NaszaGazeta











Czesław Malewski

Rody szlacheckie na Litwie
(III)

Wileńszczyzna była prawdziwym ogrodem botanicznym
szlachty i - jakiej szlachty! Siedzieli tu od pogańskich czasów, bo od
Mendoga - Jundziłłowie, Wismontowie, od Giedymina - Dogilowie, Ejgirdowie,
od Jagiełły i Witolda - Krupowiczowie, Zapaśnikowie, Krupowiesowie,
Wilbikowie, Mickiewiczowie, Koczanowie, Dowgirdowie, Jodkowie,
Bartoszewiczowie i inni. W samym lidzkim powiecie (obecnie część rejonu
solecznickiego) pod koniec XVIIIw. kwitło jakieś 600 nazwisk szlacheckich,
a w tym kilkanaście rodzin o nazwisku, naszego Wieszcza,
Mickiewicz

Herb Leliwa

Istniały następujące podstawowe odmiany herbu:
I. W polu błękitnym lub czerwonym półksiężyc złoty rogami
do góry, nad nim sześciopromienna gwiazda złota. W klejnocie nad hełmem w
koronie na pawim ogonie taki sam wizerunek.
II. W polu błękitnym półksiężyc złoty rogami do góry, nad
nim sześciopromienna gwiazda złota, z której wychodzi strzała srebrna
żeleźcem w górę. W klejnocie nad hełmem w koronie trzy pióra
strusie.
Ród Leliwitów posługiwał się herbem Lubomla, zamienionym
przez kasztelana Spicymira na Leliwę ukształtowaną według zasad heraldyki
zachodnioeuropejskiej, ponieważ przybył do Polski z Nadrenii, o czym
zresztą wspomina Jan Długosz.
Znane są następujące średniowieczne pieczęcie
przedstawiające ten herb: 1339 Spicymir, kasztelan krakowski; 1413 Jadwiga
z Leżenic;1419 Wojciech Moniwid, wojewoda wileński; 1431 Niekrasz
Butwidowicz i inne. Najstarsza pieczęć z tym herbem z 1324 r.
Aktem unii horodelskiej herb Leliwa został przeniesiony na
Litwę. Najbardziej rozpowszechniony w ziemi krakowskiej, poznańskiej,
sandomierskiej i wileńskiej.
Leliwą posługiwały się następujące rodziny: Abramowicz,
Adamowicz, Bacewicz, Barancewicz, Bernatowicz, Bukowiecki, Bułhak,
Chmielewski, Ciszkowski, Czechowicz, Dackiewicz, Daszkiewicz, Dąbrowski,
Gintowt, Gieczewicz, Gieczewski, Giesztołd, Grochowski, Jacewicz,
Jackiewicz, Józefowicz, Koczanowski, Lipiński, Lisowski, Ławrynowicz,
Michałowski, Minejko, Pacyna, Paszkowski, Pawłowski, Pietraszewicz,
Pilecki, Piotrowicz, Połoński, Popławski, Romaszko, Sieniawski,
Sienkiewicz, Songin, Szymkiewicz, Tyszkiewicz, Wołkowski, Wysocki,
Zawadzki, Zienkowicz.

Rodzina Songinów

Licznie rozrodzona rodzina zamieszkała w byłym Wielkim
Księstwie Litewskim, a w wiekach XVII - XIX szczególnie osiadła na terenie
powiatu lidzkiego. Pieczętująca się herbem Leliwa, wylegitymowani
4.03.1820, 10.11.1832, 24.03.1834, 30.02.1836 r. oraz herbem Śreniawa -
1.06.1820 i zapisani do ksiąg szlachty gub. Grodzieńskiej. W wieku XVI
zamieszkiwali w okolicy Songiniszki parafii ejszyskiej, która była rodową
miejscowością.
Marcin Songin 2.IV.1592 roku w testamencie zapisał majątek
Songiniszki swemu synowi Wawrzyńcowi, który następnie przekazał go swoim
synom Janowi, Mikołajowi, Jerzemu i Wawrzyńcowi. Stefan Songin syn Jana a
wnuk Wawrzyńca posiadał majątek Honcewicze Songinowskie w 1691r., który
był w ich posiadaniu jeszcze w roku 1741. Andrzej Songin w 1663 Jenerał
powiatu lidzkiego. W 1911 roku Dominik Songin wraz z synami kupił Dwór
Nowokuńce u rodziny Krahelskich. Ksiądz proboszcz kościoła pw. Wszystkich
Świętych w Wilnie Józef Songin syn Jana (*1870 -1936). Wszyscy herbu
Leliwa.
Przedstawiciele herbu Śreniawa posiadali majątek w okolicy
Korkliny już w roku 1595 o czym wspominają dokumenty Lidzkiego Sądu
Ziemskiego. W roku 1709 Michał Songin syn Kazimierza herbu Śreniawa za
zasługi wojenne w powiecie lidzkim otrzymał folwark Metejkany, o czym
świadczy zapis w Metryce Litewskiej.
Oprócz wspomnianych okolic zamieszkiwali również w
Tietiańcach, Półstokach, Wojdagach, Chomiczach, Krułowiczach,
Marcinkiszkach.
Spokrewnieni z rodzinami szlacheckimi Dowgiałłów,
Połukordów, Kozarynów, Korkuciów, Wilkianców, Nosewiczów, Arłukiewiczów,
Karłowiczów, Monkiewiczów,Mickiewiczów, Ilcewiczów, Znamierowskich,
Żylińskich.
W okresie II wojny światowej licznie walczyli w szeregach
Armii Krajowej przelewając krew na Kresach o wolność Rzeczypospolitej.
Stanisław ps. "Wiewiórka" i Piotr ps. "Czyński" Songinowie z 77 P.P. AK w
styczniu 1945 roku zginęli z rąk NKWD, a wielu przedstawicieli tej rodziny
zesłano do łagrów sowieckich jak np. Władysława Songina ps. "Sweno"do
Workuty.
Inni z tej rodziny zmuszeni byli opuścić strony rodzinne
wyjeżdżając, między innymi do Polski.

Herb Śreniawa

W polu czerwonym krzywaśń srebrna z zaćwiczonym krzyżem
srebrnym. W klejnocie nad hełmem w koronie pół lwa wprost między dwoma
rogami turzymi z dzwonkami.
Pojawia się w źródłach pisanych pierwszy raz w 1403 roku.
Aktem unii horodelskiej herb ten został przeniesiony na Litwę. Należały do
niego następujące rodziny: Adamowski, Alexandrowicz, Bieliński, Bielski,
Czerniewski, Garbowski, Krasowski, Kurczewski, Lasocki, Lipski,
Maciejowski, Oraczewski, Potocki, Saganowski, Songin, Turowski, Wilkowski,
Żmijewski.

NG 15 (451)