramat (Wyspiański)

•

proza (Żeromski, Schulz)

Wnioski

Określenie zakresu wpływu malarstwa impresjonistycznego na wybrane teksty
literackie. Funkcje techniki impresjonistycznej w literaturze.

Typowym środkiem stylistycznym, używanym przez Tetmajera w wierszach
z cyklu tatrzańskiego jest synestezja. Wyjaśnij to pojęcie.

Proponowana odpowiedź

Synestezja jest to zasada przekładalności wrażeń i doznań typowych dla jed-
nego zmysłu na wrażenia typowe dla innego zmysłu. Synestezja jest zazwyczaj
stosowana w metaforze i pozwala kojarzyć ze sobą wrażenia słuchowe, zapa-
chowe, dotykowe i wzrokowe. Synestezji często używamy nieświadomie w ję-
zyku potocznym, mówiąc na przykład: gorzki zapach. Opisujemy więc wraże-
nia typowe dla węchu przez wrażenia charakterystyczne dla smaku. Synestezje
w poezji Tetmajera są o wiele bardziej złożone, i prowadzą do budowania
obrazów zestawiających ze sobą na przykład kolory i dźwięki – srebrzysto-
turkusowa cisza.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie
Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie
Impresjonizm jako nurt w literaturze i malarstwie
Impresjonizm jako kierunek w malarstwie i konwencja literacka
Pozytywizm jako nurt filozoficzny XIX w
esej ?ntastyka jako nurt literacki
pełna praca mgr - Liberalizm jako nurt w filozofii politycznej, filozofia
Woda jako najpopularniejszy tlenek na kuli ziemskiej Omów jej właściwości, rodzaje i sposoby ochron
prezentacja Dziecko jako bohater literacki i temat malarski – porównaj różne ujęcia tego motywu
133 , Antypedagogika to nowy współczesny nurt edukacyjny, określany też jako filozofia życia i współ
133 , Antypedagogika to nowy współczesny nurt edukacyjny, określany też jako filozofia życia i współ
Malarstwo jako tekst i kontekst
Sceny?talistyczne w malarstwie, literaturze i filmie Omów na podstawie przykładów
Poradźmy się swego serca Sentymentalizm jako opozycyjny wobec klasycyzmu nurt w kulturze oświecenia
Symbol jako środek?cydujący o oryginalności i ponad czasowości dzieła literackiego i malarskiego
147 Omow cechy ATP jako idealnego nosnika energii
Na dowolnym przykładzie omów?chy epopei jako gatunku literackiego
Poezja religijna jako rozmowa człowieka z Bogiem, omów na wybranych przykładach różnych epok
D19250382 Międzynarodowa Konwencja w sprawie używania bieli ołowianej w malarstwie, przyjęta jako p

więcej podobnych podstron