2011-11-03
Emocje
" Dane z introspekcji
Wykład 5
" Wybitne umysły  czy mają też wybitne
zdolności do autoanalizy?
Emocje i motywacja w procesie
twórczym
" Introspekcja czy retrospekcja?
Shaw (1994): 11 twórczych inżynierów i
Emocje  filokreatywne (Kocowski)
uczonych
"  zanurzenie , absorpcja
" Emocje pozytywne
" wiara w intuicję
 zaciekawienie, radość, sympa a
" wiara w nieświadomość
" Emocje sterujące procesem twórczym
" stany głębokie frustracji
 naprowadzanie na cel, unikanie pułapek
"  odpuszczanie sobie , okresy nieróbstwa
" częste iluminacje
Isen, Daubman i Nowicki (1987): emocje
" Intensywne reakcje cielesne (ciepło ...)
pozytywne sprzyjają wytwarzaniu pomysłów
" odrzucenie i rozgoryczenie
" satysfakcja
Dlaczego emocje mogą być
Odwrotna zależność Yerkesa Dodsona
filokretaywne?
efekt
" Zaciekawienie ą� eksploracja
" Sympa a ą� współpraca w grupie
" Radość ą� ???
POBUDZENIE
pobudzenie
1
2011-11-03
Twórczość a pozytywny znak emocji
Twórczość a pobudzenie
" Niskie " Obuchowski
 Obniżenie autocenzury  Przejście na kod abstrakcyjny
 Większa tolerancja na brak wyniku  Dokonywanie porównań, kategoryzowanie
 A
atwiejsza akceptacja nowych pomysłów  Myślenie przez analogię
" Wysokie " Isen
 A
atwość kojarzenia w sieci semantycznej  A
atwiejszy dostęp do zasobów pamięci
 Koncentracja energii (intensyfikacja uwagi)  Przejście na globalny styl przeszukiwania (?)
Twórczość a nastrój (Vosburg, 1998)
Heinzen
" Nastrój pozytywny
" Twórczość reaktywna
 Pomaga w problemach otwartych (testach
 Reagowanie na zagrożenia
dywergencyjnych)
 Wyzwala strategię poszukiwania jakiegokowiek wyniku  Pomagają emocje i nastrój negatywny
(sa sficing strategy)
" Twórczość proaktywna
" Nastrój negatywny
 Pomaga w problemach zamkniętych (wymagających  Wykorzystanie szans
wglądu)
 Pomagają emocje i nastrój pozytywny
 Wyzwala strategię dążenia do najlepszego wyniku
(op mizing strategy)
Twórczość a poziom frustracji (Heinzen,
Unsworth (2001)
1994)
" Wymyśl sposób na znalezienie pracy wakacyjnej
" Twórczość responsywna
" Grupy
 Zewnętrzna presja, problem narzucony lub zdefiniowany
 Której powiedziano, że to banalne
przez innych
 Której powiedziano, że to zadanie trudne, ale wykonalne
 Któej powiedziano, że znalezienie pracy graniczy z cudem " Twórczość spodziewana (expected)
 Zewnętrzna presja, problem wykryty samodzielnie
" Wyniki: najlepiej wypadłą grupa średnio " Twórczośc kontrybutywna
sfrustrowana
 Motywacja wewnętrzna, problem narzucony lub
zdefiniowany przez innych
" Twórczość proaktywna
 Motywacja wewnętrzna, problem wykryty samodzielnie
2
2011-11-03
Emocje sterujące procesem twórczym
Metcalfe: Feelings of knowing
zimno ciepło
" Grodon: reakcja hedoniczna
 Ciepłe uczucie, że ma się rację
" Czy FOW zwiastuje nadchodzące rozwiązanie?
 Chłodne uczucie, że jest się w błędzie (?)
 TAK, jeśli chodzi o problemy trywialne (wymagające
przywołania wiedzy z pamięci)
" Bla (1961): psychofizjologia wglądu
 NIE, jeśli chodzi o złożone problemy (wymagające wglądu)
 Narastają fizjologiczne wskaz
niki emocji tuż przed
WGL
D JEST NIEPRZEWIDYWALN?
wglądem
(przynajmniej na podstawie emocji)
 Przeczucie nadchodzącego wglądu?
Jaua
ovec (1994) Emocjonalne koszty twórczości
" Powtórzył badania Metcalfe " Lęk
" Podzielił o.b. na pięć grup ze względu na poziom " Zmiany nastroju (zaburzenia bipolarne)
rozwiązywania problemów
 Mania: ułatwia generowanie
 Depresja: ułatwia ocenę
" Badał ilość  przeskoków emocjonalnych (z ciepło na
zimno i vice versa)
" Odrzucenie
 Tolerancja na odrzucenie
" Wyniki
" Ryzyko
 Więcej przeskoków w przypadku trudnych problemów
 Tolerancja na ryzyko
 Osoby uzdolnione częściej dokonywały przeskoków
Czy warto nagradzać za twórczość?
Motywacja
TAK
Glover, Maltzman
(warunkowanie instrumentalne)
NIE
Kruglanski, Amabile
3
2011-11-03
Jeśli nagroda przeszkadza, to dlaczego?
O jakich nagrodach mówimy?
" Nobel " Rozprasza uwagę
 Ale: dzieci nagrodzone wcześniej też cierpiały w
wyniku nagrody (Hennessey)
" Pieniądze, sława, uznanie
" Neutralizuje inne z
ródła motywacji
" Pochwała, zachęta, drobne premie
 Osłabia motywację wewnętrzną
" Zwiedzanie atrakcyjnych miejsc
Hipoteza nadmiernego uzasadnienia
Kiedy nagroda pomaga?
(overjus fica on)
" Wewnętrzne z
ródła motywacji do twórczości
" Jeśli zadanie jest dobrze określone
 Ciekawość, zabawa, przyjemność
 Ale zadania twórcze raczej takie nie są ...
" y
ródła wewnętrzne plus nagroda to zbyt dużo
" Jeśli jest jasno sprecyzowane, za co jest
powodów, aby tworzyć
udzielana
 Mechanizm atrybucyjny: tworzę, bo ...
" mi płacą
 Ale to grozi naśladownictwem i brakiem
" to ciekawe
oryginalności
Problem: twórczość codzienna a
Twórczość a motywacja samoistna
twórczość wybitna
" Zuckerman: nobliści tracą produktywność po " Deci: motywacja samoistna to czerpanie satysfakcji z
otrzymaniu nagrody nagród zawartych w samej czynności
" Hipoteza 1: " Twórczość, a ponadto:
 NA przeszkodzie stoją obowiązki laureata  Zabawa
 Eksploracja
" Hipoteza 2:
 Aktywność seksualna
 Nagrody służą twórczości wybitnej, ale niekoniecznie
aktywności potencjalnie twórczej  ...
" Hipoteza 2:
 Pres żowa nagroda to po prostu informacja zwrotna
4
2011-11-03
Badania Teresy Amabile Ciekawość poznawcza
" Badani pisali haiku na zadany temat (np.  Śnieg )
" Dostrzeganie problemów
" Siedem powodów, dla których warto tworzyć:
 Wewnętrznych
 zewnętrznych " Zadawanie pytań
" Powtórne pisanie haiku (np.  Smiech )
" Kwes onowanie zastanych rozwiązań
 (co by było, gdyby to zrobić inaczej?)
" Lepsze utwory powstały w grupie  wewnętrznej?
Badanie Houstona i Mednicka Badanie Aleksandry Tokarz
" Pokazujemy badanym na ekranie dwa słowa
" Trzy grupy: wzbudzenie motywacji
 Rzeczownik i nierzeczownik
 Poznawczej autonomicznej
" Nagradzamy za wybór rzeczownika
 Poznawczej instrumentalnej
 Skojarzeniem ciekawym, nowym
 Zadaniowej
 Skojarzeniem trywialnym, znanym
" Sprawdzamy, czy warunkowanie instrumentalne
" Pomiar twórczości w czterech typach zadań:
działa, tzn. czy przyrasta liczba wybranych
rzeczowników technicznych, prognostycznych, interpretacji
tekstów, interpretacji fotografii
" Wynik: warunkowanie działa, ale tylko w przypadku
osób twórczych
Wyniki badań Tokarz Twórczość a potrzeba osiągnięć
100
" Korelacja między
90
 Liczbą patentów w kolejnych 20 leciach między
80
rokiem 1800 a 1950
70
 Obecnością motywacji osiągnięć w czytankach dla
60
dzieci
50
40
30
Zadania
techniczne
" Wartość tej korelacji r = +0,79
20 Zadania
prognostyczne
Interpretacja
10
tekstów
Interpretacja
0 fotografii
autonomiczna instrumentalna zadaniowa
Motywacja poznawcza
5
dob
po
Odsetek
rych
mysłów
2011-11-03
Polimotywacyjne uwarunkowania
twórczości
" Zawsze wiele motywów
" Względna ważność motywów zależy od
 Rangi twórczości
 Etapu tworzenia
 Cech indywidualnych twórcy
 Społecznego kontekstu tworzenia
6