Procesy eoliczne to rzeźbotwórcza działalność wiatru. Obejmują one szczególnie obszary pustynne oraz zwydmione, piaszczyste powierzchnie, w tym równiny sandrowe, piaszczyste wybrzeża morskie, terasy rzeczne i pradoliny. Intensywność procesów eolicznych zależy od:


- charakteru podłoża: rodzaju skał budujących podłoże i jego nachylenia oraz nawilgocenia;
-klimatu- najintensywniej zachodzą w klimatach suchych, najbardziej wilgotnych
-stopnia pokrycia szatą roślinną- im jest on mniejszy tym procesy silniejsze
-siły wiatru- częstości jego występowania i kierunku ego wiania
-działalności człowieka np. wycinanie lasów, osuszania terenów, uprawy roślin, (w fazie siewu gleba pozbawiona jest roślinności)

Niszcząca działalność wiatru:

-deflacja- wywiewanie cząstek mineralnych. Zachodzi ona tam gdzie występuje odsłonięty drobnoziarnisty materiał skalny. Deflacja ustaje, gdy materiał ten zostanie okryty skorupą pustynną, brukiem deflacyjnym lub roślinnością lub zostaje wywiany.
Formy deflacyjne:
-rynny deflacyjne- (małe do 1 km i głębokości kilkunastu metrów) zagłębienia w materiale piaszczystym wydłużonym kształcie.
-misy deflacyjne- zagłębienia bardziej rozległe niż rynny, o owalnym kształcie, sięgające często do poziomu wód gruntowych, tworzą depresje deflacyjne,
- bruk deflacyjny- pokrywy złożone z grubszych okruchów skalnych, przykrywające i zabezpieczające materiał piaszczysty przed wywianiem .
- ostańce deflacyjne- piaszczyste pagóry o stromych zboczach powstałe na wskutek nierównomiernego wywiewania, na wierzchu często umocnione szatą roślinną

-korazja- zachodzi tam, gdzie luźny materiał transportowany przez wiatr napotyka troczące ponad powierzchnię skały. Niesiony materiał (najczęściej piasek) uderza o skały i szlifuje je, nadając im różne formy.
- wygłady eoliczne- powierzchnie skalne oszlifowane przez wiatr, w miejscach silniej szlifowanych tworza się zagłębienia, w słabiej szlifowanych garby.
-bruzdy korozyjne- wąskie zagłębienia o wydłużonym kształcie, oddzielone wyskokami (do 2 metrów wysokości), ostrymi grzbietami, zwanymi jardangami .
-graniaki-kamienie oszlifowane piaskiem niesiony przez wiatr, z wyraźnie zaznaczonymi krawędziami
- grzyby skalne-zwężone u podstawy, i szerokie w czapie skały; fragmenty skał położone tuż przy powierzchni ziemi są mocniej oszlifowane przez piasek niż znajdujące się wyżej.

Budująca działalność wiatru

Polega na składowaniu (akumulowaniu) luźnego materiału przenoszonego przez wiatr. Powstają wówczas następujące formy akumulacyjne.



Formy eoliczne:
-zmarszczki wydmowe
-wydmy
- ciagi wydmowe (posluzne, poprzeczne, gwiezdziste)
- pojedyncze (barchany, paraboliczne)



Zmarszczki eoliczne (ripplemarki)
drobne fałdki do kilku cm wysokości, na powierzchni piaszczystej ulożone prostopadle do kierunku wiatru.

Wydmy- piaszczyste wzniesienia usypane przez wiatr; ich stoki dowietrzne są łagodnie nachylone, zawietrzne strome.


Ciągi wydmowe podłużne i poprzeczne- mają postać długich piaszczystych wałów, podłużne ś ułożone zgodnie z kierunkiem wiatru, poprzeczne- prostopadle do kierunku wiatru.

Ciągi wydmowe gwiaździste-o wielu ramionach, powstają na obszarach o zmiennym kierunku wiatrów.

Barchany-powstają na obszarach pustynnych z suchego materiału piaszczystego, ramiona barchanów zwrócone są zgodnie z kierunkiem wiatru .

Wydmy paraboliczne- pojawiają się na obszarach gdzie wody podziemne leżą stosunkowo płytko i nawilgacają piasek, ramiona zwrócone są w stronę przeciwną do kierunku wiatru.