Gojenie

Gojenie

ran

ran

zakażonych

zakażonych

Wg WHO: właściwa

Wg WHO: właściwa

kontrola zakażeń

kontrola zakażeń

szpitalnych jest uznana

szpitalnych jest uznana

we współczesnym

we współczesnym

szpitalnictwie za

szpitalnictwie za

najważniejsze

najważniejsze

kryterium jakości

kryterium jakości

pracy

pracy

.

.

Zakażenie szpitalne jest jedną

Zakażenie szpitalne jest jedną

z

z

głównych przyczyn

głównych przyczyn

współczesnych chorób

współczesnych chorób

zakaźnych i dotyczy wszystkich

zakaźnych i dotyczy wszystkich

szpitali na świecie, nawet w

szpitali na świecie, nawet w

najbardziej rozwiniętych

najbardziej rozwiniętych

krajach

krajach

J. Jeljaszewicz, 1999

J. Jeljaszewicz, 1999

Jest to żenujące, moralnie

Jest to żenujące, moralnie

nieodpowiedzialne i

nieodpowiedzialne i

szkodliwe ekonomicznie

szkodliwe ekonomicznie

.

.



Jeżeli lekarz

Jeżeli lekarz

nie

nie

widzi na

widzi na

swoim oddziale zakażeń

swoim oddziale zakażeń

szpitalnych, powinien tylko

szpitalnych, powinien tylko

szerzej otworzyć oczy

szerzej otworzyć oczy

R. Williams

R. Williams

„

„

medyczne” zgony w

medyczne” zgony w

USA

USA



50% - niewłaściwe zastosowanie

50% - niewłaściwe zastosowanie

leków

leków



25% - zakażenia

25% - zakażenia

szpitalne

szpitalne



25% - inne

25% - inne

SKALA PROBLEMU:

SKALA PROBLEMU:



44000 do 98000 Amerykanów umiera

44000 do 98000 Amerykanów umiera

z powodu błędów lekarskich (raport IM

z powodu błędów lekarskich (raport IM

National Academy of Sciences USA)

National Academy of Sciences USA)



N. Foster, G. Mayer

N. Foster, G. Mayer



Uniwersytet w Harwardzie zaskarżony

Uniwersytet w Harwardzie zaskarżony

w ostatnim dziesięcioleciu na sumę

w ostatnim dziesięcioleciu na sumę

460 milionów dolarów

460 milionów dolarów



P.S. Dasse

P.S. Dasse

Trochę liczb: statystyka

Trochę liczb: statystyka

NNIS

NNIS



ZMO:16% - 30% infekcji u

ZMO:16% - 30% infekcji u

hospitalizowanych

hospitalizowanych



1980:

1980:

1 infekcja: 10 dni /

1 infekcja: 10 dni /

2000 $

2000 $



1992

1992

: 1 infekcja: 7,3 dnia /

: 1 infekcja: 7,3 dnia /

3152 $

3152 $



Rana jest to uszkodzenie ciała

Rana jest to uszkodzenie ciała

człowieka lub zwierzęcia

człowieka lub zwierzęcia

polegające na przerwaniu

polegające na przerwaniu

ciągłości skóry i ewentualnie

ciągłości skóry i ewentualnie

tkanek głębiej leżących lub

tkanek głębiej leżących lub

otwarciu jam ciała

otwarciu jam ciała

Fazy gojenia

Fazy gojenia



oczyszczanie (zapalenie)

oczyszczanie (zapalenie)



przebudowa (migracja komórek,

przebudowa (migracja komórek,

odrost naczyń, nabłonka)

odrost naczyń, nabłonka)



obkurczanie

obkurczanie



wytwarzanie blizny

wytwarzanie blizny



rany ostre (do 8 tyg.)

rany ostre (do 8 tyg.)



rany przewlekłe (pow. 8 tyg.)

rany przewlekłe (pow. 8 tyg.)

Rana

Rana

pooperacyjna

pooperacyjna

Gojenie ran

Gojenie ran



per primam

per primam



per secundam

per secundam



sub crustam

sub crustam

Joseph Lister, 1863

Joseph Lister, 1863

Joseph Lister, Glasgow,

Joseph Lister, Glasgow,

1863

1863



„

„

Badania nad gniciem” L. Pasteura

Badania nad gniciem” L. Pasteura



„

„

drobne żyjątka”

drobne żyjątka”



Giną przy podgrzewaniu

Giną przy podgrzewaniu



Szczelna butla a złamania

Szczelna butla a złamania



Jak nie dopuścić mikrobów do rany?

Jak nie dopuścić mikrobów do rany?



Crooks, nawadniane pola w Carlisle i

Crooks, nawadniane pola w Carlisle i

kwas karbolowy

kwas karbolowy



Opatrunki z kwasem karbolowym,

Opatrunki z kwasem karbolowym,

rozpylanie

rozpylanie

J. Lister, c.d.

J. Lister, c.d.



Publikacja w „The Lancet”, 1867

Publikacja w „The Lancet”, 1867



1877, Samuel Gross: „Tak zwane

1877, Samuel Gross: „Tak zwane

leczenie kwasem karbolowym doktora

leczenie kwasem karbolowym doktora

Listera raczej nie znajduje wiary

Listera raczej nie znajduje wiary

wśród oświeconych i doświadczonych

wśród oświeconych i doświadczonych

lekarzy po tej stronie Atlantyku”.

lekarzy po tej stronie Atlantyku”.



Lata dziewięćdziesiąte – prawie

Lata dziewięćdziesiąte – prawie

powszechne stosowanie antyseptyki

powszechne stosowanie antyseptyki



Najlepsza metoda leczenia

Najlepsza metoda leczenia

zakażonych ran

zakażonych ran



nie dopuścić do zakażenia

nie dopuścić do zakażenia



aseptyka, antyseptyka

aseptyka, antyseptyka



czyli

czyli



nie dopuścić do kontaminacji rany

nie dopuścić do kontaminacji rany

przez bakterie

przez bakterie

Podział zakażeń

Podział zakażeń



ZMO powierzchowne

ZMO powierzchowne



ZMO głębokie

ZMO głębokie



ZMO narządów lub jam ciała

ZMO narządów lub jam ciała

Stopnie czystości ran

Stopnie czystości ran

chirurgicznych

chirurgicznych



Rany czyste

Rany czyste



Rany czysto – skażone

Rany czysto – skażone



Rany skażone

Rany skażone



Rany brudne

Rany brudne

Zakażenia miejsca

Zakażenia miejsca

operowanego

operowanego



zakażenia ran operacyjnych w

zakażenia ran operacyjnych w

czystym polu mogą być

czystym polu mogą być

uznane za wyznacznik jakości

uznane za wyznacznik jakości

procedur i higieny szpitalnej

procedur i higieny szpitalnej



&& pole czyste <1,1%

&& pole czyste <1,1%



&& czyste skażone <3,3%

&& czyste skażone <3,3%



&& skażone < 6,4%

&& skażone < 6,4%



&& brudne 7 - 30%

&& brudne 7 - 30%

Czynniki ryzyka ZMO wg

Czynniki ryzyka ZMO wg

NNIS

NNIS



pole skażone lub brudne

pole skażone lub brudne



ASA 3, 4, 5

ASA 3, 4, 5



czas zabiegu > limitu

czas zabiegu > limitu



chory z choćby 1 czynnikiem

chory z choćby 1 czynnikiem

ryzyka ma dwukrotnie większe

ryzyka ma dwukrotnie większe

szanse powikłań septycznych niż

szanse powikłań septycznych niż

chory bez czynników

chory bez czynników



sterylizacja narzędzi

sterylizacja narzędzi



sterylizacja materiału

sterylizacja materiału



przygotowanie pola

przygotowanie pola



technika operacyjna

technika operacyjna



czas trwania zabiegu

czas trwania zabiegu



ruchliwość personelu

ruchliwość personelu



sterylny opatrunek

sterylny opatrunek



przetaczanie krwi

przetaczanie krwi

Przetoczenie krwi

Przetoczenie krwi

jest jak

jest jak

małżeństwo; nie należy się

małżeństwo; nie należy się

decydować na nie zbyt łatwo

decydować na nie zbyt łatwo

i nierozważnie, bez

i nierozważnie, bez

zasięgnięcia porady u kogoś

zasięgnięcia porady u kogoś

doświadczonego,

doświadczonego,

ani też częściej, niż to

ani też częściej, niż to

rzeczywiście konieczne.

rzeczywiście konieczne.

R.W.

R.W.

Beal

Beal

znaczenie społeczne

znaczenie społeczne

ekonomiczne

ekonomiczne

kliniczne

kliniczne

profilaktyka

profilaktyka

antybiotykowa

antybiotykowa

Zapobieganie ZMO – po

Zapobieganie ZMO – po

zabiegu

zabiegu



Technika i czas zmiany opatrunku

Technika i czas zmiany opatrunku



Mycie rąk

Mycie rąk



Szkolenie personelu

Szkolenie personelu



Mycie rąk

Mycie rąk



Wiarygodna rejestracja zakażeń

Wiarygodna rejestracja zakażeń



Mycie rąk

Mycie rąk



Analiza szczepów bakteriologicznych

Analiza szczepów bakteriologicznych



Mycie rąk

Mycie rąk

Co z tymi

Co z tymi

rękami?

rękami?

Czy już nigdy

Czy już nigdy

nie będą

nie będą

czyste?

czyste?

Co z tymi rękami?

Co z tymi rękami?

Czy już nigdy nie będą

Czy już nigdy nie będą

czyste?

czyste?

W. Shakespeare

W. Shakespeare

„Makbet”

„Makbet”

Ręce są

Ręce są

najważniejszym

najważniejszym

wektorem transmisji

wektorem transmisji

zakażeń w szpitalu.

zakażeń w szpitalu.

Ignacy Semmelweis, 1847

Ignacy Semmelweis, 1847



Dwa oddziały położnicze

Dwa oddziały położnicze



Prawie 20% i ok. 1% zgonów

Prawie 20% i ok. 1% zgonów



Śmierć profesora Kolletschki

Śmierć profesora Kolletschki



Wynik sekcji i odkrycie

Wynik sekcji i odkrycie



Bezwzględny reżim mycia rąk

Bezwzględny reżim mycia rąk



Sukces – zmniejszenie zgonów do 2%

Sukces – zmniejszenie zgonów do 2%



Porażka, zapomnienie, śmierć 1865

Porażka, zapomnienie, śmierć 1865

Handwashing - the Semmelweis

Handwashing - the Semmelweis

lesson forgotten?

lesson forgotten?

The

The

Lancet,

Lancet,

1994

1994

14 - 59 % lekarzy

14 - 59 % lekarzy

25 - 45% pielęgniarek

25 - 45% pielęgniarek

23 - 73% innych

23 - 73% innych

pośpiech; podrażnienia skóry

pośpiech; podrażnienia skóry

przekonanie, że robimy to tak często,

przekonanie, że robimy to tak często,

jak potrzeba

jak potrzeba

używanie rękawiczek (co nie zwalnia od

używanie rękawiczek (co nie zwalnia od

mycia rąk!)

mycia rąk!)

Zakażenia ran

Zakażenia ran



- banalne (angry looking)

- banalne (angry looking)



- poważne (zropienie)

- poważne (zropienie)



- krytyczne sepsa

- krytyczne sepsa

leczenie

leczenie



- banalne: obserwacja, antyseptyka

- banalne: obserwacja, antyseptyka



- poważne: leczenie miejscowe;

- poważne: leczenie miejscowe;

wymaz! antybiotyk – ostrożnie!

wymaz! antybiotyk – ostrożnie!



- krytyczne

- krytyczne



na IT

na IT



antybiotyk

antybiotyk



leczenie niewydolności wielo narządowej

leczenie niewydolności wielo narządowej

Rany oparzeniowe

Rany oparzeniowe



- stan ogólny, zaburzenia

- stan ogólny, zaburzenia

elektrolitowo-wodne

elektrolitowo-wodne



- I, IIa, IIb: praktycznie nie wymagają

- I, IIa, IIb: praktycznie nie wymagają

leczenia

leczenia



- III, IV: intensywne leczenie

- III, IV: intensywne leczenie

miejscowe:

miejscowe:

–

codzienne opatrunki (znieczulenie!)

codzienne opatrunki (znieczulenie!)

–

przeszczepy skórne

przeszczepy skórne

Odleżyny (decubitus),

Odleżyny (decubitus),

owrzodzenia

owrzodzenia



większość odleżyn jest efektem

większość odleżyn jest efektem

błędów w sztuce pielęgnowania,

błędów w sztuce pielęgnowania,

wynikających z braku wiedzy lub

wynikających z braku wiedzy lub

złych warunków (sprzętowych,

złych warunków (sprzętowych,

finansowych), lub obu tych przyczyn

finansowych), lub obu tych przyczyn

razem.

razem.

Leczenie

Leczenie



odleżyny: poprawa stanu ogólnego,

odleżyny: poprawa stanu ogólnego,

likwidacja ucisku, likwidacja

likwidacja ucisku, likwidacja

zakażenia, gojenie

zakażenia, gojenie



owrzodzenia: likwidacja zastoju

owrzodzenia: likwidacja zastoju

żylnego (lub poprawa dopływu

żylnego (lub poprawa dopływu

tętniczego), likwidacja zakażenia,

tętniczego), likwidacja zakażenia,

gojenie

gojenie

Odleżyny (decubitus),

Odleżyny (decubitus),

owrzodzenia

owrzodzenia



- cierpliwość!

- cierpliwość!



- oczyszczanie

- oczyszczanie



- likwidacja ucisku (odleżyny)

- likwidacja ucisku (odleżyny)



- elewacja, kompresoterapia

- elewacja, kompresoterapia

(owrzodzenia)

(owrzodzenia)



- nowoczesne opatrunki

- nowoczesne opatrunki

hydrokoloidowe

hydrokoloidowe



- po zagojeniu rozważenie leczenia

- po zagojeniu rozważenie leczenia

operacyjnego

operacyjnego

Stopa cukrzycowa

Stopa cukrzycowa



- bezwzględnie na insulinie

- bezwzględnie na insulinie



- cierpliwość

- cierpliwość



- codzienne usuwanie tkanek

- codzienne usuwanie tkanek

martwiczych

martwiczych



- wymaz, antybiotyk

- wymaz, antybiotyk



- unieruchomienie, elewacja

- unieruchomienie, elewacja



- nie spóźnić się z amputacją!

- nie spóźnić się z amputacją!

Rany pourazowe

Rany pourazowe



- do 6 godzin od urazu: rany skażone

- do 6 godzin od urazu: rany skażone



- powyżej 6 godzin: rany brudne

- powyżej 6 godzin: rany brudne



- zawsze maksymalne oczyszczenie rany

- zawsze maksymalne oczyszczenie rany



- zawsze chirurgiczne opracowanie

- zawsze chirurgiczne opracowanie

(debridement)

(debridement)



- nie zawsze zamknięcie rany!

- nie zawsze zamknięcie rany!



- szwy odroczone

- szwy odroczone



- antybiotyk – w zależności od zakresu

- antybiotyk – w zależności od zakresu

urazu

urazu

Infekcje o dramatycznym

Infekcje o dramatycznym

przebiegu

przebiegu



Tężec

Tężec



Wścieklizna

Wścieklizna



Zgorzel gazowa

Zgorzel gazowa

Tężec (tetanus)

Tężec (tetanus)



Laseczka tężca (clostridium tetani)

Laseczka tężca (clostridium tetani)



ziemia, koński nawóz

ziemia, koński nawóz



złoczyńca: tetanospazmina

złoczyńca: tetanospazmina



dawka śmiertelna: 0,01 mg!

dawka śmiertelna: 0,01 mg!



gorączka, skurcze grup mięśniowych

gorączka, skurcze grup mięśniowych



niewydolność oddechowa

niewydolność oddechowa



najczęściej zgon

najczęściej zgon

Leczenie tężca

Leczenie tężca



profilaktyka: szczepienia (anatoksyna)

profilaktyka: szczepienia (anatoksyna)



dzieci 3 x bezpłatnie; dorośli co 10 lat!

dzieci 3 x bezpłatnie; dorośli co 10 lat!



opracowanie rany

opracowanie rany



surowica przeciwtężcowa (antytoksyna)

surowica przeciwtężcowa (antytoksyna)



intensywna terapia

intensywna terapia



antytoksyna

antytoksyna



antybiotyki (cefalosporyny, tetracykliny)

antybiotyki (cefalosporyny, tetracykliny)



komory hiperbaryczne

komory hiperbaryczne

Zgorzel gazowa

Zgorzel gazowa



laseczka zgorzeli gazowej

laseczka zgorzeli gazowej

(clostridium perfringens)

(clostridium perfringens)



gaz pod skórą

gaz pod skórą



dożylne antybiotyki

dożylne antybiotyki



zapewnienie dobrego ukrwienia

zapewnienie dobrego ukrwienia



zwykle amputacja

zwykle amputacja



komora hiperbaryczna

komora hiperbaryczna

Wścieklizna (lyssa)

Wścieklizna (lyssa)



wirus odzwierzęcy

wirus odzwierzęcy



płyn mózgowo-rdzeniowy, ślina

płyn mózgowo-rdzeniowy, ślina



nietoperze, lisy, psy, koty; jenoty

nietoperze, lisy, psy, koty; jenoty



forma agresywna i spokojna (u zwierząt)

forma agresywna i spokojna (u zwierząt)



40000-100000 zgonów rocznie

40000-100000 zgonów rocznie



badanie zwierzęcia

badanie zwierzęcia



leczenie – tylko szczepienie

leczenie – tylko szczepienie



tylko do pierwszych objawów!

tylko do pierwszych objawów!



okres wylęgania – 20-60 dni

okres wylęgania – 20-60 dni

Wścieklizna

Wścieklizna



grudzień 2004

grudzień 2004



Atlanta

Atlanta



leczenie w śpiączce z powodzeniem

leczenie w śpiączce z powodzeniem