Budowa i funkcje krążka międzykręgowego.

Krążki międzykręgowe zbudowany są z chrząstki włóknistej i łączy się z

powierzchnią górną i dolną trzonów kręgowych za pośrednictwem cienkiej warstwy
chrząstki

szklistej.

Wysokość

krążków

międzykręgowych

jest

zazwyczaj

proporcjonalna do wysokości trzonu i stanowi w przybliżeniu

1

/

3

tej wysokości.

Łączna wysokość wszystkich krążków międzykręgowych wynosi około ¼ długości
kręgosłupa. Na przekroju strzałkowym krążki międzykręgowe maja kształt klina, w
odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa są wyższe od przodu, zaś w części
piersiowej wyższe od strony tylnej. Struktura krążka międzykręgowego jest
zróżnicowana – składa się on z silnego pierścienia włóknistego, który obejmuje
umieszczone po środku jadro miażdżyste. Pierścień miażdżysty silnie zespala górna i
dolną powierzchnię trzonów. Krążki międzykręgowe dzięki swej sprężystości
doskonale zmniejszają wszelkie wstrząsy kręgosłupa.

Krążek międzykręgowy pełni 3 podstawowe funkcje:



ustala położenie kręgów względem siebie,



umożliwia ruchy,

umożliwia zgięcie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe

kręgosłupa,



amortyzuje.

Zadania jądra miażdżystego

Jądro miażdżyste ma konsystencje półpłynną, jest błyszczące i białe. Położone

jest bliżej tylnego odcinka trzonu kręgu. Po urodzeniu, u człowieka jądro miażdżyste
zawiera przetykany chrzęstno-włóknistymi nitkami śluz. Powiększanie jądra zachodzi
na skutek rozrostu elementów włóknistych. W wieku 12 lat zbudowane jest prawie
całkowicie z tkanki chrzęstnej i włóknistej. Z wiekiem w jądrze miażdżystym
zmniejsza się zawartość wody i innych składników, natomiast zwiększa się zawartość
kolagenu. Z upływem lat dochodzi do coraz większego zacierania się różnic
pomiędzy jądrem miażdżystym, a pierścieniem włóknistym. Zmiany uwodnienia jądra
są początkiem zmian, które prowadzą do uszkodzenia krążka.

Jądro

miażdżyste

jest

najważniejszym

czynnościowo

i

najbardziej

wyspecjalizowanym elementem krążka międzykręgowego. Spełnia 3 zadania:



jest punktem podparcia dla kręgu leżącego powyżej,



amortyzuje napięcia, naciski oraz przenosi je równomiernie na cały pierścień i
pozwala na ruchy między kręgami,



pośredniczy w wymianie płynów zachodzącej między krążkiem, a trzonami
kręgowymi.

Funkcje pierścienia włóknistego

Pierścień włóknisty jest obwodową częścią krążka, która zawiera liczne

włókna sprężyste. Pierścień ten silnie zespala górną i dolną powierzchnię sąsiednich
trzonów, w związku z tym jest czynnikiem znacznie hamującym ruchy kręgów.

Fizyczne krzywizny kręgosłupa

Patrząc na kręgosłup człowieka z boku, widzimy cztery łukowate krzywizny

upodabniające się do dwukrotnie powtórzonej litery S. Dwie z tych wypukłości
skierowane do przodu, w okolicy szyjnej i lędźwiowej, noszą nazwę lordoz. Te
krzywizny są specyficzna cecha kręgosłupa człowieka, pozostającą w związku ze
spionizowana postawa jego ciała. U płodu i noworodka kręgosłup ma kształt
pojedynczego łuku. Krzywizny kręgosłupa kształtują się stopniowo w rozwoju poza
zarodkowym. Lordoza szyjna formuje się w pierwszym roku życia, gdy dziecko uczy
się unosić głowę do góry, kurcząc przy tym mięśnie karku. Nieco później zaczyna
kształtować się lordoza lędźwiowa, gdy niemowlę, leżąc w tej samej pozycji, usiłuje
unosić za głową także klatkę piersiową przez skurcz mięśni grzbietu. Około 10 do 15
miesiąca życia lordoza lędźwiowa rozwija się dalej, podczas prób stawania i
chodzenia. W pozycji pionowej - pod wpływem ciężaru górnej części tułowia -
zarysowane wygięcia pogłębiają się, a następnie utrwalają: krzywizna szyjna i
piersiowa około 6-7 roku życia, a lędźwiowa w okresie pokwitania. Te fizjologiczne
krzywizny kręgosłupa zwiększają jego wytrzymałość i nadają mu charakter sprężyny
uginającej się łagodnie w czasie skoku lub biegu, przez co siła wstrząsu
ośrodkowego układu nerwowego zostaje złagodzona.

Kifoza jest łukowatym wygięciem kręgosłupa w stronę grzbietową. Kifoza w

postaci patologicznej potocznie nazywana jest garbem. U człowieka fizjologiczna
kifoza występuje w odcinku piersiowym i krzyżowym kręgosłupa. Dzięki nim
kręgosłup może wytrzymywać duże obciążenia. Umożliwiają one również
utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.

Skrzywienie boczne, które jest wygięciem patologicznym nosi nazwę skoliozy.

Wbrew tej nazwie, skolioza nie jest jedynie bocznym skrzywieniem, a
trójpłaszczyznowym.
Skolioza rozpatrywana jest jako trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa.

Obejmuje ono:



skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa);



skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (lordo- lub kifo- skolioza);



skrzywienie w płaszczyźnie poziomej (rotacja i torsja kręgów).

Skoliozy dzielimy na pierwotne i wtórne. Pierwotne powstają samoistnie bez żadnej
uprzedniej

wady

fizycznej.

Przyczyna

ich

pozostaje

nieznana.

Skrzywienia wtórne mogą powstawać m.in. wskutek nawykowej złej postawy.
Najbardziej podatne na skoliozę są dzieci w wieku szkolnym. Nieodpowiednie ławki,

stoły i krzesła, wady wzroku, nieprzystosowanie emocjonalne, nadmierna nerwowość
upośledzają prawidłowy odruch postawy i doprowadzają do powstawania skoliozy.
Wczesne

wykrycie

skrzywienia

pozwala

je

skutecznie

wyleczyć.

Leszek Jaworski w49610