Henryk Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy” -
„W pustyni i w puszczy” jako powieść o
patriotyzmie? Uzasadnij swoją odpowiedź
Sienkiewicz pisał powieść pt.: ,,W pustyni i w puszczy” z jasno
określonym zamiarem. Miała to być książka o charakterze
przygodowym, przeznaczona dla dzieci i młodzieży. Akcja utworu
rozgrywa się w Afryce dziewiętnastowiecznej. Na tle egzotycznej
przyrody, w sercu pustyni dwójka przyjaciół zostaje uprowadzona przez
Beduinów. Ich przygody stanowią kanwę utworu. Wydawałoby się, że
szukanie w nim jakichkolwiek odniesień patriotycznych mija się z celem.
Należy jednak pamiętać o sytuacji Polski, w chwili gdy książka się
ukazała. Był to czas, kiedy polityka zaborców nastawiona była na
depolonizację i destrukcję narodu polskiego. Sienkiewicz wiedział, że
rodacy potrzebują otuchy oraz tego, by ktoś wlał im nadzieję w
zniewolone serca. Stąd „Trylogia” i jej idea ,,krzepienia serc”, stąd też ta
przygodowa powieść.
Staś Tarkowski – bohater „W pustyni i w puszczy” jest wzorem Polaka.
Po pierwsze, pomimo tego, że urodził się w Port Saidzie znał dobrze
język polski i ,,uważał tę mowę za najpiękniejszą w świecie”. Ojciec od
najmłodszych lat wszczepiał mu miłość do ciemiężonej Polski. Zresztą
sam pan Tarkowski brał udział w powstaniu styczniowym, ,,Następnie
ranny, wzięty do niewoli i skazany na Sybir, uciekł z głębi Rosji i
przedostał się za granicę”. Staś na każdym kroku udowadnia swoje
bohaterstwo i odwagę. Robi to z nadzieją, że ojciec powie mu:
,,Spisałeś się jak na Polaka przystało”. Gdy chłopiec mówi o tym, kim
będzie w przyszłości, padają znamienne słowa: ,,będę inżynierem albo
marynarzem, albo jeśli w Polsce będzie wojna, to pojadę się bić, jak
mój ojciec”. Podczas jednej z wycieczek Staś wyrył w skale niezwykle
ważny wers: ,,Jeszcze Polska…” (czytelnicy bez trudności mogli
dopowiedzieć sobie koniec zdania). Znamienne jest również to, że
,,dom”, który dzieci urządziły sobie w baobabie nazwany został przez
małego patriotę ,,Krakowem”. Zaradność, odpowiedzialność i dobre
serce chłopca docenia geograf Linde, z którego ust pada taki oto
komplement: ,,Jeżeli w waszym kraju jest dużo podobnych do ciebie
chłopców, to nieprędko dadzą sobie z wami radę”. Jest to wyraźny
