2011-12-15
Środowisko rodzinne
" Kreatogenny wpływ  złego środowiska
ucieczka w twórczość
Wykład 7
zwiększona wrażliwość
przywracanie równowagi
Społeczne i systemowe koncepcje
twórczości
Problem: jak często  złe środowisko stymuluje
twórczość?
Ocena poznawcza Wolność a bezpieczeństwo
Twórczość wymaga wolności
" Niesprzyjające środowisko może
A prawidłowy rozwój wymaga poczucia bezpieczeństwa
 sprzyjać twórczości
 lub ją hamować
" Rogers: twórczość wymaga psychologicznej wolności
i psychicznego bezpieczeństwa
" w zależności od oceny poznawczej
" Prokreatywne rodziny:
 zagrożenia
 Bez nadmiaru  matczynego ciepła
 własnych zasobów
 Elementarne poczucie bezpieczeństwa
 własnych możliwości zmagania się  Wolność eksperymentowania w zakreślonych granicach
Kolejność urodzin Twórczość w szkole
" Bariery
" Ann Roe: nadreprezentacja jedynaków i
 Konformizacja zachowań
pierwszych dzieci
  akademickość przekazywanej wiedzy
" Sulloway
" Możliwości
 Pierwsze dzieci ą� konformistyczni ludzie
 Nauczyciel jako wzorzec i stymulator
sukcesu
 Zasoby intelektualne szkoły
 Póz
ne dzieci ą� nonkonformistyczni
 Stymulujące środowisko rówieśnicze
twórcy i innowatorzy
1
2011-12-15
Twórczość w pracy: zagrożenia
Twórczość w pracy: szanse (Ekvall)
(Amabile i Gryskiewicz)
" Struktura firmy
" Praca jako wyzwanie
" Ograniczenia
" Wolność podejmowania inicjatyw
" Obojętność
" Wsparcie ze strony kierownictwa i kolegów
" Zarządzanie
" Brak lęku przed porażką i ośmieszeniem
" Ocena
" Niewystarczające zasoby
" Swobodna dyskusja
" Presja czasu
" Akceptacja umiarkowanego ryzyka
" Zachowawczość
" Rywalizacja
Osoby znaczące Modelowanie aktywności twórczej
" Mentor " Ruscio i Amabile (1999)
 opiekun, promotor
" Dostarczone materiały
" Zadanie: stworzyć budowlę
" Model
" Instrukcja
 wzorzec osobowy
 Algorytmiczna
 Heurystyczna
" Reguła trzech mistrzów (Góralski)  Żadna
Wyniki Ruscio i Amabile  Kreatogenne społeczeństwo
5
" Jak zmierzyć twórczość w skali epoki?
4
" Simonton: oryginalność melodyczna
3
kompozytorów
 Oryginalni  barok (Monteverdi) i awangarda
2
(Schoenberg)
 Mniej oryginalni  klasycy (Haydn, Mozart,
1
Beethoven)
Niepodobne
do wzorca
Podobne
0
do wzorca
algorytmiczna heurystyczna żadna
Rodzaj instrukcji
2
Poziom twórczo
ś
ci
2011-12-15
 Kreatogenne społeczeństwo (Arie )
Społeczna ocena twórczości
" Paradoks Perkinsa
" Dobrobyt
 Dysponujemy zasobami twórczymi
 Potrafimy rozpoznać cudzą twórczość
" Wolność osobista
 A mimo to nie potrafimy tworzyć sami
" Różnorodność kulturowa
" Sternberg
 Artykuły cenione przez autora nie są tymi samymi,
które cenią odbiorcy
" Docenianie dóbr kultury
Runco i Chand Groborz, Wodniecka i Kłusak
" 81 licealistów
" Badani oceniali swoje wcześniej wytworzone
pomysły " Trzy zadania o charakterze otwartym
" Ustalono wskaz
niki płynności, giętkości,
oryginalności (oraz ogólny wskaz
nik  ideacji )
" Trafnie oceniali, które z nich są wartościowe
" W drugim etapie  ocena pomysłów własnych i
cudzych
 Oryginalność
" Ale nietrafnie oceniali, które z nich są banalne
 Niecodzienność (w jakim odsetku badanych taki pomysł
mógł się pojawić)
Wyniki Groborz et al. Rola pośredników
2
" Recenzenci, członkowie komisji
2
" Krytycy, mecenasi, właściciele galerii
2
" Ich rola zależy od:
2
 Jednoznaczności kryteriów oceny
2
 Konkurencji na rynku
 Poziomu specjalizacji
1
"Ideacja" słaba
(dolny kwartyl)
"Ideacja" dobra
1 (górny kwartyl)
pomysły własne pomysły cudze
Przedmiot oceny
3
(nie)trano
ść
oceny oryginalno
ś
ci
2011-12-15
Twórczość grupowa Koncepcje systemowe
" Facylitacja czy inhibicja?
 Grupy realne versus nominalne
 Rywalizacja versus współpraca
 Idea killers
" Problem umysłu zbiorowego
 Istota umysłu zbiorowego
 Warunki jego pojawienia się
Józef Kozielecki
Twórczość a transgresja
 Transgresja i kultura
" Transgresja  przekraczanie granic
" Nie każda transgresja jest wartościowa
 materialnych
 Więc każda twórczość jest transgresją, ale nie
 społecznych
każda transgresja jest twórcza
 symbolicznych
" Każda transgresja musi być świadomym
" Typy transgresji
 Typ P (prywatna)
przekroczeniem barier
 Typ H (historyczna)
 Więc nie można mówić o twórczości mimowolnej
 Typ Z (destruktywna)
lub nieświadomej
Potrzeba hubrystyczna Trzy kroki eliminacji zmian
" Podstawowa potrzeba (coś jak libido...)
" Czy przynosi coś istotnie nowego?
" Hubris = trwałe dążenie człowieka do
" Czy przynosi coś wartościowego dla
potwierdzania i powiększania własnej wartości
społeczności?
" Czy jest trwała?
" Dwie formy
 Rywalizacja
" Dopiero po trzecim kroku zmiana jest
 Dążenie do doskonałości
włączana w system kultury
4
2011-12-15
Sternberg i Lubart
Rodzaje  inwestycji
 Defying the crowd
" Koncepcja twórczego inwestowania
" Dobra
 Kupić tanio, sprzedać drogo
" Inwestujemy w
 tematy
" Zła
 projekty
 Kupić drogo, sprzedać tanio
 przedsięwzięcia
 które obiecują duży  zysk w dłuższej perspektywie
Konsekwencje podejścia
Strategie inwestowania
inwestycyjnego
" Analiza  techniczna "  Tworzyć każdy może
 Każdy, kto jest kompetentny w danej dziedzinie
 Wszyscy widzą i wiedzą to samo, ale tylko
" Analiza  fundamentalna
niektórzy dokonują odkryć i wynalazków
" Zróżnicowanie  por ela
" Twórczość jest kwes ą wyboru
Psychologiczne obszary Koncepcja łącznego wpływu
inwestowania (konfluencji)
" Intelekt " Wpływ nieliniowy
" Wiedza
" Styl myślenia " Oddziaływanie łączne
" Osobowość
" Motywacja " Oddziaływanie kompensacyjne
" Otoczenie społeczne
5
2011-12-15
Simonton Teoria przypadku konfiguracji
" Twórczość to rodzaj przywództwa " Etap 1
 Wywieranie wpływu  Przypadkowe permutacje
 Przekonywanie do własnych racji
" Etap 2
 Wyłonienie się wzorca (konfiguracji)
" Twórczość zachodzi przy udziale przypadku " Etap 3
 Odwołanie się do teorii Campbella  Przekaz społeczny i akceptacja
Warunki skutecznego przekazu i
Wniosek
akceptacji
" Wspólnota  składników poznawczych
" Najbardziej twórcze są dzieła średnio
 Podobnie myślimy i czujemy
oryginalne, albowiem
" Brak pełnego uporządkowania  składników poznawczych w
 Są nowe i niezwykłe
umysłach odbiorców
 Czegoś nie wiemy lub nie rozumiemy
 Ale nie na tyle, by inni ich nie zrozumieli
" Zgodność znaczeń i symboli twórcy i odbiorcy
 rekonstrukcja oryginalnej konfiguracji
" Przekład oryginalnej konfiguracji na język zrozumiały dla
odbiorcy
Jednostka, pole, domena
Proces twórczy
(Mihalyi Csikszentmihalyi)
" Jednostka
 Poszczególne osoby
selekcja
Pole Domena
" Pole
innowacja socjalizacja
 Społeczna organizacja ludzi i instytucji
" Domena Jednostka
 Dziedzina wiedzy lub sztuki
6
2011-12-15
Wnioski
" Proces twórczy  dzieje się sam
 automatyczność
 nieintencjonalność
" Podmiotem twórczości jest system
 Jednostka jest tylko składnikiem systemu
" Twórczość wymaga cyklu co najmniej jednego
pokolenia
7