Roślina, rodzina
Chemizm
Zastosowanie i mechanizm działania
SAPONOZYDY
Hippocastani fructus, Aesculus hippocastanum
Gł. w nasionach Saponozydy triterpenowe typu oleanu Vasoprotectivum, Antihaemorrhoidales semen, cortex, flos
Kasztanowiec zwyczajny
(escyna, kryptoescyny.)
Beta escyna hamuje działanie hialuronidazy, ale nie wykazuje Owoc, nasienie, kora, Hippocastanaceae
Gł. w korze Kumaryny (eskulina, fraksyna, właściwości hemolitycznych (możliwe iniekcje dożylne).
kwiat kasztanowca
Kasztanowcowate
skopoletyna). Garbniki katechinowe, proantocjanidyny.
Flawonoidy z kwiatów zmniejszają przepuszczalność oraz Gł. w kwiatach Flawonoidy (poch. kwercetyny i kruchość naczyń krwionośnych.
kemferolu)
Rusci rhizoma
Ruscus aculeatus
Saponiny steroidowe, głównie typu spirostanu
Vasoprotectivum, Antihaemorrhoidales
Kłącze ruskusa
(R. flexuosus)
(neoruskogenina, ruscyna,ruskogenina)
Hamuje elastazę, nie hamuje hialuronidazy. Zwiększa przepływ (ruszczyka)
Ruszczyk (myszopłoch) kolczasty, Saponozydy typu furostanu (ruskozyd).
żylny i ciśnienie krwi żylnej.
Ruscaceae - Myszopłochowate
Pochodne benzofuranu; kwasy tłuszczowe.
Węglowodany.
Notoginseng radix
Panax ginseng
Saponozydy triterpenowe typu dammaranu
Tonicum & Antyoksydant
Korzeń żeń-szeń
Żeń–szeń prawdziwy
(ginsenozydy, panaksozyd), typu oleananu.
Działają związki niesaponinowe. Nasilają jednocześnie procesy Araliaceae - Araliowate
Węglowodany: polisacharydy, gł.glukany; skrobia; pobudzenia i hamowania w korze mózgowej (działanie peptydoglukany(panaksany), oligosacharydy.
adaptogenne). Wpływają na działalność wszystkich organów, także Olejek eteryczny (panacen, limonen, terpineol, cytral) gruczołów dokrewnych. Wyciągi pobudzają przemianę lipidów i Poliacetyleny, gł. panaksynol. Seskwiterpenowe
węglowod, obn. cukier we krwi, chronią wątrobę, uspr. pracę serca, alkohole (panasinasol A i B, ginsenol).
hamują agregację trombocytów i tworzenie tromboksanu.
Sterole; lipidy; witaminy; związki mineralne
Poliacetyleny i polisacharydy - p.nowotw, p.zap, cytotoksyczne.
Liquiritiae radix
Glycyrrhiza glabra
Saponozydy triterpenowe typu oleananu (glicyryzyna).
Expectorans, Antiphlogisticum, Antiulcerosum
Korzeń lukrecji
Lukrecja gładka
Flawonoidy typu flawonu, chalkonu, izoflawonu.
Glicyryzyna - sekretolitycznie, wykrztuśnie, p.bakt, p.zap (ham.
Fabaceae - Bobowate
Kumaryny: (umbeliferon, herniaryna).
fosfolipazy A). Flawonoidy - spazmolitycznie na oskrzela i przew.
Węglowodany: glukoza, mannitol, sacharoza, skrobia pokarmowy.
Korzeń lukrecji
- włókna okrysztalone jedyńcami szczawianu wapnia Anatomia
- naczynia szerokie, krótkoczłonowane, jamkowate lub siatkowate, żółto zabarwione
- liczne ziarna skrobi, pojedyncze, okrągławe lub jajowate Hederae folium
Hedera helix
Saponiny triterpenowe typu oleananu (poch.
Expectorans
Liść bluszczu
Bluszcz pospolity
hederageniny, kw. oleanolowego i ich glukozydy:
Saponiny: wykrztuśnie.
Araliaceae - Araliowate
monodesmozydy, bidesmozydy np. hederakozyd C =
Nieakt. hederakozyd C hydr. => akt. alfa-hederyna: p.grzyb, p.bakt.
hederasaponina C i hederakozyd B)
Cały surowiec - rozkurczowo.
Flawonoidy: (rutyna i 3-rutynozyd kemferolu)
Poliacetyleny (falkarinol, farkarinon)
Kumaryna (skopolina)
Fenolokwasy (chlorogenowy, kawowy)
Sterole ( stigmasterol, sitosterol, cholesterol, kampesterol, α-spinasterol)
Primulae radix
Primula officinalis / elatior
Saponozydy triterpenowe typu oleananu
Expectorans
Korzeń pierwiosnka
Pierwiosnek lekarski / wyniosły
(prymulasaponina, prywerosaponina B,
Wykrztuśnie, słabo p.zap i p.skurczowo.
Primulaceae - Pierwiosnkowate
prymakrosaponina). Olejek eteryczny.
Glikozydy fenolowe: prymulawerozyd, prymwerozyd
Węglowodany: sedoheptuloza, wolemitol
Saponaria officinalis
Saponozydy triterpenowe typu oleananu (gł. poch. kw.
Expectorans
Korzeń mydlnicy
Mydlnica lekarska
kwilajawego). Oligosacharydy (hydr. => galaktoza) Wykrztuśnie, p.zapalnie.
Caryophyllaceae - Goździkowate
Calendulae flos
Calendula officinalis
Saponozydy triterpenowe typu oleananu: kalendulozydy Antiphlogisticum Kwiat nagietka
Nagietek lekarski
A-F (gł.A,C,E). Triterpeny (α- i β-amyryna, arnidiol, Zespół związków czynnych - zmniejsza przep. naczyńwł., łagodzi Asteraceae - Astrowate
faradiol, kalenduladiol)
stany zapalne, przyspiesza ziarninowanie i tworzenia naskórka, Flawonoidy: glikozydy izoramnetyny i kwercetyny.
działa p.bakt i p.rzęsistkowo.
Olejek eteryczny, gł. sekwiterpeny: kadinole.
Łagodnie rozkurczowo i żółciopędnie.
Poliacetyleny. Karotenoidy (utl. => jonony), likopen, ksantofile (utl. => loliolid). Polisacharydy.
Fitosterole; kwasy fenolowe; sole manganu
Kwiat nagietka
- kom. skórki korony kwiatów języczkowych wydłużone, prostościenne, powleczone prążkowanym naskórkiem, w kom. wyst. żółte plastydy Anatomia
- fragmenty znamienia słupka o długich, stożkowatych brodawkach, ziarna pyłku
- wielokomórkowe dwu- i jednorzędowe włoski bezgłówkowe bądź zakończone kilkukom. główką Herniariae herba
Herniaria glabra
Saponozydy triterpenowe typu olananu: (poch. kwasu Diureticum et urodesinficiens
Ziele połonicznika
Połonicznik nagi
medykagenowego = glabrolidy A,B,C)
Cały surowiec - spazmolitycznie, p.bakt w ukł. moczowym.
Caryophyllaceae - Goździkowate
Flawonoidy(pochodne kwercetyny i izoramnetyny).
Nieznacznie zwiększa diurezę i salurezę. Utrudnia tworzenie, Kumaryny (umbeliferon, herniaryna, skopoletyna).
ułatwia rozpad kamieni moczowych.
Olejek eteryczny
Ziele połonicznika
PODOBNO JUŻ NIE OBOWIĄZUJE, ALE...
Anatomia
- aparaty szparkowe anomocytyczne, gruzły szczawianu wapnia, włoski 1-komórkowe grubościenne, ziarna pyłku GLIKOZYDY NASERCOWE - szybkie, krótkotrwałe działanie (słabe wiąz. z albuminami = szybko wydalane) Digitalis purpureae
Digitalis purpurea
Glikozydy nasercowe (seria: A - poch. digitoksygeniny, Cardiaca folium
Naparstnica purpurowa
B - poch. gitoksygeniny, C - poch. gitaloksygeniny).
Glikozydy działają na serce (siła, szybkość, częstotliwość skurczu), Liść n. purpurowej
Glikozydy digitanolowe. Saponozydy steroidowe typu saponozydy ułatwiają ich wchłanianie. Flawonoidy zwiększają Digitalis lanatae
Digitalis lanata
spirostanu. Flawonoidy. Kw. fenolowe. Antrazwiązki.
diurezę.
folium
Naparstnica wełnista
Enzymy (β-glukozydaza i digipurydaza)
Liść n. wełnistej
Scrophulariaceae -
D. lanata + glikozydy serii D - poch. diginatygeniny, Trędownikowate
E - poch. gitaloksygeniny.
Adonidis vernalis
Adonis vernalis
Glikozydy nasercowe (gł. adonitoksyna, cymaryna, Cardiacum, cardiosedativum
herba
Miłek wiosenny
wernadygina). Glikozydy digitanolowe (adonilid).
Kardenolidy - nasercowo, uspokajająco, lekko moczopędnie Ziele miłka
Ranunculaceae - Jaskrowate
Flawony (luteolina, witeksyna).
(glikozydy+flawonoidy)
wiosennego
Convallariae herba
Convallaria majalis
Glikozydy nasercowe (konwalatoksyna, konwalozyd, Cardiacum w przewlekłej niewydolności
Ziele kowalii
Konwalia majowa
konwalatoksol, lokundiozyd, peryploramnozyd).
Związki czynne - zwiększają siłę, nieznacznie zmniejszają Convalliaceae - Konwaliowate
Saponozydy steroidowe poch. furostanu (konwalarozyd, szybkość skurczu serca. Diuretycznie i p/obrzękowo przez rozkurcz konwalaryna). Olejek eteryczny (farnezol).
w ukł. moczowym.
Flawonole (poch. kwercytyny i izoramnetyny).
Ziele kowalii - Anat. - aparaty szparkowe tetracytyczne ułożone w rzędach, rafidy szczawianu wapnia Scillae bulbus
Urginea (scilla, drimia) maritima
Bufadienolidy = glikozydy scylareniny
Cardiacum w łagodnej niewydolności
Cebula morska
Cebula (urginia, oszloch) morska/i (glukoscylaren A, scylaren A) Nieakt. scylaren A: hydr. enz. => akt. proscylarydyna A - zwiększa Hyacinthaceae - Hiacyntowate
siłę skurczu, poj. minutową, normuje ciśnienie żylne, w obrzękach poch. sercowego zwiększa wydalanie moczu.