

Gojenie ran

Gojenie ran

Rana – czynnik zaburzający

Rana – czynnik zaburzający

homeostazę

homeostazę



W ranie wyzwolone zostają mediatory

W ranie wyzwolone zostają mediatory

stanu zapalnego powodujące wzrost

stanu zapalnego powodujące wzrost

katabolizmu

katabolizmu



Rana otwarta – wrota ucieczki białek i

Rana otwarta – wrota ucieczki białek i

wody

wody



Długotrwały proces gojenia wymaga

Długotrwały proces gojenia wymaga

znacznych wydatków energetycznych i

znacznych wydatków energetycznych i

białkowych

białkowych

Rana to przerwanie ciągłości

Rana to przerwanie ciągłości

skóry lub błony śluzowej

skóry lub błony śluzowej

pod wpływem urazu.

pod wpływem urazu.

Przy zachowaniu ciągłości

Przy zachowaniu ciągłości

skóry mówimy o stłuczeniu

skóry mówimy o stłuczeniu

W ranie oparzeniowej

W ranie oparzeniowej

dochodzi do

dochodzi do

czynnościowego przerwania

czynnościowego przerwania

ciągłości skóry

ciągłości skóry

Rodzaje ran

Rodzaje ran



Powierzchowne i głębokie

Powierzchowne i głębokie



Proste i powikłane

Proste i powikłane



Czyste skażone zakażone brudne i

Czyste skażone zakażone brudne i

zatrute

zatrute



Kłute cięte szarpane tłuczone

Kłute cięte szarpane tłuczone

miażdżone kąsane postrzałowe i

miażdżone kąsane postrzałowe i

oparzeniowe

oparzeniowe



Otwarte i zamknięte

Otwarte i zamknięte

Gojenie się ran

Gojenie się ran



Regeneracja - proces przywracający

Regeneracja - proces przywracający

pierwotny stan, rana goi się przez

pierwotny stan, rana goi się przez

wytworzenie tkanki wcześniej

wytworzenie tkanki wcześniej

zniszczonej .

zniszczonej .



Reparacja – rana wypełnia się nową

Reparacja – rana wypełnia się nową

tkanką odmienną od pierwotnej .

tkanką odmienną od pierwotnej .

Sposoby gojenia ran

Sposoby gojenia ran



Per primam – przez pierwotne zamknięcie

Per primam – przez pierwotne zamknięcie

rany z wytworzeniem niewielkiej blizny,

rany z wytworzeniem niewielkiej blizny,

bez ziarninowania

bez ziarninowania



Per secundam przez tworzenie dużej

Per secundam przez tworzenie dużej

blizny w ranach otwartych lub w

blizny w ranach otwartych lub w

obecności znacznej ilości tkanki

obecności znacznej ilości tkanki

martwiczej najczęściej z obfitym

martwiczej najczęściej z obfitym

ziarninowaniem

ziarninowaniem



Sub crustam – pod strupem

Sub crustam – pod strupem

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Zahamowanie krwawienia i

Zahamowanie krwawienia i

wypełnienie rany

wypełnienie rany

skrzepem. Brzegi rany obkurczają się

skrzepem. Brzegi rany obkurczają się

ze względu

ze względu

na elastyczność tkanek a później w

na elastyczność tkanek a później w

skutek

skutek

retrakcji skrzepu.

retrakcji skrzepu.

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Zapalenie w ranie

Zapalenie w ranie

Mediatory stanu zapalnego wydzielane

Mediatory stanu zapalnego wydzielane

przez zranione tkanki zwiększają

przez zranione tkanki zwiększają

przepuszczalność śródbłonka naczyń,

przepuszczalność śródbłonka naczyń,

napływ granulocytów

napływ granulocytów

obojętnochłonnych a w ślad za nimi

obojętnochłonnych a w ślad za nimi

makrofagów. Okres ten trwa od 3-5 dni

makrofagów. Okres ten trwa od 3-5 dni

do wielu tygodni a nawet miesięcy

do wielu tygodni a nawet miesięcy

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Pojawienie się fibroblastów. Migrują ze

Pojawienie się fibroblastów. Migrują ze

ściany otaczających ranę naczyń po nitkach

ściany otaczających ranę naczyń po nitkach

włóknika. Wytwarzają kolagen już od 4-5

włóknika. Wytwarzają kolagen już od 4-5

dnia. W ranach w których toczy się proces

dnia. W ranach w których toczy się proces

zapalny – zakażenie, ciała obce migracja ta

zapalny – zakażenie, ciała obce migracja ta

jest zahamowana. Kolagen w ranie ulega

jest zahamowana. Kolagen w ranie ulega

procesom tworzenia, rozkładu, oraz

procesom tworzenia, rozkładu, oraz

dojrzewania w procesie modelowania blizny

dojrzewania w procesie modelowania blizny

Ilość kolagenu zaczyna się zmniejszać po 6

Ilość kolagenu zaczyna się zmniejszać po 6

tyg. gojenia

tyg. gojenia

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Odrost nabłonka.

Odrost nabłonka.

Od brzegów wnikają sople nabłonka pod

Od brzegów wnikają sople nabłonka pod

skrzep i wzdłuż nici chirurgicznych.

skrzep i wzdłuż nici chirurgicznych.

Wnikanie odbywa się skokowo co 12-18

Wnikanie odbywa się skokowo co 12-18

godzin. Maksymalna szybkość odrostu

godzin. Maksymalna szybkość odrostu

naskórka to 1mm/dzień. U człowieka

naskórka to 1mm/dzień. U człowieka

nowy naskórek nie wytwarza przydatków

nowy naskórek nie wytwarza przydatków

skóry. Wzrost kończy zetknięcie się z

skóry. Wzrost kończy zetknięcie się z

nabłonkiem z drugiej strony rany.

nabłonkiem z drugiej strony rany.

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Odrost naczyń krwionośnych i

Odrost naczyń krwionośnych i

chłonnych.

chłonnych.

Zaczyna się wraz z powstawaniem

Zaczyna się wraz z powstawaniem

kolagenu. Śródbłonek naczyń pączkuje

kolagenu. Śródbłonek naczyń pączkuje

tworząc lite grudki następnie

tworząc lite grudki następnie

przekształcające się w naczynia

przekształcające się w naczynia

włosowate. Naczynia o ścianie

włosowate. Naczynia o ścianie

warstwowej powstają i zanikają w

warstwowej powstają i zanikają w

trakcie modelowania blizny

trakcie modelowania blizny

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Odrost włókien nerwowych.

Odrost włókien nerwowych.

Końcowe włókna nerwowe po okresie 4-

Końcowe włókna nerwowe po okresie 4-

5 dni wzrastają w kierunku zakończeń

5 dni wzrastają w kierunku zakończeń

nerwowych. Pnie nerwowe odrastają

nerwowych. Pnie nerwowe odrastają

tylko wzdłuż odciętych włókien. Na

tylko wzdłuż odciętych włókien. Na

pozostawionych wolnych końcach

pozostawionych wolnych końcach

powstają nerwiaki. Maksymalna

powstają nerwiaki. Maksymalna

prędkość odrostu nerwu to 1 mm/dzień

prędkość odrostu nerwu to 1 mm/dzień

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Wytrzymałość mechaniczne gojącej się

Wytrzymałość mechaniczne gojącej się

rany wynosi:

rany wynosi:

1-2% w okresie przed pojawieniem się

1-2% w okresie przed pojawieniem się

kolagenu

kolagenu

rośnie wraz z ilością kolagenu w ranie

rośnie wraz z ilością kolagenu w ranie

osiągając maksymalnie 50%

osiągając maksymalnie 50%

dalszy wzrost wytrzymałości zagojonej

dalszy wzrost wytrzymałości zagojonej

rany odbywa się w trakcie modelowania i

rany odbywa się w trakcie modelowania i

trwa róznie długo niekiedy ponad rok

trwa róznie długo niekiedy ponad rok

Etapy gojenia

Etapy gojenia

Rany otwarte wypełniają się ziarniną

Rany otwarte wypełniają się ziarniną

( reparacja ) W ziarninie

( reparacja ) W ziarninie

pojawiają się miofibroblasty

pojawiają się miofibroblasty

przypominające komórki mięśni

przypominające komórki mięśni

gładkich. Komórki te powodują

gładkich. Komórki te powodują

obkurczanie się rany. Zjawisko to może

obkurczanie się rany. Zjawisko to może

być korzystne lub niekorzystne

być korzystne lub niekorzystne

Naprawa - reparatio

Naprawa - reparatio

Pojawia się gdy uszkodzenie

Pojawia się gdy uszkodzenie

przekracza możliwości regeneracyjne

przekracza możliwości regeneracyjne

tkanek. Dominującą rolę odgrywają

tkanek. Dominującą rolę odgrywają

fibroblasty. Wraz z wysiękiem

fibroblasty. Wraz z wysiękiem

napływają komórki żerne – granulocyty

napływają komórki żerne – granulocyty

i makrofagi. Tkanki martwicze zostają

i makrofagi. Tkanki martwicze zostają

wessane lub odgrodzone włóknistą

wessane lub odgrodzone włóknistą

tkanką łączną tzw. torebką.

tkanką łączną tzw. torebką.

Naprawa - reparatio

Naprawa - reparatio

Po4-5 dniach rozpoczyna się faza

Po4-5 dniach rozpoczyna się faza

proliferacyjna tworzy się ziarnina złożona z

proliferacyjna tworzy się ziarnina złożona z

naczyń włosowatych fibroblastów i

naczyń włosowatych fibroblastów i

leukocytów.

leukocytów.

W fazie bliznowacenia ziarnina w miarę

W fazie bliznowacenia ziarnina w miarę

dojrzewania kolagenu przemienia się w bliznę.

dojrzewania kolagenu przemienia się w bliznę.

W tym okresie powstają w niej naczynia o

W tym okresie powstają w niej naczynia o

ścianie warstwowej i wrastają nerwy.

ścianie warstwowej i wrastają nerwy.

Przerosła blizna zawierająca nadmiar

Przerosła blizna zawierająca nadmiar

kolagenu to bliznowiec

kolagenu to bliznowiec

Zasady chirurgicznego

Zasady chirurgicznego

opracowania ran

opracowania ran



Ranę brudną oczyścić

Ranę brudną oczyścić



Ranę otwartą zamknąć

Ranę otwartą zamknąć



Stworzyć optymalne warunki do

Stworzyć optymalne warunki do

gojenia

gojenia



Zapobiegać i leczyć zakażenia

Zapobiegać i leczyć zakażenia



Zwalczać ból

Zwalczać ból

Chirurgiczne opracowanie

Chirurgiczne opracowanie

rany

rany



Usunąć ciała obce

Usunąć ciała obce



Usunąć krwiaki i tkanki martwicze

Usunąć krwiaki i tkanki martwicze



Jeśli trzeba odświeżyć brzegi rany

Jeśli trzeba odświeżyć brzegi rany



Jeśli trzeba wykonać plastykę rany

Jeśli trzeba wykonać plastykę rany



Kształtować ranę tak aby brzegi były dobrze

Kształtować ranę tak aby brzegi były dobrze

ukrwione a powstała blizna nie była przyczyną

ukrwione a powstała blizna nie była przyczyną

dolegliwości

dolegliwości



Szyć bez napięcia tak aby nie upośledzać

Szyć bez napięcia tak aby nie upośledzać

ukrwienia

ukrwienia



Dren założyć gdy jest konieczny

Dren założyć gdy jest konieczny

Rodzaje szwów

Rodzaje szwów



Pierwotny

Pierwotny



Wtórny

Wtórny



Odroczony

Odroczony



Wchłanialny i niewchłanialny

Wchłanialny i niewchłanialny



Jedno i wielowarstwowy

Jedno i wielowarstwowy



Szwy odciążające

Szwy odciążające



Szwy mechaniczne

Szwy mechaniczne

NIEWYDOLNOŚ

NIEWYDOLNOŚ

Ć

Ć

ODDECHOWA

ODDECHOWA

Pooperacyjna niewydolność

Pooperacyjna niewydolność

oddechowa

oddechowa

Stan w którym z powodu zaburzeń

Stan w którym z powodu zaburzeń

wymiany gazów w płucach dochodzi

wymiany gazów w płucach dochodzi

do hipoksemii z lub bez hiperkapni

do hipoksemii z lub bez hiperkapni



Zaburzenia wentylacji

Zaburzenia wentylacji



Zaburzenia dyfuzji

Zaburzenia dyfuzji



Zaburzenia perfuzji

Zaburzenia perfuzji

Pooperacyjna niewydolność

Pooperacyjna niewydolność

oddechowa

oddechowa



Przyczyny płucne

Przyczyny płucne



Przyczyny pozapłucne

Przyczyny pozapłucne



Częściowa pO

Częściowa pO

2

2

<60mmHg

<60mmHg



Całkowita pO

Całkowita pO

2

2

<60mmHg i

<60mmHg i

pCO

pCO

2

2

>49mmHg

>49mmHg

USZKODZENIE OŚRODKA

USZKODZENIE OŚRODKA

ODDECOWEGO

ODDECOWEGO



WSTRZĄŚNIENIE PNIA MÓZGU

WSTRZĄŚNIENIE PNIA MÓZGU



WKLINOWANIE MIGDAŁKÓW MÓŻDŻKU

WKLINOWANIE MIGDAŁKÓW MÓŻDŻKU

W OTWÓR WIELKI

W OTWÓR WIELKI



ZATRUCIE NEUROTOKSYNAMI

ZATRUCIE NEUROTOKSYNAMI

USZKODZENIE SZKIELETU

USZKODZENIE SZKIELETU

KLATKI PIERSIOWEJ

KLATKI PIERSIOWEJ



USZKODZENIE NERWÓW

USZKODZENIE NERWÓW

ZAOPATRUJĄCYCH MM. ODDECHOWE

ZAOPATRUJĄCYCH MM. ODDECHOWE



USZKODDZENIE MIĘŚNI

USZKODDZENIE MIĘŚNI

ODDECHOWYCH miasthenia gravis

ODDECHOWYCH miasthenia gravis

kurara

kurara



KLATKA PIERSIOWA WIOTKA

KLATKA PIERSIOWA WIOTKA

DROGI ODDECHOWE I PŁUCA

DROGI ODDECHOWE I PŁUCA



WENTYLACJA

WENTYLACJA



DYFUZJA

DYFUZJA



PERFUZJA

PERFUZJA

Pooperacyjna niewydolność

Pooperacyjna niewydolność

oddechowa wentylacyjna

oddechowa wentylacyjna



Niewydolność obturacyjna

Niewydolność obturacyjna

VC - norma MVV i FEV

VC - norma MVV i FEV

1

1

<<norma

<<norma



Restrykcyjna

Restrykcyjna

VC i MVV <norma FEV

VC i MVV <norma FEV

1

1

norma

norma

ODMY OPŁUCNOWE

ODMY OPŁUCNOWE



ZAMKNIĘTA

ZAMKNIĘTA



OTWARTA

OTWARTA



PRĘŻNA

PRĘŻNA

Zaburzenia dufuzji

Zaburzenia dufuzji



Obrzęk śródmiąższowy

Obrzęk śródmiąższowy



Wirusowe zapalenia płuc

Wirusowe zapalenia płuc



Zatrucia gazami drażniącymi

Zatrucia gazami drażniącymi

ZABURZENIA PERFUZJI

ZABURZENIA PERFUZJI



CHOROBA ZATOROWA PŁUC

CHOROBA ZATOROWA PŁUC



OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ

PRAWOKOMOROWA

PRAWOKOMOROWA



WADY SERCA Z PRZECIEKIEM PRAWO-

WADY SERCA Z PRZECIEKIEM PRAWO-

LEWO

LEWO



ZAAWANSOWANY WSTRZĄS

ZAAWANSOWANY WSTRZĄS

Zapobieganie pooperacyjnej

Zapobieganie pooperacyjnej

niewydolności oddechowej

niewydolności oddechowej



Prawidłowe przygotowanie chorego

Prawidłowe przygotowanie chorego

przedoperacyjne

przedoperacyjne

Leczenie infekcji dróg oddechowych

Leczenie infekcji dróg oddechowych

Zaprzestanie palenia tytoniu

Zaprzestanie palenia tytoniu

Ćwiczenia wzmacniająca mięśnie oddechowe

Ćwiczenia wzmacniająca mięśnie oddechowe

Profilaktyka zakażeń

Profilaktyka zakażeń

Zapobieganie pooperacyjnej

Zapobieganie pooperacyjnej

niewydolności oddechowej

niewydolności oddechowej



Prawidłowe postępowanie

Prawidłowe postępowanie

pooperacyjne

pooperacyjne

Zwalczanie bólu

Zwalczanie bólu

Gimnastyka oddechowa

Gimnastyka oddechowa

Wczesne uruchamianie chorego

Wczesne uruchamianie chorego

Profilaktyka zatorowości

Profilaktyka zatorowości

Wyrównywanie niedoborów krwi i osocza

Wyrównywanie niedoborów krwi i osocza

Leczenie zakażeń dróg oddechowych

Leczenie zakażeń dróg oddechowych

Leczenie pooperacyjnej

Leczenie pooperacyjnej

niewydolności oddechowej

niewydolności oddechowej

Udrażnianie drzewa oskrzelowego – metody…

Udrażnianie drzewa oskrzelowego – metody…

Oddech wspomagany

Oddech wspomagany

Oddech kontrolowany

Oddech kontrolowany

Tlenoterapia

Tlenoterapia

DRENAŻ OPŁUCNOWY

DRENAŻ OPŁUCNOWY



BIERNY

BIERNY



CZYNNY

CZYNNY

Powikłania zakrzepowo-

Powikłania zakrzepowo-

zatorowe w chirurgii

zatorowe w chirurgii



Skrzep - konglomerat włóknikowo-

Skrzep - konglomerat włóknikowo-

krwinkowy tworzy się poza naczyniem

krwinkowy tworzy się poza naczyniem



Skrzeplina – czop z elementów krwi

Skrzeplina – czop z elementów krwi

tworzy się w naczyniu za życia

tworzy się w naczyniu za życia



Zator – zamknięcie światła naczynia

Zator – zamknięcie światła naczynia

przez materiał niesiony z prądem krwi

przez materiał niesiony z prądem krwi

zakrzepica

zakrzepica



Uszkodzenie ściany naczynia

Uszkodzenie ściany naczynia



Zaburzenie przepływu krwi

Zaburzenie przepływu krwi



Zmiany w składzie krwi

Zmiany w składzie krwi

hemostaza

hemostaza



Reakcja naczyniowa

Reakcja naczyniowa



Tworzenie czopa płytkowego

Tworzenie czopa płytkowego



Tworzenie skrzepu – tor

Tworzenie skrzepu – tor

zewnątrzpochodny i

zewnątrzpochodny i

wewnątrzpochodny

wewnątrzpochodny



Sieciowanie skrzepu

Sieciowanie skrzepu



Fibrynoliza lub bliznowacenie skrzepu

Fibrynoliza lub bliznowacenie skrzepu

Osoczowe czynniki

Osoczowe czynniki

krzepnięcia

krzepnięcia

1.

1.

Fibrynogen

Fibrynogen

2.

2.

Protrombina

Protrombina

3.

3.

Tromboplastyna tkankowa

Tromboplastyna tkankowa

4.

4.

Wapń

Wapń

5.

5.

Proakceleryna

Proakceleryna

6.

6.

-

-

7.

7.

Prokonwertyna

Prokonwertyna

8.

8.

Globulina antyhemofilowa

Globulina antyhemofilowa

9.

9.

Czynnik Christmasa

Czynnik Christmasa

10.

10.

Czynnik Stuarta

Czynnik Stuarta

11.

11.

PTA

PTA

12.

12.

Czynnik Hagemana

Czynnik Hagemana

13.

13.

FIF

FIF

krzepnięcie

krzepnięcie

12……….12a

12……….12a

11………..11a

11………..11a

9..…Ca…..9a

9..…Ca…..9a

8…..Ca…..8a 7...

8…..Ca…..8a 7...

tromboplastyna...7a

tromboplastyna...7a

10……………….Ca…………………10a

10……………….Ca…………………10a

2……….(Ca+)…(AT3 - )….……2a

2……….(Ca+)…(AT3 - )….……2a

Fibrynogen……………..fibryna

Fibrynogen……………..fibryna

fibrynoliza

fibrynoliza

Plazminogen

Plazminogen

Urokinaza

Urokinaza

Streptokinaza EACA

Streptokinaza EACA

trypsyna

trypsyna

urokinaza

urokinaza

Actylise

Actylise

antytrypsyny Trasylol

antytrypsyny Trasylol

Plazmina

Plazmina

osoczowe antyplazminy

osoczowe antyplazminy

plazmina

plazmina



Fibryna …….FDP

Fibryna …….FDP



Dezaktywacha czynników 5,7,8,10 i

Dezaktywacha czynników 5,7,8,10 i

12

12



Plazmina dodatkowo aktywuje

Plazmina dodatkowo aktywuje

przemianę plazminogenu w plazminę

przemianę plazminogenu w plazminę

leki hamujące krzepnięcie

leki hamujące krzepnięcie



NLPZ np. aspiryna

NLPZ np. aspiryna



Antywitaminy K

Antywitaminy K



Heparyna niefrakcjonowana

Heparyna niefrakcjonowana



Heparyna drobnocząsteczkowa

Heparyna drobnocząsteczkowa

Przeciwdziałanie zakrzepicy

Przeciwdziałanie zakrzepicy



Wczesne uruchamianie

Wczesne uruchamianie



Metody fizyczne – pończochy,

Metody fizyczne – pończochy,

bandażowanie , rękawy pulsacyjne

bandażowanie , rękawy pulsacyjne



Leki przeciwzakrzepowe stosowane w

Leki przeciwzakrzepowe stosowane w

dawkach profilaktycznych

dawkach profilaktycznych

Leczenie zakrzepicy

Leczenie zakrzepicy



Leczenie przeciwazkrzepowe

Leczenie przeciwazkrzepowe



Leczenie trombolityczne

Leczenie trombolityczne



Leczenie zabiegowe

Leczenie zabiegowe

DIC - Zespół rozsianego

DIC - Zespół rozsianego

wykrzepiania śródnaczyniowego

wykrzepiania śródnaczyniowego



Faza aktywacji krzepnięcia

Faza aktywacji krzepnięcia



Faza rozsianego wykrzepiania

Faza rozsianego wykrzepiania

wewnątrznaczyniowego

wewnątrznaczyniowego



Faza skazy krwotocznej

Faza skazy krwotocznej

Powikłania zatorowe

Powikłania zatorowe

materiał zatorujący

materiał zatorujący



Skrzeplina

Skrzeplina



Powietrze

Powietrze



Tłuszcz

Tłuszcz



Komórki nowotworowe

Komórki nowotworowe



Bakterie

Bakterie



Mioglobina

Mioglobina

Powikłania zatorowe

Powikłania zatorowe



Zatory płucne

Zatory płucne



Zatory mózgu

Zatory mózgu



Zatory obwodowe

Zatory obwodowe



Zespół rewaskularyzacji

Zespół rewaskularyzacji

Leczenie zatorów

Leczenie zatorów



Zachowawcze

Zachowawcze

Objawowe

Objawowe

Antykoagulacyjne

Antykoagulacyjne

Fibrynolityczne

Fibrynolityczne


Operacyjne

Operacyjne