1

PRĄDY DIADYNAMICZNE wg BERNARDA

Są to prądy składające się z prądu stałego i nałożonego na niego prądu sinusoidalnie zmiennego .

Działanie lecznicze i zastosowanie opisał w roku 1948 , francuski lekarz stomatolog P.D. Bernard .

Podstawowe prądy DD to prąd : DF – difaza stała , i MF – monofaza stała .

Na bazie tych prądów , poprzez ich modulację, powstają pozostałe formy.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PRĄDÓW DD :

- wartość mocy impulsu nie spada do zera , ale do minimalnej wartości prądu stałego ( 2-4 mA )
- czas trwania impulsu równy jest czasowi przerwy i wynosi 10 ms
- w związku ze złożeniem dwóch składowych : galwanicznej i zmiennej , prądy mają właściwości bodźcowe prądów
impulsowych oraz właściwości prądu stałego o małym natężeniu.
Wielkość natężenia prądu stałego nazywa się podstawą czyli BASIS , a wielkość natężenia impulsowego nazywa się
dawką czyli DOSIS.

W terapii , prądy DD są wykorzystywane przede wszystkim, ze względu na działanie przeciwbólowe , zwiększające
ukrwienie i wpływ na mięśnie szkieletowe.

RODZAJE PRĄDÓW DD :

1.

DF- difaza stała to prąd o częstotliwości f =100 Hz i t imp = 10 ms

2.

MF- monofaza stała to prąd o częstotliwości f =50 Hz , t imp = 10 ms , tp=10ms

3.

CP – prąd krótkich okresów . Jego modulacja polega na zmianie częstotliwości ( 100 Hz – 50 Hz).

Składa się z prądu DF i MF następujących bezpośrednio po sobie, naprzemiennie , bez
okresu przerwy. Czas przepływu poszczególnych prądów to najczęściej 1 sekunda , czyli okres wynosi
2 sekundy

4. LP – prąd długich okresów. Jest modyfikacją DF i MF , ale czas przepływu dla każdej formy jest różny

Modulacja polega również na zmianie amplitudy wychyleń impulsów.

Istnieje kilka rodzajów modulacji , najczęstsza powstaje przez nałożenie na prąd MF analogicznego prądu

zmodulowanego w amplitudzie ( prąd MM ) i przesuniętego w fazie o 180 stopni.

Czas trwania modulacji to np.:10 sekund, czas trwania niezmodulowanego prądu MF 6 sekund

4.

MM- monofaza modulowana. Jest prądem MF zmieniającym wychylenia amplitudy i przerwy.

Czas modulacji to najczęściej 10 sekund i czas przerwy również 10 sekund.

Okres trwa 20 sekund. Obwiednia modulacji ma kształt połówki sinusoidy .

6.

RS– rytm synkopowy. Jest odmianą przerywaną prądu MF.

Czas przepływu prądu MF– 1 sekunda , czas przerwy również 1 sekunda.

WŁAŚCIWOŚCI I DZIAŁANIE PRĄDÓW DIADYNAMICZNYCH:

Zakres działania prądów DD w czasie zabiegu , powinien mieścić się w strefie pomiędzy progiem

pobudliwości zakończeń nerwowych ( najmniejsza wartość natężenia przy której pacjent zaczyna odczuwać
działanie prądu ) , a progiem bólu ( zwiększające się natężenie odczuwane przez pacjenta jako bolesne ).
Jest to tzw. ZAKRES CZYNNOŚCIOWY działania prądów DD. Jest on cechą indywidualną każdego organizmu
Zakres czynnościowy jest niestały. Przyczyną zmian w zakresie czynnościowym jest :

● odczyn przyzwyczajenia – niekorzystny dla terapii ,powstaje na skutek przyzwyczajenia się

zakończeń nerwowych do powtarzających się bodźców o tym samym typie. Odczyn ten można zmniejszyć przez
zmianę częstotliwości prądu ( stosowanie kilku form prądów DD o krótkich czasach w czasie jednego zabiegu )

● odczyn inhibicji – jest odpowiedzialny za podwyższenie progu bólu czyli działanie przeciwbólowe

prądów DD – korzystny dla leczenia .
Występuje szybko , nawet po 30 sekundach od ustalenia dawki progowej i trwa kilkanaście minut do kilku
godzin po zabiegu . Jest to tzw. inhibicja pierwotna, uważana za najważniejszy skutek przeciwbólowy prądów
DD.
Ponadto zauważa się podwyższenie progu bólu , utrzymujące się kilka do kilkunastu dni po wykonaniu kilku
zabiegów tzw. inhibicja wtórna

Ponadto Bernard wprowadził pojęcie dynamogenii, jako efektu działania prądów DD , które oznacza
pobudzanie tkanek i przywracanie im fizjologicznej sprawności.

2

DF- ma działanie przeciwbólowe, wywołuje efekt inhibicji. Dzięki niemu zmniejsza się oporowość skóry
i wzrasta przewodnictwo. Stosujemy go jako pierwszą formę przed pozostałymi . Znajduje zastosowanie
w stanach bólowych i przeczulicy. Po dłuższym stosowaniu pojawia się także efekt dynamogeniczny.

MF- wywołuje efekt dynamogeniczny , inhibicja pojawia się późno, ale jej efekt jest trwalszy niż po DF.
Stosujemy ten prąd w nerwobólach po uprzednim podaniu DF. Ma tonizujący wpływ na układ nerwowy.

CP - ma głównie działanie pobudzające , dynamogeniczne, działanie przeciwbólowe pojawia się po pewnym
czasie . Powoduje silne rozszerzenie naczyń krwionośnych.
Wskazania do jego stosowania to : zaniki mięśni, zesztywnienia stawowe , stany pourazowe, zaburzenia
troficzne, obrzęki , odmrożenia.

LP - ma słabe działanie dynamogeniczne i silne przeciwbólowe. Stosujemy go w stanach i zespołach bólowych
( lumbago ), nerwobólach .

RS i MM - inhibicja osłabiona, działanie pobudzające głównie na mięśnie szkieletowe.
Stosuje się w zanikach mięśni z nieczynności.

Ogólnie mówi się że działanie prądów DD polega na :

● wywołaniu efektu przeciwbólowego wyrażającego się podwyższeniem progu odczuwania bólu ,
● wpływie na naczynia krwionośne w postaci silnego ich rozszerzenia , mocniej wyrażonego pod Katodą ,
na skutek powstawania ciał histamino podobnych powodujących rozszerzenie naczyń oraz pobudzenia włókien
nerwowych układu wegetatywnego odpowiedzialnych za rozszerzenie naczyń krwionośnych ,
● wpływie na mięśnie szkieletowe, przy czym częstotliwość 100 Hz powoduje obniżenie napięcia mięśniowego
i inhibicję , a 50 Hz - wzmożenie napięcia i efekt dynamogeniczny.
Naprzemienne stosowanie tych dwóch częstotliwości , co ma miejsce w prądach CP i LP, powoduje
” gimnastykę izometryczną „ mięśnia, co daje w efekcie większe przekrwienie i obniżenie napięcia
mięśniowego.
Natomiast prądy RS i MM stosowane są do stymulacji mięśni zdrowych- prawidłowo unerwionych, będących
w zaniku na skutek nieczynności ( np.: długotrwałego unieruchomienia pod opatrunkiem gipsowym ).
Uzyskujemy skurcz mięśni w czasie trwania impulsów , a w czasie przerwy – rozluźnienie.

WSKAZANIA DO STOSOWANIA PRĄDÓW DD:

1. Zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów i stawów kręgosłupa
2. Rwa kulszowa
3. Nerwobóle
4. Migrena
5. Zapalenia okołostawowe
6. Stany pourazowe tkanek miękkich
7. Obrzęki na tle zaburzeń troficznych
8. Odmroziny
9. Oparzenia
10. Półpasiec
11. Mięśniobóle
12. Porażenia nerwów obwodowych
13. Owrzodzenia żylakowate podudzi
14. Zaniki mięśni z nieczynności
15.

PRZECIWWSKAZANIA- jak do galwanizacji , ze szczególną ostrożnością
w wykonywaniu zabiegów na okolicę serca.

METODYKA WYKONANIA ZABIEGÓW :

elektrodą czynną jest Katoda, układamy ją w miejscu największej bolesności, Anodę układamy
obwodowo.
Jeśli nie ma ściśle zlokalizowanych dolegliwości , wskazana jest zmiana polaryzacji prądu w czasie
przepływu każdej z form

w przypadku elektrostymulacji prądami RS i MM , stosujemy technikę dwubiegunową ( K na
przyczepie końcowym , a A na przyczepie początkowym stymulowanego mięśnia )

stosujemy pojedyncze podkłady pośrednie, zmoczone w ciepłej wodzie

3

stosujemy dawki :

- słabe - tuż powyżej progu pobudliwości (czuciowa dawka progowa)

- średnie - między progiem pobudliwości a progiem odczuwania bólu
- mocne - próg bólu ( czuciowa dawka ponad progowa ), nie wolno go przekroczyć gdyż możemy
wywołać bolesny skurcz mięśni

wartość Basis nastawiamy do około 3 mA , a Dosis do wyraźnego odczucia przez pacjenta w zakresie
dawki średniej

zasadniczym warunkiem prawidłowo wykonanego zabiegu jest unikanie odczynu przyzwyczajenia, stąd
stosujemy kilka rodzajów prądu o krótkim czasie przepływu

( 1- 4 minuty ) , w czasie jednego zabiegu

łączny czas zabiegu dla kilku form prądów to maksymalnie 10 minut

5-12 zabiegów w serii , poprawa powinna nastąpić po 2-3 zabiegach .

Między kolejnymi seriami 6-7 dniowa przerwa.
W czasie stymulacji prądami RS i MM , nie wymagana
jest przerwa między dwoma seriami.