Materiały źródłowe

Hipoglikemia

Hipoglikemia

w przebiegu leczenia

ISPAD Consensus Guidelines 2006/7

- zaburzenie homeostazy glukozowej,

cukrzycy typu 1

Cryer PE: Hypoglycemia is the limiting

które u osób chorych na cukrzycę jest

u dzieci

factor in the management of diabetes.

wywołane

bezwzględnym

lub

Diabetes Metab Res Rev 15: 42-46,

względnym nadmiarem insuliny.

1999

Klinika Chorób Dzieci IP UM w Łodzi

W leczeniu cukrzycy za niedocukrzenie

Hipoglikemia jest najczęstszym ostrym Progowe poziomy glikemii, przy

uznaje się zwykle stan, w którym

powikłaniem leczenia cukrzycy typu 1.

których uruchamiane są mechanizmy

st

kontrregulacji glikemii zale

ężenie glukozy wynosi

żą od:

< 60 mg/dl (< 50-70 mg/dl).

U dzieci ciężkie hipoglikemie

1. Wieku (zwykle wyższe progowe poziomy glikemii u dzieci występują z częstością od około niż u dorosłych)

Pierwsze objawy niedocukrzenia mogą

4 do 18 incydentów/100 pacjentów/rok

2. Kontroli metabolicznej cukrzycy (źle wyrównana się jednak pojawiać również przy

metabolicznie cukrzyca - wyższe progowe poziomy glikemii, bardzo dobrze wyrównana metabolicznie cukrzyca - niższa niższych lub wyższych poziomach

... i dotyczą od kilku do kilkunastu procent

progowe poziomy glikemii)

glikemii

pacjentów rocznie

3. Przebytych hipoglikemii (które obniżają progowe poziomy glikemii)

4. Stanu snu i czuwania (progowe poziomy glikemii są niższe w trakcie snu)

Przyczyny hipoglikemii (1)

Czynniki predysponujące

Przyczyny hipoglikemii (2)

do hipoglikemii

1. Nadmiar insuliny

3. Błędy w żywieniu - posiłek zbyt mały lub 1. Zmiana zwyczajów żywieniowych i stylu życia

- przypadkowe lub celowe przedawkowanie

opuszczony

2. Wiek <6 lat

- nieprawidłowa adaptacja dawek

3. Niższy poziom HbA1c

- zwiększone wchłanianie z miejsca iniekcji

4. Inne:

4. Dłuższy czas trwania cukrzycy (brak resztkowej

- nieprawidłowa technika iniekcji

- leczenie beta-blokerami

insulinosekrecji i upośledzenie kontrregulacji)

- uwalnianie insuliny z połączeń z przeciwciałami

- alkohol

5. Wcześniejsze nawracające epizody hipoglikemii 6. Spożycie alkoholu

- choroby wątroby

7. Choroby układu endokrynnego (niedobór hormonów 2. Zwiększone zużycie glukozy - znaczny wysiłek

- miesiączka (czasami)

tarczycy, hormonu wzrostu, kortyzolu)

fizyczny

8. Choroby przewodu pokarmowego (gastropatia cukrzycowa, zaburzenia wchłaniania)

Objawy hipoglikemii (1)

Objawy hipoglikemii (2)

Objawy hipoglikemii (3)

1. Objawy adrenergiczne - wywołane przez 2. Objawy neuroglikopenii - związane z

b) zaburzenia neurologiczne

aminy katecholowe

niedostatecznym zużytkowaniem glukozy

- silny ból głowy

- wzmożona potliwość

przez mózg

- nudności i wymioty

- drżenie kończyn

- zaburzenia mowy, widzenia i równowagi

- bladość

a) zaburzenia funkcji psychicznych

- wzmożone odruchy ścięgniste

- szerokie źrenice

- niemożność skupienia uwagi

- oczopląs

- tachykardia i wzrost ciśnienia krwi

- trudności w zapamiętywaniu

- utrata przytomności

- niepokój

- zmiana zachowania

- drgawki

- osłabienie

- utrudniony kontakt z otoczeniem

- uczucie głodu

- niechęć do jedzenia

- ból brzucha

Stopień nasilenia hipoglikemii (1)

Stopień nasilenia hipoglikemii (2)

Stopień nasilenia hipoglikemii (3)

1. Hipoglikemia lekka

2. Hipoglikemia umiarkowana

3. Hipoglikemia ciężka

- objawy adrenergiczne

- pacjent jest w pełnym kontakcie z otoczeniem

- objawy adrenergiczne oraz objawy neurologiczne

- występują głębokie zaburzenia świadomości

- starsze dzieci są w stanie same udzielić sobie o niewielkim lub umiarkowanym nasileniu

aż do utraty przytomności, którym mogą

pomocy

- kontakt pacjenta z otoczeniem jest zwykle

towarzyszyć drgawki

utrudniony

- pacjent jest w stanie zagrożenia życia

U dzieci poniżej 5-6 roku życia hipoglikemię trudno jest

- dziecko nie jest w stanie samo udzielić sobie

- zwykle konieczne jest parenteralne podanie

klasyfikować jako lekką ponieważ są one zawsze pomocy

glukozy lub glukagonu

zależne od pomocy innej osoby

- skuteczne jest leczenie drogą doustną

Zasady zapobiegania hipoglikemii (1)

Zasady zapobiegania hipoglikemii (2)

Zasady zapobiegania hipoglikemii (3)

1. Edukacja pacjentów i ich opiekunów na temat: 2. Profilaktyka w konkretnych przypadkach

3. Odpowiednia adaptacja celów leczenia

- rozpoznawania objawów prodromalnych

cukrzycy do indywidualnego zagrożenia

- wskazań do dodatkowej kontroli glikemii

- wzmożony wysiłek fizyczny

hipoglikemią

- wpływu wysiłku fizycznego na poziom glikemii

- zapobieganie hipoglikemiom nocnym

- zasad leczenia hipoglikemii

- dzieci <5-6 roku życia

- adaptacji insulinoterapii i żywienia do aktualnego

- pacjenci z zaburzeniami odczuwania objawów

stylu życia (np. wyjazd na wakacje)

hipoglikemii

- konieczności noszenia przy sobie produktów

bogatych w glukozę lub sacharozę

Zasady leczenia hipoglikemii (1)

Zasady leczenia hipoglikemii (2)

Zasady leczenia hipoglikemii (3)

1. Hipoglikemia lekka i umiarkowana

2. Hipoglikemia ciężka

- szybkie podanie węglowodanów prostych drogą Oznaczenie poziomu glikemii jest jedyną obiektywną doustną

metodą weryfikującą rozpoznanie hipoglikemii i należy

- leczenie musi być podjęte w trybie pilnym

(np. 5-20 g glukozy w tabletkach lub sacharozy w z niego skorzystać w przypadkach, gdy nie ma

- w przypadku utraty przytomności i/lub drgawek: kostkach, 100 ml soku lub słodkiego napoju)

pewności, że obserwowane objawy są związane z Glukagon 0.1-0.2 mg/10 kg m.c. domięśniowo,

- jeżeli objawy nie ustępują w ciągu 10-15 min...

niedocukrzeniem, np. u dzieci, które mogą symulować tzn. dzieci < 6-8 r.ż. – 0,5 mg, dzieci starsze i dorośli –

- ponowne podanie węglowodanów prostych j.w.

objawy niedocukrzenia w celu spożycia słodyczy.

1 mg.

- wskazane skontrolowanie poziomu glikemii

lub:

- jeśli objawy ustępują i poziom glikemii znormalizował

Kontrola glikemii jest również niezbędna dla oceny 10-20% glukoza w dawce 0.2-0.5 g/kg m.c. w się należy podać dodatkowo porcję węglowodanów

skuteczności leczenia hipoglikemii

kilkuminutowym „bolusie” dożylnie,

złożonych (np. pieczywo, krakersy)

a następnie: 10% glukoza dożylnie we wlewie

kroplowym (utrzymując glikemie w granicach 150-250

mg/dl)

Wskazania do hospitalizacji (2)

Powikłania ciężkich hipoglikemii (1)

Wskazania do hospitalizacji (1)

2. Stan po ciężkim niedocukrzeniu jeśli: 1. Powikłania ostre

1. Przedłużające się ciężkie niedocukrzenie

- występują objawy obrzęku mózgu

- powikłania neurologiczne

(należy podejrzewać obrzęk mózgu oraz

- stwierdzono obrażenia będące następstwem utraty obrzęk mózgu

wykluczy

przytomno

ć inne przyczyny utraty przytomności

ści

porażenie połowicze

- istnieje ryzyko nawrotu ciężkiej hipoglikemii (np.

porażenie czterokończynowe, padaczka

i/lub drgawek: padaczka, uraz, zatrucie, stan przedawkowano insulinę o przedłużonym działaniu) ślepota korowa

zapalny CUN, guz mózgu)

- dziecko ma poniżej 2 lat

- zgon

- istnieją bariery językowe

- jest to kolejne ciężkie niedocukrzenie u danego

- urazy m.in.:

pacjenta w okresie ostatnich 2 lat trwania choroby złamania kości kończyn

kompresyjne złamania kręgów

Powikłania ciężkich hipoglikemii (2)

2. Powikłania późne (występują u pacjentów, którzy przebyli liczne incydenty ciężkich hipoglikemii)

- uraz psychiczny, gorsza samoocena pacjenta

- zaburzenia czynności poznawczych (m.in. trudności w nauce)

- zmiany czynności bioelektrycznej mózgu

Ciężkie hipoglikemie mogą również zniechęcać pacjenta i jego opiekunów w dążeniu do utrzymania dobrych poziomów glikemii