NaszaGazeta











Czesław Malewski

Rody szlacheckie na Litwie
(II)

Wileńszczyzna była prawdziwym ogrodem botanicznym
szlachty i - jakiej szlachty! Siedzieli tu od pogańskich czasów, bo od
Mendoga - Jundziłłowie, Wismontowie, od Giedymina - Dogilowie, Ejgirdowie,
od Jagiełły i Witolda - Krupowiczowie, Zapaśnikowie, Krupowiesowie,
Wilbikowie, Mickiewiczowie, Koczanowie, Dowgirdowie, Jodkowie,
Bartoszewiczowie i inni. W samym lidzkim powiecie (obecnie część rejonu
solecznickiego) pod koniec XVIIIw. kwitło jakieś 600 nazwisk szlacheckich,
a w tym kilkanaście rodzin o nazwisku, naszego Wieszcza,
Mickiewicz

Herb Topór

W polu
czerwonym topór srebrny w słup. W klejnocie nad hełmem w koronie taki sam
topór wbity w hełm.
Znamy następujące średniowieczne pieczęcie tego herbu:
1413 Jan Butrym, bojar litewski; 1431 Montold Aleksander (Montowt),
starosta solecznicki.
Aktem unii horodelskiej herb ten został przeniesiony na
Litwę. Ze strony polskiej ród reprezentował Maciej z Wąsosza, wojewoda
kaliski, do rodu został adoptowany bojar litewski Jan Butrym. Herb ten
rozpowszechniony był na ziemiach: krakowskiej, lubelskiej, sandomierskiej
i wileńskiej. Na Litwie używały go następujące rodziny: Balicki,
Biesiekierski, Bogucki,Brzozowski, Butrym, Butrymowicz, Grabowski,
Jabłoński, Jakubowicz, Janowski, Jasiński, Kamiński, Matuszewski, Narbutt,
Niemirowicz, Nosewicz, Nosowicz, Pilecki, Wolski,
Zabiełło.

Rodzina Nosewiczów herbu Topór

Pisano ich także Nossowicz i Noszewicz, na Litwie; podług
tradycji rodzinnej mają pochodzić od starej rodziny Nos, herbu Topór.
Stanisław z pow. lidzkiego podpisał pospolite ruszenie 1698 r. Antoni i
Marcin podpisali konfederację generalną litewską 1764 r. Spokrewnieni z
Korkuciami,Zapaśnikami, Songinami,Gadomskimi,Kozakowskimi, Kijuciami.
Podtwierdzenie w szlachectwie otrzymali 26.V.1800 r. oraz w 1832 r.- pow.
lidzki (przyp. autora). (...) Antoni z wojew. Wileńskiego podpisał elekcję
1733 r.
s.175,178 T-XII W-wa 1915 r. herbarz Uruskiego
Bardzo liczna drobna szlachta polska zamieszkała w XIX
wieku w Nosewiczach, Talmontach, Korkucianach, Niewoniańcach, Posolczu,
Lubiańcach i innych miejscowościach Wileńszczyzny.

Rodzina Monkiewiczów herbu
Lubicz

Licznie rozrodzona i mało zamożna litewska rodzina
zamieszkała w byłym Wielkim Księstwie Litewskim. Ignacy, syn Marcina, z
synami Stanisławem, Leonem i Ferdynandem wylegitymowani w Cesarstwie 1851
roku i zapisany do ksiąg szlachty gub. Wileńskiej.
Tyle informacji podaje herbarz Uruskiego dotyczący tej
rodziny zamieszkałej na Wileńszczyźnie.
Przedstawiciele tego rodu na Wileńszczyźnie otrzymali
podtwierdzenie szlachectwa 11.IX.1825, 21.II.1836, 30.VI.1849
roku.
Prawdopodobnie rodową posiadłością tej rodziny była
okolica Monkiewicze w obecnym rejonie solecznickim. Oprócz wspomnianej
okolicy zamieszkiwali również w Żemojtelach, Niewoniańcach, Nowokuńcach,
Wilkiańcach, Honckiewiczach, Michnokiemiu, Ponieździlu.
Spokrewnieni z rodzinami: Dowgiałłów, Jundziłłów,
Łunkiewiczów, Malewskich, Songinów, Połukordów, Zapaśników. Wielu
przedstawicieli tej rodziny wyjechało w trakcie tak zwanej repatriacji w
latach 50. do Polski oraz mieszka w Wilnie.
(Opis herbu Lubicz podaliśmy w poprzednim odcinku
dotyczącym rodzin szlacheckich na Litwie).

Rodzina Bartoszewiczów herbu Bończa


Duża gałąź tego rodu dziedziczyła na majętności
Ponieździl, Bartoszańcach,Wiszkuńcach, Łunkach, Jurszyszkach i innych w
dawnym powiecie Lidzkim; ci spokrewnieni byli z Jarzynami, Wilbikami,
Klimowiczami, Malewskimi,Butrymowiczami. Z tej linii 4.IX.1820 r.
potwierdzono rodowitość i szlachectwoTomasza, Eliasza, Antoniego, Józefa i
Józefata Bartoszewiczów herbu Bończa.
Interesującym faktem jest, że ojcem chrzestnym Julii
Bartoszewiczówny był znany na Litwie w owe czasy Justyn Narbutt pułkownik
wojsk polskich, historyk, autor ?Dziejów wewnętrznych Narodu Litewskiego z
czasów Jana Sobieskiego i Augusta II."(1842, 2t.) oraz dzieła "Rys pierwiastków narodu litewskiego" (1818), kuzyn Teodora
Narbutta autora "Historii Litwy".

Herb Bończa

W polu
błękitnym jednorożec srebrny, wspięty. W klejnocie nad hełmem w koronie
pół takiego samego jednorożca.
Pierwsze informacje o tym herbie pochodzą z XIV wieku.
Najbardziej rozpowszechniony na ziemi krakowskiej, lubelskiej, na Mazowszu
i Wileńszczyźnie.
Bończą posługiwały się następujące rodziny: Bańkowski,
Baranowicz, Bartoszewicz, Bartoszewski, Brzostowski, Bukowski, Grochowski,
Jabłoński, Klonowski, Kulikowski, Kunicki, Lisowski, Markowski,
Mieczkowski, Romanowski, Rutkowski, Skokowski, Stogniew, Szabłowski,
Wilgierd.

NG 14 (450)