1

2

Gojenie się ran-
krzepnięcie krwi-

- jest to proces tworzenia skrzepu w

ścianach

uszkodzonych naczyń krwionośnych,

zapobiegający utracie krwi oraz
utrzymujący krew krążącą w postaci
płynnej.

Przecięcie lub uszkodzenie małych
naczyń krwionośnych wyzwala szereg
zjawisk, prowadzących do utworzenia
skrzepu.
Skrzep uszczelnia uszkodzone naczynia i
zapobiega dalszej utracie krwi.

3

4

Pierwszym etapem jest
obkurczenie uszkodzonego naczynia
i utworzenie chwilowego czopu
hemostatycznego z trombocytów,
który powstaje w wyniku wiązania
płytek z kolagenem i ich agregacji.
Czop ten ulega następnie
przekształceniu w skrzep ostateczny.

5

Skurcz uszkodzonych naczyń
krwionośnych może być tak znaczny,
że światło uszkodzonego naczynia
ulega całkowitemu zamknięciu. Skurcz
naczyń jest spowodowany serotoniną i
innymi czynnikami
naczynioskurczowymi wydzielanymi
przez płytki, które te z kolei przylegają
do ściany uszkodzonego naczynia.
Ściana naczynia przecięta podłużnie
lub nieregularnie nie kurczy się w taki
sposób, aby doprowadzić do
zamknięcia naczynia, i krwawienie
utrzymuje się.

Luźno związane płytki w obrębie czopa
hemostatycznego są zmieniane w skrzep
ostateczny przez

fibrynę

. Mechanizm

krzepnięcia odpowiadający za powstawanie
fibryny obejmuje szereg reakcji, podczas
których nieczynny enzym ulega aktywacji, po
czym aktywuje kolejne enzymy. Złożoność tego
systemu w przeszłości była gmatwana przez
stosowanie różnego nazewnictwa, ale przyjęcie
systemu numerycznego dla większości
czynników krzepnięcia uprościło sytuację.

6

7

Czynn

ik

Nazwa

VII

Prokonwertyna

VIII

Czynnik antyhemilowy (AHF)

IX

Tromboplastyczny składnik osocza ( PTC)

X

Czynnik Starta- Prowera

XII

Prekursor tromboplastyczny osoczowej

(PTA)

XIII

Czynnik stabilizujący fibrynę

8

Podstawową reakcją w krzepnięciu krwi
jest

zmiana rozpuszczalnego białka osocza –

fibrynogenu – w nierozpuszczalną fibrynę.

Proces ten obejmuje oddzielenie dwóch par
polipeptydów od cząsteczki fibrynogenu.
Pozostała cząsteczka – monomer fibryny –
polimeryzuje następnie z innymi
monomerami, tworząc fibrynę. Fibryna jest
początkowo luźną siateczką krzyżujących
się włókien. Następnie jest przekształcana w
gęsty, ścisły, agregat przez powstawanie
kowalencyjnych wiązań krzyżowych
(stabilizacja skrzepu). Reakcja ta jest
katalizowana przez aktywny czynnik XIII i
wymaga obecności Ca²+.

9

Zmiana fibrynogenu w fibrynę
jest katalizowana przez trombinę.
Trombina jest proteazą serynową
tworzoną z krążącego prekursora,
protrombiny, przez aktywny czynnik
Stuarta Prowera. Jej dodatkowe
działanie obejmuje aktywację płytek,
komórek śródbłonka i leukocytów
przez co najmniej jeden receptor
związany z białkiem G.
Czynnik Stuarta- Prowera może być
aktywowany przez reakcje
zachodzącą dzięki dwóm
mechanizmom:
wewnątrzpochodnemu i
zewnątrzpochodnemu.

10

Początkową reakcją mechanizmu
wewnątrzpochodnego jest
przekształcenie nieaktywnego
czynnika XII w aktywny czynnik XIIa.
Aktywacja ta, katalizowana przez
kininogen i kalikreinę o dużej masie
cząsteczkowej może być wywołana in
vitro przez poddanie krwi działaniu
naładowanych ujemnie powierzchni,
takich jak szkło lub włókna kolagenu .
Aktywacja in vivo następuje, gdy
krew zetknie się z włóknami kolagenu
znajdującymi się pod śródbłonkiem
naczyń krwionośnych.

11

Aktywny czynnik XII aktywuje
czynnik XI, który następnie
aktywuje czynnik IX. Aktywny
czynnik IX tworzy kompleks z
aktywnym czynnikiem VIII, który
ulega aktywacji po oddzieleniu od
czynnika von Willebranda.
Kompleks czynników IXa i VIIIa
aktywuje czynnik X. Do pełnej
aktywacji czynnika X potrzebne
są fosfolipidy z agregujących
płytek i Ca2+.

12

Mechanizm zewnątrzpochodny
jest wywoływany przez wydzielenie z
tkanek tromboplastyny, kompleksu
białkowo-fosfolipidowego
aktywującego czynnik VII aktywują
czynniki IX i X. W obecności płytek
Ca2+ i czynnika V zaktywowany
czynnik X katalizuje przejście
protrombiny w trombinę. Mechanizm
zewnątrzpochodny jest hamowany
przez inhibotor szlaku czynnika
tkankowego tworzący
czwartorzędową strukturę z
tromboplastyczną tkankową,
czynnikiem VIIa i Xa

13

Schematyczny

mechanizm

krzepnięcia krwi

14

Uszkodzenie ściany naczynia krwionośnego

skurcz

naczyń

Uwalnianie
troboksan

kolagen

tromboplastyn

a

tkankowa

chwilowy

czop

hemostatycz

ny z

trombocytó

w

trwały czop

hemostatyczny

W

ią

za

n

ie

s

ię

p

ły

te

k

z

ko

la

g

e

n

e

m

i

i

ch

a

g

re

g

a

cj

a

Reakcje

płytek krwi

Aktywacja układu

krzepnięcia

trombina

Luźna agregacja

płytek

Enzym tkankowy

Przemiana protrombiny
w

osadzanie się płytek krwi
na ścianach naczyń
krwionośnych

zlepianie się płytek
krwi

15

Dziękuję za uwagę