2008-05-13

WŁADZA I POLITYKA

mgr Agnieszka Kacprzak-Choińska

WŁADZA I POLITYKA

WŁADZA – zdolność jednostek lub grup do osiągania własnych celów lub realizowania własnych interesów, nawet wobec sprzeciwu innych

POLITYKA – środki sprawowania lub kontestacji władzy w celu wywierania wpływu na charakter i treść rządów.

Obej

be m

j u

m je

j

e d

z

d ia

i ła

ł lno

l

ś

no ć

ś

ć rządu

d i

u

i parla

l me

m nt

e u,

u, ale

l

e rów

ó ni

w e

ni ż

e

działania i konkurencyjne interesy wielu innych grup i jednostek

PAŃSTWO

Aparat polityczny sprawujący na danym terytorium władzę opartą na prawie i możliwości użycia siły.

CECHY PAŃSTWA NARODOWEGO:

1.

Suwerenność – na wyraźnie wydzielonym terytorium rząd sprawuje nadrzędną władzę

2.

Oby

b w

y a

w tel

e s

l t

s wo

w – więk

ę s

k zoś

o ć

ć ludz

ud i żyj

y ąc

ą y

c c

y h

c w da

d n

a y

n m

y

m

państwie ma takie same prawa i obowiązki oraz poczucie przynależności do danego narodu

3.

Nacjonalizm – system symboli i przekonań dających jednostkom poczucie wspólny politycznej

1

2008-05-13

SYSTEMY POLITYCZNE

Jest to sposób organizacji państwa.

Podstawowe typy systemów politycznych:

1.

Monarchia

2.

Demokracja

3.

Aut

A oryt

y aryz

y m

4.

Totalitaryzm

MONARCHIA

System polityczny na którego czele stoi jedna osoba, a władza przekazywana jest z pokolenia na pokolenie w obrębie jednego rodu. Podstawą władzy jest obyczaj.

MONARCHIA KONSTYTUCYJNA – władca pełni roli symboliczną, gdyż na mocy konstytucji władza należy do wy

w br

y any

n c

y h

c re

r pr

e e

pr z

e ent

e antów

ó

w na

ro

r d

o u

d

DEMOKRACJA

Pochodzi od greckich słów demos (lud) i kratos (rządy)

System zapewniający obywatelom równy udział w podejmowaniu decyzji

Kwestie dyskusyjne:

Kto

o z

al

a icz

c a

a się

ę d

o

d

o „ludu”

ud ?

u”

Na czym mają polegać jego rządy?

2

2008-05-13

TYPY DEMOKRACJI

DEMOKRACJA UCZESTNICZĄCA – system w

którym wszyscy członkowie społeczności wspólnie podejmują decyzje

DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA – system

w którym decyzje podejmowane są przez osoby w tym ce

c l

e u

l wy

w br

y ane

DLACZEGO DEMOKRACJA?

Idzie w parze z gospodarka rynkową

Globalizacja: rozpowszechnianie się idei i poglądów w skali międzynarodowej

Rozwój środków masowego przekazu (telewizja satelitarna, Internet) uniemożliwia władzy autorytarnej ko

k nt

o ro

r l

o ę

l

ę pr

zep

e ły

ł w

y u

w inf

i o

nf r

o ma

m cj

c ij

PARADOKS DEMOKRACJI

Z jednej strony mamy do czynienia z powszechnym procesem demokratyzacji a z drugiej narasta rozczarowanie jej instytucjami

Źródło: CBOS

3

2008-05-13

AUTORYTARYZM

„Autorytaryzm to system rządów, kładący nacisk na konieczność podporządkowania się jednostek władzy jednego przywódcy, obdarzonego ( lub nie ) talentami przywódczymi i dyplomatycznymi, niezachwianą moralnością i zdecydowanym charakterem, oraz ro

r z

o budo

bud w

o a

w ną w

i

w e

i d

e z

d ą na t

em

e a

m t pro

pr c

o e

c s

e ó

s w

ó

w go

g s

o po

s

d

po a

d rc

r z

c yc

y h

c i

i

demograficznych.”

Juan J. Linz

TOTALITARYZM

• totalitarna ideologia

• totalitarna partia

• kult jednostki, wodza

• aparat przymusu politycznego i represji

• gospodarka centralnie sterowana

• brak wolnych mediów,

• militaryzacja, państwo policyjne

KONSERWATYZM

Ideologia ta charakteryzuje się przywiązaniem do istniejącego porządku społecznego i tradycyjnych wartości, takich jak wartość prywatna, silna pozycja państwa czy religia.

Struktura społeczna z elitami na szczycie jest czymś naturalnym. Przekazywana z pokolenia na pokolenie tradycja gw

g a

w r

a a

r n

a tu

t je zac

a how

o a

w n

a ie ł

ad

a u s

poł

o ecznego

g

Prawo powinno być surowe i należy go przestrzegać (np.

zwolennicy kary śmierci)

Jeśli człowiek chce posiadać własność prywatną musi się o nią postarać, a następnie może nią w dowolny sposób dysponować, w obrębie reguł obowiązującego prawa

TWÓRCY: Edmund Burke, Joseph de Maistre 4

2008-05-13

LIBERALIZM

Ideologia zgodnie z którą naczelną wartością jest wolność człowieka. Głosi też hasła indywidualizmu i racjonalizmu.

Ogranicza rolę państwa do minimum.

Nadrzędność jednostki i jej praw nad wszystkimi zbiorowościami. Każdy ma prawo do życia, równości, wolności os

o ob

o iste

t j, w

o

w l

o noś

o ci słow

o a

w

a i w

y

w znan

a ia

Państwo powinno wypełniać tylko podstawowe funkcje: zapewniać bezpieczeństwo i gwarantować wolności obywatelskie

Państwo nie bierze bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym, a jedynie stwarza warunki dla wolnej konkurencji

TWÓRCY: John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill SOCJALDEMOKRACJA

Podstawą jest idea wolności, równości i solidarności społecznej, wynikające ze zniesienia lub ograniczenia własności. Socjalizm zakłada egalitaryzm, czyli całkowitą równość ludzi we wszystkich dziedzinach życia społecznego.

Pa

P ńst

ńs wo

w

o ma

m pe

ł

pe ni

ł ć

ni

ć funkc

unk j

c ę

j

ę so

s c

o j

c a

j lną

l ,c

, z

c yl

y il

i zape

a w

pe ni

w a

ni ć

ć

obywatelom minimalny poziom życia pracę, mieszkanie, ochronę zdrowia i dostęp do oświaty

Interwencjonizm państwowy : jego celem powinien być sprawiedliwy podział dóbr

TWÓRCY: Tomasz Morus (utopijny), Marks i Engles (naukowy), Eduard Bernstain (demokratyczny) 5