E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

WYKŁAD 11

AUTOMATYCZNA IDENTYFIKACJA – AI

KODY KRESKOWE - EDI

1. Cechy systemów identyfikacji

W warunkach gospodarki rynkowej walka o rynek wymusza na przedsiębiorstwach

stosowanie nowoczesnych strategii działania, zorientowanych na zaspokajanie potrzeb oraz

wymagań aktualnych i przyszłych klientów. Strategie te integrują fizyczne przepływy

zasobów i przepływy informacji.

Istotne jest to, że informacja jest traktowana jako niezależne „ dobro”, w stosunku do którego obowiązują takie same wymagania logistyczne, jak w odniesieniu do przepływów

fizycznych, materialnych.

Najczęściej wymieniane aspekty usług informatycznych w logistyce dotyczą:

• dostępu do banku danych,

• przekazywania danych,

• zarządzania poziomami zasobów i gospodarką magazynową,

• realizacji zamówień handlowych.

Aby dorównać konkurencji konieczne jest wprowadzanie w przedsiębiorstwach

nowoczesnej techniki informacyjnej, opartej przede wszystkim na:

• automatycznej identyfikacji AI,

• kodach identyfikacyjnych EAN,

• elektronicznej wymianie (przetwarzaniu) danych EDI - EANCOM/EDIFACT.

Dobrze wybrany system identyfikacji powinien spełniać kilka podstawowych kryteriów:

• zapewniać tani, niezawodny i możliwy do automatycznego odczytu sposób oznaczania

produktów ( kryterium K1),

• umożliwiać dostęp do niezbędnych danych na każdym etapie wytwarzania i dystrybucji

wyrobów ( kryterium K2),

• pozwalać na przesyłanie tych danych w sposób usystematyzowany i zrozumiały dla

wszystkich zainteresowanych ( kryterium K3).

Kryterium K1 spełniają np. kody kreskowe. Kody umożliwiają automatyczne odczytywanie danych i wprowadzanie ich do komputera. Skanowanie kodów zmniejsza błąd we

wprowadzaniu danych. Ocenia się, że przy wprowadzaniu danych przez klawiaturę popełnia

się średnio 1 błąd na 300 znaków, natomiast przy skanowaniu 1 na 1 000 000.

Kryterium K2 wymaga, by identyfikator w kodzie kreskowym był mało znaczący, a wszystkie dane dotyczące identyfikowanego produktu lub procesu znajdowały się w pamięci

komputera. Kod stanowi tylko klucz do bazy danych! Dzięki temu możliwa jest ciągła

aktualizacja informacji, bez konieczności zmiany struktury identyfikatora.

Kryterium K3 spełnia Elektroniczna Wymiana Danych, czyli EDI (Electronic Data

Interchange), która polega na przesyłaniu danych o określonej strukturze, w postaci

uzgodnionych standardowych komunikatów, z jednego systemu komputerowego do drugiego,

środkami elektronicznymi, przy minimalnej ingerencji człowieka.

1

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

Pierwsze kody kreskowe opatentowano w USA w 1949 roku. Jednak dopiero dynamiczny

rozwój supermarketów w Kanadzie i USA (w latach sześćdziesiątych) doprowadził do

masowego stosowania kodów, jako identyfikatorów towarów, głównie w kasach. W roku

1970 powstało stowarzyszenie Universal Code Council - UCC - Komitet d/s Jednolitego Kodu, które zatwierdziło standardowy kod 12 cyfrowy UPC (Universal Product Code) dla USA i Kanady. Europejski System Kodowania Towarów EAN (European Article Numbering)

powstał w 1976 roku, a powołana następnie organizacja EANA (European Article Numbering

Association) ma do dzisiaj swoją siedzibę w Brukseli, a stowarzyszenie przyjęło ostatecznie nazwę EAN International, gdyż oprócz państw europejskich skupia obecnie większość krajów świata (poza USA i Kanadą). System opatentowany przez EAN bazuje na kodzie 13

cyfrowym.

Następne lata doprowadziły do rozwoju zastosowań kodów i powstawania różnych,

odbiegających od przyjętych standardów, kodów specjalistycznych ( Codabar, Code 39). W

latach 80 - tych przemysł medyczny w USA wprowadził standard HIBC (Health Industry Bar

Code), a firma Intermec Corporation (1987) zaproponowała nowy typ kodu: Code 49 - kod piętrowy dwuwymiarowy. Potrzeba przeniesienia dodatkowych informacji szczegółowych

doprowadziła do wprowadzenia kodu opartego na 128 znakach alfanumerycznych i

specjalnych systemu ASCI, czyli Kodu 128. Bardzo istotne jest w tym przypadku to, że

jednolity system wprowadziły równocześnie stowarzyszenia EAN i UCC, a kod oznaczono

jako UCC/EAN-128, w skrócie EAN - 128.

Polska przystąpiła do stowarzyszenia EAN International w roku 1990, a organizacja

otrzymała nazwę EAN Poland: Centrum Kodów Kreskowych CKK. Siedzibą polskiego

stowarzyszenia jest Poznań.

W latach 90-tych globalizacja handlu i wzrost międzynarodowej działalności

wielu firm stworzyły potrzebę zacieśnienia współpracy między EAN International a

UCC (Uniform Code Council) - organizację zarządzającą systemem UPC w USA

i Kanadzie. W 1998 roku organizacje te podjęły decyzję o kompleksowym

scaleniu systemu UPC z systemem EAN, dzięki czemu obecnie funkcjonuje

jeden globalny System GS1.

W lutym 2005 miało miejsce Globalne Forum GS1, podczas którego oficjalnie

dokonano zmiany nazwy z EAN International na GS1. Ponadto nazwę zmieniły

wszystkie organizacje krajowe (GS1 oraz nazwa kraju). Inicjatywa ponad 100

organizacji krajowych, ponad 140 narodowości oraz ponad 1.000.000

użytkowników skupiła się pod jedną nazwą GS1, łącząc wspólną inicjatywę w

jedno partnerstwo.

Automatyczne gromadzenie danych - metody

Podstawowymi metodami, mającymi zastosowanie w automatycznej identyfikacji danych są:

• metody optyczne: system kodów kreskowych, rozpoznawanie obrazu, rozpoznawanie znaków graficznych i pisma,

• metody magnetyczne: paski (taśmy) magnetyczne, rozpoznawanie atramentu

magnetycznego,

• metody elektromagnetyczne: komunikacja radiowa (fale radiowe),

• metody biometryczne: rozpoznawanie głosu, odcisków palców,

• metody dotykowe: pamięć kontaktowa.

Wprowadzanie odpowiednich systemów automatycznej identyfikacji przepływających i

składowanych materiałów i wyrobów jest niezwykle pożyteczne w logistycznych systemach

2

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

przedsiębiorstw (zarówno handlowych, gdzie znajdują jakby szersze zastosowanie, jak i

przemysłowych, w których powinny być coraz intensywniej wdrażane).

2. Podstawowe kody kreskowe

W optycznych systemach automatycznej identyfikacji wykorzystujących kody kreskowe

(BA - Bar Codes) znanych jest i przyjętych obecnie wiele definicji i terminów, ułatwiających

porozumiewanie się, a także odpowiednie interpretowanie określonych standardów.

Podstawowymi terminami wymagającymi wyjaśnień są:

• kod kreskowy: to graficzne odzwierciedlenie określonych znaków danych i znaków

pomocniczych poprzez kombinację jasnych i ciemnych kresek.

• symbol kodu kreskowego: to kombinacja znaków wymaganych w przyjętej symbolice; kod

kreskowy EAN/UPC wraz z umieszczonym poniżej, odpowiadającym mu numerem

identyfikacyjnym.

• numer identyfikacyjny: unikalny numer o strukturze określonej wymaganiami EAN

International (UCC), jednoznacznie identyfikujący dany towar w skali świata.

• prefiks: numer w systemie EAN/UCC oznaczający organizację krajową lub identyfikator

celów specjalnych (prefiksy określa EAN International). Polsce przyznano prefiks 590.

Najbardziej znanymi są kody liniowe, czyli jednowymiarowe 1D (1 - dimensional), które składają się z określonej sekwencji kresek i spacji. Kody te mogą wykorzystywać podstawowe

znaki numeryczne (od 0 do 9) lub dodatkowo znaki alfanumeryczne, najczęściej ASCI. Kody

te nie są bezpośrednim źródłem informacji, lecz dzięki stałej symbolice stanowią "klucz" do

informacji o towarze, zawartej w pamięci komputera. Jest to podstawowa zaleta tych kodów,

gdyż dowolna zmiana informacji o towarze odbywa się "poza kodem" i dotyczy komputera, w

którym zawarto te dane.

Jednak ten typ przekazywania informacji nie zawsze jest rozwiązaniem optymalnym. Stąd

też od kilku lat coraz bardziej popularne są kody dwuwymiarowe (2 - dimensional), które umożliwiają kodowanie większej liczby danych o towarze na stosunkowo małej powierzchni.

Wadą tych kodów jest to, że wymagają zastosowania innych czytników, niż kody

jednowymiarowe.

Powszechnie używanymi i standardowymi kodami liniowymi są kody UPC i EAN.

Zarówno w systemie amerykańskim, jak i europejskim stosowane dwie wersje tych kodów:

kody pełne i kody skrócone (małe opakowania).

Kody liniowe EAN

Powszechnie stosowane są 2 wersje:

• EAN - 13 : pełna wersja kodująca składająca się z 13 znaków, w tym jedna cyfra kontrolna,

• EAN - 8 : skrócona wersja kodująca składająca się z 8 znaków, w tym jedna cyfra kontrolna.

W wersji podstawowej, 13 cyfrowej, prefiks kraju może być 2 lub 3 cyfrowy. Numery 2

cyfrowe przyznano krajom założycielom EAN oraz krajom pierwszym krajom spoza Europy.

W każdej wersji ostatnia cyfra jest cyfrą kontrolną. Rozdział pozostałych 10 cyfr - na numer producenta i numer produktu - może być różny. Obecnie EAN pozostawia ten podział do

decyzji organizacji krajowych.

Typową strukturę EAN - 13 dla tych krajów przedstawiono w tabeli 1.

3

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

W odniesieniu do wyrobów o stosunkowo małej powierzchni (np. paczka papierosów) stosuje

się kody EAN – 8.

Tab. 1. Typowa struktura liczby kodowanej EAN - 13 (GTIN 13)

Kolejność cyfr

13 12 11

10 9 8 7

6 5 4 3 2

1

Oznaczenie

Nr kraju

Nr jednostki

Nr indywidualny

Cyfra

liczby kodowej

(prefix)

(producenta)

towaru

kontrolna

EAN - 13

K1 K2 K3

J1 J2 J3 J4

T1 T2 T3 T4 T5

K

EUROPA EAN – 13 (GTIN-13)

Start

Znak rozdzielający

Stop

5

9 0 0 0 2 6

0 0 0 1 0 5

>

1

3

-

1

2

-

1

1

1

0 -

9 -

8

-

7

6

-

5 -

4

-

3

-

2

1

nr (prefix) kraju

nr towaru

n r

p

r

o

d

u c

e

n t

a c

y

f r

a

Rys.1. Struktura kodu kreskowego EAN - 13

USA - UPC -12 (GTIN-12)

Start

Znak rozdzielający

Stop

0

1 0 0 0 2

0 0 0 1 0 5

>

6

-

5 -

4

-

3

-

2

12

1 1 -

1

0 - 9 - 8 -

7 1

n r t

o

w

a r

u

numer systemu

(zastosowanie)

n r

p

r

o

d

u c

e

n t

a c

y

f r

a

R

y s .

2 .

S

t

r

u

k t

u r

a

k

o

d

u

k

r

e

s

k

o

w e

g

o

U

P

C

-

A

4

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

Nowe prefiksy GS1 (od 2005)

000 – 19

GS1 US

625

GS1 Jordania

020 – 029

numery wewnętrzne

626

GS1 Iran

030 – 039

GS1 US

627

GS1 Kuwejt

040 – 049

numery wewnętrzne

628

GS1 Arabia Saudyjska

050 – 059

kupony

629

GS1 Emiraty Arabskie

060 – 139

GS1 US

640 – 649

GS1 Finlandia

200 – 299

numery wewnętrzne

690 – 695

GS1 Chiny

300 – 379

GS1 Francja

700 – 709

GS1 Norwegia

380

GS1 Bułgaria

729

GS1 Izrael

383

GS1 Słowenia

730 – 739

GS1 Szwecja

385

GS1 Chorwacja

740

GS1 Gwatemala

387

GS1 Bośnia i Hercegowina

741

GS1 Salwador

400 – 440

GS1 Niemcy

742

GS1 Honduras

450 + 459/490-499

GS1 Japonia

743

GS1 Nikaragua

460 – 469

GS1 Rosja

744

GS1 Kostaryka

470

GS1 Kirgistan

745

GS1 Panama

471

GS1 Tajwan

746

GS1 Dominikana

474

GS1 Estonia

750

GS1 Meksyk

475

GS1 Łotwa

754 – 755

GS1 Kanada

476

GS1 Azerbejdżan

759

GS1 Wenezuela

477

GS1 Litwa

760 – 769

GS1 Szwajcaria

478

GS1 Uzbekistan

770

GS1 Kolumbia

479

GS1 Sri Lanka

773

GS1 Urugwaj

480

GS1 Filipiny

775

GS1 Peru

481

GS1 Białoruś

777

GS1 Boliwia

482

GS1 Ukraina

779

GS1 Argentyna

484

GS1 Mołdawia

780

GS1 Chile

485

GS1 Armenia

784

GS1 Paragwaj

486

GS1 Gruzja

786

GS1 Ekwador

487

GS1 Kazachstan

789 – 790

GS1 Brazylia

489

GS1 Hong Kong

800 – 839

GS1 Włochy

500 – 509

GS1 Wielka Brytania

840 – 849

GS1 Hiszpania

520

GS1 Grecja

850

GS1 Kuba

528

GS1 Liban

858

GS1 Słowacja

529

GS1 Cypr

859

GS1 Czechy

530

GS1 Albania

860

GS1 Jugosławia

531

GS1 Macedonia

867

GS1 Korea Północna

535

GS1 Malta

869

GS1 Turcja

539

GS1 Irlandia

870 – 879

GS1 Holandia

540 – 549

GS1 Belgia i Luksemburg

880

GS1 Korea Południowa

560

GS1 Portugalia

885

GS1 Tajlandia

569

GS1 Islandia

888

GS1 Singapur

570 – 579

GS1 Dania

890

GS1 Indie

590

GS1 Polska

893

GS1 Wietnam

594

GS1 Rumunia

899

GS1 Indonezja

599

GS1 Węgry

900 – 919

GS1 Austria

600 – 601

GS1 Południowa Afryka

930 – 939

GS1 Australia

603

GS1 Ghana

940 – 949

GS1 Nowa Zelandia

608

GS1 Bahrajn

955

GS1 Malezja

609

GS1 Mauritius

958

GS1 Makao

611

GS1 Maroko

977

ISSN (periodyki)

613

GS1 Algieria

978 – 979

ISBN (książki)

616

GS1 Kenia

980

rachunki zwrotne

618

GS1 Wybrzeże Kości Słon.

981 – 982

kupony wspólnej waluty

619

GS1 Tunezja

990 – 999

kupony

621

GS1 Syria

622

GS1 Egipt

624

GS1 Libia

5

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

Kodowanie wydawnictw książkowych i czasopism (ISBN, ISSN, ISMN)

Książki i wydawnictwa ciągłe (czasopisma) są "zwykłym" towarem, a zatem powinny być

znakowane zgodnie z symboliką EAN/UCC. A zatem kodowanie może być następujące:

• z wykorzystaniem standardowej symboliki kodów EAN/UCC,

• z wykorzystaniem trzech międzynarodowych systemów kodowania:

• książek ISBN - prefiks 978 lub 979,

• wydawnictw muzycznych ISMN - prefiks 979,

• wydawnictw ciągłych ISSN - prefiks 977.

Znakowanie jednostek logistycznych - Kod 128 i Identyfikatory Zastosowania IZ

Dynamicznie rozwój logistyki spowodował, że kody kreskowe oprócz typowego

zastosowania do identyfikacji towarów (kody liniowe) i przekazywania określonych danych

(kody 2D) o tych towarach, znalazły dodatkowe zastosowania w szeregu obszarach

działalności handlowej i przemysłowej. Podstawowym "towarem" wymagającym takiego

obserwowania i rozpoznawania w całym łańcuchu logistycznym jest jednostka logistyczna

(często nazywana jednostką transportową). Jest to jednostka składająca się z określonych towarów, o dowolnym składzie, zorganizowana dla przetransportowania i magazynowania,

wymagająca odpowiedniej obsługi (np. przeładunku, odprawy celnej).

W logistyce standardowym oznaczeniem takiej jednostki jest jednoznaczny identyfikator

zwany tablicą rejestracyjną (norma EN 1572), który jest nanoszony w systemie kodów

kreskowych na etykietę transportową (zgodnie z normą EN 1573). Numer (kod) ten jest

jednoznacznym identyfikatorem danej jednostki podczas jej istnienia i jest autoryzowany

przez RA (Registration Authority - Instytucję Rejestrującą), która dodatkowo określa format zapisu. W ramach RA działa instytucja IAC (Issuing Agency Codes), która przydziela

krajowym stowarzyszeniom normalizującym określone numery (rejestracja w CEN - CEN/TC

225). Przykładowo dla państw stowarzyszonych w EAN International przeznaczony jest

początkowy kod według IAC jako cyfra od 0 do 9.

Identyfikatorem, który jest obecnie stosowany najczęściej, jest numer SSCC, zwany Seryjnym Numerem Jednostki Wysyłkowej (Serial Shippping Container Code).

Jest to symbol składający się z osiemnastu cyfr. Cyfra pierwsza jest przyznawana przez IAC, natomiast cyfra ostatnia jest cyfrą kontrolną. Pozostałe cyfry (16) mogą być zmiennej

długości, przy czym dla identyfikacji kraju i producenta przeznaczono od 7 do 10 cyfr, a dla

oznaczenia danej jednostki producenta od 6 do 9 cyfr.

Strukturę symbolu SSCC przedstawiono na rysunku 3.

N MMMMMMM SSSSSSSSS K

prefix EAN/UCC numer danej

oraz numer firmy jednostki

(od 7 do 10 cyfr) (od 6 do 9 cyfr)

oznaczenie IAC (0 - 9) cyfra kontrolna

(1 cyfra) (1 cyfra)

Rys. 3. Schemat struktury SSCC

6

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

Do oznaczania jednostek logistycznych (także handlowych, gdyż często te jednostki się

pokrywają) powszechnie stosuje się obecnie Kod -128 oraz Identyfikatory Zastosowań IZ.

Kod liniowy 128 - Kod -128 ( Code 128) został opracowany przez Korporację Identyfikacji Komputerowej ( Computer Identics) w celu zakodowania 128 znaków alfanumerycznych i

specjalnych ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) w możliwie

zwartej formie i możliwością druku różnymi technikami drukarskimi.

Ze względu na zalety kodu (głównie: integralne narzędzie komunikowania się, a także

zwiększenie liczby identyfikowanych parametrów) na mocy porozumień EAN, UCC i AIM

przyjęto Kod - 128 do kodowania danych uzupełniających w systemie UCC/EAN (inna

spotykana nazwa to UCC/EAN - 128 lub EAN - 128).

Najważniejszą częścią kodu EAN - 128 wykorzystywaną w zastosowaniach do jednostek

logistycznych, handlowych i innych (zasoby, rachunki, lokalizacja, telefonia komórkowa) są

tzw. Identyfikatory Zastosowania IZ, czyli dokładnie określone numery opisujące bliżej

daną jednostkę. Są to np.:

• IZ 00 - identyfikacja opakowania,

• IZ 11 - identyfikacja daty produkcji,

• IZ 17 - identyfikacja okresu trwałości,

• IZ 331 - identyfikacja wymiarów: długość dla transportu.

Lista Identyfikatorów Zastosowania IZ jest standardowa i jednoznacznie określa daną

jednostkę logistyczną. Formaty danych zawartych w identyfikatorach odzworowano przy

pomocy następujących symboli:

a - znaki alfabetyczne,

n - znaki numeryczne,

an - znaki alfanumeryczne.

Wybrane identyfikatory oraz obszary ich zastosowań przedstawiono w tabeli 5:

Tab. 5. Wykaz standardowych Identyfikatorów Zastosowań IZ

IZ

Treść identyfikatora

Format

01

Numer towaru / Numer jednostki handlowej EAN/UCC

n2+n14

10

Numer serii produkcyjnej

n2+an...20

11

Data produkcji (RRMMDD)

n2+n6

13

Data pakowania (RRMMDD)

n2+n6

15

Minimalna data trwałości (RRMMDD)

n2+n6

17

Maksymalna data trwałości (RRMMDD)

n2+n6

20

Wariant produktu

n2+n2

21

Numer seryjny towaru

n2+an...20

22

HIBCC (ilość, data, seria) - towary służby zdrowia

n2+an...29

23

Numer partii do użytku przejściowego

n3+n...19

240

Dodatkowa identyfikacja produktu

n3+an...30

241

Numer części nadawany przez klienta

n3+an...30

250

Uzupełniający numer seryjny

n3+an...30

30

Zmienna ilość

n2+n...8

310

Waga netto towaru [kg]

n6

311

Długość lub pierwszy wymiar [m]

n6

312

Szerokość, średnica lub drugi wymiar [m]

n6

313

Głębokość, grubość, wysokość lub trzeci wymiar [m]

n6

314

Powierzchnia [m2]

n6

315

Objętość netto [dm3]

n6

7

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

316

Objętość netto [m3]

n6

330

Waga brutto [kg] - dla potrzeb logistyki

n6

331

Długość lub pierwszy wymiar [m] - dla potrzeb logistyki

n6

332

Szerokość, średnica lub drugi wymiar [m] - dla logistyki

n6

333

Głębokość, grubość, wysokość lub trzeci wymiar [m] -

n6

334

Powierzchnia [m2] - dla logistyki

n6

335

Objętość brutto [dm3]

n6

336

Objętość brutto [m3]

n6

37

Ilość

n2+n...8

400

Numer zamówienia

n3+an...30

401

Numer przesyłki

n3+an...30

402

Numer identyfikacyjny wysyłki

n3+n17

403

Kod trasy

n3+an...30

8002 Numer Identyfikacyjny Telefonów Komórkowych - CMTI

n4+an...20

Przykład: oznaczanie jednostek handlowych

zwykły kod EAN - 13

5901234567893

590 - prefix kraju (Polska)

12345 - numer przedsiębiorstwa

6789 - numer towaru

3 - cyfra kontrolna

jednostka handlowa z numerem EAN - 13 (j.w.)

przedstawiona w kodzie EAN 128 i danymi uzupełniającymi

[phone] 34567893

(11)980929(10)abc123

(01) - IZ dla numeru towaru EAN

0 - zero uzupełniające

590 - prefix kraju

12345 - numer przedsiębiorstwa

6789 - numer towaru

3 - cyfra kontrolna

(11) - IZ dla daty produkcji

980929 - data produkcji ( 29 wrzesień 1998)

(10) - IZ dla serii produkcyjnej

abc123 - numer serii produkcyjnej

8

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

3. EDI w automatycznej identyfikacji towarów

EDI czyli Electronic Data Enterchange - Elektroniczna Wymiana Danych - to wymiana standardowo sformatowanych danych między systemami informatycznymi partnerów

handlowych, przy minimalnej interwencji człowieka.

Aktualnie istnieją trzy podstawowe możliwości przesyłania elektronicznych procedur:

• transfer danych handlowych bezpośrednio między partnerami (dystrybutorami i klientami)

- czyli poczta elektroniczna,

• transfer danych w czasie rzeczywistym między dystrybutorem, a systemem komputerowym

klienta - czyli transfer on - line,

• transfer danych między systemami komputerowymi partnerów handlowych czyli EDI.

Kluczowym elementem EANCOM jest system numerowania EAN. Każdy towar (jednostka)

System EDI składa się z trzech elementów (rysunek 4):

• standardowych komunikatów,

• oprogramowania dla EDI,

• sieci i oprogramowania telekomunikacyjnego.

F

i

r

m

a

X sieć telekomunikacyjna

Firma Y

Oprogramowanie

Oprogramowanie

użytkowe

użytkowe

Konwerter

Konwerter

Standardowe komunikaty

Rys. 4. Schemat systemu EDI

Dla uruchomienia EDI w przedsiębiorstwie konieczne jest posiadanie oprogramowania

zwanego konwerterem. Zadaniem konwertera jest przekształcenie dokumentu firmy do postaci

komunikatu standardowego (dokument elektroniczny).

Transmisja komunikatów EDI może się odbywać poprzez:

• publiczne sieci telekomunikacyjne,

• prywatne sieci, np. VAN ( Value Added Network),

• Internet.

9

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

Komunikaty UN/EDIFACT są bardzo złożone, gdyż obejmują wiele branż i stąd muszą być

uniwersalne. Aby temu zapobiec opracowywane są tzw. podstandardy przeznaczone dla

wybranej branży. Jednym z najbardziej stosowanych podstandardów jest EANCOM

opracowany przez EAN International dla realizacji transakcji handlowych. Cechą

podstandardu EANCOM jest ograniczenie obszernej listy informacji potrzebnej w

UN/EDIFACT do treści potrzebnych wyłącznie do transakcji handlowych.

Na rysunku 5 przedstawiono przykład wykorzystania EDI (także komunikatów EANCOM) do

realizacji zamówienia u dostawcy przez kupującego.

Przepływ informacji

Zamówienie - ORDERS

D

K

O

U

Odpowiedź na zamówienie - ORDRSP

S

P

T

U

Awizo wysyłki - DESADV

A

J

W

Ą

Awizo przyjęcia - RECADV

C

C

A

Y

SSCC 2

SSCC 1

Fizyczny przepływ towarów

Rys. 5. Przykład realizacji zamówienia przez EDI

Algorytm postępowania jest następujący:

1. Kupujący wysyła do dostawcy komunikat „Zamówienie” - ORDERS

( rodzaj, ilość produktów, czas dostawy - towary wg EAN - 13, EAN - 8).

2. Dostawca potwierdza przyjęcie zamówienia komunikatem „Odpowiedź na zamówienie”

- ORDRSP (kompletuje dostawę, towary są ładowane do opakowań transportowych,

opakowania zostają oznaczone etykietą z unikalnym numerem SSCC - kody).

3. Dostawca informuje kupującego o wysłaniu towaru komunikatem „Awizo wysyłki”

- DESADV (system komputerowy analizuje komunikat i porównuje go z zamówieniem

oraz otrzymanym potwierdzeniem zamówienia).

10

E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa - Automatyczna Identyfikacja - EDI

4. Jeżeli wszystko się zgadza - zgodnie z zamówieniem, towar jest przyjmowany do

magazynu, komputer generuje komunikat „Awizo przyjęcia” - RECADV i aktualizuje

stan zapasów.

Listę wybranych komunikatów EANCOM zestawiono w tabeli 6.

Tab. 6. Lista wybranych komunikatów EANCOM stosowanych w EDI

Symbol

Nazwa angielska

Nazwa polska

standardu

CONTRL

Syntax and Service Control Report

Komunikat kontrolny

COASCU

Commercial Account Summary

Rachunek końcowy

DELFOR

Delivery Schedule

Harmonogram dostaw

DESADV

Despatch Advice

Awizo wysyłki

GENERAL

General Message

Komunikat ogólny

HANMOV

Cargo/Goods

Handling

and

Movement Przeładunek przesyłki

Report

IFTMIN

Transport Instruction

Instrukcja transportowa

IFTSTA

Transport Status

Status transportu

INVRPT

Inventory Report

Raport o zapasach

INVOIC

Invoic

Faktura

MSCONS

Metered Services Consumption Report

Raport zużycia wg licznika

ORDERS

Purchase Order

Zamówienie

ORDCHG

Purchase Order Change Request

Zmiany w zamówieniu

ORDRSP

Purchase Order Response

Odpowiedź na zamówienie

OSTENQ

Order Status Enquiry

Zapytanie o status

zamówienia

OSTRPT

Order Status Report

Raport o statusie zamówienia

PARTIN

Party Information

Informacja adresowa

PRICAT

Price/Sales Catalogue

Katalog/Cennik

PRODAT

Product Data

Dane o produkcie

PROINQ

Product Inquiry

Zapytanie handlowe

QUOTES

Quotation

Oferta cenowa

RECADV

Receiving Advice

Awizo przyjęcia

REMADV

Remmitance Advice

Awizo przelewu

REQUOT

Request For Quotation

Prośba o ofertę cenową

SLSRPT

Sales Data Report

Raport o sprzedaży

SLSFCT

Sales Forecast Report

Prognoza sprzedaży

TAXCON

Tax Control

Kontrola podatków

Najpopularniejszymi obecnie standardami EDI są:

ANSI X12,

UN/EDIFACT ( Electronic Data Interchange For Administration, Commerce, and

Transport),

posiadające akceptację Rządu Federalnego USA i Organizacji Narodów Zjednoczonych.

W USA głównym standardem jest X12, a w pozostałych krajach EDIFACT.

Obecnie wszystkie organizacje odpowiadające za standaryzację EDI, podjęły decyzję o

migracji do standardu EDIFACT.

11