ZESPÓŁ MÓŻDZKOWY

EPIDEMIOLOGIA:

• połączenia móżdżku :

ETIOLOGIA:

-

konary dolne (łączą móżdzek z rdzeniem przedłużonym) :

• guzy móżdżku

→ droga rdzeniowo – móżdżkowa

• zanik móżdżku

grzbietowa

• SM

→ obukierunkowe drogi łączące z

• zaburzenia naczyniowe

jądrami przedsionka

→ drogi z jąder oliwki i jąder n. V

PATOGENEZA:

-

konary środkowe (łączą móżdżek z mostem) :

→ włókna z jąder mostu przeciwległej ANATOMIA I FIZJOLOGIA:

połowy (końcowy odcinek dróg

korowo – mostowo - móżdżkowych)

-

konary górne (łączą móżdżek ze wzgórkami

• funkcje móżdżku :

pokrywy śródmózgowia) :

→ droga rdzeniowo – móżdzkowa

-

za pośrednictwem mózdzku powstają czynności brzuszna

automatyczne, które są potrzebne do

→ droga móżdżkowo – wzgórzowa

przezwyciężenia przyciągania ziemskiego i sił

→ droga móżdżkowo – czerwienna

bezwładności

(impulsy do rdzenia kręgowego)

-

aby ruchy celowe były wykonywane prawidłowo

→

musi być czynny mechanizm przeciwdziałający włókna konarów górnych krzyżują

sile bezładności

się na poziomie colliculi inferiores (skrzyżowanie konarów górnych)

-

prawidłowość ruchu celowego zależy nie tylko od pobudzeń, które przewodzą włókna korowo –

rdzeniowe, ale też od mechanizmów

mózdżkowych , które wprowadzają niezbędną

• zaburzenia móżdzkowe mogą być wynikiem poprawkę polegająca na usunieciu zbędnego uszkodzenia :

ruchu ,wynikającego z bezwładności przez skurcz antagonistycznych mięśni

-

móżdżku :

-

robak czuwa nad zachowaniem równowagi

→ objawy po tej samej stronie, bo

(postawy)

droga móżdżkowo – rdzeniowa jest

-

półkule zarzadzają ruchami automatycznymi , podwójnie skrzyżowana

potrzebnymi do przezwyciężenia sił

-

płata czołowego, lub skroniowego, lub dróg bezwładności (motoryka celu)

korowo – móżdżkowych :

→ objawy po stronie przeciwnej do

uszkodzenia, bo drogi korowo –

• podział filogenetyczny :

mostowo – móżdżkowe są

skrzyżowane

-

neocerebellum :

→ pólkule móżdzku i środkowa część

robaka (płat śodkowy)

OBRAZ KLINICZNY:

→ jądro zębate (n. dentatus)

-

zaburzenia móżdżkowe określa się jako

→ łączy się z korą mózgu (za

niezborność, bezład, lub ataksję

pośrednictwem jąder mostu) i

-

uszkodzenie może dotyczyć zarówno robaka jak jądrami oliwki

i pólkul

→ odpowiada za koordynację ruchów

-

pomięzy tymi częściami istnieje ścisłe dowolnych

powiązanie czynnościowe, dlatego uszkodzenie

→ uszkodzenie : przewaga ataksji

robaka może dawać objawy uszkodzenia półkul i kończyn

odwrotnie

-

paleocerebellum (móżdzek stary) :

→ płat przedni i tylny

OBJAWY USZKODZENIA PÓŁKUL :

→ jądro czopiaste i kulkowate

→ łaczy się z rdzeniem kregowym

→ związane z napięciem mięśniowym

-

wypadnięcie funkcji jednej półkuli zwłaszcza

→ uzkodzenie : zaburzenia chodu i

powolnie postępujące może ulec kompensacji ataksja tułowia

przez drugą pólkulę

-

archicerebellum (pramóżdżek) :

-

obustronne uszkodzenie móżdżku daje objawy

→ nodulus i flocculus

daleko bardziej posunięte

→ jądro wierzchu (n. fastigi)

→ łączy się z jądrami przedsionka

→

• zaburzenia koordynacji ruchów (incoordinatio): uszkodzenie : zaburzenia równowagi

i oczopląs

1

-

ruchy chorego pozbawione są należytej miary

-

zależy najprawdopodobniej od uszkodzenia (dysmetria) :

połaczeń móżdżku z pnien mózgu (jądrami

→ zasięg ruchu jest albo zbyt duzy

przedsionka)

(hypermetria), albo zbyt mały

(hypometria)

→ kierunek ruchu również nie jest

• zaburzenia mowy :

prawidłowy

-

równocześnie mogą wystąpić nieprawidłowości

-

mowa jest powolna i zamazana, niekiedy ruchu w czasie :

wybuchowa, czasem wyraźnie skandowana

→ poszczególne fragmenty ruchu

-

przypomina deklamowanie łacińskich wierszy wykonywane są z niejednakową

-

akcentowanie słów jest nieprawidłowe, szybkością

uwidacznia się zwłaszcza podczas mówienia

-

chory często wykonuje ruch w nieodpowiednią długich słów

siła : albo zbyt małą, albo zbyt dużą

-

nieprawidłowe współdziałanie poszczególnych odcinków ciała podczas wykonywania ruchu

• ↓ napięcia mięśniowego :

(asynergia) :

→ zamiast ruchu prawidłowego, który

-

odruchy mogą ulec osłabieniu

stanowi jednolitą całość obserwuje

-

niekiedy wahadłowy odruch kolanowy

się dekompozycję ruchu

→ chory jakby rozkłada ruch na

• zaburzenia równowagi :

izolowane fragmenty : poszczególne

fragmenty ruchu złożonego

- z padaniem na stronę chorą wykonuje kolejno zamiast

równocześnie

-

zaburzenia koordynacji można stwierdzić OBJAWY USZKODZENIA ROBAKA :

podczas wykonywania codziennych czynności np. rozpinanie i zapinanie guzików

-

głównie zaburzenia postawy, które objawiają się

-

np. próba palec – nos :

podczas stania, chodzenia i siedzenia chorego

→ chory często zbyt wysoko unosi

wyprostowaną w łokciu kończynę

• trudności w utrzymaniu równowagi ciała : górną, następnie dopiero dokonuje

zgięcia w stawie łokciowym

-

najsilniejsze zaburzenia w przypadku (dekompozycja ruchu)

uszkodzenia obu półkul i robaka

→ palec chorego zazwyczaj nie osiąga

→ wówczas chory nie może nawet

celu : zbacza ku górze, lub ku

siedzieć bez pomocy

dołowi, najczęściej zaś na zewnątrz (dysmetria)

• zaburzenia chodu :

-

próba zbaczania :

→ przy wyciągnięciu obu kończyn

-

chód jest niepewny

górnych do przodu jedna zbacza w

-

na szerokiej podstawie (marynarski) : kierunku uszkodzonej półkuli

→ chory rozstawia szeroko stopy, aby móżdżku

ułatwić sobie utrzymanie równowagi

-

kroki są nierównej długości, chód traci

• adiadochokineza (dysdiadochokineza) : prawidłowy rytm

-

występuje skłonność do zbaczania i padania

-

niemożnosć, lub ograniczenie wykonywania

-

chory pada przeważnie do tyłu

szybkich naprzemiennych ruchów np.

-

chód jest podobny do chodu człowieka pijanego odwracania i nawracania ręki

• asynergia tułowia :

• drżenie (tremor) zamiarowe :

-

chory podczas chodzenia na skutek zaburzenia

-

zjawia się w czasie wykonywani ruchów koordynacji tułowia i konczyn dolnych dowolnych, gdy kończyna zaczyna dosięgać celu pozostawia tułów w tyle

-

w spoczynku nie występuje

-

jest grubofaliste i niesytmiczne

ROZPOZNANIE:

• oczopląs (nystagmus) :

• vide badanie neurologiczne :

-

próba palec – nos

-

nasila się przy patrzeniu w stronę półkuli

-

próba pięta – kolano

uszkodzonej (faza szybka w kierunku półkuli

-

próba mijania

uszkodzonej)

-

próba zbaczania

-

poziomy, grubofalisty

-

diadochokineza (klawiatura, nawracanie, odwracanie)

-

próba Romberga

2

-

próba Babińskiego :

• ataksja tylnosznurowa :

→ w stojącej postawie nachylamy

choremu do tyłu głowę i tułów

-

objawy nasilają się po zamknięciu oczu

→ chory wówczas pada ku tyłowi

-

zaburzone czucie ułożenia i ruchu

wskutek braku zgięcia konczyn

-

nie ma oczopląsu, zaburzeń postawy ciała i dolnych

zaburzeń mowy

→ u ludzi zdrowych następuje lekkie zgięcie w stawie biodrowym i

kolanowym (synergia)

-

jeśli choremu z uszkodzoną półkulą, lub błędnikiem polecimy chodzić w miejscu z zamkniętymi oczami to wówczas obraca się w stronę uszkodzoną (próba Unterberga, chód kompasowy)

RÓŻNICOWANIE:

3