anatomy 11.12

JELITO CIENKIE

ok. 7m, 2/5 czcze, 3/5 kręte

trudno wyznaczyć granicę między czczym, a krętym

uchyłek jelita krętego (Meckela)

 podobny do wyrostka robaczkowego;

 występuje u 1-2% populacji;

 długości małego palca;

 może być znacznie dłuższy – do 30cm

 jego odejście znajduje się 30-70cm od zastawki krętniczo-kątniczej;

 jest pozostałością po przewodzie pępkowo-jelitowym

 jego koniec zazwyczaj wolny, ale może odchodzić od niego cienki powrózek łącznotkankowy, przyczepiający się do pępka, co wtedy usposabia do

zadzierzgnięcia jelita

 jego ściana nie różni się w budowie od ściany jelita, może wystąpić w nim zapalenie

 częściej u chłopców (2 razy)

 pozostałość płodowego przewodu żółtkowego (omphalomesentric duct)

 może zostać pomylony z wyrostkiem robaczkowym (objawy zapalenia

podobne)

fałdy okrężne, kosmki, grudki chłonne

jelito czcze:

 posiada większe światło,

 ściana jest lepiej ukrwiona (bardziej różowa),

 błona mięśniowa grubsza,

 fałdy okrężne są liczne i wysokie,

 liczniejsze kosmki o wysokości do 1mm,

wrodzone zaburzenia jelita cienkiego:

 jeśli zgięcie dwunastniczo-czcze lub kątnica nie osiągną swojego zwykłego położenia, przebieg krezki jelita cienkiego jest krótszy, co zwiększa

ryzyko skręcenia się jelita cienkiego wokół tętnicy krezkowej górnej

 powstaje skręt jelit (volvulus) prowadząc do niedokrwienia jelita – zawału

 zadzierzgnięcie jelita wokół krezki

 zablokowanie naczyń przebiegających w obrębie krezki jelita cienkiego –

np. zator tętnicy krezkowej górnej

niedrożność jelit:

 mechaniczna – masy znajdujące się wewnątrz światła jelita, w jego ścianie lub ucisk poprzez przylegające na zewnątrz struktury

 czynnościowa – jest następstwem zaburzenia perystaltyki jelita –

pooperacyjna, zaburzenia gospodarki elektrolitowej (Na, K); może być

spowodowane zapaleniem otrzewnej

jejunostomia:

 jelito czcze zostaje połączone z przednią ścianą brzucha i ustalone –

wprowadza się rurkę do karmienia pacjenta

choroba Crohn’a:

 zapalenie jelita najczęściej krętego, ale może dotyczyć każdej części przewodu pokarmowego

 objawy: biegunka, krwawienie z przewodu pokarmowego, anemia (trudna do ustalenia przyczyna), utrata wagi, gorączka

jejunostomia – jelito czcze zostaje połączone ze ścianą brzucha

ileostomia – przetoka jelita krętego. aby odizolować zawartość jelita cienkiego od jelita grubego, np. po operacji zespolenia okrężnicy, aby mogło się zagoić JELITO GRUBE

kątnica, okrężnca, odbytnica

odbyt jest otworem końcowym odbytnicy

okrężnica (colon) składa się z:

 wstępującej

 poprzecznej

 zstępującej

 esowatej

zgięcie okrężnicze prawe (między wstępującą, a poprzeczną; niżej ze wzgl na wątrobę); zgięcie okrężnicze lewe (między poprzeczną, a zstępującą)

wstępująca i zstępująca położenie śródotrzewnowe

reszta wewnątrzotrzewnowe (odbytnica zewnątrzotrzewnowe)

kątnica jest ruchoma zawiera miejsce odejścia wyrostka robaczkowego;

zastawka krętniczo-kątnicza (składa się z wargi górnej i dolnej; warga dolna należy do kątnicy, górna do okrężnicy wstępującej)

wyrostek robaczkowy

 szczątkowa część ukł pokarmowego;

 może ulegać zapaleniu;

 linia łącząca kolec biodrowy przedni górny z pępkiem (1/3 boczna tej lini, od strony kolca) – znajduje się tu nasada wyrostka robaczkowego (punkt

McBarneya);

 punkt Lanza (linia łącząca oba kolce biodrowe przednie górne, 1/3 prawa tej lini) – znajduje się tu położenie obwodowe wyrostka robaczkowego

 klasyczne położenie w 30% przypadków

 częściej: położenie zakątnicze (65%) – takie położenie rodzi problemy rozpoznawcze przy zapaleniu

 ukierunkowany w stronę prawego moczowodu

 może być położony znacznie wyżej (okolice woreczka żółciowego)

 może również znajdować się po lewej stronie – u osób z odwróconymi

trzewiami

zapalenie wyrostka robaczkowego:

 zwykle, gdy jest zatkany przez kamienie kałowe lub przez powiększenie skupisk tkanki limfatycznej (wokół robaczka liczne grudki chłonne; reagują na zakażenie w obrębie układu pokarmowego)

 namnażanie się bakterii i niszczenie ścian przez martwicę – perforacja i uogólnione zakażenie jamy otrzewnej (rozlane zapalenie wyrostka

robaczkowego)

 czasem wystarczy kuracja antybiotykowa (jeżeli zapalenie nie jest ostre; w wypadku ostrego obowiązuje leczenie chirurgiczne)

objawy zapalenia wyrostka robaczkowego:

 ból w okolicy pępka typu kolkowego

 po 6-10 godz. ból w okolicy prawego dołu biodrowego

 nudności, wymioty, gorączka

cechy typowe jelita grubego:

 występowanie taśm (3 sztuki w obrębie okrężnicy); znajdują się w nich włókna mięśniowe o podłużnym przebiegu; powodują, że ściana jelita

grubego jest pofałdowana

 przyczepki sieciowe – uwypuklenia otrzewnej trzewnej okrężnicy wypełnione tkanką tłuszczową

wyjątki od powyższego:

 wyrostek robaczkowy, odbytnica – brak taśm (mięśniówka podłużna

rozłożona równomiernie na zewnątrz ściany), nie występują uwypuklenia i fałdy, brak przyczepek sieciowych

w świetle jelita grubego fałdy półksiężycowate

powierzchnia błony śluzowej jelita grubego gładka, brak kosmków jelitowych (nie może wchłaniać skł pokarmowych, wchłania jedynie wodę; formowane są w masy kałowe)

w jelicie grubym żyją bakterie wytwarzające niektóre witaminy

uchyłkowatość jelita grubego:

 najczęściej w okrężnicy esowatej, która ma najmniejszą średnicę spośród wszystkich części okrężnicy

 stan zapalny, perforacja

 leczenie: antybiotykoterapia, chirurgiczne usunięcie zmienionego odcinka jelita

kolonoskopia: badanie wewnętrzne okrężnicy przy pomocy giętkiego kolonoskopu z małą kamerą; można obserwować krwawienie, owrzodzenie, uchyłki, polipy, nowotwory, zmiany zapalne; można wykonywać biopsję

kolostomia: ma ochronić końcową część jelita grubego po zabiegu chirurgicznym odbytnica:

 część górna, szersza (bańka okrężnicy); znajdują się niej w 2 fałdy

 kanał odbytnicy (uwypuklenia: słupy odbytnicy; między nimi zatoki)

 warstwa kolumnowa

 warstwa żylakowa (znajdują się w niej naczynia żylne, mogą się powiększać prowadząc do żylakowatości; może nastąpić ich wypadnięcie)

unaczynienie tętnicze odbytnicy:

 2/3 górne przez tętnicę odbytniczą górną od tętnicy krezkowej dolnej

 1/3 dolne przez tętnicę odbytniczą środkową od tętnicy biodrowej

wewnętrznej, tętnicę odbytniczą dolną od tętnicy sromowej wewnętrznej

megacolon – choroba Hirschprung’a:

 choroba wrodzona, ujawnia się już u dzieci; objawy: zaparcia, powiększenie jelita grubego (mniejsza drożność), wymioty

 jest spowodowana brakiem zwojów autonomicznych w ścianie jelita

grubego

bóle okolicy pępkowej związane ze zmianami patologicznymi jelita cienkiego bóle kilka cm poniżej pępka związane ze zmianami patologicznymi jelita grubego unerwienie:

 dolne nerwy międzyżebrowe – wchodzą do pochewki mięśnia prostego