Proces twórczy
" Jest to proces prowadz"cy do wytworzenia
nowego i warto#ciowego wyniku
Wyk!ad 2
" My#lenie, a ponadto
 pami$%, uwaga, wyobra&nia ...
 emocje, motywy, stany #wiadomo#ci ...
Klasyczne i wspó!czesne teorie
procesu twórczego
" Struktura
 ogólne zasady budowy
 przebieg
Cz$sto#% skojarze' ze s!owem  stó!
Podej#cie asocjacyjne
" Proces twórczy polega na kojarzeniu
" Mednick (1962): odleg!e kojarzenie
" Mechanizmy odleg!ego kojarzenia
 po#rednictwo
 podobie'stwo ukryte (np. homonimy)
 przypadkowe zestawienia bod&ców
krzes!o obrus drewno noga jedzenie
Test Odleg!ych Skojarze'
Ró(nice indywidualne
Remote Association Test (RAT)
" Telefon  (ycie  odcinek
" Osoby ze  strom" hierarchi" skojarze'
 linia
 Powtarzalne, przewidywalne
" Persja  nalot  pod!oga
 Ma!o twórcze
 dywan
" Szko!a  #wiat!o  oliwa
 kaganek
" Osoby z  p!ask" hierarchi" skojarze'
" Teatr  mi$so  odzie(
 Nieprzewidywalne
 sztuka
 Twórcze
" Dentysta  stolarz  nafciarz
 wiert!o
Arthur Koeslter Podej#cie postaciowe (Gestalt)
" Poj$cie bisocjacji " Zmiana struktury sytuacji problemowej
 Przeci$cie si$ dwóch procesów  Zmiana reprezentacji problemu w umy#le
skojarzeniowych
" My#lenie produktywne
" Trzy twarze twórcy
 Prowadz"ce do nowej wiedzy
 M$drzec
 Artysta
" Wgl"d
 B!azen
 ol#nienie
Problem równoleg!oboku
(Wertheimer)
Podej#cie psychodynamiczne Teoria inkubacji
" Zygmunt Freud " Inkubacja = my#lenie utajone
 Sublimacja
 Proces pierwotny i wtórny
" Teoria czterech faz
 Nie#wiadomo#% latentna (przed#wiadomo#%)
 Preparacja
 Inkubacja
" Ernst Kris
 Iluminacja
 Regresja w s!u(bie ego
 Weryfikacja
Podej#cie behawiorystyczne Schemat bada' Maltzmana
" Twórczo#% jako zachowanie sprawcze
" S!owo-bodziec
" Wzmacnianie twórczych reakcji
" Reakcja = skojarzenie
" Hull: hierarchia rodziny nawyków
" Reakcje zwyczajne ! nic
" Berlyne
" Reakcje oryginalne ! aprobata s!owna
 reakcje wypróbowane
 reakcje niewypróbowane
" Wzmacnianie da!o efekty
" Maltzman  On the training of originality
" Ale jeszcze lepsze efekty da!a instrukcja, aby
by% oryginalnym
Instrumentalne wzmacnianie reakcji
oryginalnych
Teoria generatywno#ci (Epstein) Koncepcje  rewizjonistyczne
" Nowe formy zachowania to synteza wcze#niej
" Perkins: twórczo#% to nic nadzwyczajnego
wytworzonych nawyków
 Niezwyk!y skutek zwyk!ych operacji
 Niezwyk!y uk!ad zwyk!ych operacji
" Dynamiczne wspó!zawodnictwo mi$dzy
nawykami
" Weisberg:
" Wygaszanie sztywnych nawyków daje szans$
 Twórczo#% to stopniowy przyrost wprawy
nawykom s!abym
 Regu!a 10 lat
" Twórczo#% to naturalna forma zachowania
Koncepcja twórczej interakcji Koncepcja twórczej interakcji
" Partnerzy interakcji:
" N$cka (1987)
 Cel
 struktury próbne
" Za!o(enia
" Partnerzy nieustannie wp!ywaj" na siebie
 Proces twórczy jest jednolity
 Opis bez faz
" Proces twórczy ko'czy si$ wtedy, gdy
 Opis pasuj"cy do ró(nych dziedzin
rozbie(no#% celu i struktury próbnej jest
 Znikoma
 Pomijalna
Struktura twórczej interakcji Przeszkody w procesie twórczym
" Strategie
" Adams:
 Nadaj" cel, ukierunkowuj"
 Przeszkody intelektualne
 Np. strategia ukierunkowuj"cej emocji, strategia
" Sztywno#%, fiksacja
twórczego oddalenia
 Przeszkody emocjonalne
" L$k przed zmian"
" Operacje wykonawcze
 Przeszkody spo!eczne
 Bezpo#redni wykonawcy
" Wstyd
 Np. skojarzenia, analogie, metafory, transformacje
Problem czterech kropek Rozwi"zania b!$dne
Rozwi"zanie poprawne Rozwi"zanie twórcze
Klasyfikacja przeszkód Przedwczesne przerywanie
" Zapobieganie procesom twórczym
" Antykreatywne przekonania i ideologie
 Proces si$ ko'czy, zanim si$ zacz"!
" Przedwczesne przerywanie procesów twórczych
 Porzucenie dzie!a " Emocjonalne koszty twórczo#ci
" Zak!ócanie procesów twórczych
 Ingerencja w przebieg procesu
" Konkurencja motywów
" Ograniczanie procesów twórczych
 Niedostatek zasobów
" Niedostrzeganie celów
Przedwczesne przerywanie
Zak!ócanie procesów twórczych
procesów twórczych
" Dogmatyzm " Nacisk i konformizm
" Egocentryzm " Rywalizacja
" Niecierpliwo#% " Warunkowanie sprawcze
" Sztywna samokontrola
Ograniczanie procesów twórczych
Model genploracji
" Tabu
" Ronald Finke i in. (Ward, Smith)
 Creative cognition approach
" Inercja mentalna
" Geneplore = generation + exploration
" Schemat
" Jednostronno#%
" Poj$cie struktury przedtwórczej
" Niedostateczna lub nadmierna wiedza
Schemat procesu twórczego Procesy generatywne
" Prowadz" do wytworzenia struktur
przedtwórczych
Wytwarzanie
ekspansja
struktur
" Sze#% grup
interpretacja
przedtw.
 Przywo!anie z pami$ci trwa!ej
 Dokonanie skojarzenia
 Synteza ( mieszanka mentalna )
 Nowe poj$cia
 Transfer wiedzy
Ograniczenia  Redukcja kategorialna
" (np. ró(a to generator zapachu)
nak!adane
na produkt
Przyk!ad: co mo(na z tego
Produkt
zrobi%?
T
Interpretacja Problemy do rozstrzygni$cia
" Sk!adniki procesu twórczego
" Logo klubu golfowego
 konieczne
 wskazane
 przypadkowe
" Logo klubu mi!o#ników win
" Jako#ciowe wzorce przebiegu procesu
" ?
twórczego
 Czy ka(dy tworzy wed!ug swoistego wzorca?
 Czy niektóre wzorce s" bardziej wydajne?