Na podstawie: Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika.
Podręcznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93.

1

Wykład 3: Kulturowe uwarunkowania edukacji

Opracowanie: mgr Anna Olszowa

Bohaterowie popkultury - wzorami
(re)konstruowania przez młodzież swojego „ja”.


„Przesunięcie socjalizacyjne” (Z. Kwieciński)


Kultura konsumpcji
- podstawową kategorią przyjemność
- obowiązek bycia szczęśliwym
- styl życia typu shopping


Kultura typu instant
- natychmiastowość komunikacji – telefon
komórkowy, fax, e-mail, Internet stacje telewizyjne
MTV i CNN

- poczucie panowania nad czasem i przestrzenią.
- brak chęci i umiejętności czekania - „nie odkładaj
życia na później”.

Na podstawie: Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika.
Podręcznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93.

2

Prymat zmiany i szybkiego życia
- szybkie nawiązywanie bezpośrednich kontaktów
(tymczasowość, powierzchowność, anonimowość).

- brak potrzeby stabilności, zorientowanie na
krótkotrwałość

Koniec ideałów - triumf codzienności
- wolność do konsumpcji.

Kultura upozorowania; hiperrzeczywistość jako
wytwór mediów.


Kultura kultu ciała i seksualności
- erotyzacja konsumpcji

-życie seksualne – odarte z intymności
(depersonalizacja i upublicznienie życia
seksualnego).

Na podstawie: Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika.
Podręcznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93.

3

Amerykanizacja
Przesunięcia kulturowe:
- od orientacji na społeczność do podejścia
indywidualistycznego,
- od odpowiedzialności przed społeczeństwem
do samorealizacji,
- od koncentracji na pracy zawodowej do
koncentracji na konsumpcji,
- od otwarcia na ludzi do pogoni za zyskiem,
- od zakorzenienia do ruchliwości,
- od dominacji w życiu społecznym kategorii
równości, sprawiedliwości i współpracy
do eksponowania znaczenia wolności, możliwości
i współzawodnictwa,
- od rzeczywistości do marzenia,
- od społecznego bezpieczeństwa do przygody,
- od obawy przed niedostatkiem do poszukiwania
królestwa obfitości (S. Breiner).

Na podstawie: Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika.
Podręcznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93.

4

Tożsamość globalnego nastolatka – kształtowana
przez kulturę popularną oraz ideologię konsumpcji
(a nie przez wartości narodowe i państwowe).
- bardzo pragmatyczny,
- łatwo się komunikuje
- maksymalnie tolerancyjny dla różnicy
i odmienności
- sceptyczny wobec idei większego zaangażowania.

Pokolenie X – składa się z osób:
„nie biorących odpowiedzialności za swoje
postępowanie i (lub) wykazujących ogólny brak
zainteresowań” T. Thorne

1

Kult sukcesu – zjawiskiem determinującym
tożsamość współczesnej młodzieży.
Dwa podstawowe konteksty sukcesu.
I – wyznaczony jest przez dążenie do władzy,
stanowiska (pozycji) i pieniędzy,
II – przez „popularną sławę” (obecność w mediach).

1

1

T. Thorne, Slownik pojęć kultury postmodernistycznej. Mody, kulty fascynacje, tłum. Z.

Batko, Warszawa 1995, s. 256-257. (za: Melosik)

Na podstawie: Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika.
Podręcznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93.

5

Cztery możliwości reakcji na tendencje w rozwoju
kultury współczesnej:

•

ś

wiadome dążenie do zablokowania istniejących

trendów kulturowych, w imię uznanych,
tradycyjnych wartości kulturowych;

•

bezrefleksyjne dryfowanie wraz z szybko
zmieniającą się kulturą;

•

akceptacja euforii supermarketu i bezkrytyczne
„klikanie” w rzeczywistość, tak jak gdyby to była
strona z Internetu;

•

negocjacja z młodzieżą kształtu rzeczywistości,
w której wspólnie żyjemy, a w szczególności
kształtowanie w młodzieży nawyku świadomego
podejmowania wyborów odnośnie do kształtu
własnego „ja”.

Powyższy materiał został opracowany przez A. Olszową na podstawie literatury:
Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.),
Pedagogika. Podręcznik akademicki, cz. 2, rozdz. 5, str. 68 - 93.