1

1

SYSTEMY ROZLICZEŃ

SYSTEMY ROZLICZEŃ

MIĘDZYBANKOWYCH W KRAJOWEJ

MIĘDZYBANKOWYCH W KRAJOWEJ

IZBIE ROZLICZENIOWEJ

IZBIE ROZLICZENIOWEJ

Opracowała
Anna Mizur

2

2

HISTORIA KRAJOWEJ IZBY

HISTORIA KRAJOWEJ IZBY

ROZLICZENIOWEJ

ROZLICZENIOWEJ



Wrzesień 1991 z inicjatywy Związku Banków

Wrzesień 1991 z inicjatywy Związku Banków

Polskich powołany został Komitet

Polskich powołany został Komitet

Organizacyjny Krajowej Izby Rozliczeniowej w

Organizacyjny Krajowej Izby Rozliczeniowej w

skład której weszli reprezentanci największych

skład której weszli reprezentanci największych

banków, oraz Związek Banków Polskich

banków, oraz Związek Banków Polskich



22 Listopad 1991 – przedstawiciele 16 banków

22 Listopad 1991 – przedstawiciele 16 banków

i ZBP podpisali akt notarialny ustalający statut

i ZBP podpisali akt notarialny ustalający statut

i władze KIR S.A.

i władze KIR S.A.

3

3

CEL I MISJA

CEL I MISJA



Celem

powołania KIR S.A. było

powołania KIR S.A. było

usprawnienie i unormowanie systemu

usprawnienie i unormowanie systemu

rozliczeń międzybankowych.

rozliczeń międzybankowych.



Misją KIR S.A.

jest świadczenie usług

jest świadczenie usług

rozliczeniowych w sposób wiarygodny,

rozliczeniowych w sposób wiarygodny,

sprawny i bezpieczny oraz współdziałanie

sprawny i bezpieczny oraz współdziałanie

z bankami na rzecz usprawnienia systemu

z bankami na rzecz usprawnienia systemu

płatniczego w Polsce.

płatniczego w Polsce.

4

4

Struktura

organizacyjna KIR SA jest

organizacyjna KIR SA jest

dwustopniowa. W

dwustopniowa. W

ramach izby działa

ramach izby działa

centrala oraz 17

centrala oraz 17

bankowych regionalnych

bankowych regionalnych

izb rozliczeniowych

izb rozliczeniowych

(BRIR), których siedziby

(BRIR), których siedziby

mieszczą się w obecnych

mieszczą się w obecnych

miastach wojewódzkich,

miastach wojewódzkich,

a także w Koszalinie.

a także w Koszalinie.

ORGANIZACJA KIR S.A.

5

5

OBECNIE AKCJONARIUSZAMI IZBY

OBECNIE AKCJONARIUSZAMI IZBY

SĄ:

SĄ:

6

6

SYSTEMY

ROZLICZENIOWE



W ramach Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. funkcjonują 2

W ramach Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. funkcjonują 2

podstawowe systemy rozliczeniowe :

podstawowe systemy rozliczeniowe :



System

System

SYBIR

SYBIR

- Izba papierowa (tradycyjna),

- Izba papierowa (tradycyjna),



System

System

ELIXIR

ELIXIR

- Izba elektroniczna,

- Izba elektroniczna,



oraz nowouruchomione i współpracujące z podstawowymi

oraz nowouruchomione i współpracujące z podstawowymi

systemami rozliczeniowymi Izby:

systemami rozliczeniowymi Izby:



System 

System 

IMBIR

IMBIR

 -system   optycznego   odczytu   

 -system   optycznego   odczytu   

standardowych  

standardowych  

dokumentów bankowych, pozwalający na zamianę

dokumentów bankowych, pozwalający na zamianę

dokumentu papierowego w komunikat elektroniczny,

dokumentu papierowego w komunikat elektroniczny,



System 

System 

SZAFIR -

SZAFIR -

 system zarządzania certyfikatami kluczy

 system zarządzania certyfikatami kluczy

publicznych.

publicznych.

7

7

System SYBIR

System SYBIR

(System

(System

Bankowych Izb Rozliczeniowych)

Bankowych Izb Rozliczeniowych)

jest oryginalnym polskim

jest oryginalnym polskim

systemem opracowanym dla

systemem opracowanym dla

zapewnienia sprawnej obsługi

zapewnienia sprawnej obsługi

rozliczeń międzybankowych netto

rozliczeń międzybankowych netto

dokonywanych z udziałem

dokonywanych z udziałem

dokumentów papierowych. System

dokumentów papierowych. System

umożliwia automatyzację

umożliwia automatyzację

przetwarzania danych w

przetwarzania danych w

poszczególnych fazach procesu

poszczególnych fazach procesu

rozliczeń międzybankowych,

rozliczeń międzybankowych,

dokonywanych tradycyjnie z

dokonywanych tradycyjnie z

udziałem tych dokumentów, które

udziałem tych dokumentów, które

są wymieniane między oddziałami

są wymieniane między oddziałami

banków za pośrednictwem BRIR.

banków za pośrednictwem BRIR.

SYBIR

8

8



ELIXIR

ELIXIR

- Elektroniczna Izba Rozliczeniowa, to

- Elektroniczna Izba Rozliczeniowa, to

system rozliczeń międzybankowych, w których

system rozliczeń międzybankowych, w których

wyeliminowano przesyłanie dokumentów

wyeliminowano przesyłanie dokumentów

papierowych między bankami. Wszystkie

papierowych między bankami. Wszystkie

informacje potrzebne dla prawidłowego

informacje potrzebne dla prawidłowego

opracowania i zaksięgowania zlecenia klienta

opracowania i zaksięgowania zlecenia klienta

przekształcane są w zapis elektroniczny

przekształcane są w zapis elektroniczny

przesyłany do banku odbiorcy zlecenia.

przesyłany do banku odbiorcy zlecenia.



ELIXIR jest systemem rozrachunku netto, w

ELIXIR jest systemem rozrachunku netto, w

którym zlecenia wystawiane do zaksięgowania na

którym zlecenia wystawiane do zaksięgowania na

rachunkach banków są rezultatem kompensaty

rachunkach banków są rezultatem kompensaty

wzajemnych należności i zobowiązań banków,

wzajemnych należności i zobowiązań banków,

wynikających z indywidualnych zleceń klientów.

wynikających z indywidualnych zleceń klientów.

ELIXIR

9

9

ELIXIR

SPOSÓB

SPOSÓB

ROZLICZEŃ

ROZLICZEŃ

W SYSTEMIE

W SYSTEMIE

ELIXIR

ELIXIR

10

10

ELIXIR - SYBIR

    

    

Biorąc pod uwagę

Biorąc pod uwagę

planowane na rok 2003

planowane na rok 2003

zakończenie stosowania

zakończenie stosowania

systemu SYBIR, należy

systemu SYBIR, należy

spodziewać się

spodziewać się

dalszego wzrostu

dalszego wzrostu

udziału izby

udziału izby

elektronicznej (systemu

elektronicznej (systemu

ELIXIR) w ogólnych

ELIXIR) w ogólnych

rozliczeniach, zwłaszcza

rozliczeniach, zwłaszcza

w zakresie liczby

w zakresie liczby

transakcji.

transakcji.

11

11

IMBIR

Wdrożenie projektu umożliwiło

Wdrożenie projektu umożliwiło

wsparcie części banków przy

wsparcie części banków przy

automatycznej obróbce

automatycznej obróbce

standardowych papierowych

standardowych papierowych

dokumentów płatniczych

dokumentów płatniczych

(standardowego formularza

(standardowego formularza

polecenia przelewu / wpłaty

polecenia przelewu / wpłaty

gotówkowej oraz formularza z

gotówkowej oraz formularza z

tytułu wpłaty składek na rzecz

tytułu wpłaty składek na rzecz

ZUS), co istotnie wpływa na

ZUS), co istotnie wpływa na

zmniejszenie pracochłonności i

zmniejszenie pracochłonności i

kosztów działania banków.

kosztów działania banków.

System IMBIR przyczynia się

System IMBIR przyczynia się

także do efektywniejszego

także do efektywniejszego

wykorzystania systemu ELIXIR i

wykorzystania systemu ELIXIR i

upowszechniania rozliczeń

upowszechniania rozliczeń

międzybankowych w formie

międzybankowych w formie

elektronicznej.

elektronicznej.

12

12

IMBIR

System IMBIR

System IMBIR

- linia

- linia

technologiczn

technologiczn

a do odczytu

a do odczytu

optycznego

optycznego

standardowyc

standardowyc

h

h

(papierowych)

(papierowych)

dokumentów

dokumentów

bankowych.

bankowych.

13

13



System SZAFIR jest nowym systemem zarządzania

System SZAFIR jest nowym systemem zarządzania

certyfikatami kluczy publicznych. Służy on temu, by

certyfikatami kluczy publicznych. Służy on temu, by

- ze względu na bezpieczeństwo danych - do

- ze względu na bezpieczeństwo danych - do

systemów elektronicznych (np. ELIXIR) nie miały

systemów elektronicznych (np. ELIXIR) nie miały

dostępu osoby nieupoważnione. W skład systemu

dostępu osoby nieupoważnione. W skład systemu

certyfikacji kluczy publicznych SZAFIR wchodzą trzy

certyfikacji kluczy publicznych SZAFIR wchodzą trzy

podstawowe elementy:

podstawowe elementy:



Ośrodek  Zarządzania  Kluczami  (OZK) 

Ośrodek  Zarządzania  Kluczami  (OZK) 

pełniący  funkcję  organu  certyfikacji,

pełniący  funkcję  organu  certyfikacji,



Ośrodki Rejestracji Kluczy (ORK)

Ośrodki Rejestracji Kluczy (ORK)

odpowiedzialne za rejestrowanie oraz identyfikację

odpowiedzialne za rejestrowanie oraz identyfikację

klientów,

klientów,



Katalog X.500

Katalog X.500

w którym przechowywane są

w którym przechowywane są

wszystkie wydane przez Ośrodek Zarządzania

wszystkie wydane przez Ośrodek Zarządzania

Kluczami certyfikaty i listy CRL.

Kluczami certyfikaty i listy CRL.

SZAFIR

14

14

Schemat systemu SZAFIR

15

15



Od początku funkcjonowania KIR S.A.

Od początku funkcjonowania KIR S.A.

systemy Izby obsłużyły około 2,1 mld

systemy Izby obsłużyły około 2,1 mld

transakcji o wartości ponad 17,1 bln zł.

transakcji o wartości ponad 17,1 bln zł.



W 2001r. przez systemy Izby

W 2001r. przez systemy Izby

przetworzonych było ogółem ponad 519

przetworzonych było ogółem ponad 519

mln transakcji o łącznej wartości 4561 mld

mln transakcji o łącznej wartości 4561 mld

zł (wzrost o prawie 19% w stosunku do

zł (wzrost o prawie 19% w stosunku do

2000r.)

2000r.)

WYNIKI KIR S.A.

16

16

DZIĘKUJĘ ZA

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ!

UWAGĘ!

POZDRAWIAM

POZDRAWIAM

ANNA MIZUR

ANNA MIZUR