Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Literatura:
1. K. Szmit  Pedagogika twórczości
2. E. Nęcka  Psychologia twórczości (2001)
Problematyka:
1. Przebieg procesu twórczego
2. Analiza wytworów twórczych
3. Osobowość twórcza
4. Uwarunkowania twórczego rozwoju człowieka
Przebieg zajęć: teoria, testy, trening twórczości.
Warunki zaliczenia: obecność, aktywność, praca na dowolnie wybrany temat (esej/praca
badawcza).
PRACA MAGISTERSKA  wytyczne
1. Przypisy
* jak powołujemy się na kogoś, nie robimy przypisów na dole, ale w tekście; nazwisko
autora, rok wydania książki w nawiasie, np. (Nęcka, 2001)
* w przypadku cytatów dodatkowo podajemy stronę, np. (Nęcka, 2001, s.271)
CYTATY:
* w cudzysłowie
* jak najmniej cytatów i jak najkrótsze
* cytujemy: definicje, podział, uwagi wyjątkowo trafne/kontrowersyjne
* referujemy cudze poglądy a nie cytujemy!
W PRZYPISACH:
* tendencja do skrótowości  samo nazwisko (dopuszczalnie 1. litera imienia);
konsekwentnie w obrębie całej pracy
2. Bibliografia (lepiej pisać  cytowana literatura ) - powinna zawierać każdą pozycję, do
której odwołujemy się w tekście
* w pracy naukowej wykazujemy się zwłaszcza erudycją, zaczynamy od przeglądu
literatury; praca naukowa nawiązuje do dorobku literatury z danego zakresu
* potem następuje część empiryczna  tekst od siebie
* wychwytujemy wspólne stanowiska u różnych autorów  nie referowanie a SYNTEZA
Jak sporządzamy cytowaną literaturę?
* porządek alfabetyczny!
numer pozycji. nazwisko autora, pierwsza litera imienia. (rok wydania książki). tytuł książki.
miejsce wydania książki: wydawnictwo.
Przykłady:
1. Studenski, R. (1993). Analiza zachowań ryzykownych. Katowice: Wyd. UŚl.
* czasopisma:
nazwa czasopisma: inną czcionką, wszystkie człony wielkimi literami
2. Mendecka, G. (1995). Zmiany rozwojowe w pełnieniu roli ojca. Psychologia rozwojowa.
3, s. 32-41.
[e-mail] 1
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
* praca zbiorowa, np. pod redakcją
przywołujemy tylko ten rozdział, z którego korzystamy; po  W: zaczynamy od imienia redaktora
3. Sołowiej, J. (1984). Wpływ rodziny na twórczość. W: M. Ziemska (red.). Rodzina a dziecko.
s. 67-95. Warszawa: PWN.
* więcej niż 1 autor książki
przypis kilka nazwisk: (Ratajczak i inni, 2000)
2 nazwiska: (Przetacznikowa i Tyszkowa, 2000)
* cytowanie za kimś
tylko wtedy, gdy tekst z
ródłowy jest trudno dostępny/obcojęzyczny; w przypadku autorów
polskojęzycznych sięgamy zawsze do pierwowzoru
(Baltes 1964 za: Kubicka, 2003)
Społeczne funkcjonowanie wybitnych twórców
Wybitny twórca w roli rodzicielskiej (zarys problematyki)
Gratyfikacje wynikające z rodzicielstwa:
" prokreacja szansą odrodzenia w powołanym do istnienia życiu  daje nadzieję, że w dzieciach
przekazana biologicznie i ukształtowana przez wychowanie przetrwa cząstka nas (non omnis
moriar)
" pozwala wykazać się własną dojrzałością: można kogoś obdarzać życiem, miłością, stać się
odpowiedzialnym za kogoś
" nadaje życiu sens
Obciążenia:
" podporządkowanie własnego życia potrzebom innej osoby
" konieczność poświęcania czasu i dyspozycyjności
" rezygnowanie z własnych potrzeb i samorealizacji
Rodzicielstwo w biegu ludzkiego życia:
1. Rodzicielstwo  stymulacja rozwoju zarówno rodziców, jak i samych dzieci.
2. Konfrontowanie doświadczeń osób znajdujących się na różnych etapach rozwoju.
3. Żywe zainteresowanie przeszłością rodziców przejawiane przez dzieci (poszerzanie
życiowych doświadczeń).
4. Rodzice mogą jeszcze raz przeżyć problemy dzieciństwa, obserwować je z innej
perspektywy.
5. Rodzice mogą korygować swe zachowanie pod wpływem dzieci, co decyduje o ich rozwoju.
Średni wpływ rodziców na dziecko wynosi 50 lat (czasem rodzice wywierają wpływ na zachowanie
dzieci po swojej śmierci  autorytet; stałe wzory zachowań).
Relacje dziecko  rodzic jako wsparcie umożliwiające funkcjonowanie w świecie:
1. Dziecko zawdzięcza rodzicom pierwszy kontakt z kulturą i językiem.
[e-mail] 2
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
2. Przeniesienie kultury na życie dziecka.
3. Zakotwiczenie w tradycji w celu wytworzenia poczucia bezpieczeństwa.
4. Bunt dzieci powoduje wyparcie nieadekwatnych wzorców zachowania.
5. Dzieci stają się przewodnikami rodziców po zmieniającej się teraz
niejszości, uczą nowego
języka, nowoczesnych zachowań, entuzjazmu dla nowości technicznych, prowokują zmianę
stylu życia na bardziej odpowiadający duchowi czasów.
6. Dzieci przygotowują rodziców do stawiania czoła wyzwaniom przyszłości.
Uwarunkowania sukcesu związanego z realizowaniem się w roli rodzicielskiej:
1. Obdarzanie miłością nie tylko dziecka, ale także jego drugiego rodzica.
2. Zdolność rodziców do nawiązywania partnerskich relacji z dzieckiem.
3. Zachowywanie równowagi między dawaniem dzieciom tego, co potrzebują a posiadaniem
swobody niezbędnej do własnego rozwoju i samorealizacji.
4. McKinnon  rodzice muszą mieć ciekawe życie, żeby dziecko było twórcze; dziecko nie
może być całym światem, ale częścią świata.
5. Podział ról w rodzinie ma adaptacyjny charakter.
6. Rodzice stosują demokratyczny styl wychowania.
Powinności rodziców:
1. Byt materialny.
2. Akceptacja i miłość.
3. Szacunek.
4. Szczerość i otwartość w relacjach.
5. Wspieranie dziecka wtedy, gdy tego potrzebuje.
Kryteria sukcesu:
1. Utrzymanie więzi emocjonalnej bez uzależnienia od siebie.
2. Udzielanie sobie wsparcia w sytuacji tego wymagającej.
3. Ukształtowanie się w dzieciach tożsamości, poczucia własnej wartości i świadomości
własnej indywidualności.
4. Przerastanie rodziców poziomem wiedzy, wykształcenia i życiowymi sukcesami.
Cechy osoby wybitnie twórczej:
" dominacja
" indywidualizm
" siła
" odwaga i upór w dążeniu do celu
" niski poziom lęku przed społecznym odrzuceniem
" większe zdolności, intelekt, osiągnięcia
Czy można pogodzić rolę wybitnego twórcy z dobrze zrealizowaną rolą rodzica? [prezentacja]
> Trening twórczości
Ćw. 1
W ciągu minuty wypisz jak najwięcej słów kończących się na -at.
Ćw. 2
Wypisz jak najwięcej określeń, będących zakończeniem zdania  Delikatny jak... .
[e-mail] 3
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Postawy twórcze
POSTAWA  względnie trwały stosunek zawierający 3 komponenty: emocjonalno-motywacyjny,
instrumentalny, poznawczy. Zdolności mogą być tylko jednym z komponentów takiej postawy;
stosunek do rzeczywistości (zachowawczy, adaptacyjny, twórczy).
POSTAWA TWÓRCZA  postrzeganie rzeczywistości jako czegoś otwartego, co można stale
zmieniać. Tworzymy nie dlatego, że mamy zdolności, ale dlatego, że cechuje nas całych (szereg
cech osobowości) postawa twórcza.
Fazy procesu twórczego:
1. inspiracji  każdy ją ma
2. opracowania  cierpliwość, czas, kompetencje
> Introwertycy a ekstrawertycy w procesie twórczym
POPEK: Kwestionariusz Twórczego Zachowania
Na postawę twórczą składają się 2 komponenty: OSOBOWOŚĆ i INTELEKT.
OSOBOWOŚĆ INTELEKT
POSTAWA ODTWÓRCZA algorytm heurystyka
POSTAWA TWÓRCZA konformizm nonkonformizm
Kwestionariusz KANH-1
skala H N K A
wynik surowy
sten
K+A = postawa odtwórcza
N+H = postawa twórcza
Konstrukcja pytań testu:
" w kwestionariuszu pytania muszą być jak najkrótsze, żeby można było odpowiadać
spontanicznie
" nie można pytać o 2 rzeczy w 1 pytaniu
" skala kłamstwa  pytania oczywiste
Jak się konstruuje program (projekt) badawczy?
1. Temat, np. Postawa twórcza a oceny szkolne
2. Część teoretyczna: operacjonalizacja pojęć: twórczość, postawa twórcza, problemy
psychologiczne związane z oceną ucznia itp.
3. Część empiryczna: grupa badawcza, narzędzia, przedmiot (+problem badawczy) i cel
badań
[e-mail] 4
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Przedmiot badań  to, co badamy: postawy twórcze uczniów i oceny uzyskiwane przez uczniów.
Cel badań  ukazanie pewnych zależności (korelacja a nie wpływ  tu nie zakładamy ani kierunku,
ani tego, że to występuje).
Definiowanie zmiennych: zależne, niezależne (ta zmienna, której wpływ na inną badamy  postawa
twórcza), pośredniczące (wiek, płeć, sytuacja rodzinna, pewne cechy osobowości itp.).
Skala Transgresji Studenskiego (na podstawie teorii Kozieleckiego)
> o arkusz i podręcznik można prosić w mailu na adres: [e-mail]
Wyniki (kobiety; mężczyz
ni):
do 41p.; bardzo niski poziom transgresji
do 46; niski
do 51; niższy od średniej
do 60; średni
do 65;68 wyższy od średniej
do 70;77 wysoki
do 75;78 bardzo wysoki
Uwzględnione czynniki:
- nastawienie do dominowania nad innymi: 20, 21, 22, 3, 2, 6, 12, 4, 23.
- innowacyjność wykorzystywana w projektowaniu nowych rozwiązań: 18, 19, 17, 16, 9, 7.
- motywacja do wzbogacania kompetencji: 14, 13, 8, 1.
- odwaga w podejmowaniu nowych zadań: 15, 11, 10, 5.
Uwagi do kwestionariusza:
" pyt. 18 i 19  zdublowane pytania, które następują po sobie
Klasyczne teorie twórczości
1. Psychoanaliza
2. Psychologia humanistyczna
> twórczość na gruncie różnych nurtów w psychologii
W psychologii nie ma spójnej teorii twórczości  każdy kierunek stwarza sobie własną koncepcję
tego fenomenu.
Z. FREUD
Libido jako najważniejszy popęd człowieka. Popęd seksualny ma w ujęciu Freuda instrumentalny
charakter, ukierunkowuje działanie człowieka na utrzymywanie ciągłości gatunku, kieruje się
zasadą przyjemności. Szersze rozumienie libido = energia życiowa; człowiek jako byt dynamiczny
(libido dynamizuje naszą osobowość, jest jej siłą napędową). Rezerwy libido wypływają na
zewnątrz  z
ródło neurotycznych zachowań. Im bardziej musimy ograniczać siłę naszego libido,
tym więcej w nas zachowań neurotycznych. Żeby tego uniknąć, Freud wskazywał na mechanizm
sublimacji  transformacja energii seksualnej w zachowania twórcze.
[e-mail] 5
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Mechanizm sublimacji  z podświadomości docierają do umysłu treści, które następnie zostają
wyrażone.
Fazy:
a) myślenie pierwotne  treści czerpane z przedświadomości, inspiracja, regres w ten region
(spojrzenie na świat oczami dziecka)
b) myślenie wtórne  na to, co chcemy wyrazić nakładamy normy kulturowe; represyjny charakter
kultury; dzięki temu potrafimy lepiej wyrazić to, co przynosi nam faza inspiracji; są stereotypowe
i logiczne, ale pozwalają twórcy w sposób świadomy kierować swoją twórczością.
Twórczość a nerwica  w nerwicy regres ma charakter nieodwracalny.
Freud, Kris (1933)  teoria twórczości; stwierdzenie, że faza 2. jest potrzebna; twórca posiada silne
ego, które pozwala mu po regresie wrócić do normalności; egoiczny model twórczości; człowiek,
który ma silne ego, potrafi wyrazić inspirację w postaci symboli bez popadania w chorobę.
W tej teorii twórczość porównuje się z neurotyzmem, ale się jej z nim nie utożsamia. Występujące:
regresja, represja, fantazjowanie, są zaprzęgnięte w proces tworzenia. Mamy tutaj do czynienia
z substytucją  zmianą cech instynktów, dzięki której następuje neutralizacja agresji. Dzięki
tworzeniu pozbywamy się agresji z libido. Regresja w służbie ego jako istota twórczości:
 Przedświadomość jako pole do działania na granicy rozsądku . Człowiek unika sztywności
związanej z racjonalnością, uwalnia się od uprzedzeń i stereotypów. Według Freuda to człowiek
woli być neurotykiem albo artystą. Jest to zależne od potrzeby komunikowania się  twórcy mają
silną potrzebę ekspresji siebie i komunikowania swoich stanów. Sublimacja pozwala
komunikować swoje potrzeby w sposób aprobowany społecznie.
Nęcka  psychoanalityczna koncepcja twórczości jest ciekawa, ale trudno weryfikowalna oraz
znajduje odniesienie tylko do twórczości artystycznej.
> Z. Rosińska  Psychoanalit. ...
A. ADLER  twórca psychologii indywidualnej; kompensacja, dążenie do mocy, styl życia, twórcza
jaz
ń. Osią jego rozważań było ego (człowiek jako istota świadoma). Twierdził, że człowiek  tworzy
sam siebie - odniósł pojęcie twórczości do samego człowieka. Człowiek jest istotą świadomą
i zdaje sobie sprawę z własnych motywów; jest zdolny do planowania i świadomego realizowania
swych działań. Jednostka sama znajduje w sobie z
ródło energii potrzebnej jej do życia i do rozwoju,
a nie ma na to determinującego wpływu dziedziczność czy środowisko. Adler uważał, że nasze
wyposażenie genetyczne i wpływy środowiska, to zasoby, które człowiek może wykorzystywać do
kreowania siebie (zamiana zasady przyczynowości na użyteczności). Silne w teorii Adlera jest
stwierdzenie nieodzowności celowego działania (nie ma celu, nie ma ruchu  bez celu teoria
dynamiczna upada). Generalnym celem człowieka jest przezwyciężanie bezradności i poczucia
niższości (dążenie do mocy). Im bardziej człowiek jest upośledzony, tym większa jest moc do
przezwyciężania słabości; braki jako szansa do rozwoju (teoria optymistyczna).
Styl życia  kształtuje się we wczesnym dzieciństwie (2-5 lat); decyduje o naszym zachowaniu
w dalszym ciągu życia; każdy jest dziełem samego siebie  twórcą własnej osoby.
E. FROMM
Twórczość jako pojęcie podstawowe. Człowiek jest istotą nieszczęśliwą, ponieważ jest częścią
[e-mail] 6
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
przyrody, a zrywa z nią kontakt. W momencie urodzenia przechodzimy ze środowiska
biologicznego w kulturowe. Zaniknęły instynkty, które pomagają człowiekowi odnalez
ć się
w środowisku biologicznym; nie ma instynktów wskazujących adekwatne zachowanie w świecie
cywilizowanym. Można to zrekompensować poprzez miłość i twórczość (czynienie sobie świata
przyjaznym). W ocenie Fromma nie jest ważny rezultat twórczości, ale sam proces. W nim
człowiek odkrywa siebie jako podmiot tworzenia (twórczość więz
niów)  ekspresja własnych
stanów emocjonalnych, komunikowanie ich sobie samemu. Ważne jest ukształtowanie postawy
twórczej.
W procesie twórczym wykorzystywane są wszystkie zdolności intelektualne jednostki w sposób
nierutynowy.
Postawa twórcza  otwarty stosunek do rzeczywistości, chęć wprowadzania zmian w świecie.
Postawę twórczą opisał m.in. Fromm  6 cech postawy twórczej:
1. zdolność dziwienia się
2. zdolność koncentracji (twórczość zakłada zagłębianie się w problem; twórczość odbywa się
 tu i teraz )
3. doświadczanie własnego ja i poczucie tożsamości (człowiek jako rzeczywisty sprawca
wszystkiego, co robi)
4. zdolność akceptowania konfliktów i napięć jako naturalnego składnika życia
5. chęć do rodzenia się wciąż na nowo
6. wiara i odwaga
Fromm: Człowiek o ukształtowanej postawie twórczej zajęty jest istnieniem a nie posiadaniem.
> trening twórczości
Ćw. 1
Opisz siebie za pomocą słów (zdań) rozpoczynających się na litery wchodzące w skład Twojego
imienia.
Ćw. 2
W jaki sposób połączyć kropki za pomocą 4 prostych linii bez odrywania ołówka od kartki?



[e-mail] 7
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Ćw.3
W jaki sposób podzielić tą figurę na 4 równe części pod względem wielkości i kształtu?
Ćw.4
W jaki sposób podzielić tą figurę na 5 równych części pod względem wielkości i kształtu?
Ćw. 4
W którą stronę jedzie autobus?
[e-mail] 8
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Ćw. 5
W jaki sposób przełożyć 1 zapałkę, aby powstał kwadrat?
Ćw. 6
W jaki sposób podpiąć prąd, gaz i wodę do każdego z domków, tak, aby żadne z linii się nie
krzyżowały?
ZASADY TWÓRCZEGO MYŚLENIA
[Nęcka]
1. ZASADA KOMPETENTNEJ NIEKOMPETENCJI
2. ZASADA RACJONALNEJ IRRACJONALNOŚCI
3. ZASADA RÓŻNORODNOŚCI (im więcej pomysłów, tym lepiej)
4. ZASADA AKTUALNOŚCI (skupianie się na tym, co tu i teraz)
5. BRAK PRESJI CZASOWEJ
6. MOTYWACJA WEWN
TRZNA
7. ZASADA ODROCZONEGO WARTOŚCIOWANIA
8. ODPOWIEDNIA ILOŚĆ OSÓB W GRUPIE
[e-mail] 9
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Grażyna Mendecka Poczucie tożsamości dzieci wybitnych twórców
Obecnie uważa się, że rodzina jest środowiskiem, w którym poprzez interakcje rozwija się każdy
z członków.
TOŻSAMOŚĆ = PODMIOTOWOŚĆ człowieka
Erikson  rozwój psychospołeczny; pojęcie kryzysów; kryzys tożsamości w okresie adolescencji.
Poczucie tożsamości:
" ciągłość (ja wczoraj  dziś  jutro)
" jedność (z grupą społeczną)
" odrębność (wyraziste cechy odróżniające mnie od innych)
Psychologia  tożsamość w aspekcie:
a) rozwojowym  proces kształtujący człowieka przez całe życie
y
ródła tożsamości:
" identyfikacja z osobami znaczącymi i grupami społecznymi
" wpływ okresów rozwojowych (szczególnie adolescencji) na kształtowanie się tożsamości
" kryzys tożsamości  pojęcie wprowadzone przez E. Eriksona  poważna trudność
z ukształtowaniem się tożsamości
Mechanizmy kształtujące poczucie tożsamości:
" przywiązanie  dystansowanie ( nasycenie się przywiązaniem )
" eksperymentowanie z rolami i moratorium a tożsamość
Relacje rodzice  dzieci a rozwój
" dziecko ma poczucie, że nie odgrywa w życiu rodzica priorytetowej roli
" dziecko musi przeżywać okresy  psychicznej nieobecności rodzica
" musi liczyć się ze stałą dominacją w rodzinie problemów wybitnego rodzica
" twórcy dość często odrzucają swoje dziecko
" rodzic przewyższa dziecko intelektualnie
" autodestrukcyjność jako forma dystansowania
" dystansowanie poprzez umniejszanie roli rodzica we własnym życiu
" trudności z kształtowaniem poczucia tożsamości przez dzieci wybitnych twórców
> trening twórczości
Ćw.1
Wyciągnij jakąś rzecz, którą często masz przy sobie i jest dla ciebie ważna. Następnie rozwiń
zdanie  Jestem jak ten przedmiot, bo... .
Ćw. 2
Jak przechowywać rozpuszczalnik, który rozpuszcza wszystko?
Ćw. 3
Historyjka o bankierze i jego córce (>E. De Bono)
Pewien bankier, który miał córkę piękną, dobrą i mądrą, pewnego dnia
niespodziewanie zbankrutował i groziło mu więzienie. Szpetny i zły, aczkolwiek bardzo
bogaty sąsiad zaproponował mu, że spłaci jego dług, jeśli odda mu za żonę swoją
[e-mail] 10
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
córkę. Dziewczyna była przerażona. Ojciec nie zgodził się, ale będąc w trudnej sytuacji,
uległ namowom sąsiada, by o sprawie zdecydował los. Sąsiad podniósł z ziemi
2 kamienie i rzekł:  Niech dziewczyna losuje: jeśli wybierze kamień biały, zostanie przy
ojcu, ale ja i tak was poratuję. Jeśli zaś wyciągnie czarny kamień, wyjdzie za mnie za
mąż, a ty i tak pójdziesz do więzienia. Sprytne oczy dziewczyny jednakże dostrzegły, że
sąsiad podniósł z ziemi dwa kamienie o czarnej barwie...
Co ma zrobić dziewczyna?
Cechy myślenia twórczego:
a) płynność (ilość generowanych pomysłów)
b) giętkość (ilość pomysłów w różnych kategoriach)
c) oryginalność (niepowtarzalność generowanych pomysłów)
Edward de Bono  myślenie konwergencyjne a dywergencyjne
Myślenie wertykalne (konwergencyjne) Myślenie lateralne (dywergencyjne)
Logiczne, racjonalne Swobodne skojarzenia
W jednym kierunku Wielokierunkowe
Pozostające w temacie
Odbiegające od tematu
Jednolite, wolne od sprzeczności
Standardowe rozwiązanie Nowe sposoby postępowania
Jedno właściwe rozwiązanie Prowadzi do wielu oryginalnych rozwiązań
Krytyka ulepsza Krytyka hamuje
> trening twórczości
Ćw. 1
Wymyśl nową nazwę dla... [pokazuje dowolną rzecz].
Ćw. 2
Jak można by to inaczej wykorzystać?
[Kontakt z trenerką: [e-mail]]
Test Wytwarzania Dywergencyjnego
Test badający wytwarzanie dywergencyjne  płynność wytwarzania.
ZADANIA
1. wypisywanie skojarzeń  płynność pojęciowa
2. zapisywanie liczb matematycznych  płynność ideacyjna
3. przewidywanie następstw  oryginalność
4. wymienianie wyrazów o określonej końcówce  płynność słowna
5. uzupełnianie rysunku  opracow.
[e-mail] 11
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
6. wymyślanie niezwykłych zastosowań przedmiotów  giętkość spontaniczna
Zadania zaczerpnięte z:
1. W. Dobrołowicza, 1988
2. podręcznika J. Guilforda, 1978
3. fragmenty testów w opracowaniu Dobruszka (nietypowe zastosowania, przewidywanie
następstw)
" każda próba na czas
" brak norm (można je sobie obliczyć samemu  programy statystyczne; 60-70 osób)
Przykłady zadań:
1. Co by się stało, gdyby wynaleziono uniwersalne lekarstwo na wszystkie choroby? (2 min.)
[jak najwięcej oryginalnych pomysłów]
2. Nietypowe wykorzystanie przedmiotu  gazeta.
Klaus K. URBAN, Hans G. JELLEN: Rysunkowy Test Twórczego Myślenia
A, B
TSD-Z
TCT-DP
Skale:
KN każdy przypadek wykorzystania jednego z 6 elementów
UZ dodanie nowej jakości, co najmniej dwukrotne przedłużenie, wkomponowanie
w większą całość
NE nowe elementy  względne i niezależne (max. 6 punktów)
PL połączenia liniowe 2 elementów
PT spójność elementów z tematem
KW wykorzystane małego kwadracika poza ramą (0/3/6p.)
WR wykroczenie poza ramę (0/3-w jednym punkcie/6p.)
PE widoczna linia horyzontu, przestrzenne ujmowanie przedmiotów
HU nacechowanie emocjonalne rysunku (osoby twórcze mają poczucie humoru)
NM niestandardowa manipulacja arkuszem (0-3p.)
AB abstrakcyjność; nierealne postacie, deformacje (0-3p.)
FS połączenia figuralno-symboliczne; obecność symboli (0-3p.)
NS niestereotypowość (od 3 punktów odejmujemy każdy element uznany przez autorów
testu jako stereotypowy)
steny WS steny WS
1 3-8 6 24-31
2 9-10 7 32-37
3 11-13 8 38-43
4 14-18 9 44-52
5 19-23 10 > 52
[e-mail] 12
Psychologia twórczości 2007/2008
Prof. Grażyna Mendecka
Podsumowanie
1. Sposoby i metody badania twórczości
a) przy pomocy testów:
- postawy twórcze
- zdolności twórcze (ma je każdy)
b) za pomocą eksperymentu (jak w psychologii społecznej),
np. wpływ twórczości na relacje z ludz
mi (konformizm, nonkonformizm)
c) poprzez ocenę dokonań  ocena wyników twórczości przez sędziów kompetentnych,
np. ocena zdolności twórczych
+ -
testy psychologiczne prostota badania niestosowność badania;
u dzieci badamy tylko
potencjalną twórczość
inne metody trudności z obiektywną oceną
rzeczywistych dokonań
twórczych (jeżeli twórczość
przewyższa epokę, to nie ma
ekspertów, którzy mogliby ją
oceniać);
twórcy tworzą sami siebie  ich
autobiografia jest niemiarodajna
Uwagi końcowe:
" test psychologiczny musi być tak skonstruowany (rzetelność, stabilność, trafność), żeby na jego
wynik nie miały wpływu czynniki zewnętrzne (np. zdenerwowanie jednostki)
" należy być konsekwentnym w budowaniu podstaw teoretycznych w obrębie raz obranego nurtu
psychologicznego (psychoanaliza, poznawcza, behawioryzm itp.)
[e-mail] 13