dr Agnieszka Ostalecka
Analiza i rating sektora finansowego
}� W wyniku codziennego posługiwania się
ocenami credit ratingu w procesie
inwestowania na rynku, a także w wyniku
zaadoptowania ratingu w przepisach
prawnych związanych z bezpieczeństwem
dokonywanych inwestycji, na rynku dość
rutynowo i bezkrytycznie wykorzystuje się to
narzędzie. Tymczasem ani credit rating nie
jest idealny, ani warunki, w których
funkcjonuje.
}� Agencje ratingowe niewystarczająco szybko
reagują na obniżenie wiarygodności kredytowej i
popełniają błędy w ocenach
Przed kryzysem agencje często nie zauważają grożących
inwestorom niebezpieczeństw. Dopiero w momencie wybuchu
kryzysu zaczęły gwałtownie obniżać ratingi (np. kryzys
azjatycki 1997-1998).
W przypadku kryzysu subprime zaledwie na miesiąc przed
upadkiem banku Lehman Brothers, który wywołał panikę na
światowych rynkach finansowych, agencja Standard & Poor's
(S&P) przyznała instytucji rating A.
}� Agencje ratingowe mają zbyt ścisłe kontakty
z kadrą zarządzającą spółek, które oceniają,
co może być powodem konfliktu interesów
Agencje ratingowe oferują także usługi doradcze. Ich
pracownicy często spotykają się osobiście z kadrą zarządzającą
firm, doradzając emitentom, w jaki sposób kształtować ofertę
obligacji, aby osiągnąć dany rating kredytowy. Może to być
z
ródłem konfliktu interesów, gdyż agencje ratingowe mogą
czuć się zobowiązane do określonej oceny obligacji emitenta,
gdy ten skorzystał z jej usług w zakresie odpowiedniej
konstrukcji oferty. Niektóre agencje ratingowe mogą odmówić
oceny instrumentów dłużnych, które były przedmiotem usług
doradczych dla danego emitenta, ale nie zdarza się to często.
}� Obniżenie ratingu przez agencje może pogłębiać
kryzys
Informacja, że którakolwiek agencja obniżyła rating kraju (czyli rating
przyznany obligacjom wypuszczonym przez rząd) jest wstrząsem dla
uczestników rynku, powodując, że z miejsca tracą zaufanie do dłuż-
nika i nie tylko nie chcą kupować nowych obligacji, ale również
gwałtownie wyzbywają się tych, które kupiły uprzednio.
Wiele dużych funduszy inwestycyjnych ma w statucie nakaz
natychmiastowej sprzedaży papierów, których rating spada poniżej
tzw. inwestycyjnego poziomu ryzyka. Podobnie fundusze emerytalne
nie mogą mieć aktywów o zbyt niskich ocenach. Jeśli więc agencje
ratingowe obniżają ocenę określonego aktywu, to natychmiast
zwiększa się jego podaż, co równie gwałtownie obniża jego cenę.
}� Najbardziej wpływowe agencje ratingowe mają
zbyt silną pozycję rynkową
Oligopol na rynku agencji ratingowych i brak konkurencji, w tym
cenowej.
W następstwie fali obniżek ratingów wielu europejskich polityków i
ekonomistów mówi o  przekleństwie kultury ratingów kredyto-
wych , uznając jednocześnie, że konieczne jest złamanie oligopolu
trzech największych amerykańskich agencji ratingowych poprzez
powołanie europejskiej agencji ratingowej. Powołanie takiej agencji
nie stanowi jednak rozwiązania problemu. Uspokoi być może tych
wszystkich, którzy spekulują, że amerykańskie agencje ratingowe
 zmówiły się i działają na szkodę Europy . Niestety nie ma
gwarancji, że europejska agencja ratingowa osiągnie silną pozycję
rynkową, wiarygodność, dobrą reputację, że nie będzie popełniała
tych samych błędów, co funkcjonujące na rynku międzynarodowym
największe agencje ratingowe.
}� W ramach obecnych reform rynku
finansowego UE dąży do wzmocnienia
nadzoru i wyeliminowania słabości w
działalności w działalności agencji
ratingowych.
}� Jedną ze zmian było wzmocnienie nadzoru
nad agencjami ratingowymi, aby uczynić je
bardziej odpowiedzialnymi, zapobiec
powstawaniu konfliktów interesów, a
inwestorom zapewnić więcej informacji.
}� Agencje są teraz pod nadzorem nowego
Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i
Papierów Wartościowych (EUNGiPW), który
może stosować wobec nich kary w przypadku
naruszenia norm prawnych.
}� zmniejszenie nadmiernego zaufanie do ocen
agencji ratingowych  instytucje finansowe
nie będą bez zastanowienia polegać tylko na
ratingach kredytowych w momencie
dokonywania wyboru inwestycji. Będą one
zobowiązane do dokonywania własnych ocen.
Agencje ratingowe będą musiały podawać
więcej szczegółowych informacji na temat
kryteriów stanowiących podstawę ich ocen
}� wymaganie od agencji dokonywania
częstszych ocen długów państw  agencje
będą musiały uaktualniać ratingi krajów UE
dwa razy w roku (robią to teraz raz na rok).
Aby zapobiec zakłóceniom na rynku, ratingi
długu publicznego będą publikowane po
zamknięciu systemów obrotu w UE i
przynajmniej na godzinę przed ich otwarciem
}� zapewnić niezależność  emitenci papierów
dłużnych będą musieli co trzy lata zmienić
agencję dokonującą ich ratingu. Oprócz tego
w przypadku złożonych inwestycji wymagane
będą dwa ratingi dokonane przez dwie
niezależne agencje ratingowe, a duży
udziałowiec jednej agencji ratingowej nie
powinien posiadać równocześnie dużych
udziałów w innej agencji ratingowej
}� zwiększyć odpowiedzialność agencji 
agencja ratingowa może być pociągnięta do
odpowiedzialności w przypadkach
zaniedbania albo świadomego działania,
które zaszkodziły danemu inwestorowi.