1. Rodzaje połączeń kości,
2. Połączenia kości kręgosłupa,
3. Połączenia kości klatki piersiowej,
4. Połączenia kości kończyn.
Ad 1)
Wyróżnia się dwa rodzaje połączeń kości: połączenia ścisłe oraz stawowe (ruchome, wolne) Ścisłe:
- Więzozrosty:
* Włókniste (Błony międzykostne) - Zależne od ilości elastyny
* Sprężyste - Zależne od ilości elastyny
* Szew
* Wklinowanie (Zęby)
- Chrząstkozrosty (Tkanka łączna chrzęstna, np. krążki między kręgami w kręgosłupie)
- Kościozrosty (Tkanka łączna kostna, np. kość miedniczna, która powstaje ze zrośnięcia kości biodrowej, łonowej oraz kulszowej (największa))
Stawowe:
Staw to ruchome połączenie kości.
Zaistnienie stawu:
- Powierzchnie stawowe, \
- Jama stawowa, | Stałe składniki stałe
- Torebka stawowa. /
Powierzchnie stawowe pokryte są chrząstką szklistą, która jest gładka, śliska przez co chroni ona kości zmniejsz siły tarcia i usprawnia ruch. Brak własnych naczyń krwionośnych i nerwów. Najczęściej na kościach przyjmują kształty: płaskie(ograniczony zakres ruchomości), wklęsłe bądź wypukłe (panewki stawowe, główki stawowe - zwiększony zakres ruchomości)
Torebka stawowa ogranicza staw od otoczenia ustroju. W budowie jest struktura dwuwarstwowa:
- Zewnętrzna to błona włóknista,
- Wewnętrzna to błona maziowa, która produkuje i wydziela maź do jamy stawowej. Maź zmniejsza tarcie i zwiększa ruchomość stawu. Odpowiedzialna za składniki dodatkowe stawu np. kaletki maziowe(maź + tłuszcz). Ten sam rodzaj błony pokrywa kości(okostna) oraz chrząstki(ochrzęstna) Jama stawowa to szczelinowata (niewielkiej pojemności) przestrzeń położona pomiędzy błoną maziową, a powierzchnią stawową.
W stawach mogą być również składniki niestałe stawu takie jak krążki i łąkotki stawowe, więzadła stawowe, trzeszczki czy kaletki maziowe.
Podział stawów ze względu na liczbę łączących się kości, stawy dzielimy na:
- Proste - dwie kości
- Złożone - więcej niż dwie kości
Ze względu na ilości możliwych do przeprowadzenia przez staw osi, ukształtowanie powierzchni
stawowych i ruchomość wyróżnia się:
- Stawy jednoosiowe (obrotowy oraz zawiasowy)
- Stawy dwuosiowe (siodełkowaty oraz kłykciowy)
- Stawy wieloosiowe (płaskie oraz kuliste(panewkowy oraz wolny))
Ad 2)
Ze względu na budowę i funkcje kręgosłupa obecne są w nim przede wszystkim połączenia ścisłe.
• Więzozrosty kręgosłupa to obecność więzadeł krótkich, które łączą dwie sąsiadujące kręgi ze sobą i więzadeł długich, które łączą większą liczbę kręgów ze sobą.
Więzadła krótkie to więzadła międzykolcowe, międzypoprzeczne i łukowate
Więzadła długie to więzadła karkowe podłużne przednie i tylne.
• Chrząstkozrosty kręgosłupa - krążki międzykręgowe łączące trzony kręgów - tkanka łączna chrzęstna
Dyskopatia to wypadanie soczewkowatego jądra z trzonu.
• Kościozrosty kręgosłupa (Kość krzyżowa(5 kości krzyżowych) i szczątkowa kość guziczna(2-5
kręgów guzicznych)).
W kręgosłupie są obecne również stawy takie jak:
- Stawy wyrostków stawowych górnych i dolnych
- Staw potyliczno - szczytowy (łączy czaszkę z dźwigaczem)
- Staw szczytowo - obrotowy (łączy dźwigacza z obrotnikiem)
- Staw krzyżowo - biodrowy (łączy krzyżową kość z miedniczną)
Ruchomość kręgosłupa ma charakter odcinkowy!
Największą ruchomość posiada odcinek szyjny, mniejszą ruchomość posiada odcinek lędźwiowy, zaś najmniejszą ruchomość posiada odcinek piersiowy. Reszta odcinków nie wykazuje ruchomości.
Ad 3)
Ze względu na funkcje w klatce piersiowej obecne są przede wszystkim połączenia stawowe. Z
połączeń ścisłych są tylko chrząstkozrosty z przodu klatki piersiowej i należą do nich: 1) Chrząstkozrost mostkowo-żebrowy pierwszego żebra,
2) Chrząstkozrost górny mostka (rękojeść - trzon)
3) Chrząstkozrost dolny mostka (trzon - wyrostek mieczykowaty)
Wszystkie pozostałe połączenia klatki piersiowej to stawy!
Połączenie żebra z kręgiem piersiowym.
Głowa żebra łączy się zawsze z trzonami kręgów piersiowych lub ich łukami. Guzek żebra łączy się zawsze z wyrostkami poprzecznymi kręgów piersiowych.
Żebra I, XI, XII pary łączą się zawsze tylko z równorzędnymi sobie kręgami. Natomiast żebra od II do X
pary łączą się dolną powierzchnią swej głowy i guzkiem z kręgiem równorzędnej, a górną powierzchnię swojej głowy z kręgiem poprzedzającym.
W klatce piersiowej pomimo niezależności ruchowej poszczególnych pierścieni mostkowo-żebrowo-kręgowych ruchomość jest cumą tych pierścieni.
Kończyny to narządy homologiczne a to oznacza, że mają podobną budowę, ale różne funkcje.
Podobieństwo jest widoczne zarówno w planie jak i w budowie kości kończyn. Wreszcie podobieństwo jest widoczne w połączeniach tych kości, zakres ruchomości dla obu kończyn jest różny.
Kończyny górne mają większy zakres ruchomości niż kończyny dolne.
Obręcz barkowa, a obręcz miedniczna.
Obręcz barkowa jest niepełna, bo otwarta z tyłu. Budują ją łopatki i obojczyki. Obojczyki dwoma swoimi końcami budują proste, kuliste stawy. Staw mostkowo-obojczykowy i staw obojczykowo-barkowy zlokalizowane na przedzie.
Łopatki z tyłu nie łączą się ani między sobą ani z żadną inną kością klatki piersiowej. Mają umocowanie mięśniowe.
Obręcz miedniczna jest obręczą pełną, stabilną i nieruchomą, zamkniętą ze wszystkich stron. Z przodu przez chrząstkozrost spojenia łonowego, z boków przez kościozrost kości miednicznej, z tyłu przez kościozrost kości krzyżowej i płaskie stawy krzyżowo - biodrowe. Dodatkowo w obręczy miednicznej obecne są liczne więzozrosty takie jak więzadła pachwinowe, krzyżowo - guziczne oraz błonę zasłonową.
Staw łokciowy, a staw kolanowy.
Staw łokciowy budują trzy kości: kość ramienna, promieniowa oraz łokciowa.
Składa się z trzech stawów:
1) Staw ramienno-łokciowy mechanicznie zawiasowy,
2) Staw ramienno-promieniowy mechanicznie kolisty,
3) Staw promieniowo-łokciowy bliższy mechanicznie obrotowy.
Wszystkie trzy stawy są otoczone jedną obszerną torebką stawową.
Aparat więzadłowy stawu jest słaby.
W stawie łokciowym ruchy obrotowe są niezależne od zginania i prostowania.
Staw kolanowy to staw prosty, budują go kość udowa i piszczel. Staw ten posiada składniki dodatkowe takie jak trzeszczkę, którą jest rzepka, dwie łękotki, boczną i przyśrodkową oraz mocny/silny aparat więzadłowy.
Więzadła obecne są z każdej strony stawu, a nawet wewnątrz stawu.
Więzadła z przodu to więzadło rzepki i poprzeczne, z boku to więzadło piszczelowate i strzałkowe(Częste uszkodzenia u kobiet w ciąży, nagłe zmiany ruchu). Z tyłu więzadła podkolanowe skośne i łukowate. Wewnątrz stawu to więzadła krzyżowe przednie i tylne(Uszkodzenia przy dużym obciążeniu, np. narty).
Łąkotki pogłębiają panewkę stawową i dzielą staw na dwa piętra: górne(zgięcie i prostowanie) oraz dolne(obrót)
W stawie kolanowym ruchy obrotowe zachodzą tylko prze zgiętym kolanie.
Mechanicznie staw kolanowy to staw zawiasowy zmodyfikowany o obrót.