WŁADZA I POLITYKA
mgr Agnieszka Kacprzak-Choińska
WŁADZA I POLITYKA
WŁADZA – zdolność jednostek lub grup do osiągania własnych celów lub realizowania własnych interesów, nawet wobec sprzeciwu innych
POLITYKA – środki sprawowania lub kontestacji władzy w celu wywierania wpływu na charakter i treść rządów.
Obej
be m
j u
m je
j
e d
z
d ia
i ła
ł lno
l
ś
no ć
ś
ć rządu
d i
u
i parla
l me
m nt
e u,
u, ale
l
e rów
ó ni
w e
ni ż
e
działania i konkurencyjne interesy wielu innych grup i jednostek
PAŃSTWO
Aparat polityczny sprawujący na danym terytorium władzę opartą na prawie i możliwości użycia siły.
CECHY PAŃSTWA NARODOWEGO:
1.
Suwerenność – na wyraźnie wydzielonym terytorium rząd sprawuje nadrzędną władzę
2.
Oby
b w
y a
w tel
e s
l t
s wo
w – więk
ę s
k zoś
o ć
ć ludz
ud i żyj
y ąc
ą y
c c
y h
c w da
d n
a y
n m
y
m
państwie ma takie same prawa i obowiązki oraz poczucie przynależności do danego narodu
3.
Nacjonalizm – system symboli i przekonań dających jednostkom poczucie wspólny politycznej
1
SYSTEMY POLITYCZNE
Jest to sposób organizacji państwa.
Podstawowe typy systemów politycznych:
1.
Monarchia
2.
Demokracja
3.
Aut
A oryt
y aryz
y m
4.
Totalitaryzm
MONARCHIA
System polityczny na którego czele stoi jedna osoba, a władza przekazywana jest z pokolenia na pokolenie w obrębie jednego rodu. Podstawą władzy jest obyczaj.
MONARCHIA KONSTYTUCYJNA – władca pełni roli symboliczną, gdyż na mocy konstytucji władza należy do wy
w br
y any
n c
y h
c re
r pr
e e
pr z
e ent
e antów
ó
w na
ro
r d
o u
d
DEMOKRACJA
Pochodzi od greckich słów demos (lud) i kratos (rządy)
System zapewniający obywatelom równy udział w podejmowaniu decyzji
Kwestie dyskusyjne:
Kto
o z
al
a icz
c a
a się
ę d
o
d
o „ludu”
ud ?
u”
Na czym mają polegać jego rządy?
2
2008-05-13
TYPY DEMOKRACJI
DEMOKRACJA UCZESTNICZĄCA – system w
którym wszyscy członkowie społeczności wspólnie podejmują decyzje
DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA – system
w którym decyzje podejmowane są przez osoby w tym ce
c l
e u
l wy
w br
y ane
DLACZEGO DEMOKRACJA?
Idzie w parze z gospodarka rynkową
Globalizacja: rozpowszechnianie się idei i poglądów w skali międzynarodowej
Rozwój środków masowego przekazu (telewizja satelitarna, Internet) uniemożliwia władzy autorytarnej ko
k nt
o ro
r l
o ę
l
ę pr
zep
e ły
ł w
y u
w inf
i o
nf r
o ma
m cj
c ij
PARADOKS DEMOKRACJI
Z jednej strony mamy do czynienia z powszechnym procesem demokratyzacji a z drugiej narasta rozczarowanie jej instytucjami
Źródło: CBOS
3
AUTORYTARYZM
„Autorytaryzm to system rządów, kładący nacisk na konieczność podporządkowania się jednostek władzy jednego przywódcy, obdarzonego ( lub nie ) talentami przywódczymi i dyplomatycznymi, niezachwianą moralnością i zdecydowanym charakterem, oraz ro
r z
o budo
bud w
o a
w ną w
i
w e
i d
e z
d ą na t
em
e a
m t pro
pr c
o e
c s
e ó
s w
ó
w go
g s
o po
s
d
po a
d rc
r z
c yc
y h
c i
i
demograficznych.”
Juan J. Linz
TOTALITARYZM
• totalitarna ideologia
• totalitarna partia
• kult jednostki, wodza
• aparat przymusu politycznego i represji
• gospodarka centralnie sterowana
• brak wolnych mediów,
• militaryzacja, państwo policyjne
KONSERWATYZM
Ideologia ta charakteryzuje się przywiązaniem do istniejącego porządku społecznego i tradycyjnych wartości, takich jak wartość prywatna, silna pozycja państwa czy religia.
Struktura społeczna z elitami na szczycie jest czymś naturalnym. Przekazywana z pokolenia na pokolenie tradycja gw
g a
w r
a a
r n
a tu
t je zac
a how
o a
w n
a ie ł
ad
a u s
poł
o ecznego
g
Prawo powinno być surowe i należy go przestrzegać (np.
zwolennicy kary śmierci)
Jeśli człowiek chce posiadać własność prywatną musi się o nią postarać, a następnie może nią w dowolny sposób dysponować, w obrębie reguł obowiązującego prawa
TWÓRCY: Edmund Burke, Joseph de Maistre 4
LIBERALIZM
Ideologia zgodnie z którą naczelną wartością jest wolność człowieka. Głosi też hasła indywidualizmu i racjonalizmu.
Ogranicza rolę państwa do minimum.
Nadrzędność jednostki i jej praw nad wszystkimi zbiorowościami. Każdy ma prawo do życia, równości, wolności os
o ob
o iste
t j, w
o
w l
o noś
o ci słow
o a
w
a i w
y
w znan
a ia
Państwo powinno wypełniać tylko podstawowe funkcje: zapewniać bezpieczeństwo i gwarantować wolności obywatelskie
Państwo nie bierze bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym, a jedynie stwarza warunki dla wolnej konkurencji
TWÓRCY: John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill SOCJALDEMOKRACJA
Podstawą jest idea wolności, równości i solidarności społecznej, wynikające ze zniesienia lub ograniczenia własności. Socjalizm zakłada egalitaryzm, czyli całkowitą równość ludzi we wszystkich dziedzinach życia społecznego.
Pa
P ńst
ńs wo
w
o ma
m pe
ł
pe ni
ł ć
ni
ć funkc
unk j
c ę
j
ę so
s c
o j
c a
j lną
l ,c
, z
c yl
y il
i zape
a w
pe ni
w a
ni ć
ć
obywatelom minimalny poziom życia pracę, mieszkanie, ochronę zdrowia i dostęp do oświaty
Interwencjonizm państwowy : jego celem powinien być sprawiedliwy podział dóbr
TWÓRCY: Tomasz Morus (utopijny), Marks i Engles (naukowy), Eduard Bernstain (demokratyczny) 5