Erozja wietrzna

www.smul.sachsen.de/lfulg

Erozja wietrzna (eoliczna) stanowi obok erozji wodnej, śniegowej, uprawowej i ruchów

masowych, jeden z głównych typów erozji (Józefaciukowie, 1992). Jest to

przemieszczanie się materiału glebowego po powierzchni gleby pod wpływem wiatru,

jako środka transportu. Szacuje się, że na obszarze około 28% powierzchni Polski

występuje zagrożenie erozja wietrzną, co przy znacznym udziale powierzchniowym gleb

słabych, najbardziej podatnych na ten typ erozji, stwarza istotne zagrożenie degradacji

gruntów ornych.

O formach i nasileniu procesów erozji wietrznej decydują fizyczno - geograficzne

cechy środowiska oraz czynniki antropogeniczne. Spośród tych pierwszych największy

wpływ wywierają wiatry, rzeźba terenu, podatność gleb na deflację oraz szata roślinna. W

Polsce przeważają wiatry zachodnie, uznawane za mało erozyjne. Większą siłą erodowania

charakteryzują się wiatry północne i wschodnie, wiejące najczęściej zima i wywołujące

zawieje.

Najbardziej podatne na działanie wiatru są gleby piaszczyste, a następnie przesuszone

gleby organiczne i organiczno - mineralne. Najbardziej narażona na erozję wietrzną jest

wierzchnia warstwa gleby, do 5cm. Odporne (w dużym stopniu) na erozję wietrzną są tereny

zalesione oraz trwale zadarnione. Podatność deflacji gruntów ornych zależy od gatunków

uprawianej rośliny (najmniej chronią okopowe, najbardziej mieszanki trawiaste) oraz od

rodzaju zabiegów agrotechnicznych.

Wszystkie środki, które prowadzą do zmniejszenia zagrożenia wystąpienia erozji

wietrznej, służą jej zapobieganiu

W znacznym stopniu możemy zminimalizować skutki erozji wietrznej poprzez

minimalizacje czasu, w którym gleba zostaje bez przykrycia, min. poprzez płodozmian,

międzyplon. Większe pokrycie gleby przyczynia się do mniejszego niszczenia agregatów

glebowych, ponieważ sa one chronione przed uderzeniami poruszających się skokowo

cząsteczek glebowych, a poprzez większą porowatość struktury, wyhamowywana jest

prędkość wiatru w pobliżu gleby. Zachowanie stabilnych agregatów glebowych uzyskamy

także poprzez wapnowanie.

Do działań zmniejszających erozję w uprawie gleby zaliczyć możemy konserwującą

uprawę gleby z siewem w mulcz, w możliwie w całym przebiegu procesu zmianowania

(powoduje to większe pokrycie gleby, stabilność agregatów glebowych i chropowatość

wierzchniej warstwy gleby). Mulcz tworzy na powierzchni gleby powłokę zapobiegającą

erozji gleby, wymywaniu i wywiewaniu nasion i substancji organicznych, utrzymuje

odpowiednią wilgotność niezbędną do procesu kiełkowania nasion traw. Dodatkowo mulcz

tworzy warstwę ograniczającą w znacznym stopniu rozwój chwastów.

Szkody w zasiewach występują najczęściej w okresach wczesnej wiosny. Ochrona

gleb przed erozją wietrzną stanowi zarówno ochronę powietrza i wód. Szkodliwość

zwiewanych pyłów polega również na tym, że niosą one ze sobą składniki mineralne i

organiczne, a także pozostałości środków ochrony roślin. Do najskuteczniejszych środków

zapobiegania erozji wietrznej zaliczyć możemy zakładanie śródpolnych zakrzaczeń i

zadrzewień oraz utrzymywanie gleby pod okrywą roślinną. Na glebach i terenach szczególnie

zagrożonych przez erozję wietrzną zaleca się stosować bezpłużną uprawę gleby tzn. bez jej

odwracania, a jeśli jest to możliwe - bezpośredni siew roślin.