Tworzenie i stosowanie prawa











Metryka zestawu pytań na Serwerze
Studentów PrawaUczelnia: Uniwersytet M.C.S. Filia w
RzeszowiePrzedmiot: Tworzenie i stosowanie prawaCharakter
studiów: brak danychNadesłał: Tomasz SołtysRok: nie
podanyKrótki opis: Dla studentów administracji.




Pytania

W jakich znaczeniach używany termin źródła prawa, wyjaśnij pojęcia źródeł
prawa -formalne, materialne, teoretyczne
Precedens prawotwórczy - pisany , niepisany, źródła
Wymień koncepcje prawodawcze : I odkrywanie, II tworzenie, III racjonalne
działania prawodawcze
Omów kier. Prawno-naturalny - niemiecka szkoła historyczna, pozytywizm
prawniczy/powstanie. gł tezy, wady-zalety/
Porównanie cech prawa stanowionego z prawem naturalnym.
Koncepcja polityczna Prawa - wersja minimalistyczna i maksymalistyczna
Pojęcie racjonalnego prawodawcy /oceny i okr. wiedza/
Przedstaw model racjonalnego tworzenia prawa Wróblewskiego /etapy, cel,
środki prawne/
Omów model racjonalnego tworzenia prawa Wróblewskiego
Omów metody regulacji prawnych /cyw-prawne, admin-prawne/
Wymień /lub omów/ zasady /dyrektywy techniki prawotwórczej
Przedstaw bud aktu normatywnego
Kiedy prawodawca powinien posłużyć się def. legalnymi.
Jakie sytuacje regulują przepisy przejściowe a jakie przepisy
dostosowawcze
Wyjaśnij pojęcie : przepis derogacyjny, norma itp.
Co to jest proces kształtowania prawa wymień i opisz wyznaczniki
Co to są zasady prawa i ich rola w procesie tworzenia i stosowania prawa
Badanie legalności aktów normatywnych przez Trybunał Konstytucyjny /jakie
akty podlegają badaniu, z czyjej inicjatywy, wyniki badania/
Kiedy traci moc obowiązywania norma lub akt uznany za niekonstytutywny
Wyjaśnij pojęcie: kompetencja , norma kompetencyjna
Stanowienie i stosowanie prawa
Na czym polega stos. Prawa typu kierowniczego i sądowego
Co to jest orzeczenie deklaratoryjne i konstytutywne
Przedstaw model decyzyjny stosowania prawa/ustalenie stanu prawnego,
subsumpcja/
Wymień zasady dot. ustalania stanu faktycznego sprawy/ z prawdy
materialnej formalnej, śledcze, kontradyktoryjności, z legalnej i swobodnej
oceny dowodów /.
Pojęcie dowodu /co jest przedmiotem , fakty , zasady/
Jakie fakty muszą być udowodnione jakich nie trzeba udowadniać i jakie nie
wolno udowadniać
Omów zakazy i ograniczenia korzystania z pewnych środków dowodowych
Co to są domniemania prawne faktyczne, prawne /rodzaj domniemań, rola /
Zwroty ocenne /przykł. Zwrotów porównawczych, klauzule generalne/przykład/

Jaka jest rola zwrotów ocennych
Na czym polega ustalenie podst. prawnej
Jakie warunki musi spełnić norma , aby była uznana za normę obowiązującą
Co to są reguły kolizyjne i do czego służą/ I i II stopnia/
Co to jest desuetudo
Co to jest wykładnia prawa /2 fazy/
W jaki sposób ustawodawca może wyrazić zakaz, nakaz i jakie znaczenie ma
zwrot " ma prawo"
Wymień i omów dyrektywy językowe stosowania w 2 fazach wykładni
Wynień dyrektywy systemowe i funkcjonalne.
Pojęcie wykładni
Co to są wnioskowania prawnicze i kiedy organ z nich korzysta
Reguły instrumentalnego zakazu , nakazu
Reguła afiortiori /analaogia z ustawy z prawa, /
Co to jest subsumpcja
Sylawizm prawniczy
Sytuacje luzu decyzyjnego
Ustalenie konsekwencji prawnych udowodnionych stanów faktycznych
W jaki sposób normy prawne wyrażają skutki prawne
Co to są uznania administracyjne
Co zawiera decyzja stos. Prawa
Uzasadnienia faktyczne i prawne
Rola uzasadnień
Błędy organy stosującego prawo
Wnioskowania prawnicze i domniemania prawne
Odpowiedzi

W jakich znaczeniach używany termin źródła prawa, wyjaśnij pojęcia
źródeł prawa -formalne, materialne, teoretyczne Źródła poznania
prawa - materiały ,które mogą dostarczyć informacje o prawie, źródła
powstawania prawa W znaczeniu teoretycznym za źródła prawa
uznaje się drogę prowadzącą do powstania prawa/ujęcie wąskie/ lub są to
wszystkie etapy drogi prowadzącej do powstania prawa/ujęcie szerokie/ W
znaczeniu historycznym pojęcie źródeł prawa obejmuje to wszystko z czego
dowiadujemy się o treści norm. W znaczeniu materialnym są to zarówno
obiektywne/kultura/ jak i subiektywne /naciski grup społ./ czynniki wpływające
na kształtowanie się prawa. W znaczeniu formalnym są to różne formy
prawotwórczej działalności organów państwa /procedury stanowienia, decyzje/
Precedens prawotwórczy -pisany , niepisany,źródła Jest to
decyzja organu państwowego/sądu/ podjęta przy rozstrzyganiu konkretnej sprawy,
która staje się wzorem dla innych rozstrzygnięć w podobnych sprawach/w polskim
prawie nie stanowi on źródeł prawa ale sądy biorą go pod uwagę przy wydawaniu
wyroku/
Wymień koncepcje prawodawcze : I odkrywanie, II tworzenie, III
racjonalne działania prawodawcze I Koncepcja odkrywania prawa
łączy poglądy wg których prawodawca pełni ważną rolę w formułowaniu treści
tworzonego prawa, koncentrując się na formułowaniu reguł o charakterze
technicznym/tego typu koncepcje mieszczą się w szkole praw natury/to
prawnonaturalne ujmowanie prawa należy do najstarszych ujęć myśli
filozoficzno-prawnej.Tezą jest uznanie,że prawo nie jest jedynym
najważniejszym zespołem norm regulującym zachowania ludzi. Istnieją niezależne
od woli człowieka normy postępowania mające charakter ponadczasowy. Wg
historycznej szkoły reguły postępowania powstają samorzutnie ,będąc wytworem
życia społecznego wyrażają wolę narodu. III Koncepcja racjonalnych
działań prawodawczych jest jedną z teorii Petrażeckiego jako uzasadnione
przewidywanie następstw wprowadzenia określonych przepisów oraz opracowanie
zasad , których wprowadzenie do systemu prawa drogą ustawodawczą wywołałoby
określone skutki- służy ona podniesieniu efektywności prawa.
Omów kier. Prawno-naturalny -niemiecka szkoła historyczna, pozytywizm
prawniczy/powstanie.gł tezy, wady-zalety/ Poglądy wg których
prawodawca pełni ważną rolę w formułowaniu treści tworzonego prawa,
koncentrując się na formułowaniu reguł o charakterze technicznym/tego typu
koncepcje mieszczą się w szkole praw natury oraz szkoły historycznej/to
prawnonaturalne ujmowanie prawa należy do najstarszych ujęć myśli
filozoficzno-prawnej.Tezą jest uznanie,że prawo nie jest zarówno jedynym
najważniejszym zespołem norm regulującym zachowania ludzi. Istnieją niezależne
od woli człowieka normy postępowania mające charakter ponadczasowy. Wg
historycznej szkoły reguły postępowania powstają samorzutnie ,będąc wytworem
życia społecznego wyrażają wolę narodu.
Porównanie cech prawa stanowionego z prawem naturalnym.
Koncepcja polit. prawa - wersja minimalistyczna i maksymalistyczna
Wg podejścia minimalistycznego do zadań polityki prawa należy
ustalenie możliwych środków prawnych do realizacji wyznaczonych celów oraz
określenie skutków zastosowania tych środków w określonych zespołach
okoliczności. Wg podejścia maksymalistycznego do zadań polityki
prawa należy określenie nie tylko środków ale również i celów tworzenia i
stosowania prawa.
Pojęcie racjonalnego prawodawcy /oceny i okr. Wiedza/.
Przedstaw model racjonalnego tworzenia prawa Wróblewskiego
/etapy,cel,środki prawne/ Racjonalność oznacza działania mądre i rozsądne.
Jedną z 1 konstrukcji był model tworzenia prawa Wróblewskiego, wskazujący
warunki , które prawodawca powinien spełnić , aby funkcjonować jako prawodawca
racjonalny i winny one być uporządkowane w logicznym cyklu etapy cyklu:
Założenie określonego celu- cel winien być sformułowany w sposób jasny ,
sprecyzowany bez wewn. sprzeczności. Potencjalne środki realizacji celu -
poszukanie ,które ze środków są niezbędne do osiągnięcia wyznaczonego celu i
istotny staje się ich wybór. Prawne środki realizacji celu - to ustalenie czy
przepisy prawne mogą być środkiem do osiągnięcia celu lub jaki jest stos.
środków praw. do innych środków społecznych. Wybór określonego środka prawnego
ma on gł charakter decyzyjny. Ustanowienie określ. Przepisów pr. - tj
ustalenie formy regulacji pr. i umieszczenie jej w określonej gałęzi prawa lub
szczeblu hierarchicznym. Model racjonalnego tworzenia prawa jest konstrukcją
teoretyczną , której praktyczna realizacja maksymalizuje efektywność prawa i
pozwala uniknąć negatywnych skutków nietrafnej regulacji prawnej.
Omów model racjonalnego tworzenia prawa Wróblewskiego
Omów metody regulacji prawnych /cyw-prawne,admin-prawne/
Stosunek cyw-praw. charakteryzuje równorzędność stron stosunku,
podmioty stron nie są sobie podporządkowane, swoboda w kształtowaniu swej
sytuacji prawnej, sankcje jakie grożą w przypadku naruszenia uprawnień to
sankcja nieważności lub egzekucyjna Stos admin-praw. charakteryzuje
nierównorzędność stron /1 ze stron jest organ wł. publicznej/, zawiązanie
stos. może nie być dobrowolne, treść określana jest przez przepisy, a sankcje
to s.karna s.egzekucyjna.
Wymień /lub omów/ zasady /dyrektywy techniki prawotwórczej
Dotyczą formułowania przepisów prawnych i aktów je zawierających ,
zaliczamy do nich dyrektywy: Adresata,języka, zakresu regulacji, systematyki,
trwałości regulacji, uzasadnienia, Dyr. Zakresu regulacji : akt
prawny powinien regulować zakres stos. społecznych , nie powinien regulować
zmieniać, uchylać stosunków różnego typu niż te który dany akt reguluje,
powinien przyjmować takie rozwiązania ,by jednolicie regulować dane stosunki
Dyr. Systematyki aktu: wew. Systematyka aktu winna być oparta na
poprawnym podziale przepisów tj/tytuł aktu, przepisy ogólne, szczegółowe,
przejściowe i dostosowujące, końcowe/ Dyr.trwałości regulacji:
nakazuje takie sformułowanie przepisów , by nie wymagały one zmiany wskutek
niedostosowania się do kontekstów funkcjonalnych przez dostatecznie długi
okres czasu Dyr. Uzasadniania: charakterystyka dziedziny będącej
przedmiotem zamierzonej regulacji, informacji9 o powiązaniach zamierzonego
projektu z innymi obowiązującymi aktami, stwierdzenia zgodności projektu z
przepisami konstytucji, podania pozytywnych oraz negatywnych skutków
przyszłego aktu prawnego
Przedstaw bud aktu normatywnego /dyr. Systemat. Aktu/ Tytuł
aktu / rodzaj aktu, data uchwalenia, przedmiot/, przepisy ogólne
/zakres przedmiotowy i podmiotowy regulacji,objaśnienia do użytych skrótów,
definicje ustawowe/, przepisy szczegółowe /przepisy prawa materialnego,
przepisy o organach i trybie postępowania,wyjątkowo przepisy karne/,
przepisy przejściowe i dostosowujące /sposób zakończenia spraw będących
w toku, okres i tryb przygot. się do nowych przepisów, sposób powoływania
organów utworzonych nowym prawem/, przepisy końcowe /przepisy o wejściu
w życie i uchylające- termin wejścia w życie aktu tj po upływ. 14 dni od daty
ogłoszenia/
Kiedy prawodawca powinien posłużyć się def. legalnymi. Wtedy
kiedy występuje wieloznaczność terminów zaczerpniętych z jezyka potocznego do
języka prawnego oraz są wprowadzone nowe terminy.
Jakie sytuacje regulują przepisy przejściowe a jakie przepisy
dostosowawcze przepisy przejściowe i dostosowujące/sposób
zakończenia spraw będących w toku, okres i tryb przygot. się do nowych
przepisów, sposób powoływania organów utworzonych nowym prawem, utrzymanie w
mocy dotychczasowych przepisów do czasu zastąpienia ich nowymi/
Wyjaśnij pojęcie : przepis derogacyjny, norma itp.
Derogacja - uchylenie przepisu może przybierać postać: przepisu
derogacyjnego - wymienia on konkretne oznaczone przepisy prawne np.
artykuły,ż,ustępy,całe akty lub fragmenty, które tracą moc obowiązująca z
chwilą wejścia w życie danego aktu. Klauzuli derogacyjnej-której formuła mówi
"tracą moc przepisy sprzeczne z niniejszą ustawą"
Co to jest proces kształtowania prawa wymień i opisz wyznaczniki
Co to są zasady prawa i ich rola w procesie tworzenia i stosowania
prawa Na ustalenie stanu faktycznego sprawy składa się zespół czynności
podejmowanych w celu zebrania możliwie pełnej i wszechstronnej informacji o
faktach , z którymi mają być wiązany określone skutki prawne. Zasada prawdy
materialnej/obiektywna/ to zgodność ustaleń faktycznych z rzeczywistym
stanem rzeczy Prawda formalna/sądowa/ jest to obraz faktów
stwierdzony na podst. materiału dowodowego dostarczonego przez strony, gdy
obowiązujące prawo nie wymaga , aby organ stosujący prawo badał czy znajduje
on pokrycie w rzeczywistości.
Badanie legalności aktów normatywnych przez Trybunał Konstytucyjny
/jakie akty podlegają badaniu, z czyjej inicjatywy, wyniki badania/
Najistotniejszą jest kontrola konstytucyjności prawa , umożliwiająca
zbadanie zgodności hierarchii źródeł prawa z ustawą zasadniczą .W Polsce
obowiązuje sądowa kontrola konstytucyjności prowadzona przez Trybunał
Konstytucyjny, orzeka w sprawach wniosków , skarg i pytań , a orzeczenia mają
moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Orzeka w sprawach :zgodności
ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, zgodności przepisów wydawanych
przez centralne organy państwowe z Konstytucją,umowami międzynarodow., skargi
konstytucyjnej, sporów kompetencyjnych. Z wnioskiem mogą wystąpić: Prezydent
RP, Marszałek Sejmu i Senatu, Prezes RM, 80 posłów, 30 senatorów, 1 prezes SN,
Prezes NSA, Prokurator Generalny, prezes NIK, Rzecznik Pr. Ob. Istnieją też
wewn. formy kontroli procesu prawotwórczego jest to możliwość uchylenia przez
RM na wniosek prezesa RM rozporządzenia lub zarządzenia
Kiedy traci moc obowiązywania norma lub akt uznany za niekonstytutywny
Wyjaśnij pojęcie: kompetencja , norma kompetencyjna
Kompetencja to upoważnienie , możność prawna określonego podmiotu
do dokonywania określonego rodzaju czynności, z takim skutkiem , że przez jej
dokonanie jakiś inny podmiot ma obowiązek określonego zachowania się ,
udzielenie komuś kompetencji jest równoznaczne z nałożeniem na inne podmioty
obowiązku podporządkowania się. Normy kompetencyjne to normy
udzielające komuś kompetencji ,są rodzajem norm ,które wyznaczają pozycję
prawną 2 podmiotów. Normy te odnoszące się do organów państwa mają treść
rozmieszczoną w różnych przepisach prawa ustrojowego ,materialnego i
proceduralnego.
Stanowienie i stosowanie prawa Stanowienie /uchwalanie
aktów o najwyższej mocy prawnej/ należy do organów władzy ustawodawczej lub
wykonawczej na postawie kompetencji przyznanej z woli ustawodawcy, tym co
odróżnia w zasadniczy sposób akty prawa stanowionego od aktów stosowania to
jest różny charakter powstających w ich wyniku norm postępowania. Efektem
stanowienia są normy generalne i abstrakcyjne zakodowane w przepisach i ich
gł. Funkcją jest wyznaczenie przyszłych wzorów powinnych zachowań dla
rodzajowo scharakteryzowanych adresatów. Stosowanie należy do organów
władzy wykonawczej i sądowniczej, powstają tu normy indywidualne i konkretne
jako wynik procesu decyzyjnego , podczas którego organ rozstrzyga określoną
sprawę na podst. norm generalnych i abstrakcyjnych, decyzje stosowania prawa
nie tworzą prawa.
Na czym polega stos. prawa typu kierowniczego i sądowego Typ
sądowy polega na wiążącym ustaleniu skutków prawnych udowodnionych stanów
faktycznych , na podstawie obowiązujących norm prawa materialnego. Rola organu
sprowadza się do stwierdzenia ,że wystąpiły fakty , w których znajduje
zastosowanie określona norma i ustanowienia normy indywidualnej i konkretnej.
Treść normy jest wyznaczona treścią normy generalnej i abstrakcyjnej. Typ
kierowniczy cechuje dużo większy zakres luzu decyzyjnego , gdyż treśc
decyzji jest jedynie w ogólnym zarysie wyznaczona przez normy prawa
materialnego . Swoboda decyzji może dotyczyć nie tylko ustalenia treści
decyzji ale i swobody decydowania.
Co to jest orzeczenie deklaratoryjne i konstytutywne
Deklaratoryjne - decyzja stwierdzająca pewne stany rzeczy i wiążące
z nimi skutki prawne określone przez obowiązujące prawo - nie tworzą prawa.
Konstytutywne - powodują konsekwencje w postaci ustanowienia , zmiany
lud ustalenia stos. prawnego.
Przedstaw model decyzyjny stosow. prawa/ustalenie stanu prawnego,
subsumpcja/ Wynikiem przebiegu procesu decyzyjnego jest rozstrzygnięcie
danej sprawy model decyzyjny skł. Się z kilku etapów: ustalenie stanu
faktycznego sprawy, ustalenie podstawy prawnej, dokonanie subsumpcji/
stwierdzenie ,że fakt sprawy należy do ogólnej kategorii faktów określonej w
hipotezie stosowanej normy/, ustalenie konsekwencji prawnych udowodnionego
stanu faktycznego i sformułowanie decyzji stos. prawa.
Wymień zasady dot. ustalania stanu faktycznego sprawy/ z prawdy
materialnej formalnej, śledcze, kontradyktoryjności, z legalnej i swobodnej
oceny dowodów /. Na ustalenie stanu faktycznego sprawy składa się zespół
czynności podejmowanych w celu zebrania możliwie pełnej i wszechstronnej
informacji o faktach , z którymi mają być wiązany określone skutki prawne.
Zasada prawdy materialnej/obiektywna/ to zgodność ustaleń faktycznych z
rzeczywistym stanem rzeczy Prawda formalna/sądowa/ jest to obraz
faktów stwierdzony na podst. materiału dowodowego dostarczonego przez strony,
gdy obowiązujące prawo nie wymaga , aby organ stosujący prawo badał czy
znajduje on pokrycie w rzeczywistości.
Pojęcie dowodu /co jest przedmiotem , fakty , zasady/ Za pomocą
dowodu ustalamy stan faktyczny co do zaistnienia pewnych faktów. Wyróżniamy 2
znaczenia słowa dowód : dowód jako nośnik informacji o fakcie podlegającym
udowodnieniu/zeznanie świadka/, dowód jako rodzaj wnioskowania pozwalający
uznać za prawdziwe zdanie stwierdzające istnienie określonego faktu.
Przedmiotem dowodu są fakty /konkretne zdarzenia/ oznaczone w czasie i
przestrzeni przeszłe lub współczesne, a także stany świata zew. np. stan
pogody, psychiczne np. zamiar oraz tzw. zasady doświadczenia. Podział śr.
Dowodowych: dowody osobowe - pochodzące od człowieka , mogą mieć charakter
ustny/zeznania/ lub pisemny /pisemne oświadczenie stron/, rzeczowe -
wynikające z rzeczy ruchomych i nieruchomych/ narzędzie przestępstwa/ które są
poddane oględzinom, bezpośrednie - pozwalają sędziemu stwierdzić prawdziwość
pewnych stwierdzeń o faktach/np. na podstawie oględzin/, pośrednie - to dowody
których przeprowadzenie daje podst. do wyciągnięcia wniosków prawdziwości
twierdzeń o dowodzonym fakcie.
Jakie fakty muszą być udowodnione jakich nie trzeba udowadniać i jakie
nie wolno udowadniać Dowodzi się faktów , które mają istotne
znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy tj: fakty sporne między stronami, fakty
choć nie sporne lecz budzące wątpliwości, fakty przy pomocy których obala się
domniemania prawne. Nie dowodzi się faktów które są powszechnie
znane /notoria powszechne/ np. wydarzenia historyczne, typowe zdarzenia z
życia codziennego, faktów urzędowo znanych organowi stosującemu prawo /notoria
urzędowe /np. wyjazd świadka za granicę, ustalone we wnioski domniemanie
prawne, gdy domniemanie nie zostało obalone przeciwdowodem, fakty objęte
tajemnicą zawodu, państwową , służbową.
Omów zakazy i ograniczenia korzystania z pewnych środków dowodowych
Przepisy pr. Proceduralnego i materialnego zawierają zakazy stosowania
określonych metod /np. wg art. 171ż4k.p.k. niedopuszczalne jest wpływanie na
wypowiedzi przesłuchiwanej osoby za pomocą przymusu,groźby bezprawnej ,
stosowanie hipnozy lub środków technicznych, chemicznych mających na celu
kontrolę nieświadomych reakcji organizmu. Przepisy pr. Wskazują sytuację , gdy
strona lub świadek mogą odmówić zeznań lub odpowiedzi na określone pytanie nie
tylko na tajemnicę służbową , państwową czy zawodową ale też w sytuacjach
których jej ujawnienie mogłoby narazić je lub najbliższe osoby na
odpowiedzialność karną, hańbę lud dotkliwą szkodę majątkową. Nie mogą być
świadkami osoby niezdolne do spostrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń,
nie można przesłuchiwać osób , które obok roli świadka pełnią role procesowe
np. ustawowi przedst. stron , biegli. Prawodawca w takich przypadkach ceni
sobie wyżej pewne wartości takie jak prawa człowieka.
Co to są domniemania prawne faktyczne, prawne /rodzaj domniemań,
rola / Domniemania prawne polegają na tym ,że wyraźny przepis
prawny nakazuje uznać za uowodnione zaistnienie wątpliwego faktu na podstawie
jakiegoś innego , uprzednio stwierdzonego faktu/jeżeli zostanie udowodniony
fakt A to należy przyjąć, że miał miejsce fakt B/ Domniemania
faktyczne polegają na wnioskowaniu o zaistnieniu faktu domniemywanego na
podstawie ustalonego innego faktu, jeżeli wiedza ogólna i doświadczenie
przemawiają za wysokim prawdopodobieństwem łącznego występowania 2 faktów.
Zwroty ocenne /przykł. Zwrotów porównawczych, klauzule
generalne/przykład/ Jaka jest rola zwrotów ocennych Niektóre fakty mogą
być przyjęte oceniająco np. ważne powody, czynność prawna sprzeczna z zasadami
współżycia społ. Ustalenie faktu oceniającego jako ważny powód wymaga
stwierdzenia istnienia powodu oraz jego oceny jako ważnego. Możemy podzielić
je na 2 gr.: zwroty porównawcze zawierają element opisowy /powody, przyczyny/
element ocenny/istotne, ważne/ istotne sprawy/stosowne wynagrodzenie, poważna
szkoda/ w określonej sytuacji dana okoliczność może być ważnym powodem w innej
sytuacji może tej cechy nie posiadać. Klauzule generalne -zawierają
odesłanie do pozaprawnego syst. norm w postaci dyrektyw czy norm/zasady
współżycia społ./
Jaka jest rola zwrotów ocennych
Na czym polega ustalenie podst. prawnej Na podst.
obowiązujących przepisów
Jakie warunki musi spełnić norma , aby była uznana za normę
obowiązującąza Za obowiązująca uważa się normę , która spełnia
następujące warunki: została ustanowiona w odpowiedniej formie i w odpowiednim
trybie przez podmiot wyposażony w kompetencje prawotwórczą, została należycie
ogłoszona i weszła w życie , nie została formalnie uchylona, nie jest
sprzeczna z żadną inną obowiązującą normą systemu prawa.
Co to są reguły kolizyjne i do czego służą/ I i II stopnia/ Z 3
podstawowych reguł kolizyjnych opartych na kryteriach chronologicznym,
hierarchicznym i merytorycznym dwie pierwsze są powszechnie przyjmowane.
Zdarzają się przypadki gdy jednocześnie 2 reguły mają zastosowanie wówczas o
wyborze decydują reguły II stopnia . W konflikcie między regułą hierarchiczną
a chronologiczną ,zwycięża norma hierarchicznie wyższa, jeżeli konkurują ze
sobą reguła chronologiczna i merytoryczna , wówczas stosujemy normę
szczegółowo wcześniejszą nie ogólną późniejszą.
Co to jest desuetudo Przepis długotrwale niestosowany wychodzi
z życia w drodze desuetudo. W praktyce nie jest łatwe stwierdzenie utraty mocy
obowiązującej , nigdzie nie jest powiedziane jak długi powinien być to okres.
Najczęściej polega na sprawdzeniu czy ustanowione przepisy prawne , w których
jest zawarta nie zostały uchylone lub nie utraciły mocy w skutek badania
konstytucyjności danej normy.
Co to jest wykładnia prawa /2 fazy/ Wykładnia to zespół
operacji myślowych mający na celu wydobycie norm z przepisów prawnych oraz
ustalenie ich nie budzącego wątpliwości znaczenia. Wszystkie organy są
ograniczone wykładnią autentyczną i o ograniczonej mocy obowiązującej wiążącej
tylko w konkretnej sprawie. Tan rodzaj wykładni może być dokonywany przez
organy rozpoznające środki odwoławcze od decyzji stosowania prawa /orzeczeń
sądowych/ Wyróżniamy 2 fazy: 1 faza wstępna ma na celu
sformułowanie wypowiedzi normatywnej zawierającej określenie adresata, rodzaju
powinnego zachowania i okoliczności , w których ma ono nastąpić, 2 faza polega
na ustaleniu znaczenia poszczególnych zwrotów językowych tej wypowiedzi ,
które mogłyby być różnie rozumiane.
W jaki sposób ustawodawca może wyrazić zakaz, nakaz i jakie znaczenie ma
zwrot " ma prawo"
Wymień i omów dyrektywy językowe stosowania w 2 fazach wykładni
Dyrektywy języka -ma na celu niwelowanie trudności w odbiorze
tekstu prawnego tj: dyrektywa poprawności językowej :nakazuje by tekst
aktu prawnego odpowiadał poprawności języka potocznego, dyrektywa jednolitości
terminologicznej: nakazuje by terminologia aktu uwzględniała terminologię
dziedziny prawa, dyrektywa jednoznaczności: nakazuje używanie zwrotów
zawsze o tym samym znaczeniu oraz zakazuje posługiwania się synonimami ,
dyrektywa określoności językowej : wymaga by prawodawca dążył do uniknięcia
terminów o nieostrym zarysie.
Wymień dyrektywy systemowe i funkcjonalne. Dyrektywy
systemowe: dyr. odwołujące się do postulatów niesprzeczności i zupełności
systemu prawa /należy tak ustalać znaczenie normy aby nie pociągało to za sobą
jej sprzeczności z jakąkolwiek inną normą systemu prawa, aby harmonizowało ono
z treścią innych norm /, dyr. odwołujące się do zasada systemu prawa /w razie
sprzeczności normy z zasadą systemu prawa należy tak ustalić znaczenie normy
aby tę sprzeczność wyeliminować, jeżeli powołujemy się na zasadę systemu prawa
to powinniśmy wskazać przepisy prawne , w których jest zawarta lub z których
wynika/, dyr. opierające się na właściwościach budowy aktu /ustalają znaczenie
normy należy wziąć pod uwagę systematykę wewn. aktu w którym dana norma jest
zawarta/ Dyrektywy funkcjonalne mają charakter ogólnych wskazań: /z
kilki dopuszczalnych wersji znaczeniowych należy uznać za właściwą tę która ma
mocniejsze uzasadnienie aksjologiczne/
Pojęcie wykładni
Co to są wnioskowania prawnicze i kiedy organ z nich korzysta
Wnioskowania prawnicze to operacja myślowa polegająca na
wyprowadzeniu z norm uprzednio wyinterpretowanych z przepisów prawnych innych
norm . Opierają się one na pewnych założeniach składających się na pojęcie
racjonalnego prawodawcy oraz na związkach logicznych i przyczynowych
zachodzących pomiędzy określonymi normami. Umożliwiają rozstrzyganie takich
przypadków , dla których w przepisach prawnych brakuje bezpośrednich
odnoszących się do nich norm. Reguły interferencyjne
Wnioskowania prawnicze przebiegają wg określonych reguł zwanych regułami
interferencyjnymi Występujące reguły to : reguły wnioskowania przez analogię
/analogia z ustawy i z prawa/ ,reguła wnioskowań z przeciwieństwa /a
contrario/, reguły wnioskowań a fortiori /z mniejszego na większe , z
większego na mniejsze/ , reguła instrumentalnego zakazu i nakazu.
Reguły instrumentalnego zakazu , nakazu Reguła
instrumentalnego zakazu - głosi, że jeżeli realizacja określonego stanu
rzeczy jest adresatowi nakazana przez prawo, to zakazane są mu wszelkie
działania , które są wystarczające,, aby nakazany stan rzeczy nie został
zrealizowany Reguła instrumentalnego nakazu- jeżeli obowiązuje
norma nakazująca realizację określonego stanu rzeczy , to należy przyjąć, że
obowiązują normy nakazujące czynić wszystko to co jest konieczne dla
zrealizowania owego stanu.
Reguła afiortiori /analogia z ustawy z prawa, Analagia z
ustawy/anal. legis/ polega na tym ,że do jakiegoś stanu faktycznego nie
uregulowanego normą prawną stosuje się normę , która reguluje podobny stan
rzeczy. Analogia z prawa/ anal. iuris/ dot. pewnych sytuacji
niepodobnych do żadnego stanu faktycznego, uregulowanego jakąkolwiek normą ,
nie jest możliwe zastosow. anal. z ustawy.
Co to jest subsumpcja Podciągnięci normy pod obowiązujący stan
faktyczny
Sylawizm prawniczy
Sytuacje luzu decyzyjnego To sytuacje w których prawodawca nie
narzuca jednoznacznego rozstrzygnięcia pewnych kwestii lecz pozostawia ocenom
organu stosującemu prawo wybór któregoś z możliwych rozwiązań , tworząc
określony luz decyzyjny. Luz co do ustalania stanu faktycznego , ustalania
treści stosowanej normy prawnej
Ustalenie konsekwencji prawnych udowodnionych stanów faktycznych
Dyrektywy wyboru konsekwencji prawnych wskazuje pewne czynniki
jakie powinien mieć na uwadze organ przy wyborze określonych skutków prawnych.
Dyrektywy faktyczne - występują w części ogólnej k.karnego , określają
jakie fakty mają wpłynąć na wybór rodzaju i ustalenie konkretnego wymiaru
konsekwencji prawnej. Dyrektywy odsyłające wskazują jakich ocen należy
dokonać , aby wybrać którąś z możliwych konsekwencji.
W jaki sposób normy prawne wyrażają skutki prawne Norma
to wypowiedź językowa , zawierająca generalną i abstrakcyjną regułę powinnego
zachowania skonstruowana z przepisów prawnych. Skutki prawne normy -
adresatowi w określonych okolicznościach zawartych w hipotezie jest nakazany
pewien wzór powinnego zachowania zawarty w dyspozycji adresat niedostosowawszy
się do tego wzoru nałożona zostaje na niego określona sankcja normy prawnej.
Co to są uznania administracyjne Stosowana norma nie narzuca
rozstrzygnięcia , lecz uzależnia od uznania organu , czy z ustalonym stanem
faktycznym będą wiązane określone skutki prawne /decyzja pozytywna/ , czy nie
będę /decyzja negatywna/. Taka postać luzu jest charakterystyczna dla
niektórych norm pr. administr. która zawiera zwrot "organ może" , wynikającą
swobodę organu określa się jako uznanie.
Co zawiera decyzja stos. prawa, Uzasadnienia faktyczne i prawne
Decyzja polega na ustanowieniu normy indywidualnej i konkretnej
ustalającej w sposób wiążący dla podmiotów konsekwencje prawne udowodnionych
faktów na podstawie norm prawa materialnego. zawiera uzasadnienie faktyczne i
prawne .
Uzasadnienia faktyczne i prawne W uzasadnieniu
faktycznym organ musi podać wszystkie fakty mające znaczenie dla sprawy ,
ustosunkować się do całego materiału dowodowego, powinien wskazać jakie fakty
w oparciu o jakie dowody uznał za udowodnione . W uzasadnieniu prawnym
należy powołać podstawę prawną rozstrzygnięcia przez przytoczenie treści
konkretnego przepisu pr. material. , wyjaśnić przyjęty sposób wykładni lub
zastosowany rodzaj wnioskowania i wytłumaczyć dlaczego ta a nie inna norma
została przyjęta jako podstawa kwalifikacji ustalonego stanu faktycznego
Rola uzasadnień
Błędy organu stosującego prawo
Wnioskowania prawnicze i domniemania prawne