SPRAWOZDANIE FINANSOWE
Muszą one być planowane. Przy sporządzaniu bierze się pod uwagę zeszłe sprawozdania. Potrzeba
trzech lat aby powiedzieć coś o firmie. Sprawozdania te podlegają rewizji finansowej (robią to
biegli).
1stycznia 95 roku weszła ustawa o rachunkowości. Jednym z warunków stowarzyszenia z UE jest
regulacja zasad rachunkowości ustawą. Do końca 95 roku sprawy te regulował Minister Finansów
rozporządzeniem.
Ustawa określa m.in. warunki jakim powinny odpowiadać sporządzane sprawozdania finansowe.
Ustawa nakłada obowiązek sporządzania przez jednostki sprawozdań finansowych na dzień:
- kończący rok obrotowy
- zakończenia działalności
- poprzedzający i zakończenia likwidacji
- poprzedzający i zakończenia postępowania upadłościowego
- poprzedzający zmianę formy prawnej
Roczne sprawozdanie finansowe każdej jednostki objętej przepisami ustawy składa się z:
- bilansu
- rachunku zysków i strat
- sprawozdania z przepływów środków pieniężnych, jeżeli sprawozdanie podlega
obowiązkowemu badaniu
- informacji dodatkowej
BILANS
Bilans zawsze sporządza się na określoną konkretną datę, np. 31 grudnia 1998r lub 30 czerwca
1998r. Nie musi to być ostatni dzień miesiąca czy też roku, jeżeli takie są potrzeby
sporządzającego bilans (upadłość, likwidacja, zmiana zarządu).
Niewątpliwie natomiast wygodnie jest mieć bilans robiony na koniec miesiąca. Wiele rozliczeń
przebiega w cyklu miesięcznym.
Bilanse roczne zawsze są robione na ostatni dzień miesiąca kończącego rok obrachunkowy. Jeżeli
rok obrachunkowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia to tym dniem będzie 31 grudnia. Na każdy
dzień bilans sporządzają np. banki. Gdy zmienia się zarząd bilans jest sporządzany w dniu, kiedy
chce zarząd, a nie na koniec roku obrachunkowego.
Bilans jest ustaleniem pozycji finansowej firmy na datę jego sporządzenia.
Bilans przedstawia: co firma posiada, co firma jest winna, co należy do właścicieli, udziałowców,
To co firma posiada = aktywa
To co firma jest winna i to co należy do właścicieli, udziałowców = pasywa
Wszystko co jest w firmie należy do firmy, nie do właścicieli. Jeśli właściciel posiada 100% akcji
firmy, to tylko te akcje są jego własnością.
Ze względu na sposób księgowania, to znaczy zasadę rejestracji każdego zdarzenia zawsze jako
równych co do wielkości dwóch zapisów, jednego po stronie winien(debet), a drugiego po stronie
ma(kredyt).
SUMA AKTYWÓW = SUMA PASYWÓW
Technicznie formą prezentacji bilansu jest zawsze dwustronna tabela.
Stronę prawą bilansu  pasywa zwykle prezentuje się w dwóch częściach:
1) kapitały własne
2) dług
DA
UG dzieli się na dwie części:
- zobowiązania bieżące
- zobowiązania długoterminowe
Przyjmuje się zwyczajowo, że zobowiązania zapadające w okresie jednego roku od daty, na którą
sporządza się bilans, uznaje się za bieżące. Zobowiązania zapadające po okresie jednego roku od
dnia na który sporządza się bilans uznaje się za długoterminowe (ale tylko z nazwy). Zasadą jest
również, że ta część długu długoterminowego, która zapada w okresie roku jest traktowana w
bilansie jako zobowiązanie bieżące i odpowiednio pomniejsza część długoterminową długu.
Zobowiązania bieżące (najważniejsze pozycje):
- papiery komercyjne (bony dłużne, weksle, pap. dłużne przedsiębiorstwa, bony handlowe) i
inne zobowiązania wekslowe
- krótkoterminowe kredyty bankowe
- zobowiązania z tytułu dostaw i usług  rachunki do zapłacenia
- zobowiązania publiczno-prawne
- zobowiązania z tytułu wynagrodzeń i świadczeń
- zaliczki i przychody przyszłych okresów
- inne zobowiązania bieżące
- części zobowiązań długoterminowych
- bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Zobowiązania długoterminowe
- obligacje (powyżej 5 lat, jeśli poniżej to są to zwykłe bony)
- kredyty długoterminowe (poza częścią bieżącą)
- inne zobowiązania zapadające w okresach dłuższych niż rok
Rezerwy na pokrycie przyszłych zobowiązań i strat np. z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń,
zawartych kontraktów na instrumenty pochodne, rozliczeń w związku z toczącymi się
postępowaniami sądowymi przeciwko firmie, utraty należności od odbiorców utraty wartości
posiadanych udziałów i akcji w innych firmach, przyszłych podatków są traktowane jako
zobowiązania krótko albo długoterminowe zależne od oceny jaką jest perspektywa ich zajścia.
Kapitały własne = aktywa  zobowiązania
Części składowe kapitałów własnych:
- majątek obrotowy (pieniężny lub niepieniężny) wniesiony do firmy przez właścicieli,
udziałowców lub akcjonariuszy (z tytułu akcji, udziałów) przysługuje ich posiadaczom udział w
dochodach i po rozwiązaniu firmy i jej likwidacji udział w tym, co pozostaje po spieniężeniu
majątku i zaspokojeniu wierzycieli. Akcja czy też udział nie daje współwłasności w majątku
spółki, lecz tylko roszczenie o wydanie odpowiedniej części jaka wypadnie z likwidacji
- zatrzymane zyski z lat ubiegłych (był zysk i nie został przekazany akcjonariuszom,
udziałowcom)
- nie podzielony wynik finansowy roku obrotowego
Pomniejszone o: niepokryte straty z lat ubiegłych, strata roku obrotowego, należne lecz nie
wniesione wkłady (wyłącznie pieniężne) na poczet kapitału.
Nieruchomość używana na podstawie wieczystego użytkowania nie jest majątkiem firmy a także
to co jest przedmiotem obrotu i sprzedaży.
Prawo dopuszcza opłatę akcji w jednej czwartej części ich wartości nominalnej, w takim przypadku
w bilansie kapitały własne są wykazywane w pełnej kwocie a następnie pomniejszone o wniesione
kwoty.
Kapitał z aktualizacji wyceny
W warunkach wysokiej (dwucyfrowej) inflacji i występowania w aktywach majątku nie wg jego
rzeczywistej wartości lecz często wg cen sprzed lat, minister finansów zarządza co jakiś czas
aktualizację wartości księgowej części majątku, tj. zwiększenie wartości z jaką ma figurować w
księgach firmy. W pasywach finansowy skutek przeszacowania występuje w części kapitał własny
jako kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny. W przedsiębiorstwach państwowych i firmach, które
powstały z ich przekształcenia, stanowi to często dominującą część  kapitałów własnych .
PASYWA w bilansie umieszcza się w określonej kolejności, a mianowicie wg terminu ich
zapadalności zaczynając od tych najbardziej oddalonym momencie ich zapadalności i kończąc na
tych, które w istocie są zapadłe lub mogą w każdej chwili zapaść (od zobowiązań
długoterminowych do krótkoterminowych).
Pasywa
A) kapitały własne
B) zobowiązania długoterminowe
C) zobowiązania krótkoterminowe
AKTYWA  co firma posiada  majątek firmy.
To co firma posiada składa się z majątku trwałego i obrotowego.
Kryterium podziału: czas użytkowania-cezura czasowa: rok.
Ustawa o rachunkowości nie określa dolnej granicy wartości środka trwałego jako kryterium
zaliczania lub nie zaliczania danego składnika majątkowego do tej kategorii.
Majątek trwały:
- rzeczowy majątek trwały
- wartości materialne i prawne

- finansowy majątek trwały
- należności długoterminowe
Majątek rzeczowy:
- nieruchomości stanowiące własność lub współwłasność
- urządzenia i maszyny
- środki transportu
- koszty inwestycji rozpoczętych (koszty poniesione w realizacji inwestycji, które zostaną
oddane do użytkowania łącznie z odsetkami, prowizjami, różnicami kursów, przedpłatami i
zobowiązaniami powstałymi w toku realizacji inwestycji)
- inwentarz żywy o przewidywanym okresie używania więcej niż rok
- obcy majątek używany na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym
charakterze, jeżeli na użytkowniku ciąży obowiązek dokonywania od tego majątku odpisów
amortyzacyjnych.
Nie jest majątkiem firmy nieruchomość używana na podstawie wieczystego użytkowania. Obcy
środek podlegający ewidencji poza bilansem a w przypadku zakupu lub otrzymania aportem 
wartość niematerialna i prawna. Nie jest również to co jest przedmiotem obrotu i sprzedaży a więc
nie jest używane na własne potrzeby.
Wartości niematerialne i prawne
Nie można ustalić dolnej granicy składników majątku niematerialnych i prawnych  kwalifikuje się
nie mające rzeczowej formy składniki majątkowe wykorzystywane w działalności firmy dłużej niż
rok, aby można go było zaliczyć do majątku trwałego
- prawa do wynalazków i patentów
- licencje
- prawa do znaków towarowych
- prawa autorskie
- wartość firmy
- koszty zakończonych prac badawczo-rozwojowych, których wyniki mogą być wykorzystane w
nowej lub ulepszonej produkcji
- prawa do wieczystego użytkowania
- koszty organizacji spółki akcyjnej przy jej powoływaniu lub rozwoju
AMORTYZACJA (umorzenie).
Majątek trwały, rzeczowy oraz niematerialny i prawny podlegają umorzeniu. Podstawą umorzenia
jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej składników majątku
trwałego lub jego wartości zaktualizowanej i traktowania tego odpisu jako kosztu jest plan
amortyzacji. Plan zawiera dla każdego składnika majątku rzeczowego i każdego tytułu (pozycji)
wartości niematerialnej i prawnej o wartości początkowej w dniu przyjęcia do używania wyższej
niż 2 tys. zł., stawką procentową umorzenia i roczną kwotę umorzenia.
Ustawa o rachunkowości pozostawia firmom dość znaczną swobodę wyboru sposobu umorzenia
(liniowe, degresywne, progresywne)
Wartości niematerialne i prawne objęte 5 letnim okresem amortyzacji stawka roczna 20%
- wartość firmy
- koszty prac badawczo-rozwojowych
- koszty organizacyjne ponoszone przy zakładaniu spółki
- prawo do spół. własnościowego lokalu użytkowego 40 lat (25%)
- inne tytuły niematerialne i prawne  nie więcej niż 10 lat
- budynki i budowle 2,5  10% 10  40%
- środki transportu 6-17%